MAANDAG 25 FEBRUARI 1929
No. 6113
FRANSCH-BELGISCH GEHEIM-
MILITAIR VERDRAG
20ste Jaargang
S)e CeidócHe (Bou^omt
De ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij vooruitbetaling
Voor Leiden 19 cent per week .f2.50 per kwartaal
Bij onze Agenten 20 cent per week .f2.60 per kwartaal
Franco per postf2.95 per kwartaal
Het Geïllustreerd Zondagsblad is, voor de Abonné's ver
krijgbaar tegen betaling van 50 ct. per kwartaal, bij voor
uitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 ct., met Geïllustreerd
Zondagsblad 9 ct.
Dit blad verschijnt eiken dag uitgezonderd Zon- en Feestdagen. I;
Bureaux: PAPENGRACHT 32 LEIDEN
TEL. INT. ADMINISTRATIE. 935 REDACTIE 15
GIRONUMMER 103003 POSTBUS No. 11
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT:
Gewone advertentiën 30 cent per regel
Voor Ingezonden Mededeelingen wordt bet
dubbele van het tarief berekend. r.
Kleine advertentiën, van ten hoogste 30 woorden, waarin
betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en ver
buur, koop en verkoop f 0.50.
Dit nummer bestaat uit twee bladen
Vreugde door schoonheid.
Zou het sohoone bouwwerk van het ver
brande Leidsch Stadhuis, toen het nog
daar stond als een kostbaar product van
door fijnen smaak en ontwikkeld technisch
kunnen geleiden kunstzin zou het toen
maar voor de helft gewaardeerd zijn ge
worden, als nu, nu het er niet meer is?
Wij durvén deze vraag niet bevestigend
beantwoorden.
Hoeve!en zullen nu hun oogen schoon
heidswedde laten genieten door het bezien
een photo hoevelen, die voorheen
zelden of misschien nooit de w e r k e 1 ij k-
h e i d, het mooie Raadhuis zelf hebben
bekeken
Neen, wij zeggen natuurlijk niet, dat
dit met allen of de meeston het geval is.
Maar: zouden er zóó niet velen zijn?...
Zoo gaat het immers met veel dingen in
het leven: Wij waardeeren ze, als wij ze
niet meer bezitten!
De Schepper heeft in het leven veel en
velerlei neergelegd, dat ons kan zijn een
bron van vreugde van vreugde, waar
aan de inensch, die de levenseisohen met
ernst begrijpt en het levensdoel met ernst
nastreeft, zoo veel behoefte heeft.
Eén bron van vreugde ligt voor den
inensch open in het genieten van ware
schoonheid.
En die schoonheid is overal uitgespreid.
Allereerst in de wonder-schoone belicha
ming van den Godsdienst, in de heilige
jLiturgie; in wat de menschelijke geest in
verschillende kunsten heeft geopen
baard als een afstraling, een weerspiegeling
van den hem door God geschonken adel
dom
Veel van kl die schoonheid spreekt, he
laas, niet tot ons.
INGEZONDEN M
Aanleiding Lot deze vluchtige bemerkin-
n is de brand van bet Leidsch Stadhuis,
welks schoonheid vóóral n u zoo gewaar
deerd wordt. De Leidenaars mogen daarin
een aansporing vinden, om voortaan het
stadsschoon, dat zij nog bezitten, ook méér
aandacht te schenken, om er méér van te
genieten. Voor wie zijn oogen er voor
opent is er in een stad als de onze zooveel
schoons aan mooie stadsbeelden, die, mid
den in het drukke gewoel, treffen door de
rust, welke er in ligt; zoo veel schoons aan
ooie bouwwerken uit verschillende tijden.
Geen onzer moet zichzelf eens kunnen
verwijten dat schoons eerst naar volle waar
de te hebben begrepen 't er niet meer
mocht zijn!
BUITENLAND
VAN HET VATIC A AN
NA DEN VREDE MET ITALIë.
Uitnoodigingen aan den Paus.
Voor een bezoek aan Weenen
en Spiers in 1930.
Naar het Weensche Journal" meldt,
zullen ter gelegenheid van de herdenking
van het duizendjarig bestaan van de stad
Spiers in 1930 een groot aantal kerkvor
sten, o.w. talrijke kardinalen (o.m. kardi
naal-staatssecretaris Gasparri en de aarts
bisschop van Parijs, Dubois) aan een uit-
nood:ging van den aartsbisschop van
Spiers gevolg geven en bij de plechtighe
den tegenwoordig zijn. Ook de paus is,
naar verluidt uitgenoodigd, de feestelijk
heden te Spiers bij te wonen.
In kringen der katholieke organisaties
van Oostenrijk wordt druk het plan be
sproken, den paus te bewegen om ingeval
van een reis naar Sp'ers ook gedurende
horten tijd te Weenen te vertoeven. Tege
lijk met den paus zouden alle Oostenrijk-
sche bisschoppen, benevens de kardinaal-
prins-bisschop van München, dr. Faulha-
her, worden uitgenoodigd een bezoek aan
Weenen te brengen. Voorts wordt gedacht
aan een bezoek van den primaat van Hon
garije. kardinaal Seredy. Men wil op deze
wijze het katholiek karakter der Oosten-
rijksche Bondshoofdstad boekstaven.
De auto's in de Vatlcaansche stad.
De letters C.V. als merkteeken
Tet nu toe droegen alle automobielen,
<j'e aan het Vaticaan en de kardinalen be
hoorden, het teeken var» het corps diplo-
matique, n.l de letters CJ). met een num
mer.
AMSTERDAMSE
ANTHRACIET-R
lleersnsingei 34-35
Tel. 1523
fl'dam-Hilversum -GLssum-Haarlem.
DEDEELING.
M Verzegelde
zakken
Alleen de auto van den H. Vader had
geen opschrift wijl hij nog niet buiten de
Vaticaansche tuinen was gereden.
Dit zal natuurlijk spoedig anders wor
den. De staatsburgers der „Citta Vatica-
na" zullen voortaan de letters G.V. op hun
auto's kunnen voeren. Welk teeken de pau
selijke auto zal krijgen, is nog niet be
paald.
Een consistorie aanstaande?
Uit goede brond verluidt,- dat de H.
Vader tijdens de aanstaande Goede Week
een geheim en een openbaar consistorie
zal houden.
DU1TSCHLAND
Jeugdia Stahlhelmlid neergeschoten.
Uien affaire met een staartje.
In den nacht van Vrijdag op Zaterdag
is een scholier Kleier, die lid van den
„Stahlhelm" was, bij een vechtpartij tus-
schen versche:dene aanhangers van den
Stahlhclm en communisten in den rug
aangevallen en neergeschoten.
Het feit "'is voor de Duitsch-nationale
fractie in den Pruisischen Landdag aan
leiding geweest om de volgende motie in
te dienen:
„In den nacht van 22 op 23 Februari is
wederom een lid van den „Stahlhelm" door
aannangers van het „Rotfront" uit een
hinderlaag doodgeschoten Deze moord be
wijst, dat de milde bejegening der commu
nistische strijdorganisaties door den mi
nister van binnenlandsche zaken de veilig
heid m stad en land ernstig in gevaar
brengt. Bij de begrootirrgsdebaDen is ge
bleken, dét deze minister niet van zins
is, doeltreffende maatregelen te nemen in
het belang van de rust in den lande.
De landdag wordt daarom uitgenoodigd
te bes'uiten, dat de minister van binnen-
landsche zaken niet langer het vertrouwen
van den landdag geniet".
FRANKRIJK.
Weer een bankkrach in Frankrijk.
De bankier Pierre Fayolle uit Parijs is
met achterlating van eeD pass ef van drie
millioen francs gevlucht. Bij de huiszoe
king werd in de brandkast slechts 35 cen
times aan contant geld gevonden. Een ge
rechtelijk onderzoek is aan den gang.
OOSTENRIJK.
Ordelijke dag te Weenen.
Geen incidenten bij de
manifestaties.
De gescheiden opmarsch der Weensche
groepen van den republike'nschen (sociaal-
democratischen) Schutzbund eenerzijds en
van de Heimwehrverbande anderzijds voor
haar aangekondigde manifestaties is giste
ren zonder incidenten verloopen. De deel
neming was betrekkelijk gering. Men schat
het aantal deelnemers op 4 k 5000 Heim'-
wehr-mannen en dubbel zooveel Schutz-
bündler De geringe deelnemmg was zeker
voor een groot deel toe te schrijven aan
de vinnige koude; het vroor Zondagmor
gen n.l. weder 8 gr. C.
Bij den terugtocht der Heimwehr-afdee-
lingen trachtten communis'en. den 6toet
in de war te sturen. De politie greep in en
arresteerde 40 communisten. De ontbin
ding der beide stoeten ging geheel orde
lijk.
AFGHANISTAN.
De strijd in Afghanistan.
Vertrek van het Britsch
gezantschap.
Een vliegtuig van de Britsche strijd
krachten in Irak is naar Kaboel vertrok
ken, teneinde een aanvang te maken met
de evacuatie van het personeel van het
Britsch gezantschap, eventueel ook van de
andere gezantschappen, als de sneeuw dit
mogelijk maakt.
MEXICO.
Amerikanen in Mexico vermoord.
De correspondent van het blad „Excel
sior" seint uit Guanajusto, dat regeerings-
troepen de lijken hebben gevonden van
twee Amerikaansche mijningenieurs, die
Woensdag j.l. terwijl zij in het kamp bij
de mijn Custos sliepen door bandieten
werden gevangen genomen Op het büreau
van de mijn waren vroeger brieven ontvan
gen, waarin een aanzienlijke losprijs werd
gevraagd; in geval van weigering zouden
de gevangenen worden gedood.
Agressieve bedoelingen van den Belgischen
Generalen Staf tegen Nederland?
EEN MERKWAARDIG DOCUMENT,
DAT GROOT OPZIEN GEBAARD HEEFT.
Het „Utrechtsch Dagblad" is door een
zeer toevallige omstandigheid in het bez*t
gekomen van den tekst van het geheim mi
litair verdrag van 19S0 tusschen Frankr'jk
en België. Jaarlijks komen de genomic
slaven van deze beide 'anden bijeen en het
bovengenoemd blad publiceert beneve is
den tekst van het verdrag ook de uitleg
ging, die bij de bespreking in den zouiei
van 1927 door de beide genoemde genen Ie
staven is opgemaakt. Voor de authenticiteit
ervan staat het blad in.
Het verdrag.
Van het geheime verdrag laten wij den
volledigen tekst volgen:
Art. L
Indien Frankrijk in staat van oorlog 's
niet Duitschland of met eenige andere mo
gendheid, die op de een of andere wijze,
hoe dan ook, door Duitschland ondersteund
wordt, zal België geheel zijn beschikbare
macht ter beschikking van Frankrijk stel
len.
Indien België in staat van oorlog is met
Duitschland om het eenige andere mogend
heid, die op de een of ander wijze, hoe dan
ook, door Duitschland ondersteund wordt,
zal Frankrijk geheel zijn beschikbare macht
ter beschikking van België 6tellen.
Art. II.
Deze overeenkomst) slaat niet alleen op
de Rijngrens; zij is toepasselijk op iedere
agressie, op welke grens deze zich ook
voordoet.
Art. IIL
Frankrijk en België mobiliseeren onmid
dellijk en vanzelf, zonder dat vooraf over
leg dient gepleegd, zoodra een andere mo
gendheid, die op de een of andere wijze,
hoe dan ook, door Duitschland ondersteund
wordt, zou gaan mobiliseeren.
Zij mobiliseeren tegen Duitsch'snd, zoodra
het „casus foederis" is geconstateerd, Zun-
als dit bepaald is door de verdragen en de
overeenkomsten, die thans de internatio
nale betrekkingen tusschen Frankrijk en
België aan de eene zijde en Duitschland
aan de andere zijde, regelen. De mobilisa
tie brengt ipso facto de concentratie met
zich.
Art. IV.
België verbindt zich een minimum vaa
6C0.000 man te mobiliseeren, voor de eene
helft actieve-, voor de andere reserve-troe
pen. Van zijn kant verbindt Frankrijk zich,
België ter hulp te komen met een troepen
macht van minstens 1.200.000 mail, werkende
op Belgisch gebied, voor de epne helft ac
tieve-, voor de andere reserve-troepen.
Art. V.
De beschikbare troepen der beide lan
den zullen tegelijkertijd en met allen be
kwamen spoed een krachtig offensief inzet
ten, en wel op zulke wijze, dat Duitschland
tegelijk moet strijden ten Noorden en ten
Zuiden van de gemeenschappelijke opstel
ling.
Art. VL
De staven der beide legers zuMen ten al
len tijde het contact, dat noodig is ter voor
bereiding van de hierboven vermei 'c
maatregelen, handhaven. De onderhavige
overeenkomst zal, tenminste eenmaal
's jaars, onderwerp van overleg tusschen de
betrokken staven zijn.
Art. VII.
Deze overeenkomst wordt aangegaan
voor een tijdperk van 25 jaar. Elf der twee
contracteerende partijen zal ze kunnen op
zeggen een vol jaar vóór ze af'oopt. Hf.<
door beide partijen nalaten van hel opzeg
gen beteekent de handhaving d^r overeen
komst voor een nieuw tijdperk van 25 ja
ren, ingaande onmiddellijk nadat het eersie
afgeloopen is. Beide partijen verbinden zich
geen enkel militair accoord noch diploma
tiek stuk te onderteekenen, waarbij over
eenkomst te niet wordt gedaan, in ge al
van oorlog, zullen ze afzonderlijk geen vre
de sluiten.
Art. VIII.
De bewoordingen dezer overeenkomst
zullen stipt geheim gehouden worden.
De interpretatie van 1927.
In de volgens art. VI voorgeschreven
jaarlijksche bijeenkomst van de genera<e
staven van Frankrijk en België in het jaar
1927 werd o.m. de volgende interpretatie
van het verdrag opgesteld;
Bij art. T wordt gezegd f
De Engelsch—Belgische overeenkomst,
gesloten den 7 Juli 1927, maakt het moge
lijk, naar alle waarschijnlijkheid de even-
tueele tegenstanders van België tot twee
te beperken, t.w. Duitschland en Neder
land, en die van Frankrijk tot drie, t.w.:
Duitschland, Italië en wellicht Spanje.
Frankrijk en België hebben maar één
gemeenschappelijk front. Deze principiecle
grondslag van het accoord van 1920 blijft
onaangetast Welke de tegenstander, te
gen wien het een of andere land te strij
den krijgt, ook zij, de deelgenoot zal tus
schen beide komen.
Het spreekt vanzelf, dat de verdediging
van het eigen grondgebied het voornaam
ste doelwit blijven moet. Frankrijk zal dan
ook in een conflict tusschen Nederland en
België slechts tusschenbeide komen door
het zenden van een expeditiecoips, dat in
1922 op twee legerkorpsen is bepaald.
Bij art. IL
Betreffende het conflict tusschen Neder
land en België en de beteekenis van hot
woord „agressie", heet het:
Krachtens art. 1 van de FranschBelgi
sche militaire overeenkomst, genaamd
„Convention de Buxelles", is België zeker
van Frankrijks hulp tegen eiken tegenstan
der, „die op de een of andere wijze, hoe dan
ook, door Diiilschland ondersteund word'
Deze hulp kan maar van tweeërlei aard z:ju
een diplomatieke of een militaire. Aan
den anderen kant hebben de onderhande
lingen scdeit acht jaren (1927) tusschen Ne
derland en België gevoerd, vanwege Neder
land uitgelokt, en zullen nog uitlokken,
maatregelen op het gebied der waterweger,
die eventueel als onvriendelijk en zelfs als
agres-sief kunnen worden beschouwd.
Bij art. V.
De overeenkomst tusschen Engeland cn
België van 7 Juli 1927 verplichtte tot het
weer in studie nemen van het Fransch—
Belgisch offensief in de richting van de
Ruhr.
Het ontwerp van een Engelsch—Belgi
schen zijdelingschen aanval in Zeeuwscn-
Vlaanderen in Augustus 1927 dcor den mi
litairen attaché van Groot-Brittannië te
Brussel voorgesteld, heeft de .nstemming
van geen der drie belanghebbende staten
verkregendiensvolgens is de mcening aan
vaard dat men zich houden kan en moet, tot
nader order, aan het ontwerp Maglinse van
1920, dit aanpassend aan den nieuwen toe
stand die uit de Britsche deelneming is
voortgesproten.
Dank zij het aanleggen van vier sporen
op de lijn MicherouxPlombiëres en van
dubbel spoor op de lijn BatticeVervier*,
zou een eerste groep, bestaande uit Fran-
sche en Belgische troepen onder Fransch
bevel, de Ruhr binnenrukken, langs den
weg gevolgd in 1923.
Een tweede groep bestaande uil Belgi
sche en Britsche troepen, onder Belgisch
bevel, zou tot doelwit nemen Heinsberg
en Geilcnkirchen en Nederlandsch Limburg
doortrekken, nJ. langs:
1. ItterenMeerssenValkenburgBo-
cbolt.
2. ElslooSittardWehr (variant: Ob-
bichtSittardHongen).
3 VisserwcertSust erenHavert.
Met het oog daarop, worden zes nieuwe
wegen aangelegd, om de samentrekking der
Belgische troepen te vergemakkelijken.
Groot opzien te Brussel en Berlijn
In Brussel heeft het publieeeren van het
militaire verdrag tusschen Fi ankrijk en
België tegen Duitschland, Holland en Ita
lic groot opzien gebaard. Do Belgische re
geering heeft tol dusverre nog geen dé
menti gegeven. In zekere offieiecle kringen
verluidt, dat wanneer het verd'ag werke
lijk zou bestaan, alleen de koning den in
houd daarvan kan kennen. De kwestie zal
zoker in het parlement besproken worden,
naar verder verluidt, want de buigemeestcr
van Antwerpen zal Woensdag een int v
pellatio indienen. De „Standaard" schrijft,
dat het niet te gelooven ie, dat 'i gepubli
ccerde inhoud van het verdrag echt is. Het.
blad voegt er bij. dat de Belgische regre-
ring steeds het bestaan van een Frans-h-
Belgisch geheime militaire overeenkomst
geloochend heeft.
De publicatie van het verdras heeft ook
in Berlijnsch politieke kringen groot opzien
gebaard.
VOORNAAMSTE NIEUWS
BUITENLAND.
t
Pub'icatie van een geheim militair ver
drag tusschen België en Frankrijk, dat o.a.
ook tegen Nederland is gericht
Een motie van wantrouwen naar aan
leiding van het neerschieten van een jeug
dig Stahlhelmlid.
Krijgen wij weer een nieuwe vorst
periode? (Buitenl Berichten, 2de blad).
BINNENLAND.
Stichting van een Nederl Priester-col
lege te Rome. (Kerkn., 2de blad).
Een ernstig ongeval in een suikerraffi
naderij te Amsterdam. (Gom. Berichten,
2de blad).
VEERTIG JARIG JUBILEUM
C. BONTE.
Heden herdacht de heer C Rrnte onder
zeer vele blijken van belangstelling don d^g;
waarop hij voor veertig jaar in betrekking
kwam bij de fa. A. H. J. Wijteiiburg, ta
baks- en sigarenfabriek aan den Nieuwe
Rijn alhier.
De jubilaris werd hedenmorgen met
vrouw en kind door een der palroons, don
heer C. Wijtcnburg, por auto afgehaald van
zijn woning aan de Bloemistlaan en binnen
geleid op het privékantoor dei directie,
waar behalve de patroons ook aanwezig
waren de chefs der verschillende afdeelin-
gen benevens het kantoorpersoneel.
De heer Bonte werd hier allereerst too-
gesproken door den heer S Wijtenburg,
die erop wees, dat dit voor den jubilnris
een dag is, die hem zal heugen om het bij
zonder feit, dat thans herdacht wordt en
waarnaar hij ongetwijfeld .met spanning
heeft uitgezien.
Hoewel spr. geen jubiloum-maniak is in
dezen tijd van zoo tallooze jubilea, meer.de
hij toch, dat dit feest niet onopgemerkt
mocht voorbijgaan.
Dit is de derde mijlpaal in het leven van
den heer Bonte, want na zijn koperen en
zilveren jubileum viert hij thans het 40-
jarige. En spr. kan gerust zeggen dat hij
al die jaren onder de verschillende leden
van het personeel een voorbeeld voor allen
is geweest van werkzaamheid cn gedrag,
een voorbeeld kortom, waarop allen tegenop
kunnen zien.
Daarvoor wilde spr. hem hier dank zeg
gen, want hij weet, dat indien de werkzaam
heid alleen uitgaat a an den patroon, er
niets beroikt wordt. Als do werknemers
niet werken, dan ontbreekt er een schakel
en is de ketting verbroken, die reikt naar
opbouw der zaak.
Erop wijzend, dat het jaar 1929 een jaar
van herinnering zal zijn, wenscht spr.J dat
het den heer Bonte gegeven moge zijn nog
vele jaren van gezondheid door te bren
gen met vrouw en kind, ohder Gods goed
heid en mild sten zegen.
Als blijk van waardeering overhandigde
spr. hem vervolgens een enveloppe met in
houd.
De heer Bonte zegde hiervoor harte1 ijk
dank en uitte eveneens den wemch, dat hij
ook zijn gouden jubileum zou mogen her
denken.
Namens de chefs voerde hierna het
woord de heer P. Merts, die zeide een bij
zondere voorliefde to bezitten voor men-
schen, die activiteit aan den dag leggen.
Dan weet men wat men aan zulke menschcn
heeft. Spr hoopt dan ook, dat hij nog vele
jaren den eer Bonte onder het personeel
moge zien.
Namens het kantoorpersoneel werd de
