DONDERDAG 7 FEBRUARI 192S
No. 6098
BUITENLAND
BINNENLAND
STADSNIEUWS
ZUste Jaargang
De A B 0 l\! fJ E M Efi TS P R IJ S bedraagt bij vooruitbetaling
Voor Leh'e i 13 cent per week .f2.50 per kwartaal
Bij onze Agenten 20 cent per weck .f2.00 per kwartaal
Franco per postf2.95 per kwartaal
Het Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonnd's ver
krijgbaar tegen betaling van 50 et. per kwartaal, bij voor
uitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 ct., met Geïllustreerd
Zondagsblad 9 ct.
Dit blad verschijnt eiken dag uitgezonderd Zon- en Feestdagen. I
Bureaux: PAPENGRACHT 32 LEIDEN
TEL. INT. ADMINISTRATIE 935 REDACTIE 15
GIRONUMMER 103003 POSTBUS No. 11
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT:
Gewone advertentiën 30 cent per regel
Voor Ingezonden Mededeelingen wordt bet
dubbele van hot tarief berekend.
Kleine advertentiën^ van ten hoogste 30 woorden, waarin
betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en ver
huur, koop en verkoop f 0.50.
Dit nummer bestaat uit twee bladen
VAN HET VATIC A AN
DE ROMEINSCHE KWESTIE.
De oplossing zeer nabij?
Men seint uit llome aan de „Msb.":
De stemmen worden talrijker, volgens
welke een oplossing der Romeinsche kwestie
nu zeer nabij zou zijn. Misschien reeds zou
op 12 dezer, den kroningsdag des Pausen,
de zaak haar bef.w g krijgen.
Veel aandacht trok eeu mededeeling van
een tijdschrift alhier, dat nauwe betrekkin
gen onderhoudt met liet ministerie van bui-
tenlandsche zaken, en waarin voor de eer-
sto maal internationale persstemmen in
zake de Romeinsche kwestie werden weer
gegeven en gecommentarieerd.
Ook gisteren hadden bij den Paus weer
lange besprekingen der diplomaten plaats.
Een bezoek van koning Gustaaf aan den
Paus.
In den loop van deze week zal koning
Gustaaf van Zweden, die sedert acht dagen
te Rome vertoeft om zijn gemalin te be
zoeken, een niet-officieel bezoek brengen
aan den H. Vader.
De Zweedsche koning heeft terstond na
zijn aankomst te Rome den levendige»
wensch geuit den H. Vader te bezoeken,
gelijk hij elk jaar, wanneer hij Rome be
zocht, deed, en vooral nu om den Paus zijn
gelukwenschen bij zijn gouden jubeljaar te
betuigen.
Het is opmerkelijk, welk een goede ver
houding er bestaat tusschen den H. Vader
en de leden der Zweedsche koninklijke fa
milie, die steeds, wanneer bij het verblijf
van een hunner een kerkelijk feest in de
St. Pieter of in de Sixtijnsche kapel plaats
heeft hieraan deelneemt.
DUITSCHLAND
HET KELL0GG-PACT AANGENOMEN.
Door den Rijksdag.
Aandrang op ontruiming en
ontwapening.
Voorzitter Loebe opende gisteren de zit
ting van den Rijksdag met een rede, waar
in hij bet feit herdacht, dat voor tien jaar
te NVeimar de Duitsehe nationale vergade
ring werd geopend. Zij heeft Duitschland
den democratischen en republikeinschen
staatsvorm gegeven.
De meeste leden der regceringspartijc'n
hadden zich bij deze toespraak van hun ze
tels verheven en juichten Loebe aan het
eind van zijn rede toe. Een communist riep:
„Wij houren wel graag carnavalsredevoerin-
gen", waarop Loebe zich tot de communis
ten wendde met de woorden: „Ik weet,
dat hier dames en heeren zijn, die de mee
ning der meerderheid niet deelen. Ik wil
hierover niet debattecren, maar ik zou er
op willen wijzen, dat als de heeren van
rechts hun zin hadden gekregen, men U
tegen den muur had geplaatst. En als gij
uw zin hadt gekregen, dan hadt ge de hee
ren van rechts tegen den muur ezet". De
democratie heeft U en de anderen zeer
veel rechten gegeven; wellicht komen wij
er zelfs toe Trotski te ontvangen". (Leven
dige biivnl bij de meerderheid).
Vervolgens wordt het Ivellogg-pact in
tweede lezing behandeld. De commissie
voor buitenlandsche zaken beveelt de aan
vaarding van het pact aan met de reeds
eerder vermelde motie.
Dr. Haas (democraat) juichte het Kellogg-
pact toe als een stap voorwaarts. Worden
echter uit het pact geen conclusies getrok
ken, dan heeft het geen zin, het te onder-
tcekenen. Een zoodanige conclusie is vóór
alles de ontruiming van het bezette ge
bied, alsook een ernstig begin met de inter
nationale ontwapening.
Dr. Breitscheid (sociaal-democraat) ver
klaart, dat men zeer goed weet, nog ver
verwijderd te zijn van internationaal onl-
wapeninr', daar in de eerste plaats het
roode leger van Sovjet-Rusland van de
modernste strijdmiddelen is voorzien.
(Rumoer bij de communisten). Spreker zei-
de bitter gestemd te zijn door het feit,
dat de Amerikaansche Senaat bijna tege
lijk met het Kellogg-pact een bewapenings-
wetsontwerp heeft aangenomen, doch zijn
partij stemt niettemin in mot het Kellogg-
pact, dat een nieuwe opwekking kan zijn tot
het zoeken naar vreedzame middelen voor
het oplossen van geschillen tusschen de
volken. De communisten, die van huiche
larij spreken, vergeten, dat Rusland zich
zeer beijverd heeft, ten einde te bereiken,
dat Polen tegelijk met Rusland het pact
zal ratificeoren. Spreker leest daarop de
rede van Kalinin voor, waarin deze het
Kellogg-pact een nieuw middel tot verze
kering van den vrede noemt.
Stocker (communist) betoogt, dat, wan
neer de Sovjet-regeering een verdrag tot
uitbanning van den mrlog onderteekent,
dit iel8 geheel anders is dan wanneer dit
geschiedt door de kapitalistische regeerin
gen der overige landen.
Br. Bendhansen (Christelijk-sociale partij)
verzette zich tegen het pact, daar het den
oorlog niet zou kunnen verhinderen.
De üuitsch-natiouaal dr. Oberohen ver
klaarde, dat zijn partij zich in weerwil van
haar sympathie voor den vrede niet met
het verdrag kan vereenigen, daar o.m. het
bezette gebied nog niet is ontruimd. Spre
ker licht een motie toe om tegelijk met hot
mcdecleelen van de ratificatie aan de on-
derteekende mogendheden kennis te geven,
dal Duitschland de stelling in zake zijn
schuld aan den oorlog als vervallen be
schouwt.
Na verwerping van het nationaal-socia-
listische voorstel werd het Kellogg-pact
daarop in tweede lezing aangenomen. Nadat
namens Duitsehe Volkspartij, Centrum en
communisten verklaard was, dat 't voorstel
der Duitsch-nationalen niet door deze frac
ties zou worden gesteund, werd dit voor
stel verworpen, met slechts de stemmen
cler voorstellers, nationaal-socialistcn en
Christelijk-nationale boerenpartij vóór.
Het Kellogg-pact werd daarop in derde
lezing niet 287 tegen 127 stemmen aangeno
men. Ook de motie der Rijksdagcommissie
voor buitenlandsche aangelegenheden werd
met groote meerderheid aangenomen. Deze
motie behelst, zooals men weet, dat de
rijksregeering tér gelegenheid van de rati
ficatie van het Kellogg-pact bij de onder-
tcekenende mogendheden en den Volken
bond zal aandringen op algemeens ontwa
pening en op het scheppen van mogelijk
heden tot vreedzame oplossing van inter
nationale geschillen.
Geen coalitie.
De besprekingen om te'komen tot een
groote coalitie in Duitschland zijn mislukt.
Het centrum verwierp een bemiddelings
voorstel van rijkskanselier Midler, deed
van zijn kant nog een voorstel, dat echter
dc Duitsehe Volkspartij onaannemelijk
achtte en trok daarop zijn minister, von
Guerard, uit de retreering terug. Of dit af
treden verdere politieke consequenties zal
hebben, is nog onzeker.
BRITSCH-INDIE
DE GEVECHTEN TE BOMBAY.
Een algerr.eeren strijd tusschen Hindoes en
Mohair rredanen.
Reeds 22 dood enen 120
fonden
Gistermorgen zijn de onlusten in de Pa
rel wijk van Bombay opnieuw uitgebroken,
waar Britsche troepen in de straten surveil-
lceren en op de hoeken machinegeweren zijn
o(-gestold. Verscheidene personen werden
aangevallen, trams zijn met sleenen be
kogeld en ernstig beschadigd. De onecnig-
heden tusschen Pathanen en Hindoes ont
wikkelen zich thans meer en meer tot ge
vechten tusschen Hindoes en Mohamme
danen in het algemeen. Tal van Moham
medanen uit de fabriekswijk hebben, zich
bij de Pathanen aangesloten en Hindoes
aangevallen, van wie er drie werden ge
dood en verscheidene gewond, terwijl ook
aan de andere 'zijde tal van slachtoffers
vielen.
Het totaal aantal dooden bedraagt thans
22, terwijl er ruim 120 personen zijn ge
wond.
MEXICO.
De onrust in Mexico.
Volgens berichten uit Chihuahua is de
Engelsche schilder White in zijn ate'ier ge
dood, vermoedelijk door dieven, die konden
ontsnappen.
De Engelsche consul te Guadalajara heeft
de Engelsche legatie te Mexico medege
deeld, dat de federale troepen het gezin
van den leider der opstandelingen hebben
gevangen genomen, die onlangs den Engcl-
schen mijnemployé James ontvoerden. De
gevangen genomen personen moeten dienen
als gijzelaars voor James.
REGELING
AANVULLEND ONDERWIJS.
Ingediend is een wetsontwerp tot rege
ling van het aanvullend onderwijs.
De voorgestelde bepalingen.
Onder aanvullend onderwijs wordt in
het ontwerp verstaan het onderwijs, dat
ten doel heeft, aan de niet meer leerplich
tige jeugd, die geen volledig dagonderwijs
ontvangt, ter aanvull'ng harer ontwikke
ling die kennis en vaardigheid bij te bren
gen, we'ke noodig is opdat zij in de maat
schappij haar taak naar behooren kan ver
vullen.
De wet zal uilsluitend van toepassing
zijn op cursussen, ten behoeve waarvan uit
's Rijks kas subsidie wordt gegeven.
De wet zal niet van toepassing zijn op
cursussen: uitsluitend bestemd voof per
sonen boven een bij algemeenen maatre
gelen van bestuur vast te stellen leeftijd
door m litare onderwijzers gegeven aan
militairen verbonden aan tuchtscholen en
aan scholen in gevangenissen, bedelaarsge-
stiohten of Rijkswerkinrichtingen en in
Rijksopvoedingsgestichten; waar buiten
gewoon lager onderwijs wordt gegeven.
Het onderwijs aan de cursussen kan
worden gegeven in: de vakken, genoemd
in de art. 1G en 17 der Midd. Onderwijs
wet de vakken, onderwezen aan scholen
voor nijverheidsonderwijs; de vakken, bij
algemeenen maatregel van bestuur aan te
wijzen, fnet uitzondering van die van land
en tuinbouwkundigen aard; het vak gods
dienstonderwijs.
Cm onderwijs aan een cursus te geven
wordt o.m. het bezit vereischt van een be
wijs van bekwaamheid (bij alg. maatr. van
bestuur nader te regelen).
Aan gemeenten en aan rechtspersoon
lijkheid bezittende instellingen of vereeni-
gingen wordt ten behoeve van de door
haar in stand gehouden cursussen uit
's Rijks kas een subsid e gegeven op 'den
grondslag van het leerlinguur. Deze grond
slag wordt geregeld bij algem. maatregel
van bestuur.
Het aantal lesuren bedraagt per week
behalve gedurende de vacantiën, ten hoog
ste vijftien, cn per cursusjaar ten minste
honderd.
De wet kan worden aangehaald als
„Cursuswet".
Blijkens de
Memorie van Toelichting
berust het ontwerp in hoofdzaak op het
rapport der Staatscommissie, ingesteld bij
K. B. van 7 Maart 1927.
De Staatscommissie wenschte de land
en tuinbouwcursussen ook onder de nieu
we regeling te begrijpen. De min ster van
Onderwijs volgt haar echter in dit opzicht
niet, vjornamelijk omdat deze cursussen
onder het beheer van een ander dejiarte-
ment behooren, hetwelk daarvoor eene af
zonderlijke regeling heeft vastgesteld.
Voorshands kan met een weinig omvat
tende wettelijke basis worden volstaan.
Veel zal nader geregeld moeten worden bij
de invoeringswet en bij algem. maatregel
van bestuur.
De minister juicht het toe dat de Staats
commissie eenparig de financieele gelijk
stelling var/ ope;,.;)u.J: en bijzonder onder
wijs ook ten aanzien van het cursusonder
wijs als grondslag voor hare regeling heel't
genomen.
Op welk bedrag per leerlinguur het
Rijkssubsidie zal nicelen worden bepaald,
kan uiteraard eerst later onder het oog
worden gezien, want mede de aard van
den cursus zal dit bedrag bepalen. Even
min is thans aan te geven, hoe hoog het
gezamenlijk subsidie van Rijkswege aan
deze cursussen zal zijn; dat het binnen be
scheiden grenzen zal blijven, neemt de mi
nister met de Staatscommissie aan.
NIEUW DIENSTPLICHTBESLUIT.
Keuring tusschen begin April en half Mei.
De Minister van Defensie heeft aan de
burgemeesters een c'rculaire gezonden,
waarin wordt medegedeeld, dat de Konin-
ging een nieuw Dienstplichtbesluit heeft
bekrachtigd.
Volgens crt. 11 daarvan'zal de opening
en de sluiting van het inschrijvingsregis
ter voortaan plants hebben op 10 Februari
of, indien deze datum op 'n Zondag valt,
op 11 Februari, voormiddags 9 uur.
De keuring zal voortaan plaats hebben
tusschen begin April en half Mei. Zij, die
wegers bmederdienst of wegens opleiding
tot geestè'ijke, enz. van den dienstplicht
zijn vrijgesteld, zullen niet aan den keu-
rinrsplicht worden onderworpen.
Uit een toelichting bij art. 12 inzake de
samenstelling van het alphabetisch in
schrijvingsregister blijkt, dat bij het nieu
we lotingste'sel de plaats, die aan -een in
geschrevene in het alphabetisch register
wordt gegeven vèr strekkende gevolgen
kan hebban. Daar bovendien bij het opma
ken van dit register de uitslag van de lo
ring reeds bekend is, is het nood:g dat
de volgorde, waarin de ingeschrevenen
worden vermeld, aan vaste regelen wor
den gebonden en niet afhankelijk wordt
gcsield van het persoonlijk inzicht van
burgemeester of commissaris der Konin
gin.
Bij het ontwerpen van het artikel is
daarom gebruik gemaakt van gegevens,
welke zijn verkregen bij een vanwege den
burgemeester van Amsterdam ingesteld
uitgebreid onderzoek, aangevuld met gege
vens. welke van verschillende andere zij
den zijn verstrekt. Voorts is te rade ge
gaan met de „Rege's voor de titelbeschrij
ving", vastgesteld door de Rijkscommissie
van advies inzake het bibliotheekwezen.
Koninklijke Besluiten.
Burgemeester.
Bij Kon. besluit van 5 Februari is aan
J. P. J H. M. Brouwers, op zijn verzoek,
met ingang van 1 Maart, eervol ontslag
verleend als burgemeester der gemeente
Noorbeek.
In het schildersbedrijf.
De contract-actie.
De besturen van do arbeidersorganisaties,
partij bij het contract, in het schildersbe
drijf, ontvingen, naar de „Volkskrant" ver
neemt, van den Algemeenen Schilderspa
troonsbond de mededeeling, dat deze bond
slechts bereid is voor een nieuw af te slui
ten contract, 1 procent vanh et loon te be
talen aan den arbeider individueel ter ver
goeding voor het verzuim, ontstaan door 3
vaeantiedagen.
Een vacantieregcling door middel van
fondsvorming, waaruit ook het verzuim,
ontstaan door de erkend christelijke feest
dagen zou kunnen worden betaald, wordt
door deze organisatie dus afgewezen;
evereens is zij niet bereid iets te doen ten
aanzien van de loonen.
Van den R. K. en Chr. Bond werd nog
geen bericht ontvangen, hoewel deze bon
den in ieder geval bcredi zijn, aan een va
cant ieregeling door middel van fondsvor
ming mee te werken.
Het conflict in de Goudsche aardewerk
industrie.
Gistermiddag heeft een conferentie
plaats gehad tusschen den heer J. A. Don
ker, wethouder van bedrijven re Gouda,
die als bemiddelaar in het conflict op
treedt en de hoofdbesturen der organisa
ties, waarin de heer Donker verschillende
voorsteilen der werkgevers ter sprake
bracht, zoo meldt het „Volk".
De vertegenwoordigers der organisaties
achtten deze voorstellen echter onvol
doende.
In een gecombineerde hoofdbesturen-
vergadering, daarna gehouden, werden te
genvoorstellen geformuleerd, die den heer
Donker zullen worden overhandigd.
Hedermorgen om tien uur vond opnieuw
een bespreking plaats.
Als een slag trof ons het bericht uit
Praag, dat aldaar plotseling overleden is
do Zeeieerw. heer dr. Feodor Strotmann,
priester van den Oostcrschen ritus, ge
boortig uit Leiden.
Terwijl hij nog bezig was den rijkdom
van zijn jeugdige kracht te ontplooien, nog
in den morgen zijns levens, heeft de dood
hem weggenomen. Hij was nog geen 30
jaren oud.
En hoe vol zon was zijn levensmorgen.
Zonnig van groot en heilig idealisme. Hij
had zich de toekomst zoo geheel anders
gedacht; hij had zich in dienst willen
st"Mcn van het apostolaat van de hereeni-
ging der Kerken. Oosten en Westen bij
een te brengén in den schaapstal van den
éénen waren Herder, was het ideaal dat
hij wilde nastreven, Vol krachtig opti
misme, met energie en durf heeft hij de
taak, die hij zich gesteld had, aangevat
en met toewijding en geduld werkte hij in
de door Rome hem aangewezen richting
voort. De taak, welke hem speciaal was
opgedragen, te werken onder de uitgewe
ken Russische studenten te Praag, be
schouwde hij als het begin van een groo-
ter apostolaat onder de Russen. Do dood
sneed zijn verwachtingen, zijn hopen,
bidden en werken af.
Naar wij vernemen, had dr. Strotmann
Dinsdagavond een afspraak gemaakt met
den Nederlandschen consul te Praag, den
heer A. Doorn, met wien hij zeer bevriend
was om den avond bij hem door te bren
gen. Ondanks zijn stiptheid was hij niet
VOORNAAMSTE NIEUWS
BUITENLAND.
Oplossing der Romeinsche kwestie nu
zeer nabij?
De Duitsehe rijksdag heeft gisteren het
Kellogg-pact aanvaard.
De gevechten te Bombay duren voort
BINNENLAND.
Ingediend is een wetsontwerp tot rege
ling van het aanvullend onderwijs, (1ste
blad).
LEIDEN.
De Zeereerw. heer dr. J. Th. A. Strot
mann te Praag plotseling overleden.
Wijziging in de electriciteitsprijs voor
winke s en wijziging in de gasprijzen voor
gesteld. (1ste blad).
B'oemententoonstelling en Winkelbeurs
te Lisse.
gekomen. Men had hieraan geen verdere
aandacht gewijd.
Gisterenmorgen werd echter de consul
gewaarschuwd, dat de appartementen, die
dr. Strotmann bewoonde, nog gesloten wa
ren. De politie werd verwittigd en deze
deed de kamers openbreken. Dr. Strot
mann werd dood gevonden, in nachtgewaad
op zijn rug liggende. Van zijn avondmaal
had hij een en ander genuttigd, doch, naar
bleek, later o ergegeven. Een nader on
derzoek naar de doodsoorzaak wordt in
gesteld.
Joannes Theodorus Aloysius Strotmann
werd geboren op 1 November van het jaar
1900. Hij begon zijn studies aan het Klein
Seminarie „Hageveld" te Voorhout, en zet
te ze daarna voort aan het Groot Semi
narie te Warmond. Daar rijpte bij hem
het plan om zijn werkkracht in dienst te
stellen van de groote actie tot hereeniging
der Schismatieke Oostersche Kerken met
Rome. Was het onder invloed van de be
zielende taal en hcj. lichtend voorbeeld
van mgr. graaf Scepticky, metropoliet van
Lemberg, die in dezen tijd het Groot Se
minarie bezocht? Zeker is, dat dr. Strot
mann steeds met groote bewondering en
eerbied sprak van dezen apostel der Rus
sen. En wie zal het verwonderen, als hij
dezen edelen mensch zich tot illuster
voorbeeld gesteld heeft?
Door bemiddeling van mgr. Aengenent
toen professor op het Groot Seminarie
die juist een reis naar Rome maakte,
verkreeg Jan Strotmann het pauselijk ver
lof om in het Grieksch college van den
Ousteischen Ritus te Rome zijn studies te
voltooien.
Even een persoonlijke herinnering: Toen
Jan Strotmann zich naar Rome begaf om
daar het doctoraat in de theologie te be
halen, hebben wij hem een eindweegs, tot
in Zwitserland, vergezeld. Wij hadden den
tijd en konden ruimschoots genieten van
de schoonheid van de Duitsehe landen.
Maar vóór alles, vóór hij zijn reis aan
ving, moest hij zich stellen onuer de hoede
van O. L. Vrouw van Kevelaer.
Door een verkeerde aansluiting hadden
wij heel wat moeite om nog den eeisten
dag Kevelaer te bereiken, maar hij zette
door en stond er op, dat hij eeist zou
neerknielen voor de genadenrijke Moeder
Gods, aldus zich zeiven, zijn studie en
zijn arbeid wijdend aan Haar snieckende
Almacht.
En als wij ons nederzetten om vanaf
een berghelling te schouwen ver weg over
het land, naar het Oosten, dan sprak Hij
over Polen, over Rusland..,. Voor hem
het land van belofte, dat hij zag van verre,
doch dat hij nimmer zou binnentreden.
In het college te Rome veranderde hij
van naam. Het was er n.l. de gewoonte
elkander bij den voornaam aan te spreken.
Omdat er reeds een Giovanni (Jan) was,
werd hij bij zijn tweeden naam genoemd,
Theodoro, welken naam hij behield in het
Russisch, Feodor.
Na te Rome zijn doctoraat in de Oos
tersche Wetenschappen te hebben behaald,
werd hij met Kerstmiq 1925 aldaar priester
gewijd en keerde hij naar Holland terug,
waar hij in verschillende sleden, zooals
Leiden, Delft en Rotterdam de H. Mis
