20ste Jaargang WOENSDAG 6 FEBRUARI 1929 No. 6097 SOCIALISATIE EN ARMENZORG BUITENLAND BINNENLAND ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij vooruitbetaling r LeiVe 13 cent per week .f2.50 per kwartaal jj onze Agenten 20 cent per week .f2.60 per kwartaal raneo per postf 2.95 per kwartaal et Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné's ver- rijgbaar tegen betaling van 50 ct. per kwartaal, bij voor- jtbetaling. Afzonderlijke nummers 5 ct., met Geïllustreerd indagsblad 9 ct. Dit blad verschijnt eiken dag uitgezonderd Zon- en Feestdagen. II Bureaux: PAPENGRACHT 32 LEIDEN TEL. -INT. ADMINISTRATIE 935 REDACTIE 15 GIRONUMMER 103003 POSTBUS No. 11 DE ADVERTENTIEPRIJS DEDRAAGT: Gewone advertentiën 30 cent per regel Voor Ingezonden Mededeelingen wordt het u dubbele van het tarief berekend. Kleine advertentiën, van ten hoogste 80 woorden, waarin betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en ver huur, koop en verkoop 0.50. lit nummer bestaat uit twee bladen Het zij mij vergund, in aansluiting aan t zeer actueele beschouwingen, door Mr. van der Helm, O.F.M. gewijd aan „Over- ïids- Armen zorg en ons Ideaal1', onder bo- enstaanden titel in dit blad eenige me- fdeelingen te doen uit het buitenland. Met sroe uit de stad Weenen. De periode, dat het socialisme, door Karl larx, van utopie tot wetenschap werd ver even, ligt reeds eenige tientallen jaren ehter ons. We beleven thans het tijdperk, aarin het wetenschappelijk socialisme, iraktisch in sommige landen toepassing mdt. Uit die praktijk, hoe kort dan ook, op mcenig gebied nu reeds de conclu- getrokken worden: hoe het niet moet. en dier gebieden is: de socialisatie, de ergemeenschappelijking der armenzorg. Op dit gebied geeft ook de stad Weenen en opmerkelijk voorbeeld. Toegegeven moet worden, dat de Over- oid in alle landen tijdens en na den oor- r.g, op het gebied der armenzorg een bui engewone taak had te vervullen. De par- iruliere weldadigheid was feitelijk on- ïachtig den stroom van armoede en ellen- c te keeren. De Overheid van Staat en emeente moest wel ingrijpen en de helpen-. Ie hand bieden. Intusschen werd de wereldoorlog op Jen voet gevolgd door de revolutie. In lan den, waarin de oude staatsorde gehand haafd bleef, ging men geleidelijk over tot liquidatie der z.g. crisismaatregelen. De Jverheidszorg werd zooveel mogelijk terug bracht binnen hare voormalige grenzen. Al bleef de gedachte aan staatszorg en ilaatsbemoeiïng, als eenige uitkomst, in Teler hoofden hangen. In landen waarin de revolutie zegevier de en ide socialisten aan 't roer bracht, het- jij in den staat als geheel, hetzij in be paalde gemeenten, bleef de staats- of de gemeentelijke bemoeiing gehandhaafd. Zij werd systematisch georganiseerd. Zoo o.a. de armenzorg. Hoe is nu de praktijk? En wat zijn de gevolgen? Met name in de stad Weenen. Praktiik was, dat vóór den oorlog de ge meentelijke instellingen voor armenzorg en kinderbescherming bij onderlinge overeen komst in beheer werden overgedragen veel al aan Katholieke organisaties, waaronder geestelijke Orden. Dit beheer stond wel onder gemeentelijk toezicht en was gebon den aan gemeentelijke regelingen, doch overigens genoot het een betrekkelijke vrij heid. Thans zijn al deze banden verbroken en alle overeenkomsten, speciaal die welke do kinderverzorging betreffen, opgeheven. Do gemeente heeft alles zelf ter hand genomen. Ditzelfde lot trof ook de half-openbare, de door de gemeente gesteunde, inrichtingen. Zij werden eveneens aan hun lot overgela ten. Wat zijn nu daarvan de gevolgen? Een vereeniging, die in de stad Weenen Toevluchten en dag-Tehuizen onder-- hield, ging wegens de intrekking van allen pmeentelijken steun te gronde. Maar naast it te gronde gerichte bouwde de gemeente hare eigen Tehuizen. Einde 1927 had zij er W gereed. Het aantal gemeentelijke kinder speeltuinen werd in het tijdperk van 1918 tot 1927 van 57 tot 85 verhoogd. Maar aan de talrijke kinderverzorgings-inrichtingen der Katholieke eharitas, werd alle 6teun onthouden. Voor de doorvoering der ge meentelijke moeders- en zuigelingenzorg werden in de laatste jaren niet minder dan 23 consultatie-bureaux gesticht, doch dn 36 bestaande, waaronder 16 van den Ka- ritas-Verband, werden totaal geignoreerd. Nieuwe gemeentelijke instellingen werden in 't leven geroepen, soms in de onmiddel lijke nabijheid van de bestaande. Eenige samenwerking tusschen beide bestaat niet. Zoo bezien draagt dit overheidsoptreden het karakter van een verdringen der parti culiere armen- en kinderverzorging. Wat dan ook wel de bedoeling is. Wat de kosten van een en ander betreft, spreken de cijfers een duidelijke taal. Ia de gemeentolijke inrichtingen werden in het jaar 1927: 2067 kinderen en jeugdige pprsonen opgenomen. Dit getal was lager dan dat van een jaar tevoren (2631), of schoon 1927 voor de stad Weenen een waar noodjaar was, gezien het feit, dat het aan tal werklooze arbeiders de 90.000 benaderde. De kosten van de verzorging dezer kin deren en jeugdige personen, beliepen niet minder dan 5.663.435 schilling in 1926 en 6.614.706.61 schilling in 1927. Samen een ba gatel van ruim 12 millioen schilling in 2 jaren tijds. De kostencijfers van het Weener Karitas- Verband (particuliere armenzorg) over het jaar 1926 geven heel iets anders en heel wat beters te zien. In de 61 internaten dezer *ereeniging werden 4300 kinderen ver pleegd. De totaalkosten beliepen slechts circa 3.100.000 schilling. Per hoofd en per dag beliepen de kosten in de internaten van den Ivaritas-Verband in doorsnede 2 schilling, in de gemeentelijke instellingen: Weeshuizen 4.90 S., Kindertehuizen 6.90 S. in Opvoedingsgestichten varieerden de kos ten van'5.70 tot 6.50 S. Terwijl de verple ging in de particuliere inrichtingen bij die in de stedelijke zeker niet achter stond. Hoe dat komt? Op deze vraag geeft het geen volgt eenige verduidelijking. De veel hoogere kosten moeten gezocht worden in de zucht om alles zelf te doen, aan de bureaucratische inrichting. Aan Je terzijr'"stelling van alle vrijwillige particu liere hulp en aan de weigering tot samen werken- met gelijksoortige particuliere in stellingen. De bureaucratische inrichting en het zich losmaken van alle samenwerking met particulieren, noodzaakte tol het inrichten van talrijke gebouwen en het aanstellen van een massa personeel. Dit k.»st natuurlijk I schatten geld. Dat al dit geH weggewor pen is mag me intusschen niet beweren. De voordeelep dezer methode bestaan in een goede administratie, het geregeld bij houden eener statistiek van het aantal en de soort der armlastige, en in een voor zijn taak vaak beter uitgerust personeel. Zoo worden o.a. jonge wouwen speciaal tot armenverzorgsters opgeleid. De over- heidsarmenzorg kan zich deze weelde go- makkelijker veroorloven, omdat zij be schikt over ruim vloeiende gemeentegelden Over de zakken dus van liet belastingbeta lende publiek. Nu is geld een voornaam ding, maar het i3 toch niet alles. Zelfs niet de hoofdzaak. Ver daar boven staat het vermogen, de in den arme levende geestelijke en zedelijke la-achten naar hunne waarde te schatten en tot ontwikkeling te brenger.zich in bij zondere gevallen aan te passen en aan een bestaanden noodtoestand eene bevredigen de, als het kan, afdoende oplossing te geven. En hier openbaren zich de schaduwzijden der overheidszorg. De openbare armenzorg lijdt ongetwijfeld aan het govaar der bureaucratie en aan de veralgemecning der „gevallen". Het be stuur harer inrichtingen is aan eene serie normen" gebonden. Alles voltrekt zich vol gens een bepaald schema. Afwijken daar van heeft in bepaalde omstandigheden ten gevolge het doorloopen van allerlei instan ties. De arme wordt min of meer een num mer. Zijn beteekenis als mensch, de waar deering zijner persoonlijkheid, den eigen aard van het geval dat alles wordt zoo lang afges'epen en gefatsoeneerd, tot het zich aanpast aan een bepaalden norm. Dit alles betreft nog slechts de materieele ver zorging der armlastigen. Ten slotte wordt nog gewezen op een be langrijke overweging die ons Katholieken er toe brengt om aan de particuliere armen zorg den voorrang te geven boven de open bare. De armenzorg is n.l. van de levens- en wereldbeschouwing niet los te maken. Het is niet juist te gewagen van een „neu trale" kinderverzorging, of opvoeding; zelfs niet van neutraliteit in de zorg voor ouden van dagen; dat wil inzonderheid zeggen: bij gestichtsverpleging. Dit soort werk ont leend zijn grootste kracht aan geestelijke en zedelijke motieven. Hiervan kan het niet afzien, deze zijn als de rails waarop het volgens zijne natuur zich noodzakelijk bewegen moet. De bewering, dat de openbare armenzorg boven alle meeningsverschillen staat, mist allen grond. In dezen tijd nu alle geestelijke en cultureele tegenstellingen in' het open bare leven hunne uitdrukking vinden, is ook de jeugd- en armenzorg in den strijd betrokken. Staat en gemeente zijn in on zen tijd vrijwel algemeen niet anders dan ed agglomeratie van volksgroepen met de meest uiteenloopende wereld- en levensbe schouwing. Het bestuur van Staat en ge meente, dat boven partijen behoort te staan, heeft dientengevolge geen gemakke lijke taak te vervullen. Hoe meer terreinen van het gemeenschapsleven in den strijd der meeningen betrokken worden, hoe veelvul- diger de tegenstellingen zijn, des te meer is dikwijls onthouding voor beide in parti culiere aangelegenheden der afzonderlijke volksgroepen geboden. De Overheid moet zich bepalen tot het beoefenen der gerech tigheid tegenover alle burgers. En tot het steunen en bevorderen wat door particu lieren in eigen kring in het algemeen wordt ondernomen. A. H. J. ENGELS. VAN HET VATICAAN DE ROMEINSCHE KWESTIE. Birmenkort publicatie van belangrijke documenten? In vele Romeinsche kringen is men van meening, dat de definitieve oplossing der Romeinsche kwestie zeer aanstaande is. Er wordt zelfs beweerd, dat de onder handelingen zoover gevorderd zijn, dat de Paus binnenkort belangrijke documenten daarover zal publiceeren. Wij deelen dit mede als geruchten, welke te Rome in omloop zijn zonder echter eeni ge verantwoordelijkheid voor de juistheid er van op ons te kunnen nemen. Zeker schijnt het echter wel, dat de on derhandelingen het preliminaire stadium reeds overschreden hebben, wijl de Paus zelf de laatste dagen herhaaldelijk bijzon der langdurige besprekingen met de Vati- caansche diplomaten gehad heeft, waarbij de onderhandelaar der regeering prof. Giannine tegenwoordig was. Er wordt ook beweerd, dat den 1-lden Januari een buitengewoon belangrijk docu ment onderteekend is. De bronnen echter, waaruit dit bericht kooit, zijn niet abso luut betrouwbaar. ENGELAND De Valera gearresteerd. De Iersche republikeinsche leider De Valera is gisteren te Garaghwood bij New- ry gearresteerd docr een afdeeling van de politie van Ulster. De Valera was op reis van Dublin naar Belfast. SPANJE. PRIMO OVER DEN OPSTAND. „Er is geen enkel schot gelost." Alleen te Ciudad Real m u i t e r ij. Primo de Rivera heeft aan den verte genwoordiger van de „United Press" een interview toegestaan, waarin hij de juist heid ontkende der jongste geruchten met betrekking tot uitgebreide revolution- naire beweging enin Spanje „De geruch ten omtrent troepenopstanden en ge vechten in Spanje zijn onwaar", zeide hij. „Er is geen enkel schot gelost, noch door de muiters noch door de trouw gebleyen troepen. Eenige officieren van de artille rie te Ciudad Real niet te Valencia hebben hun troepen bevel gegeven, de kazernes te verlaten, waaraan de solda ten, gehoorzaam en gedisciplineerd, ge volg hebben gegeven, t-e'.dat zij bemerkten dat de gegeven bevoien vegen het staats gezag waren gericht. Slechts tegen deze officieren, die bewogen werden door schan delijke motieven en gebrek aan eerbied voor het volk, zullen wij met kracht op treden. De plannen van Sanchez Guerra zijn flagrant mislukt. De kapiteiivgene- raal van Valencia heeft zich met betrek king tot de arrestatie van Sanchez Guerra noch waakzaam noch energiek betoond; er is thans een vervolging tegen hem in gesteld. Het leger, de vloot, de burgerwacht, de carabineros, de geheele gewapende macht heeft zonder één onderbreking aan de zijde van de regeering gestaan. In abso lute en ongeschonden trouw. Zij is niet gecorrompeerd door politieke samen zweerders en andere ontevreden elemen ten, die in het geheele land nog geen duizend man te'len. Dit is de werkelijke situatie in Spanje. Al het andere zijn ver zinsels van degenen, die zich met propa ganda bezig honden". AFGHANISTAN. ABDICATIE VAN HABIB OELLAH? Ten gunste van Ali Achmed Khan. Aman wil Kandahar tot hoofdstad maken. Volgens berichten uit Moskou heeft Ha- bib Oellah besloten ten gunste van Ali Achmed te abdiceeren. De vertegenwoor- d-gers van laatstgenoemde worden tpoe- dig te Kaboel verwacht, ten einde de stad te bezetten en het bewind in handen te nemen. De Noordelijke provincies van Afghanistan hebben zich evenwel tegen Ali Achmed uitgesproken. Bij Kandahar heeft een treffen plaats gehad tusschen de troepen van Aman Oel lah en de Ghilzais. De troonpretendent Ali Achmed Khan uit Jallalabad schijnt een oms'ngeling van Kaboel voor te be reiden. Hij heeft zich den titel Dienaar van het volk en het geloof" gegeven. Het gerucht doet do ronde, dat ex-ko ning Aman Oellah Kandahar tot hoofd stad van Afghanistan zal maken onver schillig of hij Kaboel al dan niet her overt. Personen, die per vliegtuig uit Kaboel te Pesjawar zijn aangekomen, hebben me degedeeld dat er in de Afghaansche hoofd stad een groote chaos heerscht en dat er hongersnood is. Het paleis zou verwoest zijn. BRITSCH-INDIE DE ONLUSTEN TE BOMBAY. De militairen grijpen ia Gisterochtend zijn te Bombay wederom 5 Pathans door een menigte fabrieksar beiders gedood, waardoor het aantal doo- den sedert Maandag tot 13 is gestegen. Verder zijn 104 personen met verwond in gen in het ziekenhuis opgenomen. Het schrikbewind is van Parel naar andere stadswijken overgeslagen. De fa brieken bleven den geheelen dag gesloten en ook het zakenleven staat '.til. Fabrieks arbeiders, gewapend met stokken, trekken door de straten onder het geschreeuw van „De overwinning voor de roode vlag". Later op den middag begonnen de Brit- sche soldaten door de straten te patrouil leeren en men hoopt, dat daardoor de orde hersteld zal worden en dat een einde komt aan de paniekstemming, die op een moord- dad:g gevecht zou kunnen uitloopen. In de voornaamste Europeesche wijken en za kendistricten if het rustig. Gisteravond laat heeft een lid der rechterlijke macht, vergezeld van den hoofdcommissaris van politie met een sterk militair escorte een rondrit door de wijk gemaakt, waar de ongeregeldheden zich hebben voorgedaan. Samenscholingen van meer dan vijf perso nen worden door militaire detachementen uiteen gedreven ERNSTIGE RELLETJES OP CEYLON. Aanval op politiebureaux. Brandstichtingen. Naar aanleiding van een staking van het trampersoneel te Colombo heerschte er gisteren groote opwind ng in de ttad. Door de menigte werd een aanval gedaan op een politiebureau, dat in brand werd gestoken- Gewapende politie-agenten, die met een brandweerauto ter plaatse arri veerden losten talrijke scheten om de menigte uiteen te drijven. Hierbij werd een der stakingsie'ders ernstig mishandeld. Drie personen werden gedood. De toestand werd nog meer gecompli ceerd, doordat vijftienduizend haven- en spoorwegarbeiders in staking gingen. In het verdere verloop van den dag is de toe stand zoo ernstig geworden, dat welhaast van een opstand kan worden gesproken. Politie-agenten en brandweerlieden, die de vele gestichte branden wilden blus- schen, werden met steenen bekogeld en talrijke personen werden gewond. De po litie van het hoofdbureau slaagde er niet in, de menigte uiteen te drijven en moest andere bureaux alarmeeren. Bij de tal rijke charges zijn minstens vier personen gedood en waarschijnlijk is een groot aan tal personen gewond. Na afloop van de werkzaamheden in do spoorwegwerkplaatsen, keerden de aldaar gestationneerde agenten naar het politie bureau terug, waar zij verlof kregen naar huis te gaan. Onderweg werden zij echter op bijna eiken hoek met een regen van steenen begroet. Ten slotte slaagde een detachement po litie er in een man te arresteeren. die twee agenten haxl aangevallen. De menigte deed hierop een nieuwen aanval op het hoofd bureau en eischte vrijlating. De polit'e weigerde evenwel en de menigte stak ver volgens, door middel van brandende palm bladeren, twee huizen, nabij het politie bureau, in brand, evenals een kleinen winkel. De electrische geleidingen naar het hoofdbureau werden doorgesneden waardoor het geheele blok huizen in duis ternis werd gehuld. Door het afsnijden der telefoondraden werd het bovendien on mogelijk telefonisch assistentie te requi- reeren. De brandweer, die innrddels was ge arriveerd, werd de doorgang versperd en drie brandweerlieden werden ernstig ge wond. De andere spuitgasten zochten een toevlucht in het nabijgelegen theater en de menigte eischte van den directeur, dat hij de vluchtelingen zou uitleveren, het geen hij echter weigerde. Een oogenbl-k scheen het, dat ook het theater in brand zou worden gestoken, doch het volk ver genoegde zich er ten slotte mee de auto der brandweer in brand te steken. AMERIKA Kruiserwet door Senaat aangenomen. De Senaat der V. S. heeft het wetsont werp tot den bouw van 15 nieuwe kruisers en een vliegtuigmoederschip met 68 tegen 12 stemmen aangenomen. Wordt Lindbergh lid van Hoover's kabinet? De „Herald Tribune" meldt, dat Hoover, de nieuwe Amerikaansche president, waar- sohijnlijk Lindbergh zal benoemen tot on- derstaassecretaris van Handel, in welke functie hij speciaal belast zal worden met de luchtvaart. Lindbergh heeft zijn 27sten verjaardag gevierd door nit Miami per vliegtuig naar Havanna te vertrekken, aldus een begin makende met den eerste regelmatigen luchtpost tussohen de Ver. Staten en Pa nama. Lindbergh moest 2300 mijl totaal afleg gen. Na 2 1/2 uur ariveerde hij te Havan na, doch te Belize (Br. Honduras) kwam hij een uur te laat, om 3.55, aan, doordat hij wegens gebrek aan brandstof op 200 mijl ten zuidwesten van Havanna had moeten dalen. VOORNAAMSTE NIEUWS BUITENLAND. Naar vernomen wordt, zouden binnen kort belangrijke documenten inzake de Romeinsche kwestie gepubliceerd worden. Wil Habib Oellah aftreden? Onlusten te Bombay en te Colombo. Nog steeds felle koude in Zuid- en Oost- Europa. (Buitenl. Berichten, 2e blad). BINNENLAND. De onderhandelingen in het bouwbedrijf. De neutrale patroons hebben de onder handelingen afgebroken, (1st© blad). Overleden is baron Michiels v. Verduy- nen. (2de blad). Verschillende s'achtoffers van het ijs. (Gem. Berichten 2de blad). Stagnatie in het spoorwegverkeer door het kantelen van een wagen bij het station Den Haag. (Gem. Berichten, 2de blad). Overleden is de zeereerw. pater Rich, v. Schijndel O.F.M., rector te Woerden. (2de blad). Onderhandelingen om de Koudekerksche brug tolvrij te maken. (1ste blad). LEIDEN. Vondel-herdenking te Leiden. (1ste blad) UIT HET BOUWBEDRIJF. De neutrale patroons breken de contractonderhandelingen af. Tusschen de R. K. patroons en de arbeiders voorloopige overeen stemming. Gisteren is in „Parkzicht" to Amsterdam opnieuw een conferentie gehouden tusschen de vertegenwoordigers van de Nederland- sche (Neutrale) en de Ned. R. K. pa troonsbonden eenerzijds en die van de mo derne, R. K. en Prot. Christelijke arbei- derbsonden in het bouwbedrijf anderzijds. In deze conferentie is, naar wij vernemen, alleen tusschen de arbeiders en de R. K. patroons een voorloopig accoord bereikt. Zooals men zich zal herinneren, waren er nog enkele geschilpunten; het voor naamste daarvan was de wijze waarop het loon voor de vacantiedagen zou worden betaald (over een driedaagsche vacantio met vol loon was men het eens). De patroons wilden dit vacantieloon hot geheele jaar door betalen door een bijslag op het weekloon. De arbeiders uit over weging dat, wanneer het patroonsvoorstel werd aanvaard, het gold met de gewone uitgaven zou verdwijnen en er voor de vacantie niet meer over zou zijn wilden fondsvorming. In het begin van de conferentie van gis teren was er van toenadering geen sprake. De R. K. patroons deden een tusBchenvoor- stel, waarmee de neutrale patroons niet accoord gingen. Zij hielden vast aan het eerste voorstel. De arbeiders deden het zelfde ten aanzien van de fondsvorming. Do neutrale patroons-afegvaardigden ver lieten daarna de conferentie. De contract onderhandelingen tusschen de arbeiders moeten als mislukt worden beschouwd. De besprekingen met de R. K. patroons duurden voort en leidden tot overeen stemming, in hoofdzaak op do volgende basis: Een tweejarig contract en een driedaag sche vacantie, voor het eerst in 1930. Voor het vacantieloon zal een fonds worden ge vormd. Een loonsverhooging van 2 cent per uur in Twente, Zwolle, Leeuwarden, Nijmegen en Eindhoven, ingaande 1 Mei a.s. De vertegenwoordigers der bonden zul len dit accoord aan hun leden voorleggen en op 25 Fabruari elkaar berichten of de leden het aanvaarden. Het laat zich dus aanzien, dat er in het bouwbedrijf alleen een C.A.O. komt tusschen de arbeiders en den R. K. pa troonsbond. De neutrale patroons gaan, als er geen wijziging komt, een contract- loos tijdperk tegemoet. Wat daarvan de gevolgen znllen zijn laat zich nog niet voorspellen. „Hbld." R. K. STAATSPARTIJ. Het geval-Voraart. Geen part ij-r aad vergadering in Februari. Men meldt uit Den Haag aan de „Geld." Als bekend zijn door het secretariaat der R. K. Rijkskieskringorganisatie 's-Gra- venhage meer dan voldoende door leden

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsche Courant | 1929 | | pagina 1