V
BUITENLAND.
BiMNENLAND.
QNDERWijsT""
20ste Jaargang
DONDERDAG 10 JANUARI 1929
No 6074-
[)e ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij vooruitbetaling:
Voor Leiden 19 cent per week .f2.50 per kwartaal
3ij onze Agenten LO cent per week .f2.G0 per kwartaal
franco per postf2.95 per kwartaal
Iet Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné's ver
baar tegen betaling van 50 ct. per kwartaal, bij voor-
litbetaling. Afzonderlijke nummers 5 ct., met Geïllustreerd
Zondagsblad 9 ct.
Dit Clad varschijnt eiken dag uitgezonderd Zon- en Feestdagen. II
Bureaux: PAPENGRACHT 32 LEIDEN
TEL. INT. ADMINISTRATIE 935 REDACTIE 15
GIRONUMMER 103003 POSTBUS No. 11
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT:
Gewone advertentiën 30 cent per regel
Yoor Ingezonden Mededeelingen wordt bet
dubbele van het tarief berekend.
Kleine advertentiën, van ten hoogste 30 woorden, waariu
betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en vei
huur, koop en verkoop f 0.50.
Dit nummer bestaat uit
twee bladen.
Over ontwapening
Wij ontvingen een onderteekende
vraag, luidende:
„Welken candidaat kunnen wij het
beste stellen voor de a.s. verkiezingen,
als wij voor ontwapening van Neder
land zijn."
Wij moeten veronderstellen, dat het
den vragen-steller te doen is om een be
slist antwoord.
Welnu, wij geven dit hier met beslist
heid
Gij kunt het best stellen een Katholie
ken candidaat.
De persoon komt er, onder dit opzicht
beschouwd, niet zoo veel op aan.
Zijn dan de Katholieken voor ontwape
ning van Nederland?
Neen en ja.
Neen, als ge bedoelt een onmiddellijke
nationale ontwapening van ons Va
derland.
Ja, als bedoeld wordt een interna
tionale ontwapening waarbij, natuur
lijk, de nationale ontwapening van Neder
land is inbegrepen.
Hierbij moeten wij echter met nadruk
het volgende opmerken:
Als wij zeggen, dat de Katholieken niet
zijn voor een onmiddellijke nationale
ontwapening van Nederland, dan wil dat
volstrekt niet zeggen, dat de R. K. Staats
partij er voor is, om do nationale be
wapening zoo hoog mogelijk op te voeren
met offers van menschen en geld. V o 1-
^r-trr-v k tr ii e tl Integendeel: Wij durven
zeggen, dat de R. K. Staatspartij ver
plicht is, om geen man en geen cent
meer voor leger en vloot te geven, dan
gezien alle omstandigheden, waarin ons
vaderland verkeert in 't waarachtig
ti g landsbelang m o ge 1 ij k en nood
zakelijk is. Vandaar dat het mili
taire vraagstuk de bijzondere aandacht
van de R. K. Staatspartij moet hebben
en ook heeft, gelukkig, getuige o.m. het
feit, dat in November a.s. een Partijraad-
vergadering aan dit vaagstuk zal worden
gewijd.
De Katholieke Kerk wil internationale
ontwapening. Het Hoofd onzer Kerk heeft
dit nadrukkelijk verklaard en heeft con
creet aangegeven, hoe men tot vreedzame
beslechting van internationale geschillen
kan komen.
Het socialisme schijnt verder te wil
len gaan.
Doch die schijn bedriegt.
Het socialisme zegt, voor internationale,
doch óók voor onmiddellijke nationale
ontwapening te zijn. De S. D. A. P. hier
te lande zegt, Nederland onmiddellijk te
willen ontwapenenMaar: dat zeggen
is gemakkelijk en goedkoop, als men toch
weet, dat het geen gevolgen heeft, dat
er toch niet naar zal worden gedaan!
In de landen n.l., waar de leuze onmid
dellijke nationale ontwapening het gevolg
zou kunnen hebben, dat het er van zou ko
men, daar propageeren de socialisten de
ze leuze niet!.... Daarom is het heusch
niet ongegrond, om te veronderstellen, dat
de S. D. A. P. hier te lande ook haar
stokpaardje van ontwapening zal stallen,
als er.... b.v. 'ns socialistische ministers
zullen zijn!
FRANKRIJK.
Het kabinet-Poincaré.
Radicale actie.
De Fransche Kamer is weer bijeenge
komen en ter eere van deze gelegenheid
hebben de radicalen de koppen bijeenge
stoken om te overleggen op welke wijze
ze zullen probeeren de regeering een been
tje te lichten. Ze hebben in de eerste
plaats besloten, dat bij het algemeen de
bat en de daarop volgende stemmingen
de discipline zal werken, wat niet zeggen
wil dat ze in acht genomen zal worden.
Voorts btfeft men een motie opgesteld, die
als dagorde zal worden voorgesteld en die
precies denzelfden tekst heeft als de mo-
tie-Dalimier, in Juni 1914 voorgesteld,
door welke het ministerie-Ribot werd om
vergeworpen.
De motie luidt: de Kamer is besloten,
slechts een regeering te steunen, welke
op grond van haar samenstelling en haar
program in staat is de eenheid van de re
publikeinen te bewerken.
Deze motie is, gezien de wijze waarop
de huidige' regeering is gevormd, voor
Poincaré onaannemelijk, niettegenstaande
hij genceg naar de unie der republikeinen
gestreefd heeft en moeite genoeg heeft ge
daan de radicalen in zijn ministerie te
houden.
Sommigen zien den toestujnd van Poin-
caré's ministerie donker in.
Naar schatting zal echter," indien de ra
dicaal-socialisten allen tegen de regeering
stemmen, de premier toch nog een meer
derheid hebben van minstens 60 stemmen,
ofschoon not -"Pel afhangt van den loop
der debattsn over de algemeene politiek.
Bij vorige gelegenheden, teen de radicaal-
socialisten eveneens tegenstemden, werd
slechts door drie vierden van het totaal
aantal radicale afgevaardigden gestemd.
ENGELAND
Koning Georrp's krachten nemen toe.
Gisteravond werd door Buckingham Pa
lace het navolgende bulletin uitgegeven:
De koning heeft een rustigen dag gehad.
De plaatselijke toestand maakt gestadi-
gen vooruitgang en er is een kleine toene
ming der krachten waar te nemen.
Het volgende, bulletin zal niet voor he
denavond worden gepubliceerd.
JOEGO-SLAVIË.
DE WITTE HAND IN BELGRADO.
Een geheime milita:re organisatie.
Koning Alexander zou onder
haar invloed staan.
In de „Vosische Zeitung" doet iemand,
die zich een kenner der toestanden in
Zuid-Slavië noemt, het verhaal van de
krachten achter de schermen.
In Zuid-Slavië bestaat een geheime or-
ganisat:e van Servische officieren, de
„Witte Hand" genaamd. Zij is de opvolg
ster van de beruchte organisatie de
„Zwarte Hand", die bij den moord in Se-
rajewo haar rol speelde. De „Zwarte
Hand" was het ook, die het huis Obre-
nowitsj in Servië ten val bracht, bij wel
ke gelegenheid do toenmalige koning
Alexander en koningin Draga werden
vermoord Tijdens den wereldoorlog keer
de de „Zwarte Hand" zich tegen den
prins-regent, den huidigen koning Alexan
der. Of misschien was het ook wel laatst
genoemde, die zich tegen de „Zwarte
Hand" keerde. Hoe dit ook zij, de leider
dor laatstgenoemde organisatie, kolonel
Dimitriwitsj, dezelfde die de moordenaars
van Serajewo van alles liet voorzien en
hen naar Bosnië liet brengen, werd des
tijds krachtens een nimmer gepubiceerd
vonnis van den krijgsraad gefusilleerd,
waarna de „Zwarte Hand" met alle ten
dienste staande middelen werd onder
drukt.
In haar plaats kwam de koningsgetrou
we „Witte Hand" die overigens volstrekt
niet minder reactionnair en heerschzuch-
tig is dan de „Zwarte Hand" was. Koning
Alexander zou geheel onder haar invloed
staan.
Zoolang Rasjitsj nog leefde, gelukte het
hem echiew meestal het gezag van het
burgerlijk bestuur tegenover de officie
ren te handhaven, maar na zijn dood
stortte het burgerlijk gezag ineen en de
generaals werden de feitelijke meesters
van het land.
Nu zijn er in de organisatie de „Witte
Hand" twee stroomingen, namelijk de
Groot-Servische strooming, welker leiding
bij generaal Kcstitsj en den thans ontsla
gen hof dignitaris Jankowitsj berust en
waartoe ook de nieuwe minister van Oor
log, Hadsjitsj, behoort en in de tweede
plaats een strooming, die meer neiging
vertoont, met de Kroaten tot overeen
stemming te geraken. Als leider dezer
laatste strooming wordt de nieuwe pre
mier, generaal Zjiwkowitsj beschouwd.
Een eventueele tegemoetkoming dezer
tweede strooming aan de Kroaten mag
men niet overschatten, want de aanhan
gers er van zijn evenals hun tegenstan
der in het officierskorps vóór alles Ser
viërs. Hun houding tegenover de Kroaten
wordt uitsluitend door militaire gezichts
punten
AFGHANISTAN.
De onrust rondom Kaboel.
De rebellen nemen weer een
fort.
De vijandelijkheden in de buurt van
Kaboel zijn weer hervat.
Uit Kaboel wordt officieel bevestigd,
dat de opstandelingen een fort in de na
bijheid der hoofdstad hebben bezet. De
opstandelingen ondernamen Dinsdag een
aanval op Kaboel, welke echter door de
regeeringstroepen werd afgeslagen.
Naar uit Nieuw Delhi wordt geseind,
zouden er aanwijzingen zijn, dat de op
standelingen, die uit Noordwestelijke rich
ting aanvallen, terrein winnen.
JAPAN
Boerenonrust in japan.
Onder de boeren van de Japansche pre
fectuur Gifoe is ontstemming ontstaan.
Ongeveer duizend boeren, met bamboe
speren gewapend, trokken uit zeven om
liggende dorpen naar Gifoe, en verzamel
den zich voor de prefectuur, om te pro
testeeren tegen de voorga omen plannen
voor bevlceiing. Door den p-efcfc waren
600 agenten van de plattelr ids-puli'id ge-
requireerd, die later versterkt werd'vi ine
nog 300 man uit de omliggende plaicsei.
De boeren lieten echter up brandklokken
luiden, waardoor nog 2000 oni-STedenen
op <re been werden gebracht. Ingevolge
he.' verzoek van den prefect zijn thans drie
coupagnieën infanterie naar Gifoe ondei
weg.
De onrus-1 c-^or 'de bevolking broeide
reeds sedert eeaigo maanden, na de in
neming van h^i nieuwe bevloeiingsplari.
Gedurende tie kroningsplechtigheid heeft
een man zelfs getracht den keizer een pe
titie over aeze kwestie ter hand te stel
len. De plaatselijke bestuurders en de
dorpshoofden zijn eveneens tegen de nieu
we plannen gekant en zijn afgetreden.
Volgens de autoriteiten dragen deze
onlusten geen politiek karakter. In de
officieels lezing wordt gezegd, dat 87.000
acres woeste grond door de DÏeuwe be-
vloeing8methoden ontgonnen zullen kun
nen worden, maar de boeren beweren, dat
verscheidene duizenden huisgezinnen zul
len verarmen, doordat de rijstvelden niet
meer voldoende water zullen krijgen.
AMERIKA
Het Kellog-pact
Zal de Senaat het aannemen?
Er bestaat groote kans, dat net Kellog-
pact waarvan n.l. de Amerika ansche
staatssecretaris Kellog de geestelijke va
der is, niet door den Amerikaanschen se
naat zal worden aanvaard.
De pogingen van senator Borah cn de
andere voorstanders van de. ratificatie van
het verdrag van KuILgg zoude» r« serves,
om met de groep onder 'eiding van sena
tor Moses tot een compromis e komen,
zijn, naar de Times uit Washington ver
neemt, mislukt.
KONINGIN EMMA GEHULDIGD.
Door de Mij. v. Nijverheid en
Hands!, en door het diplomatieke
corps.
Gistermiddag te kwart voor vier uur
heeft de Koningin-Moeder het hoofdbe
stuur van de Nederl. Mij voor Nijverheid
en Handel ontvangen ter aanbieding aan
de Jubilaresse van de gelukwenschen dier
Maatschappij en ter overhandiging van de
eerepenning dier instelling.
De voorzitter overhandigde den eere
penning der Maatschappij aan de Kon.-
Moeder met een korte rede, waarin hij
wees op de groote dankbaarheid voor de
onschatbare diensten, die zij in zoo moei
lijke tijden het Vaderland heeft bewe
zen, en voor de belangstelling van de Ko
ningin-Moeder voor den Nederlaaidschen
handel en nijverheid.
De heer Guépin herinnerde verder in
het bijzonder aan de belangstelling, die
de Kon.-Moeder betoond heeft voor het
op initiatief der Maatschappij te Amster
dam opgerichte Bureau voor Handelsin
richtingen, hetwelk de Koningin-Moeder
indertijd met een bezoek heeft vereerd.
Ook het museum van kunstnijverheid te
Haarlem, een stichting der Maatschappij,
trok de belangstelling van de Koningin-
Moeder, die wel als Beschermvrouwe daar
van heeft willen optreden. De heer Guépin
wees er ook op dat in het bijzonder is ge
waardeerd, dat de Kon.-Moeder, de tra
ditie getrouw van het Oranjehuis, na den
dood van koning Willem III als Bescherm
vrouwe der Nederland sche Mij. voor Nij
verheid en Handel heeft willen optreden.
De Koningin-Moeder heeft deze toe
spraak met een kort woord beantwoord,
er op wijzende dat uit alle oorden van
het land het hoofdbestuur der Mij. van
Nijverheid en Handel hier thans was
saamgekomen om Haar ter gelegenheid
van Haar jubileum den eerepenning der
Maatschappij aan te bieden. Het behoeft
geen betoog zei de Koningin-Moeder
dat zij de aanbieding op den hoogsten
prijs stelt en niet minder de woorden,
waarmede de voorzitter haar dezen pen
ning daar juist had overhandigd.
De groote beteekenis van Nijverheid
en Handel voor ons land ten volle besef
fende, achtte de Koningin-Moeder het
waarlijk geen wonder dat zij de meest
warme belangstelling gevoelt in den arbeid
der Maatschappij op zoo velqrlei gebied,
een belangstelling die door Haar Be
schermvrouwschap van de Maatschappij
nog verhoogd wordt.
Van harte hoopte de Koningin-Moeder
dat de Nijverheid en Handel in ons Va
derland een bloeitijdperk tegemoet zul
len gaan. De eere-penning van de Maat
schappij zou Haar voortdurend het sym
bool blijven van een band, die Haar aan do
Maatschappij hecht.
De hulde van het diplom, corps.
Te halfzes ontving de Koningin-Moeder
de hoofden der buitenlandsche gezant
schappen, bij het Nederlandsche Hof ge
accrediteerd, met hun dames.
De Deken van het Corps Diplomatique
te 's Gravenhage. de heer Adlercreutz,
gezant van Zweden, hield een korte toe
spraak tot de jubilerende Vorstin om
Haar namens het Corps van harte geluk
te wenschen en deed deze gelukwenschen
vergezeld gaan dooi de aanbieding van
een prachtige mand met bloemen.
De Koningin-Moeder dankte met een
enkel woord en onderhield zich met vele
der aanwezigen.
Bloemenhulde van het corps
adelborsten.
Het korps adelborsten van de Kon.
Ned. Marine heeft Dinsdagmiddag aan de
Koningin-Moeder een bloemenhulde ge
zonden. De commandant van het Kon.
Iistituut voor de Marine, de kapitein-lui
tenant ter zee F. Heeris heett dien mid
dag, in een toespraak tot het geheele
korps adelborsten, het feit herdacht, dat
het 50 jaar geleden is, dat de Koningin-
Moeder haar intrede in ons land deed.
In de gouden koets.
Naar wij vernemen zal de Koningin-
Moeder zich met de Koningin, den Prins
en Prinses hedenavond in de bekende
gouden koets van het Paleis aan het Voor
hout naar de Groote Kerk begeven, langs
den vroeger reeds gemelden weg.
EERSTE KAMER.
Onhebbelijk optreden van twfce
S. D. A. P.'ers. Het Internatio
naal Landbouw Instituut te Ro
me. Vereenvoudiging proce
dure in Kantongerechtzaken.
President van Voorst tot Voorst heeft
hij den aanvang der vergadering harte
lijke woorden gewijd aan het gouden ju
bileum van onze Koningin-Moeder. Met
genoegen vermelden wij, dat ook bijna alle
S.D.A.P.'ers bij de rede van den voorzitter
opstonden. Ook in dit opzicht is er voor
uitgang.
Maar pijnlijk deed het toch aan, dat
niet alle sociaal-democraten zich kon
den opheffen tot het betrachten van de
gewone burgerlijke beleefdheid, welke men
tegenover ieder fatsoenlijk mensch in acht
neemt en zeker niet vergeten mag wor
den ten aanzien van de algemeen bemin
de, hoogstaande vrouw, die de Koningin-
Moeder is. Ëh het ergerlijkste was dat
tot de twee sociaal-democraten, die ble
ven zitten tijdens de rede van den voor
zitter, ook behoorde de eenige vrouw in
den Senaat, mevrouw Pothuis-Smit, (de
andere zich onhebbelijk gedragende S. D.
A. P.'er was de heer Moltmaker).
't Was een kleine-èn schandelijke hou
ding van deze twee afgevaardigden
Eenige kleinere wetsontwerpen vroegen
daarna de aandacht. Zoo greep de heer
W i b a u t (S.D.) behandeling aan van het
wetsontwerp tot goedkeuring der wijzi
ging van de internationale overeenkomst
van 7 Juli 1905, betreffende de instelling
van het Internationaal Landbouw-Insti-
tuut te Bome.
Het wetsontwerp heeft geen ander doel,
dan mogelijk te maken, dat de door Ne-
delarid aan het Internationaal Landbouw-
Instituut te Rome te betalen jaarlijksche
bijdragen, die op de begrooting van Bin-
nenlandsche Zaken en Landbouw worden
aangevraagd, zouden kunnen worden ver
hoogd. De heer Wibaut maakte zich ech
ter bear^st, dat het in de toekomst wel
eens zou kunnen voorkomen, dat aan so
ciaal-democraten, die de internationale
bijeenkomsten van dat instituut willen bij-
woen, de toegang tot Italië zou worden ge
weigerd, of, daar toegelaten, onder be
paalde controle zouden staan. Ten aanzien
van de vrees, dat de Italiaansche Regee
ring wel eens moeilijkheden in den weg
zou kunnen leggen aan de toelating van
afgevaardigden van een bepaalde poli
tieke kleur of levensbeschouwing, is de
minister van oordeel, dat zoodanige moei
lijkheden in zake het Instituut niet te
wachten zün. Zij zijn ook nog niet voor
gekomen. Toch wenschte de heer Wibaut
niets minder, dan dat de Minister om een
toezegging, dat dit niet geschieden zou,
aan de Italiaansphe regeering zou vra
gen. Terecht weigerde de minister aan
dit verzoek gevolg te geven, ook al om
dat niet een regeering ooit die toezegging
kan doen. Immers ook ons land weigert
toelating van bepaalde personen, zelfs als
ze komen als afgevaardigden naar een
internationaal congres.
Voor de meeste socialistische leden was
dit een motief om tegen de mogelijkheid
van wijziging der kostenbestrijding te
stemmen; alleen de heeren Polak en Wi
baut stemden voor.
De heer M e n d e 1 s (S. D.) had critiek
op het wetsontwerp tot vereenvoudiging
Het voornaamste nieuws.
BUITENLAND.
De positie van het kabinet-Poincaré.
De geheime organisaties in Belgrado.
De strijd in Afghanistan.
BINNENLAND.
Vergadering Eerste Kamer. Hulde Ko
ningin-Moeder. Eenige kleinere wets
ontwerpen. (1ste blad).
De huldiging van H. M. de Koningin-
Moeder. (1ste blad).
Weer eenige ijs-ongelukken. (Gem. Be
richten, 2de blad).
van de procedure in Kantongerechtzaken.
Dit was een principieel bezwaar van den
heer Mendels tegen het ontwerp, dat heb
den kantonrechter de macht gaf sommige
practizijns te weren. Waarom geen volle
dige wettelijke regeling 1 Mi n i s t e r
Donner noemde de bezwaren van den
heer Mendels niet van principieelen aard.
Immers, de heer Mendels wilde óók een
ingrijpende regeling, waardoor tegenover
het verkéérde soort van practizijns zon
kunnen worden opgetreden, maar hij wilde
een wettelijke regeling, waarvoor de m i-
n i s t e r op het oogenblik niet gevoelde.
Hij wilde de werking van dit ontwerp,
dat den kantonrechter de bevoegdheid
geeft over den gemachtigde te oordeelen,
eerst eens afwachten.
Het ontwerp werd wel aangenomen
zonder hoofdelijke stemming, maar de
heer Mendels vroeg toch „mede namens
zijn vrienden" aanteekening, dat zij erte
gen waren.
De Kamer zal op een nader te bepalen
tijdstip weer bijeengeroepen worden.
Koninklijke Besluiten.
Burgemeester.
Bij Kon. besluit is aan jhr. mr. T. A.
M. A. van Humalda van Eysinga, op zijn
verzoek, eervol ontslag verleend als bur
gemeester der gemeente Deventer.
Wijzigingen in de wet op het notarisambt?
Kennis van eenige belasting
wetten gewenscht.
Een wetsontwerp is ingediend tot wij-
zigng van de artikelen 3, 12 en 14 der Wet
op het Notarisambt. Dit wetsvoorstel be
oogt allereerst aan het programma voor het
tweede deel van het notarieel examen toe
te voegen het vereischte van do kennis
der beginselen van eenige moderne belas
tingwetten hierbij is gedacht aan de wet
ten op de Vermogensbelasting, tot heffing
eener inkomstenbelasting en tot heffing
.eener dividend- en tantiêmebelasting).
Verder worden eenige redactiewijzigingen
voorgesteld ten einde meer overeenstem
ming te krijgen met het spraakgebruik
van de geldende Grondwet.
De electrische treinen.
In den loop dezer week zijn de motor
rijtuigen der electrische treinen aan de
voorzijden van een rooden band voorzien.
Deze roode band dient, om de plaats aan
te geven, waar bij de locomotieven zich
de bufferbalk bevindt. Dit is noodig in
verband met het seinreglement, dat voor
schrijft, dat de verschillende seinen (lan
taarns, vlaggen enz.) boven den buffer-
balk moeten worden aangebracht.
De groente- en fruitoorlog te Deventer.
De strijd tusschen de coöperatieve
groente- en fruitveiling Deventer e.o. en
de kooplieden, die wegens een geschil over
fusthuur weigerden, nog langer aan de
veiling te koopen, is een nieuw stadium
ingetreden, omdat de kleinhandelaren in.
aardappelen, groenten en fruit gisteren
een eigen veiling te Deventer in werking
hebben gebracht. Gistermorgen heeft de
heer Noverraz, voorzitter van den genoem
den bond, uit Haarlem deze officieel ge
opend. Er was veel aanvoer aan deze
nieuwe veiling, zoowel van wintergroen
ten als fruit.
Aan de nieuwe veiling heft men" van
de opbrengst van de verkochte artikelen
geen fusthuur.
Enquete godsdienst-onderwijs.
De St. Augustinus-Vereeniging van
x\. iv. Bijzondere onderwijzers in het blo-
dom Haarlem stelt een enquête in betref
fende het godsdienstonderwijs op de
scholen.
Het hoofdbestuur van de H. Augusti-
nus-vereeniging zegt in een inleidend
woord, dat het de medewerking inroept
van alle dames en heeren, reügieusen
zoowel als leeken, om door een nauwkeu
rige beantwoording dezer vragen een
volledig overzicht van de prr.ctische toe-