DINSDAG 5 FEBRUARI 19Z9
No. 6096
BUITENLAND
BINNENLAND
Zllste Jaargang
De ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij vooruitbetaling
Yoor Leiden 19 cent per week .f2.50 per kwartaal
Bij otize Agenten 20 cent per week .f2.60 per kwartaal
Franco per postf2.95 per kwartaal
Het Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné's ver
krijgbaar tegen betaling van 50 ct. per kwartaal, bij voor
uitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 ct., met Geïllustreerd
Zondagsblad 9 ct.
Dit blad varschijnt eiken dag uitgezonderd Zon- en Feestdagen. II
Bureaux: PAPENGRACHT 32 - LEIDEN
TEL. INT. ADMINISTRATIE 935 REDACTIE 15
GIRONUMMER 103003 POSTBUS No. 11
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT:
Gewone advertentiën 30 cent per regel
Yoor Ingezonden Mededeelingen wordt het
s dubbele van het tarief berekend. n
Kleine advertentiën, van ten hoogste 30 woorden, waarin
betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en ver
huur, koop en verkoop f 0.50.
Gisteren werd door de Algemeene Vereeniging voor Bloembollencultuur in het
Krelage huis aan de Leidsche Vaart te Haarlem do Herdenkingsplechtigheid
gevierd van het 50-jarig bestaan van elf afdeelingen dezer Vereeniging
de afdee'ingen Hillegom, Schoten (voorm.), Bloemendaal, Sassenheim- Voorhout,
Heemstede, Lisse, Uitgeest, Haarlem, Wassenaar en Limmen. Groep officieele
personen aanwezig tijdens de onthulling van gekleurde glas-in-lood ramen
in de voorhal van het Krelagehuis, aangebbden door de Vereeniging als
blijvende hulde aan de jubileerende afdeelingen.
V.l.n.r. zittend le rij: Rutgers, waarn. Burgemeester van Voorhout (W. v; d.
Laan); Burgemeester van Hillegom (Mr. D. F. Pont); Burgemeester van
Heemstede (Jhr. van Doorn); Mr. Heerkens Thijssen (Wethouder van Haarlem);
Burgemeester Van Limmen (J. J. Nieuwhuysen); Burgemeester van Sassenheim
(J. P. Gouverneur); de vertegenwoordiger van den burgemeester van Wassenaar
(Versteeg); de heer Krelage (Voorzitter van de Bloembollen vereeniging).
Zes der elf aangeboden glasramen.
Dit nummer bestaat uit drie bladen
Vondel.
Vondel wordf herdacht. Het is vandaag
bet twee-en-een-halve eeuwfeest van. zijn
sterfdag.
Vondel wordt herdachtMaar zoo
traagt het „Huisgezin" terecht
„Waarom heeft de regeering niet iets
van de belangstelling, die ze aan de
Utrccht.Eche Unie heeft besteed overge
dragen op 's lands grootsben en oudsten
poëetWaarom heeft de min-ster van On
derwijs, die pa-s de onderwijsinrichtingen
heeft opgewekt tot behandeling der Unie
ran Utrecht en tot vlagvertoon, niet ook
in een circulaire de school uitgenoodigd,
Vondel te herdenken?"
Vondel wordt herdacht. Ook in de pers.
Ook in bladen, die misschen nog nooit te
Toren Vondels naam hebben genoemd of
nog nooit te voren hun lezers hebben voor
gelicht over de beteekenis, die Vondel, de
onsterfelijke, zooals prof. Verwey hem
noemt, ook nu nog, voor het levende ge
slecht, ten volle heeft. Vondel wordt her
dacht in de persMaar is 't niet een
bekrompen miskenning van den persoon
van den dichter en van den dichter, als
zoodanig, als daarbij wordt verzwegen zijn
Katholiek-zijn. Op een ergerlijk voorbeeld
daarvan wees gisteravond de ,Tijd". Wij
citeeren hier het blad.
,.Men kent het heidensche streven van
de moderne beschaving, om niet alleen
het godsdienstig en maatschappelijk leven,
maar zelfs de christelijke feestdagen te
ontkerstenen. Gezelligheidsfeesben, huma-
uiteitsbijeenkom6ten moeten de dogmati
ze en liturgische viering van Kerstmis,
Paschen en Pinksteren vervangen.
De "heidensche levens- en wereldbescha
ving gaat verder en dringt ook bij alle ge
legenheidsfeesten, die historische personen
betreffen, haar radicale zienswijzen op.'
Zoo levert het jongste nummer van „Neer-
Imdia", nog wel het orgaan van het zich
neutraal noemende Algemeen Nederlandsch
Ferbond, een hoofdartikel bij een portret
ran Vondel met dit bijschrift:
,.Meer nog dan wanneer bij one van
het eene einde der aarde naar het
andere voert of dwars door de sterren
streeft, vervult hij die hoogste roeping
van den kunstenaar: aanvuren; sleept
hij mee in zijn verontwaardiging om
huichelarij, schijngeloof, laster tegen
de grootenin zijn woede over rechts
verkrachting jegens 's lands beste
dienaren; in den met al de heftigheid
zijner scherpe pen gevoerden strijd
tegen geestesverdrukking en dwinge
landij. Het was een voortzetting van
de worsteling der Geuzen, veredeld,
vergeestelijkt, tot een volkomen zege
praal geleid. Vrijheidszin prikkelde,
dreef en bezielde hem, die den tegen
stander even onvervaard tartte als de
I helden op zee. Vondel is niet alleen
echt Nederlandsch in zijn volkomen
vrijhe;dszucht, die zich aan geen
part ij en geen geloof liet
binden; hij is veel meer en
daarom blijft hij leven de volko-
men bevrijde mensch".
Vondel „liet zich aafi geen geloof bin
den", verklaart de hedendaagsche ontker-
stenaar. Nog altijd misgunt hem de ver
volgzucht zijn „onnoosel Ave Maryken".
Een mensch kan ook klein zijn in het
ceren van een groot man
VAN HET VATICAAN
DE R0MEINSCHE KWESTIE.
Een nieuw protocol onderteekend?
Dc laatste weken deden in de buiten-
landsche pers herhaaldelijk geruchten om-
temt de Bomeinsche kwestie de ronde,
sommige zeer sensationeel, andere met een
nieer gematigd karakter, zonder dat ech
ter de aangegeven bron, als deze tenminste
vernield werd, het gerucht een bijzondere
geloofwaardigheid schonk.
Wij hebben ons in deze teere kwestie
van een weergave der elkaar vaak tegen
sprekende geruchten onthouden. Meer
baarde meenen wij echter te moeten hech
ten, aldus schrijft de „Msb.", aan een Ro-
toeinsch bericht van de „Koeln. Ztg". dat
*ij daarom hier laten volgen. Het luidt:
Kaar wij van goed ingelichte zijde verne-
•fcöj is bij de geheime onderhandelingen
tot oplossing van de Romeinsche kwestie op
14 Januari een nieuw protocool ondertee-
'kend.
De onderhandelingen vorderen, zooals te
begrijpen is, slechts langzaam, zoodat in
hooge kerkelijke kringen ook thans de uit
drukking „Oplossing van de Rom'einsche
kwestie" als voorbarig wordt beschouwd en
voorloopig nog slechts van een modus vi-
•endi wordt gesproken, welke echter als
uitgangspunt voor verdere definitieve on
derhandelingen kan worden beschouwd."
EELGIE
B0RMS TE ANTWERPEN GEHULDIGD
Uit alle deelen der Vlaamsche provin
cie zijn de Vlamingen Zondagochtend naar
Antwerpen getogen. Tienduizenden geest
verwanten hebben hun leider, dr. Aug.
Borms op zeldzaam geestdriftige wijze ge
huldigd.
Het eerste gedeelte der huldiging was
een door een zesduizend personen bijge
woonde meeting in het Rubenspaleis. De
zaal bleek echter lang niet allen te kun
nen bevatten, die er gaarne binnen wilden.
In de gangen en voor den ingang deed een
op elkander gepakte massa allerlei pogin
gen om wat verder te komen, hetgeen ech
ter onmogelijk bleek.
Er waren ook Nederlandsche afgevaar
digden aanwezig, nl. prof. Burger, mr. Ko
ning (voorzitter afd. Amsterdam Algem.
Nederl. Verbond) Besse (penningmeester
van den Dietschen bond) en de Afrikaner
Roos-
De verschijning van dr. Borms deed een
"geestdriftig gejuich ontstaan, waarna een
alle bezoekers eerbiedig gezongen „Vlaam
sche Leeuw" werd ingezet.
Als voorzitter van het huldigingscomité
sprak Leo Augusteyns het eerst dr. Borms
toe, en zeide o.a. dat Borms de rots is ge
worden van het Vlaamsche verzet tegen
België.
Nadat nog verscheidene sprekers het
woord hadden gevoerd, sprak dr. Borms de
aanwezigen toe.
Na het zonder d"e minste stoornis gehou
den eerste deel der huldiging te hebben
bijgewoond, sloten de meetingbezoekers
zich aan bij de duizenden, welke voor het
Rubenspaleis en omliggende straten ston
den opgesteld voor een demonstratie door
een deel der stad.
Van overheidswege waren onnoodig ge
bleken voorzorgsmaatregelen genomen
Soldaten mochten de kazerne niet verla
ten en waren voor eventueel onmiddellijk
uitrukken gereed; verder bevonden zich
in verschillende openbare gebouwen onge
veer 550 gendarmen, uit andere deelen
van het land naar Antwerpen gezonden.
Een bijzonder goede maatregel was on
getwijfeld het totaal achterwege laten
van eenig machtsvertoon. Dit werd gemak
kelijk gemaakt, wijl nergens een spoor te
bemerken viel van anti-dit of anti-dat.
Met bege'eiding van eenige tientallen po
li tie>-age riten, waarvan een aanzienlijk
deel waschechte Vlamingen bleken te we
zen, kon de stoet ongehinderd zijn weg
afleggen en op geheel ordelijke wijze wor
den ontbonden.
ENGELAND
De koning zit even op.
Van gezaghebbende zijde werd gisteren
avond verklaard dat er in den toestand des
Konings geen verandering was gekomen.
Gisteren is de Koning uit zijn bed naar
een stoel bij het raam overgebracht, waar
hij van den zonnigen dag kon genieten.
SPANJE.
VERSTERKING DER DICTATUUR.
Primo treft maatregelen.
Nog meer arrestaties
in Spanje,
Primo dq Rivera heeft tegenover de ver
tegenwoordigers der pers verklaard, dat
hij zic-h genoodzaakt heeft gezien, de mid
delen waarover de dictatuur beschikt te
versterken.
Deze maatregelen, zoo verklaarde Pri
mo, zullen hem in staat stellen, het land
voor verdere samenzweringen te behoe
den. Een speciaal gerechtshof zal worden
ingesteld, dat samengesteld wordt uit mi
litaire rechters. De rechtbank zal het
recht hebben een onderzoek in te stellen,
waarbij zij de hulp kan verkrijgen van de
politie. Verder zal alles, wat de veilig
heid van den staat betreft, onder de com
petentie van dit hof vallen. Het zal geen
verschil maken, of de overtreders burgers
dan wel soldaten zijn. De regeering ver
wacht, dat men door dit gerechtshof op
snelle en drastische wijze elke mogelijke
toekomstige poging om een samenzwering
op touw te zetten zal kunnen onderdruk
ken.
De dictator legde er den nadruk op,
dat hij ervoor zal zorgen, dat het land
voortaan rustig kan leven en dat de re
geering zich ongestoord zal kunnen wijden
aan de vorming der toekomstige politieke
structuur van den staat, een inrichting, die
door haar originaliteit de aandacht der
geheele wereld zal trekken.
Primo gaf uiting aan. de hoop, dat
Spanje in 1931 een nieuw staatkundig le
ven zal kunnen beginnen.
Voorts zeicle hij te hopen, dat de ge
beurtenissen der laatste dagen niet ertoe
zullen leiden dat veel buitenlanders zich
van een bezoek aan Spanje laten afschrik
ken. De openingsdata voor de tentoonstel
lingen te 'Sevilla en Barcelona zijn niet
uitgesteld. Evenmin het bezoek van het
Deensche koningspaar.
O.a. zal op 6 dezer te hunner eere te
Madrid een parade worden gehouden.
Te Valencia is de staat van beleg afge
kondigd. Bij de gevéchten met muitende
soldaten moeten ook dooden gevallen zijn.
Verscheidene arrestaties hadden plaats,
o.a. van eenige generaals, van talrijke la
gere officieren en van vele politici.
Tot de gearresteerden behoort ook Vi
cente Blasco Ibanez, de zoon van den be
roemden overleden Spaanschen schrijver.
Hij had te Mentóne een mis bijgewoond
ter gelegenheid van den verjaardag van
wijlen zijn vader en werd toen hij weer te
Valencia aankwam, in hechtenis genomen.
RUSLAND.
LITWINOF'S PACT-VOORSTEL.
Door Polen en Roemenië aanvaard.
O n d e r t e e k e n i n g op 7 Februari
De Poolsche gezant te Moskou, Patek,
is gistermiddag door den plaatsvervangen-
den volkscommissaris voor Buitenlandsche
Zaken, Litwinof, ontvangen. De gezant
deed mededeeüng van het antwoord van
Polen en Roemenië in zake den datum
voor de onderteekening van het Litwinof-
protocol. Polen en Roemenië gaan ac-
coord met den door Litwinof voorgestel
den datum van 7 Februari a.s. voor de
onderteekening.
Het protocol zal namens Polen door
den gezant worden geteekend. Roemenië,
dat geen diplomatieke relaties met Sovjet-
Rusland onderhoudt, zal een specialen
afgevaardigde zenden.
In tegenstelling me| de berichten uit
'ftowno, volgenè wd\U Litciuen diet próto-'
col eerst zal onderteekenen, als zulks door
de andere landen is geschied, wordt thans
gemeld, dat ook Litauen op 7 dezer aan
de gemeenschappelijke onderteekening van
het protocol zal deelnemen. Men wenscht
deze plechtigheid tot een historisch mo
ment te maken.
AFGHANISTAN.
De strijd om de macht.
Volgens te Cairo ontvangen berichten
zou prins Mohammed Omar bereid zijn,
ten gunste van Ali Achmed van zijn aan
spraken op den troon af te zien. Aman
Oellah is op weg naar Kaboel. Zondag
hebben de eerste schermutselingen plaats
gehad tussehen zijn troepen en aanhangers
van Ali Achmed.
Uit Moskou wordt gemeld dat Habib
Oellah Zondag 14 aanhangers van Aman
Oellah heeft laten fusileeren. Habib
Oella zou het plan hebben wanneer hij
zich uit Kaboel terugtrekt, het radio-sta
tion in de lucht te laten vliegen.
BRITSCH-INDIE
Onlusten te Bombay.
Bloedige botsingen om
beweerd kinderoffer.
Zondag en Maandag hebben te Bombay
verwoede gevechten plaats gehad tus
sehen Hindoes, die Pathans aanvielen,
welke laatsten er van beschuldigd wor
den in verband met den bouw van een
nieuwe brug een kind ontvoerd te heb
ben, om het ten offer te brengen. Dertig
duizend Hindoes zetten de Pathans na,
van wie er velen bloedenden verwond naar
het ziekenhuis moesten worden gebracht.
Bij de relletjes werden zes personen ge
dood.
Maandagmorgen vroeg brak de strijd
opnieuw uit.
De bevolking van Bombay is zoo opge
wonden dat men voor een algemeene pa
niek vreest. De arbeiders weigeren langer
te werken, daar zij beweren thuis te moe
ten blijven, om hun vrouwen en kinderen
tegen de Palhans te beschermen.
Duizenden arbeiders loopen, voorzien
van stokken en wapens^ door de straten
en vallen iederen Pathan aan, dien zij ont
moeten. De trams worden tot stilstand
gedwongen en gecontroleerd of zij soms
Pathans vervoeren. De politie staat voor
een uiterst moeilijke taak.
AMERIKA
Van aviatiek naar politiek.
Lindbergh onde r-m i n i s t e r?
De „Herald Tribune" meldt dat Hoover
waarschijnlijk Lindbergh .zal uitkiezen
voor het ambt van onder-minister van
handel, belast met de luchtvaart.
HET WESTLANDSCHE VAARTENPLAN
Naar wij vernemen zal nog in deze par
lementaire periode het Westlandsche vaar
tenplan in de Tweede Kamer behandeld
worden. Dit plan omvat den aanleg van
twee breede kanalen door het Westland
met verschillende zijkanalen. De uitvoering
van deze werken is van bijzondere beteeke
nis voor de scheepvaart tussehen de groote
steden. Het eerste hoofdkanaal zal aan
sluiten op het Laakkanaal te Den Haag,
terwijl het andere, het z.g. Zwetkanaal, de
vaart verbinding zal vormen met Rotter
dam.
UIT GEMEENTERADEN.
De gemeenteraad van 's-Graven-
h a g e heeft met 364 stemmen besloten
tot verbouwing van den Koninkl. Schouw
burg, waarmede een bedrag van 373.000
gemoeid zal zijn.
B. en W. van R h e d e n zijn door den
Raad gemachtigd een aanvang te laten
maken met de werkzaamheden voor den
bouw van 82 arbeiderswoningen, ter oprui
ming van krotwoningen. Voor het herstel
der toren van Rheden, waarvan de kosten
op 20.000 zijn geraamd, zal het rijk 40
pet. bijdragen.
Tot gemeente-secretaris van V e e-
n e n d a a 1 is benoemd de heer J. L. Vlie
gen aldaar.
Het conflict in tie Goudsche aardewerk
industrie.
Einde in 't zicht?
Vandaag zouden de vertegenwoordigers
van de aardewerkindustrieelen en van de
drie samenwerkende vakvereenigingen van
arbeiders in de aardewerkindustrie te
Gouda opnieuw samenkomen,«om te pogen
het conflict in de aardewerkindustrie tot
een oplossing te brengen.
In de laatste bijeenkomst hebben de
industrieelen verklaard, dat zij er geen be
zwaar tegen zullen maken om de thans
stakende arbeiders bij de hervatting van
het werk opnieuw in dienst te nemen.
Het is, naar men ons mededeelde, niet
waarschijnlijk, dat vandaag reeds een op
lossing van het conflict zal worden ver
kregen.
Uit de sigarenindustrie.
Stakingen.
Hot hoofdbestuur van den Ned. R. K.
Tabaksbewerkersbond heeft de werksta
king aangezegd aan vier fabrikanten te
Beek (Limburg), n.l. bij de heeren Gaië,
Hennekens, Betera en Sproncken.
VOORNAAMSTE NIEUWS
BUITENLAND.
Huldiging van dr. Borms te Antwerpen.
Litwinofs pactvoorstel door Polen en
Roemenië aanvaard.
Weer onlusten te Bombay.
BINNENLAND.
De verkiezingsfilm 1929. Gisteren is
te 's-Gravenhage de primeur gegeven. (3de
blad).
OMGEVING.
Jubileum-tentoonstelling te Hillegom.
Het plan voor een nieuw Raadhuis te
Katwijk.
LEIDEN.
De aanbesteding voor de nieuwe Haven-
brug (1ste blad). Wij geven een perspectief-
teekening. (2de blad).
De reden tot deze staking is, dat ge
noemde heeren niet nakomen de sociale
bepalingen van de collectieve arbeids
overeenkomst, zoo meldt de Volkskrant.
De staking is aangezegd tegen 11 Fe
bruari a.s.
R. K. Herstellingsoord voor Spoor- en
Tramwegpersoneel.
De vereeniging It. K. Herstellingsoord
voor spoor- en tramwegpersoneel Mgr. Mut-
saers, heeft gisteren vergaderd te Amers
foort onder voorzitterschap van den heer
H. F. Timmermans. In zijn openingswoord
wees deze op den goeden gang van zaken
sedert de oprichting. Toch kan er nog meer
worden gedaan, en nu er twee herstellings
oorden gebouwd worden (waarvan één voor
kinderen) is uitbreiding van het ledental
natuurlijk gewenscht. Daarvoor zal een ac
tie worden gevoerd.
De secretaris, de heer G. Prust, deelde
mee, dat het ledental gestegen is tot 774Q.
Van 1 Maar 1928 tot 1 Januari zijn uitge
zonden ter verpleging 14 mannen, 34 vrou
wen, 47 jongens en 59 meisjes in totaal dus
154 personen, die 8226 verpleegdagen had
den. Op 1 Januari waren 12 personen in.
verpleging en thans zijn er 14.
De bondsadviseur, pastoor H. Donders,
gaf den propagandisten aanwijzingen voor
hun actie.
In een slotwoord beval de voorzitter den
afgevaardigden aan, in hun afdeelingen te
werken voor het fonds, waaruit de inven
taris voor de herstellingsoorden betaald,
zal worden.