V BUITENLAND. BiMNENLAND. QNDERWijsT"" 20ste Jaargang DONDERDAG 10 JANUARI 1929 No 6074- [)e ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij vooruitbetaling: Voor Leiden 19 cent per week .f2.50 per kwartaal 3ij onze Agenten LO cent per week .f2.G0 per kwartaal franco per postf2.95 per kwartaal Iet Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné's ver baar tegen betaling van 50 ct. per kwartaal, bij voor- litbetaling. Afzonderlijke nummers 5 ct., met Geïllustreerd Zondagsblad 9 ct. Dit Clad varschijnt eiken dag uitgezonderd Zon- en Feestdagen. II Bureaux: PAPENGRACHT 32 LEIDEN TEL. INT. ADMINISTRATIE 935 REDACTIE 15 GIRONUMMER 103003 POSTBUS No. 11 DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT: Gewone advertentiën 30 cent per regel Yoor Ingezonden Mededeelingen wordt bet dubbele van het tarief berekend. Kleine advertentiën, van ten hoogste 30 woorden, waariu betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en vei huur, koop en verkoop f 0.50. Dit nummer bestaat uit twee bladen. Over ontwapening Wij ontvingen een onderteekende vraag, luidende: „Welken candidaat kunnen wij het beste stellen voor de a.s. verkiezingen, als wij voor ontwapening van Neder land zijn." Wij moeten veronderstellen, dat het den vragen-steller te doen is om een be slist antwoord. Welnu, wij geven dit hier met beslist heid Gij kunt het best stellen een Katholie ken candidaat. De persoon komt er, onder dit opzicht beschouwd, niet zoo veel op aan. Zijn dan de Katholieken voor ontwape ning van Nederland? Neen en ja. Neen, als ge bedoelt een onmiddellijke nationale ontwapening van ons Va derland. Ja, als bedoeld wordt een interna tionale ontwapening waarbij, natuur lijk, de nationale ontwapening van Neder land is inbegrepen. Hierbij moeten wij echter met nadruk het volgende opmerken: Als wij zeggen, dat de Katholieken niet zijn voor een onmiddellijke nationale ontwapening van Nederland, dan wil dat volstrekt niet zeggen, dat de R. K. Staats partij er voor is, om do nationale be wapening zoo hoog mogelijk op te voeren met offers van menschen en geld. V o 1- ^r-trr-v k tr ii e tl Integendeel: Wij durven zeggen, dat de R. K. Staatspartij ver plicht is, om geen man en geen cent meer voor leger en vloot te geven, dan gezien alle omstandigheden, waarin ons vaderland verkeert in 't waarachtig ti g landsbelang m o ge 1 ij k en nood zakelijk is. Vandaar dat het mili taire vraagstuk de bijzondere aandacht van de R. K. Staatspartij moet hebben en ook heeft, gelukkig, getuige o.m. het feit, dat in November a.s. een Partijraad- vergadering aan dit vaagstuk zal worden gewijd. De Katholieke Kerk wil internationale ontwapening. Het Hoofd onzer Kerk heeft dit nadrukkelijk verklaard en heeft con creet aangegeven, hoe men tot vreedzame beslechting van internationale geschillen kan komen. Het socialisme schijnt verder te wil len gaan. Doch die schijn bedriegt. Het socialisme zegt, voor internationale, doch óók voor onmiddellijke nationale ontwapening te zijn. De S. D. A. P. hier te lande zegt, Nederland onmiddellijk te willen ontwapenenMaar: dat zeggen is gemakkelijk en goedkoop, als men toch weet, dat het geen gevolgen heeft, dat er toch niet naar zal worden gedaan! In de landen n.l., waar de leuze onmid dellijke nationale ontwapening het gevolg zou kunnen hebben, dat het er van zou ko men, daar propageeren de socialisten de ze leuze niet!.... Daarom is het heusch niet ongegrond, om te veronderstellen, dat de S. D. A. P. hier te lande ook haar stokpaardje van ontwapening zal stallen, als er.... b.v. 'ns socialistische ministers zullen zijn! FRANKRIJK. Het kabinet-Poincaré. Radicale actie. De Fransche Kamer is weer bijeenge komen en ter eere van deze gelegenheid hebben de radicalen de koppen bijeenge stoken om te overleggen op welke wijze ze zullen probeeren de regeering een been tje te lichten. Ze hebben in de eerste plaats besloten, dat bij het algemeen de bat en de daarop volgende stemmingen de discipline zal werken, wat niet zeggen wil dat ze in acht genomen zal worden. Voorts btfeft men een motie opgesteld, die als dagorde zal worden voorgesteld en die precies denzelfden tekst heeft als de mo- tie-Dalimier, in Juni 1914 voorgesteld, door welke het ministerie-Ribot werd om vergeworpen. De motie luidt: de Kamer is besloten, slechts een regeering te steunen, welke op grond van haar samenstelling en haar program in staat is de eenheid van de re publikeinen te bewerken. Deze motie is, gezien de wijze waarop de huidige' regeering is gevormd, voor Poincaré onaannemelijk, niettegenstaande hij genceg naar de unie der republikeinen gestreefd heeft en moeite genoeg heeft ge daan de radicalen in zijn ministerie te houden. Sommigen zien den toestujnd van Poin- caré's ministerie donker in. Naar schatting zal echter," indien de ra dicaal-socialisten allen tegen de regeering stemmen, de premier toch nog een meer derheid hebben van minstens 60 stemmen, ofschoon not -"Pel afhangt van den loop der debattsn over de algemeene politiek. Bij vorige gelegenheden, teen de radicaal- socialisten eveneens tegenstemden, werd slechts door drie vierden van het totaal aantal radicale afgevaardigden gestemd. ENGELAND Koning Georrp's krachten nemen toe. Gisteravond werd door Buckingham Pa lace het navolgende bulletin uitgegeven: De koning heeft een rustigen dag gehad. De plaatselijke toestand maakt gestadi- gen vooruitgang en er is een kleine toene ming der krachten waar te nemen. Het volgende, bulletin zal niet voor he denavond worden gepubliceerd. JOEGO-SLAVIË. DE WITTE HAND IN BELGRADO. Een geheime milita:re organisatie. Koning Alexander zou onder haar invloed staan. In de „Vosische Zeitung" doet iemand, die zich een kenner der toestanden in Zuid-Slavië noemt, het verhaal van de krachten achter de schermen. In Zuid-Slavië bestaat een geheime or- ganisat:e van Servische officieren, de „Witte Hand" genaamd. Zij is de opvolg ster van de beruchte organisatie de „Zwarte Hand", die bij den moord in Se- rajewo haar rol speelde. De „Zwarte Hand" was het ook, die het huis Obre- nowitsj in Servië ten val bracht, bij wel ke gelegenheid do toenmalige koning Alexander en koningin Draga werden vermoord Tijdens den wereldoorlog keer de de „Zwarte Hand" zich tegen den prins-regent, den huidigen koning Alexan der. Of misschien was het ook wel laatst genoemde, die zich tegen de „Zwarte Hand" keerde. Hoe dit ook zij, de leider dor laatstgenoemde organisatie, kolonel Dimitriwitsj, dezelfde die de moordenaars van Serajewo van alles liet voorzien en hen naar Bosnië liet brengen, werd des tijds krachtens een nimmer gepubiceerd vonnis van den krijgsraad gefusilleerd, waarna de „Zwarte Hand" met alle ten dienste staande middelen werd onder drukt. In haar plaats kwam de koningsgetrou we „Witte Hand" die overigens volstrekt niet minder reactionnair en heerschzuch- tig is dan de „Zwarte Hand" was. Koning Alexander zou geheel onder haar invloed staan. Zoolang Rasjitsj nog leefde, gelukte het hem echiew meestal het gezag van het burgerlijk bestuur tegenover de officie ren te handhaven, maar na zijn dood stortte het burgerlijk gezag ineen en de generaals werden de feitelijke meesters van het land. Nu zijn er in de organisatie de „Witte Hand" twee stroomingen, namelijk de Groot-Servische strooming, welker leiding bij generaal Kcstitsj en den thans ontsla gen hof dignitaris Jankowitsj berust en waartoe ook de nieuwe minister van Oor log, Hadsjitsj, behoort en in de tweede plaats een strooming, die meer neiging vertoont, met de Kroaten tot overeen stemming te geraken. Als leider dezer laatste strooming wordt de nieuwe pre mier, generaal Zjiwkowitsj beschouwd. Een eventueele tegemoetkoming dezer tweede strooming aan de Kroaten mag men niet overschatten, want de aanhan gers er van zijn evenals hun tegenstan der in het officierskorps vóór alles Ser viërs. Hun houding tegenover de Kroaten wordt uitsluitend door militaire gezichts punten AFGHANISTAN. De onrust rondom Kaboel. De rebellen nemen weer een fort. De vijandelijkheden in de buurt van Kaboel zijn weer hervat. Uit Kaboel wordt officieel bevestigd, dat de opstandelingen een fort in de na bijheid der hoofdstad hebben bezet. De opstandelingen ondernamen Dinsdag een aanval op Kaboel, welke echter door de regeeringstroepen werd afgeslagen. Naar uit Nieuw Delhi wordt geseind, zouden er aanwijzingen zijn, dat de op standelingen, die uit Noordwestelijke rich ting aanvallen, terrein winnen. JAPAN Boerenonrust in japan. Onder de boeren van de Japansche pre fectuur Gifoe is ontstemming ontstaan. Ongeveer duizend boeren, met bamboe speren gewapend, trokken uit zeven om liggende dorpen naar Gifoe, en verzamel den zich voor de prefectuur, om te pro testeeren tegen de voorga omen plannen voor bevlceiing. Door den p-efcfc waren 600 agenten van de plattelr ids-puli'id ge- requireerd, die later versterkt werd'vi ine nog 300 man uit de omliggende plaicsei. De boeren lieten echter up brandklokken luiden, waardoor nog 2000 oni-STedenen op <re been werden gebracht. Ingevolge he.' verzoek van den prefect zijn thans drie coupagnieën infanterie naar Gifoe ondei weg. De onrus-1 c-^or 'de bevolking broeide reeds sedert eeaigo maanden, na de in neming van h^i nieuwe bevloeiingsplari. Gedurende tie kroningsplechtigheid heeft een man zelfs getracht den keizer een pe titie over aeze kwestie ter hand te stel len. De plaatselijke bestuurders en de dorpshoofden zijn eveneens tegen de nieu we plannen gekant en zijn afgetreden. Volgens de autoriteiten dragen deze onlusten geen politiek karakter. In de officieels lezing wordt gezegd, dat 87.000 acres woeste grond door de DÏeuwe be- vloeing8methoden ontgonnen zullen kun nen worden, maar de boeren beweren, dat verscheidene duizenden huisgezinnen zul len verarmen, doordat de rijstvelden niet meer voldoende water zullen krijgen. AMERIKA Het Kellog-pact Zal de Senaat het aannemen? Er bestaat groote kans, dat net Kellog- pact waarvan n.l. de Amerika ansche staatssecretaris Kellog de geestelijke va der is, niet door den Amerikaanschen se naat zal worden aanvaard. De pogingen van senator Borah cn de andere voorstanders van de. ratificatie van het verdrag van KuILgg zoude» r« serves, om met de groep onder 'eiding van sena tor Moses tot een compromis e komen, zijn, naar de Times uit Washington ver neemt, mislukt. KONINGIN EMMA GEHULDIGD. Door de Mij. v. Nijverheid en Hands!, en door het diplomatieke corps. Gistermiddag te kwart voor vier uur heeft de Koningin-Moeder het hoofdbe stuur van de Nederl. Mij voor Nijverheid en Handel ontvangen ter aanbieding aan de Jubilaresse van de gelukwenschen dier Maatschappij en ter overhandiging van de eerepenning dier instelling. De voorzitter overhandigde den eere penning der Maatschappij aan de Kon.- Moeder met een korte rede, waarin hij wees op de groote dankbaarheid voor de onschatbare diensten, die zij in zoo moei lijke tijden het Vaderland heeft bewe zen, en voor de belangstelling van de Ko ningin-Moeder voor den Nederlaaidschen handel en nijverheid. De heer Guépin herinnerde verder in het bijzonder aan de belangstelling, die de Kon.-Moeder betoond heeft voor het op initiatief der Maatschappij te Amster dam opgerichte Bureau voor Handelsin richtingen, hetwelk de Koningin-Moeder indertijd met een bezoek heeft vereerd. Ook het museum van kunstnijverheid te Haarlem, een stichting der Maatschappij, trok de belangstelling van de Koningin- Moeder, die wel als Beschermvrouwe daar van heeft willen optreden. De heer Guépin wees er ook op dat in het bijzonder is ge waardeerd, dat de Kon.-Moeder, de tra ditie getrouw van het Oranjehuis, na den dood van koning Willem III als Bescherm vrouwe der Nederland sche Mij. voor Nij verheid en Handel heeft willen optreden. De Koningin-Moeder heeft deze toe spraak met een kort woord beantwoord, er op wijzende dat uit alle oorden van het land het hoofdbestuur der Mij. van Nijverheid en Handel hier thans was saamgekomen om Haar ter gelegenheid van Haar jubileum den eerepenning der Maatschappij aan te bieden. Het behoeft geen betoog zei de Koningin-Moeder dat zij de aanbieding op den hoogsten prijs stelt en niet minder de woorden, waarmede de voorzitter haar dezen pen ning daar juist had overhandigd. De groote beteekenis van Nijverheid en Handel voor ons land ten volle besef fende, achtte de Koningin-Moeder het waarlijk geen wonder dat zij de meest warme belangstelling gevoelt in den arbeid der Maatschappij op zoo velqrlei gebied, een belangstelling die door Haar Be schermvrouwschap van de Maatschappij nog verhoogd wordt. Van harte hoopte de Koningin-Moeder dat de Nijverheid en Handel in ons Va derland een bloeitijdperk tegemoet zul len gaan. De eere-penning van de Maat schappij zou Haar voortdurend het sym bool blijven van een band, die Haar aan do Maatschappij hecht. De hulde van het diplom, corps. Te halfzes ontving de Koningin-Moeder de hoofden der buitenlandsche gezant schappen, bij het Nederlandsche Hof ge accrediteerd, met hun dames. De Deken van het Corps Diplomatique te 's Gravenhage. de heer Adlercreutz, gezant van Zweden, hield een korte toe spraak tot de jubilerende Vorstin om Haar namens het Corps van harte geluk te wenschen en deed deze gelukwenschen vergezeld gaan dooi de aanbieding van een prachtige mand met bloemen. De Koningin-Moeder dankte met een enkel woord en onderhield zich met vele der aanwezigen. Bloemenhulde van het corps adelborsten. Het korps adelborsten van de Kon. Ned. Marine heeft Dinsdagmiddag aan de Koningin-Moeder een bloemenhulde ge zonden. De commandant van het Kon. Iistituut voor de Marine, de kapitein-lui tenant ter zee F. Heeris heett dien mid dag, in een toespraak tot het geheele korps adelborsten, het feit herdacht, dat het 50 jaar geleden is, dat de Koningin- Moeder haar intrede in ons land deed. In de gouden koets. Naar wij vernemen zal de Koningin- Moeder zich met de Koningin, den Prins en Prinses hedenavond in de bekende gouden koets van het Paleis aan het Voor hout naar de Groote Kerk begeven, langs den vroeger reeds gemelden weg. EERSTE KAMER. Onhebbelijk optreden van twfce S. D. A. P.'ers. Het Internatio naal Landbouw Instituut te Ro me. Vereenvoudiging proce dure in Kantongerechtzaken. President van Voorst tot Voorst heeft hij den aanvang der vergadering harte lijke woorden gewijd aan het gouden ju bileum van onze Koningin-Moeder. Met genoegen vermelden wij, dat ook bijna alle S.D.A.P.'ers bij de rede van den voorzitter opstonden. Ook in dit opzicht is er voor uitgang. Maar pijnlijk deed het toch aan, dat niet alle sociaal-democraten zich kon den opheffen tot het betrachten van de gewone burgerlijke beleefdheid, welke men tegenover ieder fatsoenlijk mensch in acht neemt en zeker niet vergeten mag wor den ten aanzien van de algemeen bemin de, hoogstaande vrouw, die de Koningin- Moeder is. Ëh het ergerlijkste was dat tot de twee sociaal-democraten, die ble ven zitten tijdens de rede van den voor zitter, ook behoorde de eenige vrouw in den Senaat, mevrouw Pothuis-Smit, (de andere zich onhebbelijk gedragende S. D. A. P.'er was de heer Moltmaker). 't Was een kleine-èn schandelijke hou ding van deze twee afgevaardigden Eenige kleinere wetsontwerpen vroegen daarna de aandacht. Zoo greep de heer W i b a u t (S.D.) behandeling aan van het wetsontwerp tot goedkeuring der wijzi ging van de internationale overeenkomst van 7 Juli 1905, betreffende de instelling van het Internationaal Landbouw-Insti- tuut te Bome. Het wetsontwerp heeft geen ander doel, dan mogelijk te maken, dat de door Ne- delarid aan het Internationaal Landbouw- Instituut te Rome te betalen jaarlijksche bijdragen, die op de begrooting van Bin- nenlandsche Zaken en Landbouw worden aangevraagd, zouden kunnen worden ver hoogd. De heer Wibaut maakte zich ech ter bear^st, dat het in de toekomst wel eens zou kunnen voorkomen, dat aan so ciaal-democraten, die de internationale bijeenkomsten van dat instituut willen bij- woen, de toegang tot Italië zou worden ge weigerd, of, daar toegelaten, onder be paalde controle zouden staan. Ten aanzien van de vrees, dat de Italiaansche Regee ring wel eens moeilijkheden in den weg zou kunnen leggen aan de toelating van afgevaardigden van een bepaalde poli tieke kleur of levensbeschouwing, is de minister van oordeel, dat zoodanige moei lijkheden in zake het Instituut niet te wachten zün. Zij zijn ook nog niet voor gekomen. Toch wenschte de heer Wibaut niets minder, dan dat de Minister om een toezegging, dat dit niet geschieden zou, aan de Italiaansphe regeering zou vra gen. Terecht weigerde de minister aan dit verzoek gevolg te geven, ook al om dat niet een regeering ooit die toezegging kan doen. Immers ook ons land weigert toelating van bepaalde personen, zelfs als ze komen als afgevaardigden naar een internationaal congres. Voor de meeste socialistische leden was dit een motief om tegen de mogelijkheid van wijziging der kostenbestrijding te stemmen; alleen de heeren Polak en Wi baut stemden voor. De heer M e n d e 1 s (S. D.) had critiek op het wetsontwerp tot vereenvoudiging Het voornaamste nieuws. BUITENLAND. De positie van het kabinet-Poincaré. De geheime organisaties in Belgrado. De strijd in Afghanistan. BINNENLAND. Vergadering Eerste Kamer. Hulde Ko ningin-Moeder. Eenige kleinere wets ontwerpen. (1ste blad). De huldiging van H. M. de Koningin- Moeder. (1ste blad). Weer eenige ijs-ongelukken. (Gem. Be richten, 2de blad). van de procedure in Kantongerechtzaken. Dit was een principieel bezwaar van den heer Mendels tegen het ontwerp, dat heb den kantonrechter de macht gaf sommige practizijns te weren. Waarom geen volle dige wettelijke regeling 1 Mi n i s t e r Donner noemde de bezwaren van den heer Mendels niet van principieelen aard. Immers, de heer Mendels wilde óók een ingrijpende regeling, waardoor tegenover het verkéérde soort van practizijns zon kunnen worden opgetreden, maar hij wilde een wettelijke regeling, waarvoor de m i- n i s t e r op het oogenblik niet gevoelde. Hij wilde de werking van dit ontwerp, dat den kantonrechter de bevoegdheid geeft over den gemachtigde te oordeelen, eerst eens afwachten. Het ontwerp werd wel aangenomen zonder hoofdelijke stemming, maar de heer Mendels vroeg toch „mede namens zijn vrienden" aanteekening, dat zij erte gen waren. De Kamer zal op een nader te bepalen tijdstip weer bijeengeroepen worden. Koninklijke Besluiten. Burgemeester. Bij Kon. besluit is aan jhr. mr. T. A. M. A. van Humalda van Eysinga, op zijn verzoek, eervol ontslag verleend als bur gemeester der gemeente Deventer. Wijzigingen in de wet op het notarisambt? Kennis van eenige belasting wetten gewenscht. Een wetsontwerp is ingediend tot wij- zigng van de artikelen 3, 12 en 14 der Wet op het Notarisambt. Dit wetsvoorstel be oogt allereerst aan het programma voor het tweede deel van het notarieel examen toe te voegen het vereischte van do kennis der beginselen van eenige moderne belas tingwetten hierbij is gedacht aan de wet ten op de Vermogensbelasting, tot heffing eener inkomstenbelasting en tot heffing .eener dividend- en tantiêmebelasting). Verder worden eenige redactiewijzigingen voorgesteld ten einde meer overeenstem ming te krijgen met het spraakgebruik van de geldende Grondwet. De electrische treinen. In den loop dezer week zijn de motor rijtuigen der electrische treinen aan de voorzijden van een rooden band voorzien. Deze roode band dient, om de plaats aan te geven, waar bij de locomotieven zich de bufferbalk bevindt. Dit is noodig in verband met het seinreglement, dat voor schrijft, dat de verschillende seinen (lan taarns, vlaggen enz.) boven den buffer- balk moeten worden aangebracht. De groente- en fruitoorlog te Deventer. De strijd tusschen de coöperatieve groente- en fruitveiling Deventer e.o. en de kooplieden, die wegens een geschil over fusthuur weigerden, nog langer aan de veiling te koopen, is een nieuw stadium ingetreden, omdat de kleinhandelaren in. aardappelen, groenten en fruit gisteren een eigen veiling te Deventer in werking hebben gebracht. Gistermorgen heeft de heer Noverraz, voorzitter van den genoem den bond, uit Haarlem deze officieel ge opend. Er was veel aanvoer aan deze nieuwe veiling, zoowel van wintergroen ten als fruit. Aan de nieuwe veiling heft men" van de opbrengst van de verkochte artikelen geen fusthuur. Enquete godsdienst-onderwijs. De St. Augustinus-Vereeniging van x\. iv. Bijzondere onderwijzers in het blo- dom Haarlem stelt een enquête in betref fende het godsdienstonderwijs op de scholen. Het hoofdbestuur van de H. Augusti- nus-vereeniging zegt in een inleidend woord, dat het de medewerking inroept van alle dames en heeren, reügieusen zoowel als leeken, om door een nauwkeu rige beantwoording dezer vragen een volledig overzicht van de prr.ctische toe-

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsche Courant | 1929 | | pagina 1