20ste Jaargang
ZATERDAG 23 MAART 1929
No. 6136
BUITENLAND
MEDEDEELING
BINNENLAND
9a CeidAeJie Gou/ftMtt
Pe ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij vooruitbetaling
Voor Leiden 19 cent per week .f2.50 per kwartaal
Eij onze Agenten 20 cent per week .f2.60 per kwartaal
Franco per postf2.95 per kwartaal
get Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné's ver
krijgbaar tegen betaling van 50 ct. per kwartaal, bij voor
uitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 ct., met Geïllustreerd
Zondagsblad 9 ct.
Dit blad verschijnt eiken dag uitgezonderd Zon- en Feestdagen. II
Bureaux: PAPENGRACHT 32 LEIDEN
TEL. INT. ADMINISTRATIE 935 REDACTIE 15
GIRONUMMER 103003 POSTBUS No. 11
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT:
Gewone advertentiën 30 cent per regel
Yoor Ingezonden Mededoolingen wordt het
n dubbelo van het tarief berekend.
Kleine advertentiën, van Ion hoogste 30 woorden, waarin
betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, buur on ver
buur, koop en verkoop f0.50.
Dit nummer bestaat uit vijf bladen,
waaronder geïllustreerd Zondags
blad.
Aan H.H. Aandeelhouders
der N. V. „De Leidsche
Courant".
Dinsdag 26 Maart zullen de nieu
we gebouwen van „De Leidsche
Courant", Papengracht 32, worden
ingewijd door Z. D. H. Mgr. J. D.
J. Aengenent, Bisschop van Haar
lem.
De aandeelhouders, die deze
plechtigheid wenschen bij te wonen,
worden gaarne verwacht, 's mid-
gs te 3 uur.
Na afloop van de inwijdings- en
openings-plechtigheid houdt het
Bestuur receptie in Maison Bruyns,
Rapenburg 8.
De President-Commissaris
H. J. A. WALENKAMP.
Opgelet
Op de Volksbond-vergadering te Leiden,
;ze week gehouden, .werd bij de rond
vraag een waarschuwing gericht tot de
leden om niet te teekenen op de vanwege
de A.V.R.O. circuleerende lijsten.
Deze waarschuwing was op haar plaats
op genoemde bijeenkomst van do stands-
organisatie der Katholieke arbeiders.
De A.V.R.O. organiseert nJL een refe
rendum, om, na een zoo groot mogelijk
aantal adhaesie-hetuigingen te hebben ont
vangen, de Regeering te kunnen dwingen,
hem af te staan een volle week zendtijd,
hem te laten bouwen een eigen zender,
hem te geven de beste golflengte (d.w.z.
die van Huizen).
De Katholieken moeten er zich reken
schap van geven, dat het verleenen van
him adhaesie-betuiging beteekent het te
genwerken van den Katholieken Radio-Om
roep.
En den Katholieken Radio-Omroep be-
'aooren de Katholieken juist te steunen.
Niet alle Katholieken zien dat in.
Zooals voorheen vele Katholieken niet
begrepen, dat zij met de Katholieke pers
behoorden mee te werken en er nog,
helaas, Katholieken zijn al zijn 't er
niet velen meer die uit droeve kort
zichtigheid of om een of andere reden van
domme ijdelheid de pers der principieele
tegenstanders steunen.
Maar, 't moét toch algemeene overtui
ging worden onder de Katholieken, dat
een Katholieke Radio-Omroep in de fei
telijke omstandigheden een noodzake
lijk goed is voor ons Katholiek open
baar leven, een noodzakelijke ver-
ei s c h t e voor ons Katholiek Apostolaat.
En aller Katholieken rechtmatig en
dringend verlangen moet er op gericht zijn,
dat de Katholieken bezitten een zender
met een zendtijd, waarop zij mogen aan
spraak maken.
Onverschilligheid in deze beteekent zij-
delingschen of rechtstreekschen steun aan
de propaganda van beginselen die staan
tegenover de Katholieke.
Principieel zijn op het terrein van
de radio is een voor de Katholieken opaf-
wijsbare plicht.
Een plicht, dien wij moeten begrijpen
en waarnaar wij behooren te bandelen
voordat hette laat zou zijn!
Practisehe verdraagzaamheid beschou
wen wij, Katholieken, als een eisch, welke
voortvloeit uit onze beginselen. Maar onze
verdraagzaamheid zou toch wel wat al te
groot zij, als wij ons daardoor lieten be
jegen, om onze eigen Katholieke belan
gen tegen te werken!
VAN HET VATIC A AN
TWEE AUDIËNTIES
IN HET VATIKAAN.
Hoe Pius IX in 1870 de gezanten voor het
laatst ontving.
De „Osservatore Romano" vergelijkt de
laatste audiëntie, die paus Pius IX aan bet
diplomatieke korps toestond, vóór de in
neming van Rome, met de eerste audiëntie
van den tegenwoordigen paus aan de ge
zanten na de onderteekening van de over
eenkomsten van het Lateraan. Den 20sten
September 1870 woonden ze de mis van den
paus bij, waarna ze in een van de pause
lijke zalen bijeenkwamen. Ze waren 17 in
getal. Van den kant van Sint Pancras
drong het gerucht van het geweervuur door
en van de Porta Pia het gebulder van het
geschut. De diplomaten wilden den paus
door hun tegenwoordigheid moed inspreken
Pius IX voerde geruimen tijd het woord
en eindigde aldus:
„Mijne heeren, ik zou willen zeggen, dat
ik op u rekenMaar de paus rekent op
aarde op niemand meer. Houdt er niette
min rekening mee, dat de kerk onsterfe
lijk is".
Het was halftien in den ochtend. Een
officier van den pauselijken staf kwam
aankondigen, dat het Italiaansche leger
een bres in de stadsmuur gestooten had.
Pius IX raadpleegde met enkele woorden
kardinaal Antonelli en zei tot de ambassa
deurs, die- sterk onder den induk waren:
,,Ik geef last te capituleeren. Waarom de
verdediging voort te zetten? Door allen
verlaten, zou ik vroeg of laat moeten zwich
ten en ik mag niet noodeloos Jiloed ver
gieten".
De paus beval den diplomaten de bui-
tenlandsche vrijwilligers aan, die waren
toegeschoten om hem te verdedigen, en
zei op plechtigen toon, dat de geschiedenis
en de wereld eens zouden erkennen, dat het
hem berokkende onrecht een belangrijk
vraagstuk niet had opgelost, maar veel
eer moeilijker gemaakt.
Pius IX ging heen, de oogen vol tranen.
Zwijgend verlieten de diplomaten het Va-
ticaan.
Welk een verschil tusschen die audiën
tie en die van deze dagen! De ambassa
deurs waren nu ten getale van 27. De Ita
liaansche ontbrak nog, maar niet meer voor
lang, want men wacht met zijn benoeming
alleen de goedkeuring door het parlement
van de overeenkomsten van het Vaticaan
en de bekrachtiging door paus en koning af
DUITSCHLAND
De jongste verkiezingen in Saksen.
Zijn ongeldig, beslist het
rijksgerechtshof.
Het staatsgerechtshof van het Duitsche
rijk te Leipzig heeft gisteren over het con
stitutioneel geschil tusschen de sociaal
democratische fractie van den Saksischen
landdag en den staat Saksen over de gel
digheid van de Saksische landdag-verkie
zingen. van 31 October 1926, beraadslaagd.
Het gerechtshof besliste: „De verkiezin
gen van 31 October 1926 voor den Saksi
schen landdag zijn ongeldig.
De regeering van den vrijstaat Saksen
is verplicht, nieuwe verkiezingen uit te
schrijven.
De toestand is hierdoor bijzonder moei
lijk. De regeering kan volgens de Saksische
grondwet den landdag niet ontbinden,
daar op grond van de beslissing van het
staatsgerechtshof de Landdag als niet be
staand is te beschouwen.
De wetgevende arbeid is daarmeo voor-
loopig volkomen xn stagnatie gekomen. Er
kan noch een begrooting, noch een voor-
begrooting behandeld en aangenomen wor
den.
ROEMENIE
Een nieuwe vorstelijke verloving?
Prinses Ileana van Roemenië
met Sp a n j e's kroonprins.
Een Exchange-be richt aan de Engelsche
bladen zegt, dat er een verloving op til zou
zijn tusschen prinses Ileana van Roeme
nië. de 20-jarige dochter van de koningin
weduwe Maria, en den prins van Astnrië,
den 21-jarigon zoon van koning Alfonso en
troonopvolger van Spanje.
RUSLAND.
ANTI-PAASCHCAMPAGNE DER
SOVJETS.
Het Russische volkscommissariaat van
Kunsten en Wetenschappen beeft blijkens
een bericht in de Moskouscbe ..Prawda" be
sloten weder een heftige anti-Paaschcam-
pagne te voeren. Aan alle theaters te Mos
kou is opdracht gegeven om ondanks het
verzet van verscheidene acteurs op de
Paaschdagen te spelen en wel op uren, die
samenvallen met de godsdienstige plech
tigheden ip de kerken, ten einde het kerk
bezoek te verminderen. Aan de bioscoop
directies is voorts gelast op de feestdagen
voornamelijk anti-godsdienstige films te
vertoonen.
Kcnmerkend voor de atheïstische pro
paganda in de Sovjet-unie is voorts nog
het feit, dat er een beweging gaande is om
den vrijen dag der scholen van den Zondag
naftr den Woensdag te verplaatsen. In de
streek van Tosmk is deze wijziging reeds
in verscheidene scholen ingevoerd onder
de leus: „los van de traditie".
AFGHANISTAN.
Leider der Cjir.wari's vermoord.
Politieke moord in
Afghanistan.
Uit Afghanistan wordt gemeld, dat in
de nabijheid van Jallalabad de aanvoerder
van den Sjinwari-stam het slachtoffer is
geworden van een politieken moord. Men
vermoedt, dat de vermoorde, Nahad Khan,
gevallen is door de handen van aanhan
gers van Habib Oellah, aangezien bij voor
nemens was zich bij Aman Oellah aan te
sluiten.
CHINA.
De oorlog uitgebroken.
Volgens berichten uit Hankau is de
oorlog uitgebroken tnsschen de nationale
-regeering van China van Nanking en de
machtige Kwangsigroep in do omgeving
van Hankau. Schermutselingen hebben
plaats gehad bij He Pe Kan Hwei. Nan
king heeft 80.000 man gemobiliseerd, ter
wijl Hankau 70.000 man in 't veld brengt. De
steden liggen op 500 mijl van elkaar. Het
uitbreken der vijandelijkheden wordt als
onvermijdelijk beschouwd, ofschoon gene
raal Tsjang Kai ^>jek, die het commando
voert in Nanking, naar men zegt., zijn in
vloed zou willen gebruiken tot het bijleg
gen van de oneenigheid tusschen de beide
partijen.
MEXICO.
DE OPSTANDIGE BEWEGING.
Mazatlan door rebellen ingesloten.
Callos zendt hulp.
Uit New-York wordt gemeld: De strijd
om dc stad ?iazat\£ beeft een voor de
règberings troepen ongunstig verloop geno
men. De stad, gelegen aan den Stillen
Oceaan, is door de opstandelingen ingeslo
ten en wordt belegerd, nadat de 2000 fede
rale soldaten geweigerd hadden zich over
te geven. De verbinding tusschen dc bezet
tingstroepen en de regeering te Mexico-
City is verbroken.
Generaal Calles heeft 6000 man van zijn
troepen van Torreon naar Mazatlan ge
zonden om do stad te ontzetten. De rebel
len hebben de drinkwaterleiding afgesne
den, zoodat de bewoners van Mazatlan do
in de verdedigingslinie gelegen bronnen
moeten gebruiken.
In liet Noorden en Westen worden he
vige gevechten verwacht. Door het opruk
ken der rebellen in Sinaloa wordt de lin
kervleugel van het federale leger bedreigd.
Het revolutionnaire hoofdkwartier te
Nogales deelt mede, dat de opstandelingen
den aanval op Mazatlan zijn begonnen en
dat de federalen te kennen hebben gege
ven, de stad te willen overgeven.
De mogelijkheid, dat Amerikaansclie
troepen de Mexicaansche grens zullen
overschrijden, werd gisteren door Kellogg
toegegeven in een verklaring, waarin hij
zeide: De regeering der Ver. Staten
meent, dat zij stellig het recht heeft te
verhinderen, dat granaten over de grens
geschoten worden, waardoor leven en bezit
van Amerikanen in gevaar gebracht wor
den. Zij is volkomen bereid in dit opzicht
alle noodige stappen te doen. Dc officieren,
die over do troepen aan de Mexicaansche
grens het bevel voeren, hebben in dien zin
instructies ontvangen.
Mazatlan niet ingenomen.
Uit Mexico City wordt nader gemeld,
dat de verbeide geruchten als zou Mazat
lan door de opstandelingen zijn ingenomen,
onjuist zijn. Wel hebben de opstandelingen
een aanval gedaan, maar zij zijn door de
regeeringstroepen teruggeslagen. De bevel
hebber der bondstroepen, generaal Carillo,
heeft in een bericht aan president Portes
Gil, nadrukkelijk er op gewezen dat er aan
do in omloop zijnde geruchten over do in
neming van Mazatlan geen geloof is te
hechten.
EERSTE KAMER.
Begrooting van Buitenlandsche
Zaken goedgekeurd.
Aan het slot van zijn gisteren voortge
zette rede in de Eerste Kamer, gaf minis
ter Beelaerts van Blokland te
kennen, dat do verzekering van den Bel
gischen Minister-President in de Belgi
sche Kamer van 7 Maart, dat de Belgische
politiek jegens Nederland er een is van
vriendschap en toehadering. maar voor één
uitleg vatbaar is.
Op de regeering rust de taak na te la
ten en te bestrijden datgene, wat wantrou
wen zal kunnen wekken. Spreker doet een
beroep op de Nederlandsche pers cn ons
volk in zijn geheel om bet wantrouwen
weg te nemen, daar wij anders geen ver
trouwen kunnen verwachten.
Hierop werd gereplioeerd door Prof. v.
Embden (V.D.) die vroeg of do regee
ring niet kon voorzien, dat toch ruchtbaar
moest worden, dat het eerste uittreksel van
het Utrechtsch Dagblad niöt juist was.
Door directe publicatie der regecring had
de argwaan, gewekt bij de opeuba-re mec-
nïng, weggenomen kunnen worden. Had
direct geen vertrouwelijke persconferentie
met de groote pers belegd kunnen worden,
om te zeggen: Behcerscht Uw pen? Een
gevaarlijke uitbarsting van persartikelen
had daardoor kunnen worden voorkomen.
Had voorts de minister niet eerder ken
nis kunnen geven van zijn contact met den
Belgischen gezant en de Belgische regee-
ring?
Over de bekende publicaties wilde de
heer C o 1 ij n (C.-H.) niet verder spreken,
daar bij de houding der regeering goedge
keurd heeft.
Ten aanzien van het Belgische tractaat
zeide spr., dat dc meerderheid destijds
zich verzette tegen het MoerdijkkanaaL
Het gevaar bestaat, dat men voor dc twee
de maal komt met een dergelijk tracé.
Voorzichtigheid met locale correcties is
geboden, met het oog op mogelijke conse
quenties. Aan do behandeling van dc
rechtsvraag zal do grootst mogelijko aan
dacht moeten worden geschonken.
In zijn dupliek heeft dc minister van
Buitenlandsche Zaken jhr. Beelaerts
v. Blokland, nog verklaard, dat de
reden waarom dc Nederlandsche regee
ring geen rectificatie heeft bevorderd na
de publicoering van het eerste uittreksel
in het „Utrechtsch Dagblad", doze is, dat
zij dit niet kon toetsen aan een stuk,
waarvan zij niet wist. dat het echt was.
Mededeeling aan dc pers van het ge
sprek met den Belgischen gezant kou niet
gedaan word°n. Een persconferentie om te
zeggen„Wind je niet op'was volgens
spreker voor de Nederlandsche pers niet
noodig, evenmin om haar een bepaalde
meening op te dringen.
Bij dc besprekingen over liet kanaal-
tracé is het niet zoozeer gegaan om hei
tracó zolf, als wel over de 'waag waar hot
begin en het eindpunt zal zijn. Er is ech
ter nooit een kaartje gegeven, waaruit
men eenig recht zou kunnen ontleenen.
Met den heer Coliju is de minister van
meening, dat aan het reohtsstandpunt
groote aandacht zal moeten worden ge
schonken.
De begrootiug word daarna zonder hoof
delijke stemming goedgekeurd.
De vergadering werd verdaagd tot Dins
dag 9 April twéé uur waarin de begroo
ting van Waterstaat aan de orde zal
zijn.
TWEEDE KAMER.
De Ziektewet aangenomen.
De Ziektewet is gisteren aangenomen.
Wij mogen daarmede Minister Slotemaker
de Bruine gclukwensclien.
Maar wie op dozen dag zich ongetwij
feld ook verheugd zal hebben aldus do
Kameroverzichtschrijver van de „Msbd."
is Mgr. Nolens. En de schrijver vervolgt
dan:
„Als voorzitter van de commissie van
voorbereiding heeft deze de laatste weken
ontzettend hard gewerkt en het slagen van
minister Slotemaker de Bruine is voor een
niet gering deel aan hem te danken. Dc
wet beheer sch to hij volkomen en in jaren
heeft men hem in de Kamer niet zoo in
actio gezien. De verdediging van een arti
kel of do bestrijding van een amendement
werd door hem in den regel ingeleid, zoo
dat dc minister meestal slechts behoefde
aan to vullen. Steeds liep hij op en neer
tusschen den minister en de voorstellers
van amendementen en heel wat moeilijk
heden zijn er door hem uit den weg ge
ruimd, zonder dat dit algemeen werd opge
merkt, en zonder dat de Handelingen er
iets van vermelden zullen.
Met zijn lorgnet in de hand dirigeerde
Mgr. Nolens als het ware het debat en met
groote aandacht werd er geluisterd naar
zijn korte en zakelijke opmerkingen.
Meestal was zijn advies beslissend, slechts
eenmaal in al deze dagen is het niet opge
volgd. Hoe sneller de behandeling ging en
hoe eerder men tot een vergelijk kwam,
des te meer genoegen scheen do leider van
de Katholieke fractie te hebben in dit po
litieke spel. Bijzonder was dat merkbaar
op Donderdagavond toen er weinig leden
aanwezig waren cn daardoor de stille on
derhandelingen duidelijk te volgen vielen.
Onder zijn leiding is bovendien de be
handeling van dc Ziektewet voor de Ka
tholieke fractie een groot en welverdiend
succes geworden. Een heel groot aantal
amendementen van den heer Kortenhorst
is aangenomen of door den minister over
genomen, vooal betrekking hebbende op
de organisatie en de inrichting van de be
drijfsverenigingen, terwijl verschillende
sociaal-democratische amendementen door
zijn bestrijding verworpen zijn. Na Mgr.
Nolens heeft de heer Kortenhorst zich
wel het meest geweerd. Dagelijks werd
door hem eenige malen aan de debatten
VOORNAAMSTE NIEUWS
BUITENLAND.
Ook dit jaar zijn de Sovjets begonnen
met een felle anti-Paaschcampagne.
De Mexicaansche stad Mazatlan door do
opstandelingen ingesloten.
BINNENLAND.
De Ziektewet is door de Tweede Kamer
aangenomen (1ste blad).
Het collectief arbeidscontract in het
bouwbedrijf (Laatste Berichten).
Einde van den tocht van de „Schutte-
vaer" (Gom. Berichten, 2do blad).
deel genomen. Ook de hoor van Schaik
had veel succes met cenigo diep ingrijpende
amendementen".
Aangenomen zijn nog ccnige kloincre
wetsontwerpen, o.m. dat betroffendo het
alsnog verleenen van dc gelegenheid aan
een groep tandtechnici om na een examen
verlof tot vestiging te verkrijgen.
HET GEHEIME MILITAIRE VERDRAG.
De regeeringsverklaring onvoldoende.
Oordeelt het Utrechtsch
Dagblad.
Het „Utrechtsch Dagblad" betoogt dat
het rogeeringsonderzock niet afdoende is.
Dc verklaring van Minister Beelaerts tast
do publicatie van het blad niet aan, omdat
zij in het midden laat, wolko van do hier
te lande circuleorendo stukken echt, welke
valsch zijn.
Het rcgecringscommuniquc stelt impli-
cite de echtheid vast van de handteckening
op één der hier te lande aanwezigo docu
menten. Op welke bescheiden do haudtec-
keningen valsch zijn, laat het communique
in het midden. Of de Regeering óns docu
ment als valsch, dan wel als echt gesig
neerd beschouwt, daarover «preekt zij
zich iiiot uit. Daar do oprust opstak over
óns document, had het toch op weg dor
Regeering gelegen zich speciaal dèèrover
te verklaren. Omtrent de echtheid van ons
document is do situatio nog precies zoo, als
vóór het Regccringscommuniqué. Er blijft
discussie over bestaan.
Waarop baseeren wij de echtheid van
het door ons gepubliceerde document? On
der meer op do verklaring van twee ver
maarde schrift- cn hand schriftkundigen.
Waarop basoert do Ïtegeering de valsch-
heid van tweo der hier to lande aanwezige
documenten? Op efe gogevens, haar ver
strekt, door denzelfden Belgischen inlich
tingendienst, die volgens de verklaring van
Minister Jaspar, de documenten, waarop
do handtcekeningen zich bevinden, valschc-
lijk zou bobben gemaakt. W'clke waarde
moet men hechten aan dc gegevens van
oen inlichtingendienst, die zich zoo zéér
gecompromitteerd heeft, dat zij door haar
eigen Rcgcoring werd verloochend? Zijnde
handtcekeningen toegezonden door een
bureau van vervalschcrs, nu opeens te be
trouwen?
ARBEIDSWET 1919.
Overwerkvcrgunningen in dc
Broodbakkerijen.
Dc Minister van Arbeid, Handel en
Nijverheid heeft ten aanzien van brood-
bakkerijen in alle gemeenten des Rijks
vergund
le. door hoofden of bestuurder» cn
door bakkersgezellen mag mot den bak-
ker6arboid begonnen worden;
a. op Zaterdag 30 Maart 1920 en b. op
Zaterdag 18 Mei 1929, telkens te 12 uur
des nachts, met dien verstande, dat
voor zoover betreft broodbakkerijen, voor
welke een vergunning, als bedoeld in arti
kel 37, eerste lid, dor Arbeidswet 1919 is
verleend reeds op Vrijdag 20 Maart
1929, respectievelijk op Vrijdag 17 Mei
1929, telkens om 10 uur dos namiddags,
met arbeid, bestaande in het gereedma
ken van deeg en ovens, mag worden aan
gevangen; een on ander onder voorwaarde
dat in ondernemingen, waarop de onder a
en (of) b genoemde data van dezo ver
gunning gebruik wordt gemaakt, op 1
April 1029 cn (of) 20 Mei 1929 geen arbeid
wordt verricht. Deze voorwaarde geldt niet
met betrekking tot banketbakkersurbeid
in broodbakkerijen, tevens zijnde koek- cn
banket-bakkorijen, verricht door het hoofd
of den bestuurder en. door banketbakkers,
ten aanzien van wie van deze vergunning
geen gebruik wordt gemaakt, welke perso
nen op die dagen banketbakkersarbeid
inogon verrichten als op con gewonen werk
dag; c. op Dinsdag 2 April 1929 en Dins
dag 21 Mei 1929; d. op Woensdag 8 Mei
1929, telkens om 4 uur des voormiddags
of, indien te 5 uur des voormiddags met den
bakkersarbcid inag worden aangevangen,
om 8 uur des voormiddags. Bovendien op
drie dagen gedurende twee uren vóór het
tijdstip, waarop alsdan de bakkersarbcid
mag aanvangen, arbeid, bestaando in het
gereedmaken van deeg on ovens, worden