BUITENLAND. BINNENLAND. inden t dor deloo m Bt dom n dai On rerkla nie eejL je 20ste Jaargang DINSDAG 15 JANUARI 1929 No 6078 On, en te s, da niet ei rengt mei dorp e ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij vooruitbetaling oor Leiden 13 cent per week .f2.50 per kwartaal ij onze Agenten 20 cent per week f 2.60 per kwartaal ranco per postf 2.95 per kwartaal et Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné's ver- •ijgbaar tegen betaling van 50 ct. per kwartaal, bij voor- t'ietaling. Afzonderlijke nummers 5 ct., met Geïllustreerd ondagsblad 9 ct. Dit blad varschijnt eiken dag uitgezonderd Zon- en Feestdagen. II Bureaux: PAPENGRACHT 32 LEIDEN TEL. INT. ADMINISTRATIE 935 REDACTIE 15 GIRONUMMER 103003 POSTBUS No. 11 DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT: Gewone advertentiën 30 cent per regel Voor Ingezonden Mededeelingen wordt het dubbele van hot tarief berekend. Kleine advertentiën, van ten hoogste 30 woorden, waarin betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, buur eu ver huur, koop en verkoop f 0.50. Dit nummer oestaat uit twee bladen. met Z1i* Practische verdraagzaamheid Hed- grootce land Er is Zaterdag in ons blad van de be- jekenis, die de herdenking van de Unie an Utrecht heeft, een uiteenzetting gege- en op en, waarin iedere niet-Katholiek de ver- kscht hun langzaamheid zal waardeeren. En wij wezen er gisteren op, dat wij, Ka- de ?olieken, inzake deze herdenking óók weer zeer irenisch, d.wz. vredelievend -rheidtandptmt innemen. 1 v^,n Zoo moet ten slotte ons gedrag a 11 ij d Er des Wat, natuurlijk, geenszins wil zeggen, dat :egen. ij, Katholieken, geen eischen zouden stel- voortkomend uit zelfrespect en niet .uden gehandhaafd willen zien onze rech- n! Op den huldigingsavond van de Koningin- ij be-[oeder in de Hooglandsche Kerk te Leiden, ®1. Donderdag zeide de burgemeeBL eiden „Bij alle verschil van opvatting en niettegenstaande die sterke neiging van ons volk om eigen levensopvatting niet ondergeschikt maar boven^jjphikt te achten, vindt gij toch allen dat hier een gedachte wordt uitgedrukt, waarmee wij het allen eens zijn, vindt gij toch allen, dat in een huldiging als thans in den Haag aan H. M. de Koningin-Moe der gebracht gaat worden, iets is waar bij gij tegenwoordig wilt zijn". in tsch' de heel hun niet dat Zon- ninee telen, .t hij zoo oor- Dat men eigen levensopvatting niet on- .ergeschikt maakt, doch „bovengeschikt", geenszins af te keurenIntegendeel, dat i o.i. een eisch voor een ieder, die een le an wil leiden, door welks daden een raad van logische consequentie loopt; o.i. ;n voorwaarde voor een ieder, die, sterk jedu» taande op eigen standpunt, krachtige da- in wil stellen. Wij, Katholieken, zullen onze levensop- atting nooit tot iets ondergeschikts taken Doch wel zullen wij pra ctisch toc- :n te begrijpen, dat naast en met ons ïcnschen leven, die een andere levensop- atting hebben; wel zullen wij in anderer 'vensopvatting, objectief, het goede traoh- m te erkennen en te waardeeren; w e 1 illen wij anderer eerlijke levensopvatting, ibjectief, hoogachten en eerbiedigen; wel uilen wij, waar samenwerking met ande- het algemeen belang noodig of ge- i- enscht is, gaarne zien naar wat ver enigt in plaats van naar wat scheidt! 't Is een zegen, dat in ons land in de ronciwet is vastgelegd de rechtsgelijkheid oor alle burgers van welke levensopvatt ing ook. En daarnaar moeten wij handelen in ractische verdraagzaamheid. Wij, Katholieken, maar ookande- ke n, waar het geldt den Katholieken Ook anderen. En vooral allen, die in .and of Gewest of Gemeente een over- eidstaak hebben. Dat moet uitkomen bij benoemingen kan natuurlijk niet hierbij een soort enredige vertegenwoordiging worden erlangd. Dat moet blijken bij het organiseeren an algemeene zaken, waarbij zooveel mo- elijk de eenheid in verscheidenheid van ns volk moet tot uiting komen, moet wor- en gedemonstreerd. En dat in onze streken, helaas, daarop log wel 'ns wat valt aan te merken, zal iemand kunnen ontkennen! •de re proef een 1 1/2 van ilms. 1 de de r. kan- De het geld bin- dat., ;eefs Z. me' zich hel loest FRANKRIJK. Foch ernstig ziek. maarschalk lijde nd aan hartaandoening. Maarschalk Foch is in zijn woning te 'arijs door een hartaandoening getroffen, ijn naaste verwanten bevinden zich aan sijn biekbed. Zes artsen behandelen den s "e oud-opperbevelhebber. Een der doctoren verklaarde gisterochtend aan een verte- "eD genwoordiger van United Press dat Foch's roeplevcn in gevaar verkeert. Gisterochtend ^jjhee.ft zich reeds een zeer ernstige crisis 'h het ziekteproces voorgedaan.' Aangaande den toestand van maar- wak ideelp; kun l °P ii FOCH schalk Foch is gisteravond het volgende communiqué uitgegeven: Maarschalk Foch lijdt sedert eenige dagen aan een ernstige hartaandoening, hetgeen een volkomen rust noodzakelijk maakt. Het bulletin is door zes doctoren onderteekend. Weer een autonomist gekozen. Bij de verkiezing in het district Altkirch in den Elzas voor een Kamerafgevaardigde in de plaats van den van zijn mandaat vervallen verklaarden autonomist Ricklin, zijn op den autonomist Sturmer 7144 stem men uitgebracht, op den onafhankelijken Silbermann 3650 stemmen. De tusschentijdsche verkiezing te Col- mar, die door de ongeldigverklarïng der verkiezing van den autonomist Rcssé noo dig was geworden, heeft tot resultaat ge had, dat op den autonomist Hauss 8744, op abbé Ha user (katholiek-nationaal) 4558. op Richard (socialist) 3592 en op Murschel (communist) 2130 stemmen werden uitge bracht. Dientengevolge moet tusschen Hauss en Hauser een herstemming plaats vinden. Voorts is ook te Valence in het depar tement Dróme een tusschentijdsche Ka merverkiezing gehouden, waarbij de so cialist Moutet met 9281 stemmen werd ge kozen. Zijn tegencandidaat Pouzin ver- eenigde 7410 stemmen op zich,- terwijl op den communistischen candidaat Mortier slechts 390 stemmen werden uitgebracht. ZWEDEN Vorstelijke verloving. Prinses Marta dochter van den hertog van Westgotland, den tweeden broeder van den koning van Zweden en zuster van prinses Astrid heeft zich met kroonprins Olaf van Noorwegen verloofd. RUSLAND. Hoe Moskou den woningnood bestrijdt De sovjet voor hef district Moskou heeft een resolutie aangenomen, welke drasti sche maatregelen inhoudt ter bestrijding van den woningnood, namelijk door de „elementen, die vreemd zijn aan het sov jet-stekel" uit hun woningen te zetten. De officieele zegsman van de sovjet, Baslof' zeide dat dit principe altijd gehuldigd was, doch dat men van plan is thans de actie krachtig door te zetten. Men wil be ginnen met onmiddellijk ongeveer 6000 handelaren en hu-'seigenaars uit hun hui zen te zetten. Dit systeem is volgens Bailof reeds radicaal doorgevoerd te Charkof en Kief. maar nu zullen Moskou en Leningrad naar hij zeide, ,hun schade inhalen". AFGHANISTAN. AMAN 0ELLAH TREEDT AF. Zijn oudste broeder volgt hem op. Betrekkingen met het buitenland ongewijzigd. De Afghaansche legatie te Londen deelt ofieieel mede, dat koning Aman Oellah uit patriottische en vredelievende overwegin gen uit eigen vrijen wil is afgetreden als vorst van Afghanistan. Aman Oellah, wiens oudste zoon Hi- dayat Oellah, uit het eerste huwelijk, thans ongeveer zeventien jaar oud is, heeft geen afstand gedaan ten gunste van dien zoon, doch voor zijn oudsten broer Sirdar Inayat Oellah. De nieuwe koning is 20 October 1888 geboren en dus ruim veertig jaar oud, terwijl de thans afgetreden heer- scher op 3 Juni 1892 werd geboren. Door de legatie wordt verder nog medegedeeld dat de betrekkingen met het buitenland ongetwijfeld zullen blijven. De val van den Afghaanschen koning, die door zijn recente reis in Europa, met zijn echtgenoote Soerayah, zoo *eer de aandacht op zich heeft gevestigd, is, naar als vaststaand kan worden aangenomen, een gevolg van de hervormingen, die hij in zijn land wilde invoeren. Hij had den invloed der geestelijkheid op de bevolking echter onderschat en eenige maanden ge leden brak, voornamelijk onder de Sjin- wari's een opstand uit, waarover de be richten echter tegenstrijdig waren. Dat de door do regeering gelanceerde berich ten echter te optimistisch waren, bleek al spoedig. Zooals in mededeelingen van de Britsche legatie te Kaboel gemeld werd, waren de opstandelingen tot de hoofdstad doorgedrongen en had de legatie zelfs in de vuurlinie gelegen. De jongste telegrammen meldden reeds, dat Aman Oellah zich genoodzaakt had gezien de hervormingen weder in te trek ken, doch deze algeheele capitulatie heeft blijkbaar zijn troon niet kunnen redden en deze voor zijn volk te verlichte vorst, heeft thans voor zijn broeder net veld moeten ruimen. Niet minder dan achttien eischen, door de opstandelingen gesteld, had koning Aman Oellah moeten inwilligen. Eén daar van, de instelling betreffende van een raad van vijftig, beknotte *eeds aanzien lijk zijn macht. Deze raad, die voor een groot deel uit geestelijken zou beslaan, kreeg namelijk zeggenschap in alle bur gerlijke, militaire en godsdienstige kwes ties. Er waren de laatste weken reeds vele vrouwen te Kaboel, die den sluier weer hadden aangenomen, terwijl vele vooruit strevende vrouwen haar westersehe gar derobe hadden vaarwel gezegd. Reuter verneemt nog uit Kaboel, dat de toestand aldaar over het algemeen kalm is, hoewel de opstandelingen in de omgeving tamelijk actief zijn. Hun opera ties worden echter door den winter be lemmerd. CHINA. Nieuw incident te Hankau. Japanner door Chineezen g e m a r t e ld. Een als Chinees gekleed Japanner is te Hankau door Chineezen gevangen geno men, gedurende een uur vastgebonden aan de handen opgehangen en met een stok mishandeld. Door tusschenkomst van den Japanschen consul bij het Chineesche commissariaat van Buiienlandsche Zaken is de Japanner vrijgelaten. AMERIKA Treedt Parker Gilbert af? Naar verluidt is Parker Gilbert de ngent-generaal van de schadevei^osdiDC? óetalingen, voornemens zoo spoeiTig moge lijk af te treden. Bloedig treffen in Mexico. Naar het Mexicaansche ministerie van Oorlog mededeelt, zijn bij een botsing met rebellen nabij Tesistan in den staat Ja lisco, 19 manschappen DE KAMERVERKIEZINGEN. De zetels in Overïjscl. „Het Centrum" zegt, dat, nu de meeste kiesvereenigingen in Overijsel candidaten voor de verzamellijsten hebben aangewe zen, twee dingen blijven. Vooreerst is bijna overal mr. Aalberse aangewezen voor den kwaliteitszetel en de heer A. H. J. Engels voor den vrijen zetel. Alleen te De Tutte is mr. Aalberse niet aangewezen, daar is voor den kwaliteits zetel aangewezen mr. A. E. W. Brandsma te Zwolle, die zich in de oogen van de kie zers aldaar bijzonder verdienstelijk heeft gemaakt door zijn actie tegen de oprich ting van een Dinkelwaterschap. Het tweede opvallende feit is, dat de kiesvereenigingen het advies van de z.g. „navergadering" te Almelo (gehouden door een groep landbouwers na afloop van de Prov. Bondvergadering) niet opvolgen. Immers alleen te Beuningen is Engels aangewezen voor den kwaliteitszetel en dan nog naast Aalberse Wat den vrijen zetel betreft is Engels alleen gepasseerd door Rossum, waar men zich heeft be paald tot het aanwijzen van L. baron van Voorst tot Voorst. Intusschen heeft de „na- vergadering" in dien zin gevolgen gehad, dat baron L. van Voorst tot Voorst in vele kiesvereenigingen naast Engels, of als diens plaatsvervanger, is aangewezen voor den vrijen zetel. Voor zoover de aanwijzingen der kies vereenigingen tot dusver een beoordeeling toelaten, is de kwaliteitszetel onbedreigd voor mr. Aalberse en is Engels de algemeen gewilde man voor den vrijen zetel, dien hij echter niet zal bezetten dan na vinni- gen strijd met L. baron van Voorst tot Voorst. (Vinnig? Red. Lcrt.). De arbeidskwaliteitszetel in Den Haag, Rotterdam, Amsterdam. In Den Haag, waar de kwestie-Veraart omtrent de arbeidskwaliteitszetel zich het scherpst toespitst, werd. prof. Veraart in 7 van de 11 kiesvereenigingen voor den ar beidskwaliteitszetel gecandideerd; de heer Kuiper in 4. In Amsterdam en Rotterdam ia, op enkele uitzondering na, in alle kies vereenigingen de heer Kuiper gecandi deerd. HET WIT-GELE KRUIS. Buitengewone vergadering. Bezoek van Z. D. H. den Bisschop van Haarlem. Gisterenmiddag hield de Diocesane Fe deratie van het Wit-Gele Kruis in het Bis dom Haarlem een Buitengewone Algemee ne Vergadering in het gebouw „St. Bavo", te Haarlem. Er was voor deze buitengewo ne vergadering buitengewoon veel belang stelling. Behalve afgevaardigden uit Alke made, Stompwijk, Katwijk aan den Rijn, Noordwijk, Sassenheim, Oegstgeest, Wasse naar, Leidschendam, waren vele eerw. hee- ren Geestelijken en afgevaardigden uit vele andere plaatsen van het Bisdom te genwoordig. De voorzitter Dr. J. L. B. Gribling te Delft opende de vergadering met den C'hristelijken groet en heette allen welkom inzonder .enkele hoogeerw. heeren, zeer- eerw. heeren, leden van de Tweede Kamer en Ged. Staten en andere belangstellenden. Spr. wees er op dat deze vergadering niet is een feestvergadcring ofschoon men in de zaal komende dezen indruk wel zou kun nen krijgen, doch voornamelijk dient om kennis te maken met het Wit-Gele Kruis. Met genoegen ziet spr. zoo'n groote op komst. Dat Monseigneur de Bisschop op deze vergadering wil tegenwoordig zijn is een bewijs van sympathie tegenover het W.-G.-Kruis. Met genoegen ziet spr. ook zoo'n groot aantal Geestelijken en ook zulk een groot aantal eerw. heeren propagandis ten. Spr. heet ook vooral welkom de afge vaardigden van den L. T. Bond en den R. K. Vrouwenbond. Na allen nog een Zalig Nieuwjaar te hebben toegewenscht ver klaart de Voorzitter de vergadering voor geopend. De Secretaris Burgemeester Lommen uit Castricum las de notulen waarop geen aan merking wordt gemaakt. De Bisschop komt. Na vermelding van enkele huishoudelijke mededeelingen wordt Z. D. H. Mgr. Aen- genent binnengeleid. Nadat Monseigneur naast den Voorzitter heeft plaats geno men roept de Voorz. Z. D. H. namens de vergadering een hartelijk welkom toe. Spr. dankt Mgr .voor den reeds nu in zoo groote mate ondervonden steun. Reeds spoedig na uw benoeming, Mgr., aldus de voorzit ter, bleek, dat het W. G. Kruis tot Uwe bevoorrechte kinderen behoorde. Lang had de Katholieke verpleging op een minder verheven standpunt gestaan. Men was soms wel vereenigd in vereenigingen voor zie kenverpleging doch in beperkten zin. En samenwerking was zoo hoog noodig. Bij uw eerste rondschrijven, Mgr., zagen wij reeds Uw sympathie voor deze vereeniging, die beoogt door lichamelijke verpleging de geestelijke belangen te behartigen. Voor het leekenapostolaat is er volop werk ten tijde van ziekte. En daarvoor moeten we ook hebben ingodsdienstige hulpkrachten. Wij zeggen U daarom ook dank voor de benoeming van een 20-tal eerw. heeren Geestelijken als Propagandisten, verdeeld over de verschillende dekenaten. Wij dan ken U dat U ons in dit specifiek werk van naastenliefde wilt steunen en helpen uit breiden. Moge het U, Monseigneur, gege ven zijn nog vele jaren in de gelegenheid te blijven, ons in dit werk te steunen. (Ap plaus). Inleiding dr. Gribling. Vervolgens hield Dr. Gribling een inlei ding over doel en streven en wenschen «ran Het Wit-Gele Kruis. Aan de hand van verschillende gegevens en statistieken toonde spr. aan, dat er in het Bisdom lan ge jaren is geweest een achterstand op het gebied der ziekenverpleging. Hoe alleen in een principieele vereeniging als Het W.-G. Kruis volgens onze levensopvatting kan worden verpleegd, hoe door de lichamelijke verzorging of verpleging en de toepassing hiervan het einddoel kan worden bereikt, n.l. het heil der ziel. Dan toonde spr. de verschillende gezwaren die, vooral in Zuid- Holland nog bestaan dóch overwonnen moeten en zullen worden. Dat Het W.-G. Kruis er is niet alleen voor het platte land doch ook minstens ook voor de steden. De verzorging van Moeder en Kind werd mede besproken, de z.g. „kleuterzorg". De kleu ters welke een speciale verzorging eischen omdat onder hen de sterfte nog zoo groot is. Tevens de zorg voor gebrekkigen. Het streven moet dan ook zijn zooveel mogelijk W.. G. K. afdeelingen en het aan stellen van een groot aantal Katholieke hulpkrachten, liefst religieusen. Er moet een sterke Diocesane organisatie gevormd worden. Bij alles, ook bij de regeering, is noodig een zedelijk erkend lichaam. Er is nog veel te doen. Consultatie-bureaux, kin derartsen. Uitlatingen van den Hoofd-In- specteur der Volksgezondheid, die tegen een zekere actie, waardoor splitsing ont staat, meende te moeten waarschuwen, toonen voldoende aan, dat we bij de regce- ring niet op volle medewerking moeten rekenen en we dus op ons qui vive moeten zijn. en onze actie verdubbelen. Het voornaamste nieuws. BUITENLAND. Maarschalk Foch ernstig ziek. Koning Aman Oellah van Afghanistan doet afstand van den troon ten gunste van zijn broeder. BINNENLAND. Vergadering van het Wit-Gele Kruis in het Bisdom Haarlem. Toespraak van Z. D. H. Mgr. Aengenent (1ste blad). Overleden is de burgemeester van Schie dam (1ste blad). Gasbedwelming te Zandvoort en te Mid delburg (Gem. Berichten, 2de blad). Het jubileum van den burgemeester van Hazerswoude (Rijnstreek, 1ste blad). Toespraak Mgr. Aengenent Belangrijke donaties. Vervolgens was het woord aan Z. D. H. Mgr. Aengenent die zeide dankbaar te zijn tusschen punt 3 en 4 het woord te mogen hebben; dankbaar te zijn dat deze verga dering in Haarlem wordt gehouden omdat Mgr. hierdoor de gelegenheid geboden werd groote sympathie te betuigen met deze vereeniging. Het Wit-Gel.e Kruis, zei de Mgr., heeft inderdaad mijn bijzondere sympathie. De ziekenverpleging op Kath. grondslag is ten zeerste gewenscht, daar van moet iedere Katholiek overtuigd zijn of overtuigd worden. De geestelijke belan gen kunnen door een nict-Kath. vereeni ging volgens onze levensopvatting niet be hartigd worden. Dat is geen afdingen op hetgeen andere organisaties op dit gebied' deden. Men zal zulks moeten erkennen. Ten tweede is versterking der ziek en ver- plegingsinstituten noodig. Door krachtige Diocesane en indirect Nationale instituten kunnen onze belangen verdedigd eu bepleit worden. Krachtige organisaties moeten hieruit groeien. Het doet mij, zegt Mgr., genoegen dat bijna alle eerw. heeren pro pagandisten hier tegenwoordig zijn. Men zegt soms: w&arvoor moeten we verande ren, we hebben alles. Daarop antwoord ik, dat, waar alles aanwezig is wat men als Katholieken wenscht men ook alleen maar dit te doen heeft: zich te vrreenigen tot een Federatie en dat is de Federatie van Hot W. G. Kruis. Wat men daarmee vooruitgaat? Dat men de kracht-van deu Bond versterkt, de kracht naar buiten. Laten ook de eerw. heeren propagandisten hierop wijzen. Dan wijst Mgr. op de agen da en de begrooting voor 1929, waar onder punt 6 staat „Aan giften 4000.Mgr. zegt enkele personen gesproken ie hebben, die het plan hadden in het eerste jaar de belangen van het Bisdom aan Z. D. H. wa ren toevertrouwd een daad van sociaje be- teekenis te stellen en toe te zeggen giften die mij in staat stelden bijzondere zorg te besteden aan Ziekenverpleging, inzon der bij kraamverplcging. Ik onderschrijf, zegt Mgr., dat dit is een daad van sociail belang. Ik acht het een aangename plicht dank te betuigen dat men mij hiertoe in staat stelde. Ik heb toen onmiddellijk ga- dacht aan Het W.-G. Kruis, want bij deze vereeniging is kraamverpleging een der onderdeden, verzorging van Moeder en Kind. Het verheugt mij dat ik deze ver eeniging hierdoor veel sterker kan maken. Ook voor de volgende jaren zijn deze be langrijke giften toegezegd. Ik hoop, zegt Mgr., dat de noodzakelijkheid der princi pieele Katholieke ziekenverpleging zal worden ingezien dat de vereeniging in het Bisdom Haarlem zal uitgroeien tot een krachtige organisatie en dat de zegen van God over Uwe verdere actie zal mogen rusten. De Voorzitter zegt Mgr. hartelijk dank voor de sympathieke woorden ten opzichte van Het W.-G. Kruis gesproken. Tevens meent de Voorzitter een woord van dank te moeten brengen aan de onbekende ge vers der prachtige giften die de vereeni ging zeker in staat stellen haar actie ie ontplooien. We hadden. Mgr., steeds een ernstig voornemen verder te wérken, doch wij werden belemmerd door de financiën. In 1929 hopen wij reeds daden te stellen. De begrooting wijst er op. (Applius). Nadat Mgr. zijn zegen gegeven had aan de vergadering werd Z. D. H. door het be stuur uitgeleide gedaan. De verdere agenda. Hierna werd niet de agenda doorgegaan. Allereerst werd de begrooting behandeld die in inkomsten en uitgaven het bedrag van 7900.aangaf. Na enkele gestelde vragen, die beantwoord werden, en ophel deringen werd de begrooting inet alg. stemmen goedgekeurd. Bij de bespreking over het W. G. Kruis en de wijze van pro paganda, welk punt van de agenda met de rondvraag was samengevoegd werd uit voerig gesproken over het instituut „schoolartsen". Waar dit punt niet It--

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsche Courant | 1929 | | pagina 1