UT
21
BUITENLAND
BINNENLAND
KERKNIEUWS
20ste Jaargang
VRIJDAG 1 FEBRUARI 1929
No 6093
je A B OIV l\! EM E l\i T S P R IJ S bedraagt bij vooruitbetaling
Poor Leic'oi 19 cent per week .f2.EO per kwartaal
Bij onzo Agenten 20 cent per week .f2.60 per kwartaal
Franco per postf 2.95 per kwartaal
0et Geïllustreerd Zondagsblad is voor do Abonné's ver-
nfgbaar tegen betaling van EO ct. per kwartaal, bij voor
afbetaling. Afzonderlijke nummers 5 ct., met Geïllustreerd
2ondagsblad 9 ct.
Dit blad verschijnt eiken dag uitgezonderd Zon- en Feestdagen. II
Bureaux: PAPENGRACHT 32 LEIDEN
TEL. INT. ADMINISTRATIE 935 REDACTIE 15
GIRONUMMER 103003 POSTBUS No. 11
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT:
Gewone advertentiën 3D cent per regel
Yoor Ingezonden Mededeolingon wordt bet
dubbele van het tarief berekend.
Kleine advertentiën, van ton hoogste 30 woorden, waarin
betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en ver
huur, koop en verkoop f 0.50.
Dit numme»- bestaai uit
vier Maden.
Één enkel bewijs gevraagd
De Yerceniging van Liberale Radio-
Amateurs heeft een circulaire verspreid,
waarin wordt gesproken „een ernstig woord
jan de vrijzinnig denkenden", ten doel
hebbende, dezen op te roepen, om toe te
treden tot genoemde Vereeniging, ten
einde zoo +e komen tot een krachtige libe
rale omroep-organisatie.
Daar is niets tegen te zeggen. De libe
rale radio amateurs maken gebruik van
een recht dat niemand hun kan ontnemen
en dat wij hun ook volstrekt niet m'sgun-
nen. Wij vragen ons alleen af, of de libe-
eden talen w e r k e 1 ij k een eenigezms bedui-
ings- denden zendtijd zouden vullen met zoo
als in de circulaire slaat „klanken, die
n Uw eigen levensbeginsel vertolken"; of zij
1 derzoovee^ positiefs van eigen levensbe-
hageg-nsel zouden geven.
Wij willen hier den aanhef van bedoel-
circulaire afdrukken.
kker
J. -
rdam
3ebr,
dien,
voor
stad,
van
g
een
ipend
Ongetwijfeld zijt Ge reeds talrijke
malen tot het pijnlijk besef gekomen,
dat het luisteren naar de radio voor
U veelal het tegendeel van genot be-
teekent.
Wanneer Ge Hilversum inscha
kelt, wordt ge vergast op een Socialis
tische donder-rede, waarin van U geen
kwaad genoeg gezegd kan worden;
verbitterd springt ge op om te protes
teeren tegen d e eenzijdige voorlich
ting van ons volk, maar....
Wanneer ge Huizen inschakelt,
schetteren U de Katholieke en Chris-
telijke dogmatische leerstellingen te-
gem'.et; wederom veert ge geprikkeld
crp om ui. te voopen, dat cr toch nog
ook andersdenkenden in Nederland
leven. maar....
In beide gevallen staat ge volslagen
machteloos en rechteloos. Want in uw
naief vertrouwen, dat de radio-emroep
n'mmer zou worden overgegeven aan
politiek en godsdienst hebt ge nagela
ten uw deel van den nationalen zend
tijd op te eischen. En zoo is langza
merhand aan U het lot voltrokken, dat
in den zendtijd, die U toekomt, gij
door uw tegenstanders bitter wordt
verguisd, en dat gij vruchteloos ver
beidt de klanken die uw eigen levens
beginsel vertolken.
Gil weet thans dat er geen sprake
van is dat politiek en godsdienst uit
den radio-omroep zullen verdwijnen;
integendeel, luider dan ooit weerklin
ken de Socialistische aanspraken op
een nog grooter deel van den zendtijd,
waarbij gewezen wordt oo de tiendui
zenden leden en de rijke middelen der
SoeVistisehe omroep-organisatie.
Gij beseft, nietwaar, dat tenslotte
aan alle neutraliteit en lijdelijkheid,
een einde komt. en dat zelf-resnect
den met-socialist en den niet-Katho-
liek dwingt thans zelf actief aan den
'jl radio-omroep deel te nemen.
Tot zoover de circula're.
Waarom in de laatste alinea- alleen de
Socialisten en de Katholieken 't hebben
en niet ook de orthodoxe èn de
(vrijzinnig Protestanten, is ons niet duide
lijk.
Wij willen echter ééne vraag stellen. In
het boven geciteerde lezen we: „dat in den
zendtijd, die U toekomt, gij door Uw te
genstander bitter wordt verguisd". Er
staat niet uitdrukkelijk bij, dat
dit verguizen geschiedt door den Katho
lieken radio-omroep maar de indruk wordt
toch wel gewekt, dat deze er mede schul-
g aan is.
En nu tarten wij daarvoor ook maar één
enkel bewijs te geven. Als men dat n:et
kan, dan had de door ons gewraakte be
wering niet zóó mogen zijn geformuleerd.
En men zal het niet kunnen.
In onze Katholieke propaganda worden
ook wel 'ns feuten gemaakt," fouten va-n
0.35 liefdeloosheid Maar dat gebeurt toch. ge-
O.IJhikkig, zóó zelden dat wij nogmaals
tarten één radio-rede te noemen, uitge
zonden door den Katholieken radio-om-
023 r<kp, waarin onze tegenstanders „bitter"
zouden zijn verguisd".
Wij, Katholieken, voeren onze propagan
da door een positieve uiteenzetting
onzer beginselen, waarbij geen enkele niet-
Katholiek wordt verguisd
Daarin ligt een g^oot verschil tusschen
°ns en. helaas, veel anderen!
Oiu
0,15
0.1!
0,0!
3*2
't Is in de hier besproken circulaire ook
wel merkwaardig, da» de liberale samen
stellers niets van neutraliteit willen
weten; zij wcnschen een liberalen
omroep Zoo gaat 't meer. De neutraliteit,
waar de liberalen zeggen zoo veel voor te
voelen, wordt cvei boord gegooid, als zij
niet meer.... liberale propaganda kan
dekken.
FRANKRIJK.
Poincaré over den Elzas.
Poincaré zette gisteren in de Fransche
Kamer de behandeling van het Elzassische
probleem voort en verwacht wordt, dat de
debatten ook de volgende week nog zul
len worden voortgezet.
Uit Poincaré's rede klonk ook gisteren
een ietwat scherpe toon, evenals gedurende
de debatten van het begin dezer week. Hij
veroorzaakte daardoor een geagiteerde
stemming onder de Kamerleden, maar hij
gaf den autonomistischen afgevaardigden
weinig gelegenheid tot effectieve interrup
ties, daar de premier alle rethoriek ver
meed. Poincaré hield zich geheel aan de
feiten en ontzenuwde de autonomistische
argumenten met massa-statistieken, waar
uit hij de materieelo voordeelen van hel
Fransche bewind voor den Elzas aantoon
de. Op elk punt verdedigde de premier
zich tegen cle aanvallen op de regeering,
waarbij hij stelselmatig aaneengevoegde ar
gumenten gaf, zonder in te gaan op do
psychologische factoren en zijn tegenstan
ders elke gelegenheid ontnaln over de fei
ten te debatteeren.
De premier trachtte vervolgens aan te
toonen, dat de eventueele fouten, die door
het Fransche bewind zijn gemaakt, niet
de autonomistische beweging kunnen recht
vaardigen.
De besprekingen worden voortgezet.
SPANJE.
NOG ONRUST IN SPANJE.
Thans dreigt een staking.
Primo beklaagt zich over de
pers.
Volgens een bericht uit Hendaye zou in
Bilbao, Granada en Cordeba 'n algemeene
stakingsbeweging zijn ontstaan. Bijzonder
heden ontbreken nog.
De Spaansche regeering heeft een offi
cieel communiqué uitgegeven, waarin zij
zegt niet voornemens te zijn collectieve
strafmaatregelen jegens het artillerie-corps
te Ciudad Real te nemen, hoewel het noo-
dig zou zijn cle ongewenschte agitatoren uit
het regiment te verwijderen. De bepaling
der straffen zal worden overgelaten aan de
krijgsraden, op wie de regeering geenerlei
druk zal uitoefenen.
De regeering beklaagt zich verder over
de vijandigheid van 90 pet. der bladen, die
met enkele uitzonderingen niet voldoenden
nadruk hebben gelegd op' het feit, dat de
openbare meening geheel aan de zijde der
regeering staat. Ondanks deze vijandigheid,
waaraan cle regeering verder zegt al ge
wend te zijn geraakt, heeft de buitenlanJ-
st'he pers en de publieke, opinie getoond
den waren aard van de betreurenswaardige
gebeurtenissen in te zien.
Het communiqué eindigt met de verkla
ring, dat de regeering geen onnoodige ge
strengheid zal toepassen, omdat sommigen
daaruit misschien zouden opmaken, dat de
regeering haar kalmte én bezonnenheid
heeft verloren, wat niet het geval is.
Uit Madrid wordt gemeld, dat generaal
Orgaz alle officieren, die aan den opstand
te Ciudad Real hebben deelgenomen, heeft
laten arresteeren, ^erwijl hij den soldaten
van het garnizoen "een strenge bestraffing
der schuldigen heeft aangekondigd. Drie
officieren zijn door den krijgsraad reeds ter
dood veroordeeld. De uitvoering van het
vonnis wacht op do bekrachtiging van ko
ning Alfonso.
LITAUEN.
SAMENZWERING TEGEN
W0LDEMARAS VERIJDELD.
De chef van den staf in arrest gesteld.
Gemeld wordt dat Plechawitsjoes, de
chef van den gcneralen staf van het Litau-
sche leger, is afgetreden. Als reden werd
aangegeven, dat hij zou zijn vertrokken, om
zijn houding tegenover de regeering. Uit
Riga verneemt het Hbld., dat Plechawit
sjoes aan het hoofd stond eener militaire
samenzwering tegen Woldemaras. Hij is in
zijn woning in arrest gesteld. 18 hoogge
plaatste officieren zijn in hechtenis geno
men. Men zegt, dat president Smetona aan
de samenzwering heeft deelgenomen, maar
op het laatste oogenblik, door Woldemaras
bedreigd, zijn toestemming beeft gegeven
tot het aftreden van Plechawitsjoes en de
arrestaties.
RUSLAND.
Hoe de Bolsjewiki verkiezingen houden.
Te Moskou 57.160 personen
van het stemrecht beroofd.
In de Russische hoofdstad worden voor
bereidingen getroffer, voor de verkiezin
gen voor de Moskc-vsche Sovjet en deze
bestaat niet alleen ui het organiseeren
van de campagne en het regelen van de
technische kwesties, rrnar vooral ook in
het in werking stollen van de beruchte
„veiligheidsklep", die- de bourgeoiselemen-
ten onschadelijk moei maken. Gezien de
mccilijko situatie, wuarin de bolsje vüki
reeds op het plattelnd verkeeren, zou
een openlijke verlcie ingsnederlaag in de
grocte steden hen nvg meer aan den al-
gemeenen hoon prijsgeven. Vandaar him
ijver bij het elimineerén van de burger
lijke kiezers, waard- .- hun ten minste
in schijn een stembt -overwinning wordt
verzekerd. Bij de vo-'-je verkiezingen te
Mrskou had dc Gc'oe ook reeds danig
huis gehouden en tal .an personen om de
een of ande-e reden an de kiezprs'ijst
afgevoerd. Ditmaal'heeft zij op hoog be
vel haar spionnagesysteem nog intensie
ver laten werken, zc,. lat zij een lijst kon
samenstellen met niet minder dan 57.160
namen van personer. aan wie het kies
recht ontnjinen worc't. Dit aantal over
treft nog met 16.C00 dat bij de laatste
verkiezingen.
Blijkens een opsomming in de Meskou
sche ..Tzwestya" bevinden zich onder dege
nen, die van het s{ nrecht zijn beroofd
o.m. 8.689 personen, lie arbeiders of an
der personeel in dorst hebben, voorts
28,492 particulieren 1 andelrars, 2.613 gees-
telüken en circa 1501"- e::-officieren en oud
politie-embtenareh. Deze personen wor
den in één adem genoemd met 700 krank
zinnigen en 803 misdadigers, die om begrij
pelijke redenen het stemrecht niet kun
nen uitoefenen.
In elk geval hebben de sovjets weer
zoodanig gemanoeuvreerd, dat zij weldra
opnieuw op een „schitterende" bolsjewis
tische stembus-ove-winning te M~s1-o'-
zullcn kunnen bogc- 1
AFGHANISTAN.
DE CHA0STISCHE TOESTAND.
Een succes voor Ali Achtred.
Tegenstrijdige berichten.
De belichten uit Afghanistan luiden zeer
tegenstrijdig. Al naarmate ze pfkomstk"
run uit F"gelsche of Russische bron lui
den zij ongunstig voor Araan
Oellah. Amen is nu eenmaal een vriend
van Rutland en derhalve geen vriend van
Knee1 a nd
Volgens te Cairo ontvangen be-irhten
beeft de nieuwe troonpretendent Ali Ach-
med Klian na een heviger» strüd teen de
t^ce^en van Habib Oellah bet district
Tsgow bezet. Twee stammen, die tct nog
toe de zijde van Habib hadden ge
kozen, bebben zich bij Ali Aehmed aange
smeten en marebeeren op naar Kaboel.
Naar de aanleiding van de verklaring
van Chambe*d"in in het Engelsch lager
huis. dat de FngelsMie regeering Araan
Oellah niet meer als rechtmeti"en koning
van Afghanistan erkent, schrnffc de „Is-
vesGa" te Moskou: Deze verklaring legt
dp En^elsche Mannen in Afghanistan bloot
Alle troonpretendenten, met uitzondering
van Aman Oellah, zün Enge^sche pioe
nen. die er belane bij bebben, de ze'T-
standigbeid van Afghanistan te ondergra
ven. Indien Afghanistan een Enge'sMi
nroteetoraat zou worden, zou dit een mili
tair gevaar voor de sovjet-unie betee-
kenen.
CHINA.
DE HONGERSNOOD IN SJANSI.
Honderden dorpen verlaten.
Tientallen vluchtelingen
sterven langs den weg.
Een te Peking aangenomen zendeling
heeft nadere bijzonderheden medegedeeld
over den vrecselijken toestand te Saratsi
in Sjansi, waaromtrent wij de vorige week
reecis een en ander hebben gemeld.
De ellende is hoofdzakelijk het gevolg
van het mislukken van den oogst en van
de hooge rechten, die door de provinciale
machthebbers van graan worden geheven.
Ook werd de bevolking verplicht een ge
deelte van het land voor papaveraanplant
te gebruiken. De rondtrekkende bandieten
dwingen de boeren bovendien alles af te
staan wat zij aan levensmiddelen bezitten
en zelfs wordt het hout uit de huizen ge
sloopt. Honderden dorpen zijn verlaten en
tientallen vluchteligen sterven dagelijks
langs den weg.
Zooals gewoonlijk bij grooten hongers
nood worden de kinderen door de ouders
verkocht. Geheele huisgezinnen sterven
aan de gevolgen van longontsteking, daar
de ellende nog door de hevige koude
wordt vergroot.
Het Amerikaansche steuncomité heeft
beloofd voedingsmiddelen te zenden en
de Nanking-regecring heeft vrij vervoer
en vrijdom van belasting toegezegd. Het
is echter de vraag of de militaire com
mandanten zich aan deze toezegging van
de centrale .-egeering zullen storen.
Indien niet direct hulp op groote schaal
wordt verleend zal zich in Noord-Sjansi
een verschrikkelijke tragedie afspelen.
SAMENSTELLING VAN ARMENRADEN
Enkele wijzigingen voorgesteld.
Een wetsjntwerp is ingediend tot wijzi
ging van de wet van 27 April 1912, tot-re
gel ng van het Armbestuur.
Naar in de Memorie van Toelichting
wordt uiteengezet, geldt het hier een her
ziening van technischen aard, waarbij de
grondslagen der wet behouden blijven. Af
gezien van eenige bepalingen, d.e beoogen
in bepaalde gevallen te voorz'en in het
toezicht op het beheer van instellingen
van weldadigheid, alsmede eenige andere
wijzigingen van ondergeschikt belang be
treffen de voorgestelde wijzigingen de sa
menstelling en de werking van de Armen
raden en de regel'ng van het verhaal.
Wat het ee.ste punt betreft gelden de
bezwaren in de eerste plaats de in art. 48
der geldende wet neergelegde regeling
omtrent de rechtstreekscho aanwijzing van
bestuursleden van den armenraad.
Volgens deze regeling kan een instel
ling. welker uitgaven tct zoodanig bedrag
zijn geklommen dat zij de bedragen, door
alle andere instellingen uitgegeven, verre
achter zich laten, de meerderheid van het
aantal bestuursleden rechtstreeks aanwij
zen en z'ch aldus een overwegende posi
tie in het bestuur verzekeren.
Dat de groote instellingen ook voortaan
rechtstreeks invloed zullen kunnen uit
oefenen op de samenstelling van het be
stuur. schijnt gewenscht, doch dit recht
dient te worden beperkt.
In verband hiermede wordt de#volgende
regeling voorgesteld:
De Kroon blijft voor eiken armenraad
het aantal bestuurs'eden vaststellen, doch
bepaalt tevens voor eiken armenraad een
bedrag aan ondersteuning, dat bereikt
moet zijn om tot de z.g. groote instellin
gen gerekend te worden. Een instelling,
die dat cijfer bereikt, zal het recht heb
ben voor zoovele malen als het bedrag
harer uitgaven het vastgestelde cijfer om
vat, even zooveel vertegenwoordigers in
den armenraad aan te wijzen. Boven_ien
zullen de gezamenlijke vertegenwoordigers
van zoodanige instelling het recht hebben
zelfstandige bestuursleden aan te wijzen,
evenwel tot ten hoogste een derde van het
totaal aantal.
Docr deze n'euwe rege'ing zal de belang
rijkheid van dc „groote" instelling zich
ook in het bestuur van den armenraad
afteekenen, terwijl de gestelde limiet zal
voorkomen dat van een instelling een
overwegende invloed zou uitgaan.
Voorts wordt het instituut van het da-
gelijksch bestuur van den armenraad, dat
in de praktijk n'et heeft voldaan, opgehe
ven (te Amsterdam bestaat nog steeds
zulk een dage.ijksch bestuur, dat door deze
wetswijziging thans echter zal verdwij
nen),
Verder wordt tegemoetgekomen aan de
gebleken wenschelijkheid dat door de in
stellingen van weldadigheid naast hare
vertegenwoordigers in den armenraad
plaatsvervangende vertegenwoordigers wor
den benoemd. Ook wordt de mogelijkheid
geopend tot toetreding van eenige instel
ling tot den armenraad binnen den ter
mijn van vier jaren, gedurende welken de
vertegenwoordigers zitting hebben, mits
vaststa, dat de tusschentijds toetredende
instelling aan het cijfer harer uitgaven
geen bijzondere rechten zal kunnen ont-
leenen wat betreft haar vertegenwoordi
ging in den Armenraad.
Ten opzichte van het verhaalsrecht wor
den eenige leemten aangevuld. Zoo wor
den thans ook echtgenooten uit 'rukkelijk
als onderhoudsplichtigen vermeld. Verder
wordt het verhaalsrecht tegen den onder
houdsplichtige aan een termijn gebonden
(vijf jaar).
Van de verdere wijzigingen vermelden
wij nog, die waarbij verlenging van den
termijn van ondersteuning door den Ar
menraad wordt mogelijk gemaakt. Die
mogelijkhe:d dient echter beperkt te blij
ven tot armen, die met tot werken in
staat zijn. Met betrekking tot valide ar
men blijft de termijn bepaald op ten hoog
ste een jaar en voor verlenging vatbaar.
Korink'ijke Besluiten.
Technische Hoogcschool.
Bij Ken. besluit is op zijn verzoek eer
vol ontslagen met 1 Sept 1929 met dank
voor de belangrijke diensten dr. L. H.
S'ertsema als gewoon hooglecraar aan de
Technische Hoogeschool te Delft.
Mr. dr. J. K. Koderitsch. f
Mr. dr. J. K. Koderitsch, substituut
officier van justitie bij de arrondissements
rechtbank te Maastricht, is aldaar plotse
ling overleden.
Het voornaamste nieuws.
BUITENLAND.
Nog steeds eenige onrust in Spanje.
De toestand in Afhganistan is zeer ver
ward.
Vreeselijke toestand in Sjansi.
Nadere bijzonderheden over den brand
bij "lietz te Öer.ijn. (Buitenl. Berichten, 2c
blad).
BINNENLAND.
Het Doorluchtig Episcopaat heeft een
schrijven gericht aan de geestelijkheid en
gelooviqen in verband rr.et het gouden
priesterfeest van Z. H. den Paus. Er zal
een aigemeene collecte worden gehouden
op Zondag 17 Februari. (1ste blad).
Wijziging van de Armenwet voorgesteld,
voornamelijk ten aanzien van de samen
stel ing van Armenraden en het ver
boden recht e blad).
De rr.a'versaties bij de Boerenleenbank
te Barendrecht (Gcm Berichten. 4e blad).
Circulaire van den Minister over het
Zigsuner-bezoek aan ons land. (Gem. Be*
lichten, 4e blad).
De a.s groote bloemententoonstelling
te Lisse. (2e blad).
De Aannemers-kwestie.
In Delft geen borgtocht meer.
B. en W. hebben besloten, overeenkom-
sfg het verlangen der Aannemersbonden,
voortaan bij aanbestedingen van gemeen
tewege geen persoonlijken of zakelijken
borgtocht to eischen.
Arbitrage, zooalt mede door de Aanne
mersbonden wordt verlangd, wordt reeds
sedert lang in do gemeentelijke bestekken
voorgeschreven.
R. K. Bouwvakarbeidersbond.
De 15000 gepasseerd!'
Naar de Volkskrant" verneemt, is het
ledental van onzen R. IC. Bouwvakarbei-
dersbend hedo-n de 15000 gepasseerd.
Dit is een hartelijke felicitatie waard.
Dat cijfer is niet met stilzitten bereikt.
Er is voor gewerkt, en hard gewerkt.
Maar het resultaat van den arbeid
stemt dan ook tot groote tevredenheid en
dankbaarheid.
Mannen van St. Joseph, volhouden met
uw veelbeproefde organisatieliefde.
De zege is ons
HET GOUDEN PRIESTERFEEST VAN
Z. H. DEN PAUS.
Een schrijven van het Doorluchtig
Episcopaat.
Aigemeene collecte op
Zondag 17 Februari.
„Sancta Maria", het Kerkelijk weekblad
voor het bisdom Breda, publiceert het vol
gend schrijven van het Doorluchtig Epis
copaat:
De Aartsbisschop en de Bisschop
pen van Nederland.
Aan de hun toevertrouwde Geeste
lijkheid en Geloovigen.
ZALIGHEID IN DEN HEER.
Onze aigemeene Vader in Christus de
roemrijk regeerende Paus Pius XI, viert
dit jaar Zijn gouden priesterfeest
De heiligheid van 's Pausen z-ending en
de bovennatuurlijke waard ghcid van Zijn
macht ge\en aan dit jubilé dien bijzonde
ren luister, waardoor het de aigemeene
belangstelling wekt van de geheele Katho
lieke wereld.
De Paus is immers het Opperhoofd der
Kerk, die niet in opdracht van menschen.
maar op Gods bestel en voor diens reke
ning de Kerk van Christus bestuurt. Aan
Hem als aan den Oppersten Herder heeft
Christus Zijn geheele kudde toevertrouwd,
toen Hij tot Simon sprak: „Weid Mijne
lammeren, weid Mijne schapen Hij is de
Sleuteldrager van het Rijk der Iletnclcn,
de Stedehouder van Christus op aarJe. op
wiens handen de Zaligmaker Zijn heilige
macht heeft nederge'.cgd: U zal ik de sleu
tels van het Hemelrijk geven, en al waf gij
gebonden zult hebben op aarde, zal ge
bonden zijn in den Hemel, en al wat gij
zult ontbonden hebben op aarde zal ont
bonden zijn in den Hemel. Voor Hem heeft
de Zaligmaker gebeden, opdat zijn geloof
niet bezwijken, maar onwrikbaar vaat zou
staan, als een rots. waarop de Kerk, de
eeuwen en alle aanvallen der duisternis
trotseerend, onvergankelijk staat gebouwd.
„De poorten der hel zuilen haar niet over-