<ZKoidóoh&(Soii/c<M\k
I
2öste Jaargang
VRIJDAG 8 MAART 1929
No. 6123
DE VERVALSCHINGS-AFFAIRE
IN DE BELGISCHE KAMER
NIEUW EXPOSE VAN JASPAR
BUITENLAND
rbij
De ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij vooruitbetaling
Voor Leiden 19 cent per week .f2.50 per kwartaal
Bij onze Agenten 20 cent per week .f2.60 per kwartaal
Franco per postf2.95 per kwartaal
Bet Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné's ver
krijgbaar tegen betaling van 50 ct. per kwartaal, bij voor
uitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 ct., met Geïllustreerd
Zondagsblad 9 ct.
Dit blad varschijnt eiken dag uitgezonderd Zon- en Feestdagen. II
Bureaux: PAPENGRACHT 32 LEIDEN
TEL. INT. ADMINISTRATIE 935 REDACTIE 15
GIRONUMMER 103003 POSTBUS No. 11
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT:
Gewone advertentiën 30 cent per regel
Voor Ingezonden Mededcelingen wordt het
dubbele van het tarief berekend.
Kleine advertentiën, van ton hoogste 30 woorden, waarin
betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en ver
huur, koop en verkoop f0.50.
Dit nummer bestaat uit vier bladen
In een vredes-streven.
O o k al blijven de Utrechtsche „onthul
lingen" in die duisternis gewikkeld, waar
mee zij nu nog zich omsluierd wat wij
uiet hopen en ook niet verwachten toch
is uit al het gebeurde van de laatste dagen
iets goeds geboren.
En dat goede moet in het helderste licht
worden gezet, opdat het zoo veel mogelijk
nut afwerpe!
Dat goede is: dat weer 'ns op den voor
grond is getreden, hoe gevaarlijk voor de
menschheid is het spel van geheime verdra-
en geheime besprekingen, welke worden
geleid in militairistischen geest of althans-
niet met een verlangen naar vrede.
De socialistische pers wringt zich in al
lerlei bochten, om te verklaren, dat noch in
België nóch elders ter wereld socialisten
daaraan meedoen. Integendeel: de socialis
ten en zij alleen zijn tegen oorlog!
„De Maasbode" van gisteravond wees er
op, hoe in „De Voorwaarts" zelf een inzen
der aan het blad zijn tweeslachtigheid voor
houdt, als het goedpraat, dat. de socialisten
in Duitschland voor nationale bewapening
zijn, terwijl het den communisten in Rus
land verwijt, dat zijn niet willen ontwape
nen.
„De Voorwaarts" tracht tegenover dien
inzender, haar houding recht te zetten met
praat voor socialisten in de kinderkamer
Neen, 't is in strijd met de werkelijkheid
0111 h e t socialisme als d e n vredes-apostel
te verheerlijken!
Waarmede wij, natuurlijk, ook niet wil
lei» zeggen, dat h c t socialisme voor oorlog
zou zijn.
Maar het socialisme in Nederland moet.
't. belang van den wereld-vrëde, zijn on-
practischen eisch voor 11 a t i o 11 a le ontwa
pening waarvan de geestverwanten
elders niets willen weten doen plaats
naken voor een doelbewust streven naar
nter nation ale ontwapening.
En zich zóó stellen aan de zijde van de
Katholieken in alle landen.
De Katholieken in Nederland zullen ziel-
ook nu ten plicht stellen, om uit het gf
beurde van de laatste dagen, niet argu
menten te vergaren, om de volkeren losser
van elkaar te trekken in haat ot afkeer
maar, daarentegen, om uit dc onderlinge
c-rhoudingen alles weg te dringen, wat voor
een vredelievend contact gevaarlijk is.
Met dezen geest moge héél het. Neder-
landsche volk bezield zijn.
Met zeer behartenswaarclige woorden
besloot gisteravond „De Maasbode" een
ai-tikel
„In hartelijk verlangen naar een steeds
vriendschappelijker samengaan van Noord
en Zuid-Nederland verklaren wij in alle
oprechtheid: Hoe meer van al het „onthul
de" valsch zal blijken, hoe liever het ons
zijn zal.
Maar tevens uiten wij den wensch, dat
datgene, wat er „echt" in is, maar wat voor
een alleszins vriendschappelijk en vertrou
wensvol samengaan hinderlijk zou kunnen
zijn, met den grootst mogelijken spoed uit
de wereld worde geholpen".
Dat is oennuchter bezien van de
werkelijkheid, van wat moet worden gedaan
en nagelaten in het belang der mensch
heid.
In de oorlogsjaren hebben wij zoo vaak
den oorlogvoerenden volkeren verweten een
verdwazend chauvinisme. nu moeten wij
ons zelf daarvan weten vrij te houden, vrij
van alle smetten!
Wij verlangen naar meer klaarheid over
de Utrechtsche „onthullingen", enkel en
alleen omdat wij verlangen, om door de
waarheid hoe die ook moge zijn
ten slotte te komen tot een zoo ver
mogelijk verwijderen van alle oorlogsgevaar,
tot een „steeds vriendschappelijker samen
gaan van Noord- en Zuid-Nederland".
Zeer te betreuren en te veroordeelen is
alle van kortzichtigheid en bekrompenheid
getuigende „vaderlandsliefde".
Wij moeten c e r 1 ij k een breed stand
punt innemen
MOTIE VAN VERTROUWEN AANGENOMEN
FRANK-HEINE ALLEEN IS DE
VERVALSCHER.
Onder groove belangstelling, heeft de
premier Jaspar gisterennamiddag in de
Belgische Kamer een verklaring ter zake
van de bekende publicaties afgelegd.
Do minister herinnerde er aan, dat na
de verklaringen van Hymaus, Vandervelde
en Van Cauwelaert besloten werd, een
enquête in te stellen met het. doel, de
kwestie der valsche documenten van het
„Utrechtsch Dagblad" op te helderen.
Intusschen verschenen er óytikclen en
iersberichten, die deden hopen, dat men
den dader zou kunnen vatten. Wij hebben
toen overleg gepleegd met de ministers
van Justitie en Landsverdediging, naar
aanleiding waarvan de zaak Vrijdag j.l.
voor instructie aan de i-echterlijke autori
teiten werd overgedragen. Een bevel tot
xanhouding werd uitgevaardigd tegen
Prank-Heine, die daarop in hechtenis werd
genomen. Hij werd in het bezit gevonden
van een valschen pas. Bij zijn verhoor
bleek, dat hij in dienst, stond van een
spionnage-centrum van een naburig land.
Hij. had zich in verbinding gesteld met
■genten van den generalen staf van het
lelgische leger. Na de vervaardiging van
iet valsche document stelde hij zich met
Ward Hermans in verbinding, die een
exemplaar verkreeg om dit in Nederland
e gebruiken.
De rechter van instructie heeft een
Tantal agenten van den Belgischen veilig
heidsdienst verhoord, die verklaarden, het
locuinent. te hebben gekend en erin te
.ebben toegestemd, dat Let werd gebruikt.
Daarop deed de minister voorlezing
van het rapport van den rechter-commis«r
saris, waarin wordt geconstateerd, dat
wel degelijk een vervalsehing is gepleegd
en wel door Frank-Heine, met medeweten
van ondergeschikten van den Belgischen
-Ceneralen staf, doch zonder medoweten van
den chef van den staf.
Uit de verklaringen van bedoelde agen
ten bleek, dat zij het stuk als een fantas
tisch document beschouwden, dat bij aan
dachtige analyse als vervalscht zou wor
den herkend, doch waarmee sommige Bel
gische of Duitsche verdachte, personen zich
wouden laten beetnemen.
Voorts wordt, in het rapport geconsta
teerd, dat de falsificatie in haar huidigen
vorm geen strafbaar feit. vormt. Uit de
verklaringen van regeeringspersonen blijkt
voldoende, dat men hier met een grove
vervalsehing heeft .te doen.
Na de hier te lande afgelegde verkla
ringen en de dappere verklaring van
Kamiel Huysmans te Amsterdam, kwam in
sommige buitenlandsche bladen nog altijd
twijfel tot uiting. De vervalsehing is thans
gerechtelijk vastgesteld. Zij werd gepleegd
cloor Frank-Heine en door hem alleen.
Van stonde af aan verklaarde, generaal
Galet, dat het document valsch was en
dat hij er slechts kennis van had gekre
gen, nadat hij het in dc bladen had ge
lezen. Het karakter en dc rechtschapen
heid van den generaal doen aan deze
verklaring een onbetwistbaar geloof hech
ten. Derhalve is thars r k gerechteü'k
vastgesteld, dat de chef van den genera
len staf vau het Belgische leger ten
eencnmalc vreemd is aan -leze affaire.
Chef van den inlichtingsdienst
ontslagen:
De premier verklaarde voorts, dat geen
enkel regeeringspersoon kennis van het
document heeft gehad alvorens het in het
„Utrechtsch Dagblad" werd gepubliceerd.
Dc agenten van den Belgischen veilig
heidsdienst hebben het stuk niet gemaakt.
Zij hebben echter een ongepasten ijver aan
den dag gelegd met het doel de buiten
landsche spionnen beet te nemen, en zij
hebben deze ongelukkige handelwijze toe
gelaten zonder dat de chef van den dienst
er iets van af wist. De regeering heeft
dan ook besloten de maatregelen te ne
men die na het administratieve onder
zoek noodig zullen blijken om de Belgi
sche agenten, die hun boekje te buiten
zijn gegaan, te straffen.
De chef van den inlichtingendienst is
reeds van zijn functie ontheven.
Hier interrumpeerde Merlot (soc.-dem):
Schaf den militairen veiligheidsdienst af,
en ge zult aan deze praktijken een einde
maken
De premier vervolgde: Om in de toe
komst beveiligd te zijn, moet Belgic be
schermd zijn tegen het werk van buiten
landsche spionnage-diensten, maar deze
bescherming mag haar doel niet voorbij
streven.
België onderneemt niets tegen
bevriende naties".
Do klemtoon moet thans vallen op het
feit, dat er werkelijk een vervalsehing
is gepleegd, dat België, niets onderneemt
tegen bevriende naties, en dat het niets
gemeen wil hebben met de actie van dub
belzinnige personen.
Tevens moet de nadruk vallen op het
feit, dat wij wat wellicht geen ander
land zou hebben gedaan de zaak aan
de justitie hebben overgelaten voor een
volkomen onafhankelijk onderzoek. (Toe
juichingen op alle banken).
De regeering wenscht nogmaals te ver
klaren, dat zij vreemd blijft aan al dit
gekonkel. ,Wij voeren, aldus Jaspar, jegens
Nederland een vriendschappelijke politiek,
en wij hopen dat onze loyaliteit in dezen
thans algemeen zal worden erkend.
De debatten.
Na de rede van den premier Jaspar leg
de oud-minister V a n d e V ij v e r e (katho
Hek) een verklaring af namens zijn partij.
Het mag wel verwondering baren, zoo zei-
de hij, dat de Belgische agenten zich heb
ben laten beetnemen, maar aan den an
deren kant moet dit toch niet al te tra
gisch worden opgenomen, want het is in
meer landen voorgekomen, dat de agenten
van de speciale bureaux er inliepen. Het
ligt niet in onze bedoeling dc Belgische
agenten, die zich hebben laten beetnemen,
te verontschuldigen, maar wij willen in
een rustige atmosfeer de maatregelen over
wegen, die in hot vervolg zulke fouten, die
van zoo grootc beteekenis zijn, zullen voor
komen. In elk geval is uit deze geschiede
nis de volkomen loyaliteit der Belgische re
geering. gebleken, eh, daa de regeering do
justitie heeft opgedragen de zaak op to
helderen, strekt haar tot eer.
D e v z e keurde namens de liberale
partij de regeeringsverklaring goqd- Uit
het gebeurde kunnen twee lessen worden
getrokken. De affaire heeft ten eerste ge
leerd, dat men in sommige naburige lan
den maar al te gereed staat België te ver
denken en ten tweede, dat. België zich op
eigen grondgebied tien jaar na den oorlog
tegen spionnage-praktijken heeft, to weel
gesteld.
Het spionnenwerk.
Van der Velde: De spionnagedien-
stcn kunnen op een gegeven oogenblik de
veiligheid van hun land in gevaar brengen.
Daarom hebben wij tot plicht te verklaren,
dat wij met zulke praktijken niets te doen
willen hebben. Wij kunnen niet van sym
pathie jegens spionnage verdacht worden,
maar nu bleek, dat zij bij ons bestond,
heeft de regeering gesproken, zooals zij
behoorde te doen .(Toejuichingen).
D e v èz c zet dan zijn rede voort, en
zegt: Er werken in België vreemde spion-
nagediensten en wij willen den vreemden
mogendheden zeggen, dat zij zich daar
van hebben te onthouden, indien zij de
zaak van den vrede willen dienen. Aan de
ambtenaren hebben wij dit te zeggen, dat
zij onder alle omstandigheden niets mo
gen doen, wat hun integriteit in opspraak
zou kunnen brengen. Spreker hoopt, dat
dc Hollanders zullen inzien, dat de slechfe
Belgen, die het. land belasteren, met de
unruststokers heulen, terwijl de loyale
Belgen, die de regeering vormen, boven
elke verdenking staan. Een gelukkig re
sultaat van het gebeurde zal kunnen zijn,
zoo besluit hij, dat Nederland nu België's
ware gelaat kent.
Matthieu spreekt namens de socia
listische partij. Voor de verldariug van
Jaspar was de soc. partij besloten, '11 inter
pellatie-verzoek in de dienen, niet met
het doel de actie der regeering te bemoei
lijken, want de socialisten steunen do re
geering in deze zaak ten volle. Maar spre
ker is van meening, dat dc taak van het
parlement daarmede niet ten einde is. Het
parlement moet de maatregelen nemen om
de atmosfeer op te helderen en te zuive-
ren in het belang' van den binnenland-
'schen vrede. In zekere Hollandschc krin
gen gelooft men nog. dat de documenten
authentiek zijn en deze kringen moeten
wij overtuigen. Spreker vraagt een debat
over deze maatregelen a.s. Dinsdag te
mogen inleiden, doch besloten wordt, het
Dinsdag over een week te doen houden.
„Er moet een schoonmaak plaats
hebben".
Geen enkele socialist, zoo gaat Matthieu
dan voort, twijfelt aan de loyauteit dei-
Belgische regeering. Maar het. is noodig
degenen in hot buitenland, die blind wil
len blijven, ziende te maken. Daartoe bij
te dragen was het doel van ónze inter
pellatie. Wij willen ook weten of dc
openbare meenmg vrede heeft met dc
spoedige invrijheidstelling van Frank-
Heine. Wij vragen ons af of er geen kwade
bedoelingen moeten worden gezien in de
handelingen van iemand, die in dienst
staat van buitenlandsche spionnagedien-
sten. Er moet een schoonmaak plaats heb
ben. Wat be teekent de handhaving van
den spionnagedienst, tien jaar na den
oorlog'? Is het duldbaar, dat agenten van
bimienlandsehen dienst zich cpmpromittee-
ren met verfoeilijke karakters als de
vervalschers1?
Vervolgens vroeg Van der Velde
nog eens het woord om tc zeggen, dat
de internationale kwesties, die aan de af
faire vastzaten, haar beslag hebben
kregen. Het is vastgesteld, dat de docu
menten valsch zijn, dat dc auteur een
falsaris is, dat de Belgische regeering
niets van dc documenten afwist en dat zij
bereid is op te treden tegen allen, die er
bij betrokken waren. Er blijft echter nog
over dc binnenlandsche kwestie van den
spionnagedienst. Hierin moet orde worden
gebracht, want het staat vast, dat. deze
spionuagediensten een kiem van interna
tionale verpesting kunnen bevatten.
Ten slotte voerde de premier Jaspar
het woord om zijn instemming te betui
gen met hetgeen door de vorige sprekers
is betoogd. Hij erkent, dat de zaak uit in
ternationaal oogpunt is afgeloopen, terwijl
over de binnenlandsche kwestie der spion-
nagediensten verder kan worden gespro
ken.
Door Brunet werd een motie van ver
trouwen ingediend, die met twee stem,-
men tegen werd aangenomen.
FRANK-HEINE FUIFT OP
CHAMPAGNE.
Te midden van alle sensatie der jongste
dagen heeft de vrijlating van Frank-Heine
aan dc openbare meening een nieuwen
schok gegeven. Dc „Indèpendancc" deelt
over dc vrijlating nog de volgendo bijzon
derheden mede:
Onmiddellijk nadat. Frank-Heine dc ge
vangenis had verlaten, begaf hij zich in ge
zelschap van twee vrienden naar het café
„Ma Campagne". Hij bestelde er cham
pagne cn vierde vroolijk zijn verontwaar
diging over zijn arostatïe bij siijii terug
keer uit Amsterdam cn beweerde zich
schoon te zullen wasschen. „De Duitsohers
zijn heel wat beter", riep hij uit. „Nooit
zouden zij zooiets hebben gedaan". Aan
een van zijn vrienden stelde hij een boek I
ter hand met de opwerking: „Dat zal je
rechtvaardigen!" Onnoodig tc zeggen, dat
zijn uitdagende houding de verontwaardi
ging der overige bezoekers opwekte.
Een medewerker van do „XX-ièmc
Siècle" die Frank-Heine in gezelschap van
zijn twee vrienden eveneens ontmoette,
verhaalt., hoe de vervalscher zonder op
houden aan het praten was: „Men zal al
les weten! Men heeft mij gearresteerd.
Een vergissing, veroorzaakt door mijn ty-
niste, die schrok, toen zij de kranten las.
Maar wat een klucht! Indien ik Zondag
op vrije voeten was gebleven, zou ik mijn
onschuld hebben bewezen. Ik bezat alles
daartoe. Er zijn maar oen paar dagen ver
loren. Vandaag', zonder verdere formali
teiten hebben de rechter van instructie
en de procureur-generaal mij iu vrijheid
laten stellen. Gc liadt. moeten zien, welke
verbaasde gezichten al die heeren zetten.
Ik moet er nog om lachen!" E11 de falsa
ris barstte in een schaterlach uit, zonder
opbonden dc meest onwaarschijnlijke ge
schiedenissen vertellend, die bij misschien
wel tot een feuilleton zal verwerken. Op
de vraag wat bij zou doen, antwoordde bij,
dat hij een lange reis zal ondernemen.
Dc. „XX-ième Öiècle" geeft uiting aan
haar grootc. spijt, dat in België deugdc-
liikc wetten ontbreken, om misdrijven, zoo
als door Frank-Heine bedreven, naar bc-
hooren te slraffeu. Of hij ouder onderge
schikte ambtenaren bij Belgische diensten
al da.n niet medeplichtigen heeft gehad of
dat bij dan niet gehandeld beeft onder
den invloed van buitenlandsobe agenten,
vast blijft in elk geval staan, dat hij met
vervalschte documenten een gevaarlijke
georikkelheid tusschen Nederland en Bel
gic heeft weten te verwekken. Zulk een
feit diende onverbiddelliik tc worden ge
straft. en niemand zal hebben vermoed, dat
België's wetboek van strafrecht zulke
leemten zou hebben.
DE REGEERINGSVERKLARING.
De „Tijd" constateerd, dat de regee
ringsverklaring van minister de Geer een
zekere opluchting heeft teweeggebracht
doch spreekt, zijn verwondering uit over
het feit, dat het departement van buiten
landsche zaken geen reden heeft gevonden
tot eenigen maatregel in verband met een
document, dat indien het echt ware ge
bleken van het hóógste belang voor ons
onmiddellijk verweer en liet. lot van Ne
derland zou zijn geweest? Oordeelde het
hoofd van het departement het onnoodig,
het stuk in een Ministerraad ter sprake
te brengen of althans zijn ambtgeuooten
en zeker den Voorzitter van den Raad van
Ministers eerder dan na twee weken in te
lichten? En indien dc Minister van Bui
tenlandsche Zaken er dc voorkeur aan gaf,
het stuk uitsluitend onder zijn berusting
te houden, heeft hij dan weHicht inmid
dels een deskundig onderzoek naar de al
VOORNAAMSTE NIEUWS
BUITENLAND.
De vervalschingsaffaire in de Belgische
Kamer. De chef van den inlichtingsdienst
ontslagen.
Volgens berichten uit Mexico is in het
Noorden des lands een groote slag aan
den gang tusschen regeeringstrocpen en
opstandelingen.
BINNENLAND.
De datum der stemming voor leden van
de Tweede Kamer. (1ste blad).
De leden-vooruitgang van het R. K.
Werkliedenverbond. (3de blad).
Een uiteenzetting en bespreking over
de voorgenomen wijziging der telefoon
tarieven te 's Gravenhage. (2de blad).
Overleden is de weleerw. heer rector A
L. A. Vorst te Schevenirvgen. (Kern., 3de
blad).
OMGEVING.
Besprekingen van Ged. Staten met ge
meenten over drinkwater-voorziening.
(Rijnstreek, 1ste blad).
of uiet-echtheid doen instellen'? Vond hij
tot dit onderzoek geen aanleiding in hei.
optreden van don aanbrengeilden per
soon? Op welke gronden waren de Voor
zitter van den Raad van Ministers cn de
Minister van Buitenlandsche Zaken geko
men tot do overtuiging, „dat geen ingrij
pen van de regeering publicatie had kun
nen voorkomen", terwijl het ,,Utr. Dgbl."
verklaarde, dat het op den minsten regee-
ringswenk niet tot de openbaarmakin
van_ het stuk zou zijn overgegaan?
Ziedaar vragen, die verdienden in oen
schriftelijke interpellatie aan dc Regee
ring te worden voorgelegd.
VOLKENBOND
DE VOLKENBONDSRAAD.
Minderheden-kwestie afgehandeld
B <6 slot .en tot instel 1 i i n g
eeneï commissie.
Dc Vodkenbondsraad heeft gistermiddag
zonder debatten het. compromis-voorstel
vaflii den rapporteur Adatci over do ver
dere behandeling van het minderheid sprn-
bleem aangenomen.
De door den Japanschen gedelegeerde
voorgestelde resolutie luidt: Do Raad
draagt zijn rapporteur op voor zijn Jnni-
vergadering een rapport over dc voorstel
leu in te dienen, welke aan den Raad zijn
voorgelegd door hot Camadeeschc, en Duit
sche Raadslid. In dit rapport moet reke
ning worden geliouden met. dc verschillen
de punten, die door de verschillende Raads
leden bij de discussie over de voorstellen
ter sprake zijn gebracht.
Dc Raad verzoekt den vertegenwoordi
ger van G root-Brit,tannië en dien van
Spanje den rapporteur hun medewerking te
vorleenen voor do voorbereiding van be
doeld rapport.
De rapporteur en zijn collega's kunnen
van de regecringen der landen, die de be
palingen over do bescherming der minder
heden hebben aangenomen, allo opmerkin
gen in ontvangst nemen, die deze rcgcerin-
gen wenschcn in te zenden. Eveneens kaai
ieder Hd van den Volkenbond, indien het
dit wenscht. opmerkingen maken. De ver
schillend© opmerkingen mocton voor ir»
April a.s. bij den secretaris-generaal zijn
ingediend. De ingestelde commissie van
drie kan alle informaties inwinnen cn lol
die consulten overgaan, die zij noodig acht
voor de vervulling van haar taak.
Do Raad zal tot eon eerste onderzoek
van het rapport overgaan en voor dit, doel
op een bepaalden datum voor de volgende
raadszitting bijeenkomen.
Dc secretaris-generaal deelt den regec
ringen der staten, die dc bepalingen tol
bescherming der minderheden hebben aan
genomen alsmede den regceringen van alle
Volkenbonds-sta-tcn deze resolutie mode,
onder bijvoeging van het protocol der zif
ting van den Volkenbondsraad van
Maart.
De Volkenbondsraad heeft vorder vel
schillende rapporten goedgekeurd. 0.u.
heeft de Raad cr in toegestemd, dat de
conferentie voor dc codificatie van het
internationaal recht in het voorjaar ran
1930 in Den Haag zal worden gehouden.
FRANKRIJK.
De toelating van Missie-Congregaties.
De kweetio 14 Maart vooi
do Kamer.
De gistervoormiddag gehouden l'rausche
kabinetsraad besprak dc kwestio der toe
lating der relig'c-*/» orden cn missio-con-
gregaties in Frankrijk.