<ZKoidóoh&(Soii/c<M\k I 2öste Jaargang VRIJDAG 8 MAART 1929 No. 6123 DE VERVALSCHINGS-AFFAIRE IN DE BELGISCHE KAMER NIEUW EXPOSE VAN JASPAR BUITENLAND rbij De ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij vooruitbetaling Voor Leiden 19 cent per week .f2.50 per kwartaal Bij onze Agenten 20 cent per week .f2.60 per kwartaal Franco per postf2.95 per kwartaal Bet Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné's ver krijgbaar tegen betaling van 50 ct. per kwartaal, bij voor uitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 ct., met Geïllustreerd Zondagsblad 9 ct. Dit blad varschijnt eiken dag uitgezonderd Zon- en Feestdagen. II Bureaux: PAPENGRACHT 32 LEIDEN TEL. INT. ADMINISTRATIE 935 REDACTIE 15 GIRONUMMER 103003 POSTBUS No. 11 DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT: Gewone advertentiën 30 cent per regel Voor Ingezonden Mededcelingen wordt het dubbele van het tarief berekend. Kleine advertentiën, van ton hoogste 30 woorden, waarin betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en ver huur, koop en verkoop f0.50. Dit nummer bestaat uit vier bladen In een vredes-streven. O o k al blijven de Utrechtsche „onthul lingen" in die duisternis gewikkeld, waar mee zij nu nog zich omsluierd wat wij uiet hopen en ook niet verwachten toch is uit al het gebeurde van de laatste dagen iets goeds geboren. En dat goede moet in het helderste licht worden gezet, opdat het zoo veel mogelijk nut afwerpe! Dat goede is: dat weer 'ns op den voor grond is getreden, hoe gevaarlijk voor de menschheid is het spel van geheime verdra- en geheime besprekingen, welke worden geleid in militairistischen geest of althans- niet met een verlangen naar vrede. De socialistische pers wringt zich in al lerlei bochten, om te verklaren, dat noch in België nóch elders ter wereld socialisten daaraan meedoen. Integendeel: de socialis ten en zij alleen zijn tegen oorlog! „De Maasbode" van gisteravond wees er op, hoe in „De Voorwaarts" zelf een inzen der aan het blad zijn tweeslachtigheid voor houdt, als het goedpraat, dat. de socialisten in Duitschland voor nationale bewapening zijn, terwijl het den communisten in Rus land verwijt, dat zijn niet willen ontwape nen. „De Voorwaarts" tracht tegenover dien inzender, haar houding recht te zetten met praat voor socialisten in de kinderkamer Neen, 't is in strijd met de werkelijkheid 0111 h e t socialisme als d e n vredes-apostel te verheerlijken! Waarmede wij, natuurlijk, ook niet wil lei» zeggen, dat h c t socialisme voor oorlog zou zijn. Maar het socialisme in Nederland moet. 't. belang van den wereld-vrëde, zijn on- practischen eisch voor 11 a t i o 11 a le ontwa pening waarvan de geestverwanten elders niets willen weten doen plaats naken voor een doelbewust streven naar nter nation ale ontwapening. En zich zóó stellen aan de zijde van de Katholieken in alle landen. De Katholieken in Nederland zullen ziel- ook nu ten plicht stellen, om uit het gf beurde van de laatste dagen, niet argu menten te vergaren, om de volkeren losser van elkaar te trekken in haat ot afkeer maar, daarentegen, om uit dc onderlinge c-rhoudingen alles weg te dringen, wat voor een vredelievend contact gevaarlijk is. Met dezen geest moge héél het. Neder- landsche volk bezield zijn. Met zeer behartenswaarclige woorden besloot gisteravond „De Maasbode" een ai-tikel „In hartelijk verlangen naar een steeds vriendschappelijker samengaan van Noord en Zuid-Nederland verklaren wij in alle oprechtheid: Hoe meer van al het „onthul de" valsch zal blijken, hoe liever het ons zijn zal. Maar tevens uiten wij den wensch, dat datgene, wat er „echt" in is, maar wat voor een alleszins vriendschappelijk en vertrou wensvol samengaan hinderlijk zou kunnen zijn, met den grootst mogelijken spoed uit de wereld worde geholpen". Dat is oennuchter bezien van de werkelijkheid, van wat moet worden gedaan en nagelaten in het belang der mensch heid. In de oorlogsjaren hebben wij zoo vaak den oorlogvoerenden volkeren verweten een verdwazend chauvinisme. nu moeten wij ons zelf daarvan weten vrij te houden, vrij van alle smetten! Wij verlangen naar meer klaarheid over de Utrechtsche „onthullingen", enkel en alleen omdat wij verlangen, om door de waarheid hoe die ook moge zijn ten slotte te komen tot een zoo ver mogelijk verwijderen van alle oorlogsgevaar, tot een „steeds vriendschappelijker samen gaan van Noord- en Zuid-Nederland". Zeer te betreuren en te veroordeelen is alle van kortzichtigheid en bekrompenheid getuigende „vaderlandsliefde". Wij moeten c e r 1 ij k een breed stand punt innemen MOTIE VAN VERTROUWEN AANGENOMEN FRANK-HEINE ALLEEN IS DE VERVALSCHER. Onder groove belangstelling, heeft de premier Jaspar gisterennamiddag in de Belgische Kamer een verklaring ter zake van de bekende publicaties afgelegd. Do minister herinnerde er aan, dat na de verklaringen van Hymaus, Vandervelde en Van Cauwelaert besloten werd, een enquête in te stellen met het. doel, de kwestie der valsche documenten van het „Utrechtsch Dagblad" op te helderen. Intusschen verschenen er óytikclen en iersberichten, die deden hopen, dat men den dader zou kunnen vatten. Wij hebben toen overleg gepleegd met de ministers van Justitie en Landsverdediging, naar aanleiding waarvan de zaak Vrijdag j.l. voor instructie aan de i-echterlijke autori teiten werd overgedragen. Een bevel tot xanhouding werd uitgevaardigd tegen Prank-Heine, die daarop in hechtenis werd genomen. Hij werd in het bezit gevonden van een valschen pas. Bij zijn verhoor bleek, dat hij in dienst, stond van een spionnage-centrum van een naburig land. Hij. had zich in verbinding gesteld met ■genten van den generalen staf van het lelgische leger. Na de vervaardiging van iet valsche document stelde hij zich met Ward Hermans in verbinding, die een exemplaar verkreeg om dit in Nederland e gebruiken. De rechter van instructie heeft een Tantal agenten van den Belgischen veilig heidsdienst verhoord, die verklaarden, het locuinent. te hebben gekend en erin te .ebben toegestemd, dat Let werd gebruikt. Daarop deed de minister voorlezing van het rapport van den rechter-commis«r saris, waarin wordt geconstateerd, dat wel degelijk een vervalsehing is gepleegd en wel door Frank-Heine, met medeweten van ondergeschikten van den Belgischen -Ceneralen staf, doch zonder medoweten van den chef van den staf. Uit de verklaringen van bedoelde agen ten bleek, dat zij het stuk als een fantas tisch document beschouwden, dat bij aan dachtige analyse als vervalscht zou wor den herkend, doch waarmee sommige Bel gische of Duitsche verdachte, personen zich wouden laten beetnemen. Voorts wordt, in het rapport geconsta teerd, dat de falsificatie in haar huidigen vorm geen strafbaar feit. vormt. Uit de verklaringen van regeeringspersonen blijkt voldoende, dat men hier met een grove vervalsehing heeft .te doen. Na de hier te lande afgelegde verkla ringen en de dappere verklaring van Kamiel Huysmans te Amsterdam, kwam in sommige buitenlandsche bladen nog altijd twijfel tot uiting. De vervalsehing is thans gerechtelijk vastgesteld. Zij werd gepleegd cloor Frank-Heine en door hem alleen. Van stonde af aan verklaarde, generaal Galet, dat het document valsch was en dat hij er slechts kennis van had gekre gen, nadat hij het in dc bladen had ge lezen. Het karakter en dc rechtschapen heid van den generaal doen aan deze verklaring een onbetwistbaar geloof hech ten. Derhalve is thars r k gerechteü'k vastgesteld, dat de chef van den genera len staf vau het Belgische leger ten eencnmalc vreemd is aan -leze affaire. Chef van den inlichtingsdienst ontslagen: De premier verklaarde voorts, dat geen enkel regeeringspersoon kennis van het document heeft gehad alvorens het in het „Utrechtsch Dagblad" werd gepubliceerd. Dc agenten van den Belgischen veilig heidsdienst hebben het stuk niet gemaakt. Zij hebben echter een ongepasten ijver aan den dag gelegd met het doel de buiten landsche spionnen beet te nemen, en zij hebben deze ongelukkige handelwijze toe gelaten zonder dat de chef van den dienst er iets van af wist. De regeering heeft dan ook besloten de maatregelen te ne men die na het administratieve onder zoek noodig zullen blijken om de Belgi sche agenten, die hun boekje te buiten zijn gegaan, te straffen. De chef van den inlichtingendienst is reeds van zijn functie ontheven. Hier interrumpeerde Merlot (soc.-dem): Schaf den militairen veiligheidsdienst af, en ge zult aan deze praktijken een einde maken De premier vervolgde: Om in de toe komst beveiligd te zijn, moet Belgic be schermd zijn tegen het werk van buiten landsche spionnage-diensten, maar deze bescherming mag haar doel niet voorbij streven. België onderneemt niets tegen bevriende naties". Do klemtoon moet thans vallen op het feit, dat er werkelijk een vervalsehing is gepleegd, dat België, niets onderneemt tegen bevriende naties, en dat het niets gemeen wil hebben met de actie van dub belzinnige personen. Tevens moet de nadruk vallen op het feit, dat wij wat wellicht geen ander land zou hebben gedaan de zaak aan de justitie hebben overgelaten voor een volkomen onafhankelijk onderzoek. (Toe juichingen op alle banken). De regeering wenscht nogmaals te ver klaren, dat zij vreemd blijft aan al dit gekonkel. ,Wij voeren, aldus Jaspar, jegens Nederland een vriendschappelijke politiek, en wij hopen dat onze loyaliteit in dezen thans algemeen zal worden erkend. De debatten. Na de rede van den premier Jaspar leg de oud-minister V a n d e V ij v e r e (katho Hek) een verklaring af namens zijn partij. Het mag wel verwondering baren, zoo zei- de hij, dat de Belgische agenten zich heb ben laten beetnemen, maar aan den an deren kant moet dit toch niet al te tra gisch worden opgenomen, want het is in meer landen voorgekomen, dat de agenten van de speciale bureaux er inliepen. Het ligt niet in onze bedoeling dc Belgische agenten, die zich hebben laten beetnemen, te verontschuldigen, maar wij willen in een rustige atmosfeer de maatregelen over wegen, die in hot vervolg zulke fouten, die van zoo grootc beteekenis zijn, zullen voor komen. In elk geval is uit deze geschiede nis de volkomen loyaliteit der Belgische re geering. gebleken, eh, daa de regeering do justitie heeft opgedragen de zaak op to helderen, strekt haar tot eer. D e v z e keurde namens de liberale partij de regeeringsverklaring goqd- Uit het gebeurde kunnen twee lessen worden getrokken. De affaire heeft ten eerste ge leerd, dat men in sommige naburige lan den maar al te gereed staat België te ver denken en ten tweede, dat. België zich op eigen grondgebied tien jaar na den oorlog tegen spionnage-praktijken heeft, to weel gesteld. Het spionnenwerk. Van der Velde: De spionnagedien- stcn kunnen op een gegeven oogenblik de veiligheid van hun land in gevaar brengen. Daarom hebben wij tot plicht te verklaren, dat wij met zulke praktijken niets te doen willen hebben. Wij kunnen niet van sym pathie jegens spionnage verdacht worden, maar nu bleek, dat zij bij ons bestond, heeft de regeering gesproken, zooals zij behoorde te doen .(Toejuichingen). D e v èz c zet dan zijn rede voort, en zegt: Er werken in België vreemde spion- nagediensten en wij willen den vreemden mogendheden zeggen, dat zij zich daar van hebben te onthouden, indien zij de zaak van den vrede willen dienen. Aan de ambtenaren hebben wij dit te zeggen, dat zij onder alle omstandigheden niets mo gen doen, wat hun integriteit in opspraak zou kunnen brengen. Spreker hoopt, dat dc Hollanders zullen inzien, dat de slechfe Belgen, die het. land belasteren, met de unruststokers heulen, terwijl de loyale Belgen, die de regeering vormen, boven elke verdenking staan. Een gelukkig re sultaat van het gebeurde zal kunnen zijn, zoo besluit hij, dat Nederland nu België's ware gelaat kent. Matthieu spreekt namens de socia listische partij. Voor de verldariug van Jaspar was de soc. partij besloten, '11 inter pellatie-verzoek in de dienen, niet met het doel de actie der regeering te bemoei lijken, want de socialisten steunen do re geering in deze zaak ten volle. Maar spre ker is van meening, dat dc taak van het parlement daarmede niet ten einde is. Het parlement moet de maatregelen nemen om de atmosfeer op te helderen en te zuive- ren in het belang' van den binnenland- 'schen vrede. In zekere Hollandschc krin gen gelooft men nog. dat de documenten authentiek zijn en deze kringen moeten wij overtuigen. Spreker vraagt een debat over deze maatregelen a.s. Dinsdag te mogen inleiden, doch besloten wordt, het Dinsdag over een week te doen houden. „Er moet een schoonmaak plaats hebben". Geen enkele socialist, zoo gaat Matthieu dan voort, twijfelt aan de loyauteit dei- Belgische regeering. Maar het. is noodig degenen in hot buitenland, die blind wil len blijven, ziende te maken. Daartoe bij te dragen was het doel van ónze inter pellatie. Wij willen ook weten of dc openbare meenmg vrede heeft met dc spoedige invrijheidstelling van Frank- Heine. Wij vragen ons af of er geen kwade bedoelingen moeten worden gezien in de handelingen van iemand, die in dienst staat van buitenlandsche spionnagedien- sten. Er moet een schoonmaak plaats heb ben. Wat be teekent de handhaving van den spionnagedienst, tien jaar na den oorlog'? Is het duldbaar, dat agenten van bimienlandsehen dienst zich cpmpromittee- ren met verfoeilijke karakters als de vervalschers1? Vervolgens vroeg Van der Velde nog eens het woord om tc zeggen, dat de internationale kwesties, die aan de af faire vastzaten, haar beslag hebben kregen. Het is vastgesteld, dat de docu menten valsch zijn, dat dc auteur een falsaris is, dat de Belgische regeering niets van dc documenten afwist en dat zij bereid is op te treden tegen allen, die er bij betrokken waren. Er blijft echter nog over dc binnenlandsche kwestie van den spionnagedienst. Hierin moet orde worden gebracht, want het staat vast, dat. deze spionuagediensten een kiem van interna tionale verpesting kunnen bevatten. Ten slotte voerde de premier Jaspar het woord om zijn instemming te betui gen met hetgeen door de vorige sprekers is betoogd. Hij erkent, dat de zaak uit in ternationaal oogpunt is afgeloopen, terwijl over de binnenlandsche kwestie der spion- nagediensten verder kan worden gespro ken. Door Brunet werd een motie van ver trouwen ingediend, die met twee stem,- men tegen werd aangenomen. FRANK-HEINE FUIFT OP CHAMPAGNE. Te midden van alle sensatie der jongste dagen heeft de vrijlating van Frank-Heine aan dc openbare meening een nieuwen schok gegeven. Dc „Indèpendancc" deelt over dc vrijlating nog de volgendo bijzon derheden mede: Onmiddellijk nadat. Frank-Heine dc ge vangenis had verlaten, begaf hij zich in ge zelschap van twee vrienden naar het café „Ma Campagne". Hij bestelde er cham pagne cn vierde vroolijk zijn verontwaar diging over zijn arostatïe bij siijii terug keer uit Amsterdam cn beweerde zich schoon te zullen wasschen. „De Duitsohers zijn heel wat beter", riep hij uit. „Nooit zouden zij zooiets hebben gedaan". Aan een van zijn vrienden stelde hij een boek I ter hand met de opwerking: „Dat zal je rechtvaardigen!" Onnoodig tc zeggen, dat zijn uitdagende houding de verontwaardi ging der overige bezoekers opwekte. Een medewerker van do „XX-ièmc Siècle" die Frank-Heine in gezelschap van zijn twee vrienden eveneens ontmoette, verhaalt., hoe de vervalscher zonder op houden aan het praten was: „Men zal al les weten! Men heeft mij gearresteerd. Een vergissing, veroorzaakt door mijn ty- niste, die schrok, toen zij de kranten las. Maar wat een klucht! Indien ik Zondag op vrije voeten was gebleven, zou ik mijn onschuld hebben bewezen. Ik bezat alles daartoe. Er zijn maar oen paar dagen ver loren. Vandaag', zonder verdere formali teiten hebben de rechter van instructie en de procureur-generaal mij iu vrijheid laten stellen. Gc liadt. moeten zien, welke verbaasde gezichten al die heeren zetten. Ik moet er nog om lachen!" E11 de falsa ris barstte in een schaterlach uit, zonder opbonden dc meest onwaarschijnlijke ge schiedenissen vertellend, die bij misschien wel tot een feuilleton zal verwerken. Op de vraag wat bij zou doen, antwoordde bij, dat hij een lange reis zal ondernemen. Dc. „XX-ième Öiècle" geeft uiting aan haar grootc. spijt, dat in België deugdc- liikc wetten ontbreken, om misdrijven, zoo als door Frank-Heine bedreven, naar bc- hooren te slraffeu. Of hij ouder onderge schikte ambtenaren bij Belgische diensten al da.n niet medeplichtigen heeft gehad of dat bij dan niet gehandeld beeft onder den invloed van buitenlandsobe agenten, vast blijft in elk geval staan, dat hij met vervalschte documenten een gevaarlijke georikkelheid tusschen Nederland en Bel gic heeft weten te verwekken. Zulk een feit diende onverbiddelliik tc worden ge straft. en niemand zal hebben vermoed, dat België's wetboek van strafrecht zulke leemten zou hebben. DE REGEERINGSVERKLARING. De „Tijd" constateerd, dat de regee ringsverklaring van minister de Geer een zekere opluchting heeft teweeggebracht doch spreekt, zijn verwondering uit over het feit, dat het departement van buiten landsche zaken geen reden heeft gevonden tot eenigen maatregel in verband met een document, dat indien het echt ware ge bleken van het hóógste belang voor ons onmiddellijk verweer en liet. lot van Ne derland zou zijn geweest? Oordeelde het hoofd van het departement het onnoodig, het stuk in een Ministerraad ter sprake te brengen of althans zijn ambtgeuooten en zeker den Voorzitter van den Raad van Ministers eerder dan na twee weken in te lichten? En indien dc Minister van Bui tenlandsche Zaken er dc voorkeur aan gaf, het stuk uitsluitend onder zijn berusting te houden, heeft hij dan weHicht inmid dels een deskundig onderzoek naar de al VOORNAAMSTE NIEUWS BUITENLAND. De vervalschingsaffaire in de Belgische Kamer. De chef van den inlichtingsdienst ontslagen. Volgens berichten uit Mexico is in het Noorden des lands een groote slag aan den gang tusschen regeeringstrocpen en opstandelingen. BINNENLAND. De datum der stemming voor leden van de Tweede Kamer. (1ste blad). De leden-vooruitgang van het R. K. Werkliedenverbond. (3de blad). Een uiteenzetting en bespreking over de voorgenomen wijziging der telefoon tarieven te 's Gravenhage. (2de blad). Overleden is de weleerw. heer rector A L. A. Vorst te Schevenirvgen. (Kern., 3de blad). OMGEVING. Besprekingen van Ged. Staten met ge meenten over drinkwater-voorziening. (Rijnstreek, 1ste blad). of uiet-echtheid doen instellen'? Vond hij tot dit onderzoek geen aanleiding in hei. optreden van don aanbrengeilden per soon? Op welke gronden waren de Voor zitter van den Raad van Ministers cn de Minister van Buitenlandsche Zaken geko men tot do overtuiging, „dat geen ingrij pen van de regeering publicatie had kun nen voorkomen", terwijl het ,,Utr. Dgbl." verklaarde, dat het op den minsten regee- ringswenk niet tot de openbaarmakin van_ het stuk zou zijn overgegaan? Ziedaar vragen, die verdienden in oen schriftelijke interpellatie aan dc Regee ring te worden voorgelegd. VOLKENBOND DE VOLKENBONDSRAAD. Minderheden-kwestie afgehandeld B <6 slot .en tot instel 1 i i n g eeneï commissie. Dc Vodkenbondsraad heeft gistermiddag zonder debatten het. compromis-voorstel vaflii den rapporteur Adatci over do ver dere behandeling van het minderheid sprn- bleem aangenomen. De door den Japanschen gedelegeerde voorgestelde resolutie luidt: Do Raad draagt zijn rapporteur op voor zijn Jnni- vergadering een rapport over dc voorstel leu in te dienen, welke aan den Raad zijn voorgelegd door hot Camadeeschc, en Duit sche Raadslid. In dit rapport moet reke ning worden geliouden met. dc verschillen de punten, die door de verschillende Raads leden bij de discussie over de voorstellen ter sprake zijn gebracht. Dc Raad verzoekt den vertegenwoordi ger van G root-Brit,tannië en dien van Spanje den rapporteur hun medewerking te vorleenen voor do voorbereiding van be doeld rapport. De rapporteur en zijn collega's kunnen van de regecringen der landen, die de be palingen over do bescherming der minder heden hebben aangenomen, allo opmerkin gen in ontvangst nemen, die deze rcgcerin- gen wenschcn in te zenden. Eveneens kaai ieder Hd van den Volkenbond, indien het dit wenscht. opmerkingen maken. De ver schillend© opmerkingen mocton voor ir» April a.s. bij den secretaris-generaal zijn ingediend. De ingestelde commissie van drie kan alle informaties inwinnen cn lol die consulten overgaan, die zij noodig acht voor de vervulling van haar taak. Do Raad zal tot eon eerste onderzoek van het rapport overgaan en voor dit, doel op een bepaalden datum voor de volgende raadszitting bijeenkomen. Dc secretaris-generaal deelt den regec ringen der staten, die dc bepalingen tol bescherming der minderheden hebben aan genomen alsmede den regceringen van alle Volkenbonds-sta-tcn deze resolutie mode, onder bijvoeging van het protocol der zif ting van den Volkenbondsraad van Maart. De Volkenbondsraad heeft vorder vel schillende rapporten goedgekeurd. 0.u. heeft de Raad cr in toegestemd, dat de conferentie voor dc codificatie van het internationaal recht in het voorjaar ran 1930 in Den Haag zal worden gehouden. FRANKRIJK. De toelating van Missie-Congregaties. De kweetio 14 Maart vooi do Kamer. De gistervoormiddag gehouden l'rausche kabinetsraad besprak dc kwestio der toe lating der relig'c-*/» orden cn missio-con- gregaties in Frankrijk.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsche Courant | 1929 | | pagina 1