DE LEIDSCHE COURANT IN
HAAR DAGELIJKSCHE WORDING
20ste Jaargang
DINSDAG 26 MAART 1929
No. 613S
VAN REDACTIE-TAFEL TOT ROTATIE-PERS
DE ZORG VAN IEDEREN DAG
LECTUUR
VOOR UW
Bra
e£eidóeli&6ou/fca/nt
De ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij vooruitbetaling
Voor Leiden 19 cent por week .f2.50 per kwartaal
Bij onze Agenten 20 cent per week .f2.60 per kwartaal
Franco per postf2.95 per kwartaal
Het Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné's ver
krijgbaar tegen betaling van 50 et. per kwartaal, bij voor
uitbetaling. Afzonderlijko nummers 5 et., met Geïllustreerd
i fl et.
Dit blad verschijnt eiken dag uitgezonderd Zon- en Feestdagen. II
Bureaux: PAPENGRACHT 32 LEIDEN
TEL. INT. ADMINISTRATIE 935 REDACTIE 15
GIRONUMMER 103003 POSTBUS No. 11
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT:
Gewone advertentiën 30 cent per regel
Voor Ingezonden Mededcelingen wordt het
dubbele van het tarief berekend.
Kleine advertentiën, van ten hoogsto 30 woorden, waarin
betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en ver
huur, koop en verkoop f 0.50.
BISDOM
VAN
HAARLEM
Het is mij een vreugde, mijn warme sympathie voor DE
LEIDSCHE COTJRANTopenlijk uit te spreken in het
feestnummerdat hij gelegenheid der plechtige inzegening van
de nieuwe gebouwen verschijnt. En indien hiervan het gevolg
viocht zijn, dat onder de katholieken van het gewestwaarin
dit Dagblad verschijnt, de sympathie ervoor nog grooter werd
dan zvj nu reeds is, zou ik mij daarover ten zeerste verheugen.
Want sympathie verdient „DE LEIDSCHE COURANT"
in de volste mate. Wat reeds jaren lang door velen werd erkend,
wil ik vandaag luide uitspreken: de Katholieke Courant,
die in Leiden verschijnt, behoort tot de allerbeste gewestelijke
bladen. En zulks is geen geringe lof, als wij zien, hoezeer
de Katholieke Dagbladpers in geheel ons Vaderland gedurende
de laatste twintig jaren is vooruitgegaan. De invloeddien
„DE LEIDSCHE COURANT" dan ook heeft uitgeoefend
op de verdieping van het geloofsleven in het gewestwaarin
zij uitkomt, is zeer groot -geweest. De echt katholieke over
tuiging, die hi de Commissarissen ht de Redactie hi de Directie
bezieltstaat er borg voor, dat ook voor de toekomst de in
vloed van „DE LEIDSCHE COURANT" een zegen zal
blijven.
Om dat alles is het mij een vreugde, openlijk te getuigen van
mijn warme sympathie, en de katholieke inwoners van dit
gewest op te wekken zoo mogelijk tot nog inniger medeleven
niet hun Katholieke CourantMoge zij onder den onmisbaren
zegen van God en 'met de hulpmiddelen der moderne techniek,
■waarvan zij zich bij haar intrek in haar nieuwe ivoning
ruimschoots heeft voorzieneen tijdvak van nog breeder ont
wikkeling en steeds grooteren bloei tegemoet gaan. Daartoe
verleenen Wij èti aan het bestuur hi aan de lezers met hunne
gezinnen volgaarne Onzen Bisschoppelijken -zegen.
■J-
Uit het kwade kan het goede worden
geboren. En zoo is dan uit de ramp, die „De
Leidsche Courant" heeft getroffen op 21
Dec. 1927, dit goede géboren, dat heden
zijn ingewijd een gebouw en een drukkerij,
die veel beter voldoen aan de eischen van
het moderne dagbladbedrijf, dan wat wjj
vóór den'brand op het Rapenburg bezaten.
Het jaar 1928 is een zeer moeilijk jaar,
geweest, dat buitengewoon veel arbeid en
zorg heeft gevraagd vooral van commis
sarissen en directie.
Maar wij werpen vandaag niet een blik
op wat nu achter ons ligt en wij zien ook
niet naar de moeilijkheden, die, ongetwij
feld, ook in de naaste toekomst op onzen
weg zullen liggen. Wij hebben betrokken
een nieuw gebouw, ons staat ten dienste
een nieuwe drukkerij, en wij hervatten als
't ware opnieuw den arbeid, aantrekkend
als wij Schriftuurlijk mogen spreken
een nieuwen mensch.
Ons bezielend met een toegewijden ijver
voor den arbeid, die ons wacht, is 't woord^
dat onze beminde Bisschop in dit nummer
heeft willen neerschrijven. Met hartelijken
eerbied danken wij Monseigneur da&rvoor
en gaarne zouden wij tegelijkertijd hieraan
willen toevoegen openlijken dank voor de
vele daadwerkelijke sympathie, die onze
courant in het verleden van Z. D. H. heeft
mogen ondervinden.
Als qlit nummer onzer courant onze le
zers bereikt, dan heeft de inwijding plaats
gehad van gebouw en inrichting, welke de
Bisschop, als een door ons dankbaar ge
waardeerd bewijs zijner sympathie, ;zelf
heeft willen verrichten.
Moge in vervulling ga-an de vele zegenin
gen, die de Bisschop over ons bedrijf heeft
afgesmeekt van den Geven alles goeds.
Wij mogen blijven herdenken in de
drukte der dagelijksclie beslommeringen en
te midden der onafgebroken afloidingen
den diepen zin van het gebied, dat de Bis
schop heeft gebeden op het redactie
bureau:
„Heer Jezus Christus, die tot Uw leerlin
gen gezegd hebt: „in welk huis gij moogt
binnentreden, begroet het en zegt: vrede
zij aan dit huis", wij bidden U: laat deze
vrede komen (ook) over dit huis en over dit
redactiebureau en over allen, die hier ver
toeven. Wil, o Heer, al degenen, die hier
arbeiden, behoeden en bewaren tegen ieder
letsel naar ziel en lichaam. Vervul de
schrijvers met den geest van wetenschap,
raad en sterkte. Vervul hen van den geest
Uwer vreeze, opdat zij, door het getrouw
naleven van de voorschriften der Kerk, U
op een waardige en den naaste op een heil
zame wijze dienstbaar mogen zijn. Goede
Jezus, die de weg, de waarheid en het le
ven zijt, zegen dan deze plaats en geef, dat
al haar bewoners door de voorspraak van
de glorierijke en onbevlekto Maagd Uwe
Moeder Maria op gelukkige wijze de on
vergankelijke heerlijkheidskroon mogen er
langen: Gij, die leeft en regeert, God door
alle eeuwen der eeuwen. Amen."
De tijd, dien ons bedrijf na den brand
heeft doorgemaakt, is niet alleen gedrukt
geworden door velerlei zorgen, maar daar
in hebben ook gelegen vele redenen voor
een blijde voldoening.
Zoo mogen wij constateeren, dat, on
danks beperking in de uitgave, ons aantal
abonné's niet is gedaald, maar beduidend
De inwijding van ons nieuwe gebouwen
complex aan de Papengracht, waarheen de
Leidsche Courant verhuisd is, nadat de felle
brand van 21 December 1927 haar oude ge
bouw aan het Rapenburg in de asch had
gelegd is ons een welkome gelegenheid,
u nader te doen kennis maken met een be
drijf, dat tot een der modernste en tevens
tot een der meest interessante bedrijven
behoort van onzen tijd.
Dagelijks komt de krant als een goede
vriend uw huis binnen en vertelt u wat al
nieuws en wetenswaardigs hij voor u bijeen
gegaard heeft over de geheele wereld. Het
is in onzen tijd een heel gewoon verschijn
sel, waarover niemand zich verwondert,
dat men 's avonds in zijn lijfblad lezen kan,
wat 's morgens aan het andere einde der
wereld is gebeurd.
Maar hoevelen zuilen zich afvragen, hoe
dit alles wordt mogelijk gemaakt, hoe dat
alles in z'n werk gaat. Met dc tegenwoor
dige communicatie-middelen is het niet
moeilijk te begrijpen, hoe een bericht de
redactie van een krant snel bereiken kan.
Maar er is meer noodig dan dat. Het be
richt moet gezet en gedrukt worden en in
duizenden exemplaren worden verspreid.
En hoe dit laatste wrk gaat, zullen
wij u thans trachtcr Ui 'doen zien.
HET REDACTIEBUREAU.
Wanneer wij u binnenleiden in den tem
pel van de persgodin, om u te ontsluieren
het geheim van haar attributen zooals inkt
rol. pen en potlood, papier en draaiende
cylinders om maar te zwijgen van schaar
en lijmpot en den vermaarden journalistie-
keu duim dan moet onze tocht een aan
vang nemen in het redactielokaal.
Niet zoozeer, omdat het voornaamste
deel van den dagelijkschen arbeid daar
verricht wordt, maar vooral omdat het
werk der berichtgeving daar zijn uitgangs
punt vindt.
Het zwaartepunt van den arbeid ver
plaatst zich op den dag op een wonder
lijke wijze door het geheele gebouw: van
de redactie naar de zetterij, van de zet
terij naar de stype-afdeeling, vandaar naar
de rotatiepers en ten slotte naar de expe
ditie.
Wanneer wij met het allervoornaamste
zouden willen beginnen, moest onze rond
gang eigenlijk een aanvang nemen, waar
u thans eindigt, u.l. bij uw brievenbus. Het
momenv, waarop de looper de gevouwen
krant in dat gapende muiltje aan uw voor
deur wringt, is voor ieder krantenbedrijf
het alles beheerschende oogenblik. Dat is
het doel en eindpunt van iederen dag in
gespannen arbeid; daarnaar richten zich
de werkzaamheden van allen.
De krant moet op tijd zijn, vooral als
trein of tram of autobus als tusschenschakel
tusschen abonné en expeditie moeten wor
den ingeschoven. Want deze moderne mid
delen van vervoer plegen wel eens over
tijd te zijn, doch wachten doen zij nooit.
Wanneer wij dus beginnen met de redac
tie, doen wij dat om den loop van elke be
richtgeving tc kunnen volgen vanaf het be
gin- tot aan het eindpunt. Het redactie
lokaal in ons nieuwe gebouw gelegen
aan de voorzijde links van den hoofd
ingang vormt het begin van de jachtende
baan, welke ieder bericht moet doorloopen,
voordat het u ter lezing kan worden voor
gelegd.
Wanneer gedachten en ideeën op de
redactiebureaux eens vorm en gestalte
aannamen, zoodat zij zichtbaar werden j
anders dan in zwarten inktdruk, welk een I
bont en interessant schouwspel zou dat op
leveren. Spookachtig zouden zij oprijzen
boven het bureau van den schrijvenden
redacteur; zij zouden zwijgend maar niet
temin, kootsachtig strijd leveren met
andere hen verdringende gedachtenvorm-
sels, waarvan sommigen zouden triomfee
ren, anderen gehalveerd cn verminkt hun
leven zouden zien vastgelegd, doch de mees
ten ten onder zouden gaan en verglijden
in het niet. En als letters eens spreken kon
den, wat al klaagliederen zouden er klin
ken uit dat allernuttigste redactiemeubel,
dat prullemand heet. Kindergeschrei zou er
uit opstijgen en geween om den moord op
zoovele „geesteskinderen". Want ondanks
de vaak gehoorde opmerking: „Hoe krijgen
jullie toch in 's hemels naam eiken dag
do krant vol", is er wellicht nog meer, dat
als onbruikbaar moet worden weggewor
pen dan hetgeen waardig wordt gekeurd
om te worden opgenomen.
Een papieren lawine van berichten en
beschouwingen, verslagen, overzichten, tele
grammen cn tegenspraken daalt iederen
dag neer op do schrijftafels der redacteu
ren. Ongelooflijk /ijk is hel leven, verbijste
rend in al zijn schakceringen en wendin
gen, overdonderend voor dengene, die in
het brandpunt staande alle stralenbundels
op zich gericht ziet. De redacteur moet er
zich doorheen slaan, iederen morgen op
nieuw. Dc ochtendbladen moeten worden
nagelezen; perspakjes van diverse binnen-
en buitenlandsche persbureaux schudden
als zoovele hoornen van overvloed den rijk
dom van hun berichten van overal uit; cor
respondentie komt binnen uit alle oorden
des lands: verslagen worden gedeponeerd
met vriendelijk doch dringend verzoek alles
zoo spoedig mogelijk en zoo volledig mo
gelijk te willen opnemen.
De telefoon rinkelt op de meest ongere
gelde tijden en op geregelde tijden het
oenige gedeelte bijna van den redactio-
neelen arbeid, dat nu eens op gezette tij
den plaats vindt klinkt de luidspreker
van de radio. En als al deze dingen nu
maar eens leeren konden ieder op z'n tijd
te komen, maar dat doen ze niet, ze komen
vaak allemaal tegelijk.
„Meneer, ik wou u 'ns even vragen of
u ook weet, wat ik doen moet om een goede
betrekking te krijgen in Amerika...."
„Eén oogenblikiode telefoon!"
„Er is ergens brand, meneor" meldt de
telefoon, „ik heb dc spuit zien rijden".
„Hallo, hallo, hier is het persbureau
Vaz Dias. Draadloos telefonische persbe
richten uitsluitend bestemd voor abonné's
en verzekerd door dc auteurswet
„Meneer, wij raken door onze copy heen",
waarschuwt de chef van do zetterij.
Zulke dingen gebeuren altijd als je toe
vallig alleen in do redactiekamer bent. Als
de staf au grand complet is, loopt alles op
rolletjes, dan heeft ieder zijn eigen afdee-
ling; maar soepelheid ia een van de voor
naamste eischcn van de redactie van een
gewestelijk blad en de zaken moet kun
nen marcheeren zoowel met maximale als
met minimale bezetting. Het leven komt
niet altijd naar do redactie toe, dikwijls
moet dc redactie er op uit trekken.
Deze verbijsterende veelzijdigheid van
den arbeid op een redactiebureau is een
van de grootste moeilijkheden doch tevens
oen van de grootste aantrekkelijkheden der
journalistiek. Stof tot schrijven en copy
ia er genoeg, veel tc veel zelfs, men moet
een zorgvuldige schifting maken om zooveel
mogelijk aan aller verlangons te voldoen
binnen het kader van de opnemingscapaci
teit van de krant. Ieder vindt het gebeur
de in zijn allernaaste omgeving het aller
interessantst en zou dat liefst zoo uitge
breid mogelijk zien opgenomen. Dat is ver
klaarbaar, maar het is eveneens verklaar
baar, dat een redactie aan dat verlangen
niet steeds kan voldoen.
Dat is in vluchtige lijnen de arbeid van
de redactie: orde scheppen in den chaos
van binnenkomende copy, sorteeren, schiften
en snol beoordeclcn wat en in wolken vorm
het nieuws behoort te worden opgonomon
en dat „persklaar" maken. Alles wat voor
opname geschikt is, moot n.1. worden na
gezien door den betrokken redacteur, moet
van taalfouten worden gezuiverd; overbo
dige zinswendingon moeten worden afge
sneden, opdat het geheel zoo kort mogelijk
en toch smakelijk cn leesbaar den abonné's
kan worden aangeboden.
Deze werkzaamheden geschieden onder
leiding en verantwoordelijkheid van den
hoofdredacteur, wiens bureau zich thans
bevindt naast dat der redactie.
DE ADMINISTRATIE.
De redactio is, zooals gezegd, het begin
punt van elko berichtgeving cener krant.
Doch niet alles wat ter zetterij gaat, komt
van de redactio zelf.
Er is nog een gewichtig onderdeel van
dc krant, dat verzorgd wordt door de ad
ministratie, n.l. do advertenties. De werk
zaamheden der administratie loopcu even
wel niet parallel met die der redactie.
Immers, advertenties worden aangebo
den en betaald en de adverteerders hebben
dan ook het recht zelf vorm en grootte en
inhoud aan te geven van hun annonces.
De cenige zolfstandigo arbeid, welke de
administratie in dit opzicht presteeren kan,
is: beoordeelen of een aangeboden adver
tentie al of niet voor opname geschikt is
in den vorm, waarin zij wordt aangeboden.
Overigens moot zich do zorg voor do ad
vertentie-pagina's beperken tot do gewone
administratieve werkzaamheden, zooals in
boeken, correspondeercn, zorgen voor de
geregelde betaling e.tL Tot de werkzaam
heden van do administratie behoort ver
der het aannemen van abonnementen, het
doen van uitbetalingen, het incassecren van
betalingen kortom alles wat elke admi
nistratie van elk ander bedrijf te doen
staat.
De toegang tot de administratie bevindt
zich rechts van den hoofdingang, waar de
loketten onmiddellijk na het binnentreden
zichtbaar zijn.
Yan het administraticlokaal gescheiden
door een tusschcnliggend spreekkamertje,
grenst aan dc administratie het kantoor
van den directeur, den commercieolen icitlor
van de Loidscho Courant.
Daar de werkzaamheden der administra
tie overigens in geen direct verband staan
tot de wording van dc krant kan ons be
zoek aan deze afdeeling kort zijn. Slechts
willen wij oilzcn abonné's en adverteerders
nog eens verzoeken, hun schrijven omtrent
advertentie-aangelegenheden hetzij ad
vertenties zelf, hotzij klachten, hetzij ant
woorden op aanbiedingen en omtrent
abonnementen Ie willen adrcasccren
aan dc adminstratie cn niet aan
de redactie, waardoor onnoodigo vertraging
wordt voorkomen.
Tevens zal do nu volgende uiteenzetting
gestegen! Wij hebben ondervonden een
hartelijk meeleven der Katholieken, zoo
wel in Leiden als in den breeden omtrek,
die als het uitgebreide arbeidsterrein van
„De Leidsche Courant" mag worden be
schouwd. Daarvoor zijn wij dankbaar; en,
als wij daaruit mogen besluiten, dat 't stre
ven en werken van „De Leidsche Courant"
■waardeering heeft getrokken en vertrou
wen heeft gewekt, dan vinden wij daarin
tevens een spoorslag, om, voortgaande op
den ingeslagen weg, te trachten die waar
deering en dat vertrouwen te behouden èn
in nóg breederen kring te verwerven.
Dat wij na den brand geen enkelen dag
de uitgave onzer courant hebben behoeven
te onderbroken daarvoor danken wij
nogmaals onzen collega het „Leidsch Dag
blad."
Onzo redactie tracht in dit nummer in
eenige artikelen den lezers een inzicht te
geven in het ingewikkelde, interessante
dagbladbedrijf.
Het eerste artikel is ook in een geïllustreer
de brochure uitgegeven, welke bezoekers
van onze drukkerij wordt aangeboden.
Dat onze bureaux, zetterij, drukkerij, onz.
zóó zijn, als ze zijn: keurig in orde, daar
voor zij dank gebracht aan de architecten
den hecren L. cn ir. J. v. d. Laan, den aan
nemer den heer L. Rauymakers te Wouw
en de firma's Langezaal en Inniger (Eleo-
trische Installatie), E. Vocking (Gas- en
Waterleiding), Joh. de Best (Stucadoors-
werk), L. P. v. d. Drift (Loodgiotcrswerk),
F. J. L. van Noort (Schilderwerk), J. G.
Korsten (Centrale Verwarming, Amster
dam), J. M. Doovc en Zoon (Behangwer-
ken).
