BUITENLAND.
BINNENLAND.
SPORT.
Uit de Omgeving
De ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bijvooruitbetaling'
Voor Leiden 19 cent per week. f2.50 per kwartaal
Bij onze Agenten 20 cent per weekf 2.60 per kwartaal
Franco per postf2.95 per kwartaal
Het Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonnó's ver
krijgbaar tegen betaling van 50 ct. per kwartaal, bij voor
uitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 ct., met Geïllustreerd
Zondagsblad 9 ct.
Dit blad varschijnt eiken dag uitgezonderd Zon- en Feestdagen. I
Bureaux: PAPENGRACHT 32 LEIDEN
TEL. INT. ADMINISTRATIE 935 REDACTIE 15
GIRONUMMER 103003 POSTBUS No. 11
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT:
Gewone advertentiën 30 cent per regel
Voor Ingezonden Mededeelingen wordt het
dubbele van het tarief berekend.
Kleine advertentiën, van ten hoogste 30 woorden, waarin
betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en ver
huur, koop en verkoop f0.50.
Dit nummer bestaat uit
vier Maden.
V De politiek en de sociale
organisaties
Hu de verschillende locale Kiesv. bezig
zijn aan de candidaatstelling voor de
Tweede Kamer, mag nog wel 'ns worden
geconstateerd, dat het systeem van can
didaatstelling niet geschiet blijkt, om de
belangsteling van de leden der Kiesver-
eeniging op te wekken. Het is wij zei
den het reeds niet overzichte-
1 ij kdat is de voornaamste schaduw
zijde, zoo schreven we dezer dagen. We
zullen terug moeten naar het eenvoudige
systeem van vroeger: iedere Kieskring
stelt eigen candidaten en stemt ten slotte
over deze eigen candidatendoor een
vergadering waarin alle Kieskringbestu-
ren vereenigd zijn wordt tusschen het
stellen van candidaten en het stemmen
op de candidatenlijst een advies gegeven.
Maar: laten we liever nu nog niet gaan
schrijven over hoe het over vier jaar moet
gaan. Wij hebben nu het bestaande sys
teem zoo goed mogelijk te hanteeren.
Wij willen nu op wat anders wijzen.
Bij het huidig systeem van candidaat-^
stelling heeft men de standen vertegen
woordiging in de partij gehaald. En dat
is ten slotte nog wel het ergste van
de gevolgen, welke dit systeem na zich
sleept.
Werkgevers, arbeiders, middenstanders,
land- en tuinbouwers allen propagee-
Ten hun door hun eigen sociale leiding
aangewezen candidaten. De land- en tuin-
böuper*, boeren en werkgevers hebben
zich niet in zoo sterke mate in de-poli
tiek geworpen als de arbeidersleiding, bet
Werkliedenverbond. Maar deze laatste
ondervindt dan ook nu reeds, met hoe
veel recht en reden en hoe wijselijk het
Episcopaat aan de sociale organisaties
heeft verb cc en, om zich met de politiek
te bemoeienDe arbeidersleiding, die
prof. Veraart per se niet wil op een ge
kwalificeerde plaats (arbeidsdeskundige),
heeft in eigen kring zijn medestanders,
maar óók zijn bestrijders. Er is verdeeld
heid in arbeiderskringen ontstaan Het
Werkliedenverbond plukt er nu al zelf de
wrange vruchten van, dat het zich op po
litiek terrein, en wel op het terrein der
candidaatstelling, heeft begeven.
Eerlijk gezegd, hadden ook wij niet
voorzien, dat het vigeerend systeem van
candidaatstelling de hier geschetste ge
volgen zou hebben. En die gevolgen zit
ten er ook niet noodzakelijk aan vast.
Maar blijken nu toch heel moeilijk te ont
wijken helaas. Door voorzichtigheid in
tactiek en bescheidenheid in verlangens
op het gebied van candidaatstelling kan
men in de andere groote Katholieke
standsorganisaties, buiten het R.-K.
Werkliedenverbond, doze verdeeldheid
wekkende gevolgen nu gelukkig nog niet
constateeren. Maar ook da&r zou 't er toe
kunnen komen.
Door een wijs beleid van de leiding in
het R.-K. Werkliedenverbond die overi
gens herhaaldelijk blijk heeft gegeven
daartoe op eminente wijze in staat te
zijnmoge erger verdeeldheid in eigen
kring worden voorkomen
VAN HET VATICAAN.
HET PAUSELIJK BLAD TEGEN DEN
WEDSTRIJD IN BEWAPENING
Bewapende vrede is geen ware vrede.
Men is teruggekeerd tot
het militarisme van vóór
d e'^ oorlog.
De „Osse.i.: riore Romano" publiceert
een hoofdartiSêl van zijn directeur, graaf
Dalla Torre, onder den titel: „Paradoxen"
Daarin wordt tegen de oorlogstoebe
reidselen in de heele wereld en tegen den
wedstrijd in bewapening opgetreden.
De directeur neemt als aanknoopings-
punt een artikelenreeks, welke de militaire
medewerker van de „Messagero" over be
weerde Duitsche militaire toebereidselen
publiceert, en wel hoofdzakelijk met de
zeer doorzichtige bedoeling, het opbieden
in bewapening van Italië begrijpelijk te
maken en steeds weer wantrouwen tegen
Duitschland te zaaien.
De man van de „Messagero" had o.a. ge
schreven: „Naar men ziet, mankeeren
Duitschland geenszins de wapens om zijn
revanche-oorlog te beginnen, Daarmee wil
len we echter niet zeggen, dat het van
plan is, wederom de heele wereld over
hoop te gooien, daar wij geen profeten zijn
Ons doel is slechts, duidelijk te maken, dat
de volken thans niet de vredes-sirenen mo
gen vertrouwen.
Wij gelooven, dat het thans meer dan
geboden is, dat het fascistische Italië voor
zorgen neemt en zich de oude wijsheid van
de oud-Romeinsche spreuk te binnen brengt
welke luidt: „Si vis pacem, para bellum".
Naar aanleiding hiervan merkt graaf
Dalla Torre in de „Osservatore" op, dat
het volmaakt onverschillig is, welke natie
men van bewapeningswedijver aanklaagt.
Want alle volken zonder uitzondering heb
ben zich thans het oud-Romeinsche spreek
woord tot norm gekozen, wat onherroepe
lijk tot oorlog moet leiden.
Niemand'vertrouwt den vrede, ofschoon
men van hem spreekt, en iedereen voorziet
een nieuwen oorlog. En daarom streefden
alle volken ernaar, het best voorbereid te
zijn, wat groot onderling wantrouwen ten
gevolge heeft.
De „Osservatore" wijst op het groote
gevaar van dezen geest van wantrouwen.
De suggestie, de oorlogsdroomen, het wan
trouwen, het spelen met den oorlog zijn
vreeselijk geworden en daarbij komen nog
de vele sociale crises, welke eveneens als
brandstof werken.
Dat wat de „Messagero" heeft uitgedrukt
met de woorden: „De middelen om oorlog
te voeren ontbreken geenszins" is volgens
de „Osservatore" de kern van het heele
probleem.
Want een bewapende vrede is geen waar
achtige en duurzame vrede, want als het
een ware vrede was, waren alle kanonnen
en bajonetten overbodig.
Dagelijks hoort men tot vervelens toe
herhalen, dat de vredesdroom onzin en een
onding is en dat alle toebereidselen tot oor
log verstandig en goed zijn.
Wij van onzen kant, zegt graaf Dalla
Torre in de „Osservatore", hebben niet de
bedoeling, iemand in het bijzonder aan te
klagen, dat hij opnieuw de wereld overhoop
wil werpen. Maar wij constateeren, dat alle
mogelijkheden tot dit doel door allen in het
leven zijn geroepen.
Iedereen is er thans op uit, niet de laat
ste, maar de eerste bij den bewapenings
wedstrijd te zijn. Dagelijks houdt men dus
in den geest er zich mee bezig, de heele
wereld overhoop te werpen.
De „Osservatore" constateert tenslotte,
dat men tot dat militarisme te terugge
keerd, tot welks vernietiging, naar beweerd
werd, moa eens den grooten oorlog begon
nen is. 1 b militarisme heeft men bestreden
ter verzekering van de algemeene veilig
heid, maar thans leeft het veel gevaarlijker
op en werd met het motto der oude Ro
meinen naar de tijdsomstandigheden gemo
derniseerd: „Si vis bellum, para bellum!"
FRANKRIJK.
Abbé Haegy.
In tegenstelling met vroegere berichten
blijkt thans, dat abbé Haegy een der lei
ders van de autonomistische beweging in
den Elzas, zich niet teruggetrokken heeft
uit de journalistiek en de politiek. Wel
heeft hij een bezoek gebracht aan het
klooster St. Marcus, doch dit was een tra
ditioneel bezoek. Abbé Eaegy is thans
weer te Colmar teruggekeerd en heeft de
pen weer opgenomen.
Gouverneur Steeg.
De gouverneur van Marokko, Steeg,
heeft zijn ontslag ingediend, nu dezer da
gen de Kamer een wetsontwerp aangeno
men heeft, waarin de onvereenigbaarheid
wordt uitgesproken van verschillende
openbare functies met het kamerlidmaat
schap.
Volgens de Fransche wet was het altijd
al verboden, dat een lid van het parlement
een regeeringsopdracht aanvaardde voor
langer dan zes maanden. Deze bepaling
diende om de onafhankelijkheid van de
Kamerleden en Senatoren tegenover de
regeering te verzekeren. Ze werd evenwel
regelmatig ontdoken door de opdracht elke
zes maanden weer te vernieuwen. Op deze
wijze hebben wij de politieke gouverneurs
gekregen: Steeg en daarna Violette in
Algiers Varenne in Indo-China, laatstelijk
Steeg in Marokko.
Nu is het al heel dwaas, dat iemand,
die op deze wijze vele jaren in de koloniën
bleef, niettemin maar kalm voortgaat deel
uit te maken van een der beide Kamers
en het tractement daarvoor op to strij
ken, zonder aan de werkzaamheden, die
van een parlementslid verwacht worden,
te kunnen deelnemen. Dë nieuwe wets
bepaling heeft dit onmogelijk gemaakt
door zeer terecht te Körvulen, dat een der
gelijke opdracht ^es maanden niet
voor vernieuwing \r is.
RUSLAND.
ANTI-OORLOGSPACT IN HET
OOSTEN.
LitwLnof's voorstel door Litauen
aanvaard.
Zullen ook andere Oostzee-
staten toetreden?
Uit Kowno wordt gemeld:
Op het voorstel van den Russischen
plaatsvervangenden volkscommissaris van
Buitenlandsche Zaken, Litwinof, om een
gemeenschappelijk protocol naar het voor
beeld van het anti-oorlogspact te onder
teekenen, en wel tusschen Sovjwt-Rusland
en Litauen eenerzijds en Sovjet-Rusland en
Polen anderzijds, heeft de Litausche re
geering heden aan do Russische regeering
medegedeeld dat zij bereid is, zulk een
protocol zonder reserves te onderteekenen.
Naar het Litausche persagentschap ver
der verneemt, zal Litauen de andere Oost-
zeestaten uitnoodigen, zich eveneens bij~
het door Litwinof bedoelde protocol aan
te sluiten.
AFGHANISTAN.
De opstand.
Concessies van Aman Oellah.
De Engelsche bladen melden uit Kaboel,
dat koning Aman Oellah de volgende con
cessies aan de opstandelingen zou hebben
gedaan: sluiting van de meisjesschool te
Kaboel, herstel van den Vrijdag als rust
dag overeenkomstig den Mohammedaan-
schen godsdienst, voldoende vertegenwoor
diging van de leiders der stammen en
van de militaire gouverneurs in een nieuw
te stichten wetgevende vergadering. Het
staat nog niet vast of deze concessies vol
doende zijn om den opstand definitief tot
het verleden te doen behooren.
BR1TSCH-INDIE.
Neef van Aman Oellah verdwenen.
Uit Allahabad wordt gemeld, dat sirdar
Mohammed Omar Kb- p een neef van den
Afghaanschen koni; die op zijn eere
woord vrij te Allahabad kon leven, op
20 December zonder verlof van den ge-
zagvoerenden resident is verdwenen.
De Indische regeering heeft langs de
grens een proclamatie uitgevaardigd, waar
bij flinke belooningen worden uitgeloofd
voor de aanhouding van Mohammed Omar
Khan. Omar bevond zich onder 1200 Af-
ghaansche vluchtelingen, die door de re
geering bewaakt worden, in Indië.
Een vrijheidsactie in Birma.
In den laatsten tijd wordt ook in de
provincie Birma, welke tot Achter-Indië
behoort en sedert 1885 deel uitmaakt van
het Britscho keizerrijk, een onafhankelijk
heidsbeweging bemerkbaar.
Onlangs is een commissie gevormd,
waartoe de voornaamste personen van liet
land behooren, welke voor een volledige
afscheiding van Birma van Britsch-Indië
wil ijveren. De commissie heeft het ont
werp voor een nieuwe grondwet gepubli
ceerd, welke de instelling van een senaat
en huis van afgevaardigden bepaalt.
De commissie zal midden-Januari over
dit ontwerp nader beraadslagen.
DE KAMERVERKIEZINGEN.
Een vrije zetel voor Minister
Larr.booy.
In een gisteravond gehouden druk be
zochte vergadering van den R. K. Rijks
kieskring 's-Gravenhage (afdeeling Bezui-
denhout) is het voorstel van het bestuur
oni minister Lambooy voor de a.s. verkie
zing van de Staten-Generaal een vrijen ze
tel aan te bieden, met algemeene stemmen
aangenomen.
Burgemeesters-salarissen in N.-Holland.
Voorstel totverhoogingvan
Ged. Staten.
Gedeputeerde Staten van Noord-Holland
hebben het advies van de gemeentebestu
ren gevraagd over jaarwedde-verhooging
voor burgemeesters, secretarissen en ont
vangers. De gemeenten worden naar het
zielental ingedeeld in acht klassen, name
lijk beneden 750 zielen, 7512000, 2001
3000, 3001—4500, 4501—6000, 6001—8000,
800110000, 1000115000 zielen. De jaarwed
den voor de burgemeesters zijn in deze
klassen 1500—1800, 2000—2400, ƒ2500—
3000, 3000—3600, 3500—4200, 4000—
4800, ƒ4500—5400, 5000—6000. Voor de
secretarissen 1500—1800, 19002300,
2300—2800, 2700—3300, 3100—3800,
3500—4300, 3900—4800, 4300—5300.
Voor de ontvangers 400—600, 7501050,
1100—1500, 1450—1950, 1800—2400,
2150—2850, 2500-r3300, 2850—3750.
Om bepaalde redenen stedelijk karak
ter, hoogen levensstandaard, vreemdelin-
genbezoek, marktverkeer, uitvoerhandel,
geïsoleerde ligging als anderszins kan
de gemeente in een hoogere klasse worden
geplaatst dah het zielental aangeeft. Ge
meenten der hoogste of 8o klasse komen
dan in klasse 8a, burgemeester 55006000,
secretaris 47005800, ontvanger 3200
4200.
Aftredende hoogleeraren.
In November 1928 is prof. dr. E. D.
Wiersma 70 jaar geworden en in Maart 1929
zal prof. dr. C. F. A. Kocli den 70-jarigcn
leeftijd bereiken.
Beide hoogleeraren zullen alzoo aan het
einde van den loopenden cursus hun ambt
als hoogleeraar aan de universiteit te Gro
ningen neerleggen.
Nader vernemen wij, dat ook prof. dr.
A. Kluyver, die 28 December j.l. zeventig
jaar werd, aan het einde van den loopen
den cursus zal aftreden.
Journalistiek.
Het te Gouda verschijnend R. K. dag
blad „Nieuwe Zuid-Hollander" is met in
gang van 1 Januari overgegaan aan de
N.V. De Courant „De Maasbode". De heer
L. J. Stolwijk, die hoofdredacteur is van
do „Nieuwe Schiedamseho Courant" is be
noemd tot waarnemend huofdred. van de
„Nieuwe Zuid-Hollander"
„De Maasbode" geeft nu de volgende
plaatselijke dagbladen uit: „Het Nieuwe
Dagblad" (voor Rotterdam), de „Nieuwe
Schiedamsche Courant", de „Nieuwe Dor.lt-
sche Courant" en de „Nieuwe Zuid-Hollan
der".
DAMMEN.
Voorburg—Voorschoten.
De uitslag van den wedstrijd te Voor
burg tusschen, de R. K. Vooiburgsche Dam
club en de Voorschotensche Damclub luidt:
Voorburg. Voorschoten.
Th. SchramaG. van Bemmelen 20
Th. BolH. Oudshoorn 20
M. de Koning—J. C. de Graaf 02
C. SoniusC. Bins 20
O. JuffermansA. Amker 11
J. v. d. NouwelandG. J. Zwaan 20
Jac. J .v. d. NouwelandW. Vis 02
A. van EttenA. J. C.oljée 02
Totaal
9—1
LISSE.
Hanze. De R. K. Middenstandsvereeni-
ging, afd. van de „Hanze", hield gister
avond in Café „De Beurs" haar 17e jaar
vergadering. De voerz., de heer F. G. J. v.
d. Eerden, opende do vergadering met den
Christelijken Groet en heette allen welkom.
Voorts wenschte hij allen een Zalig Nieuw
jaar, daarbij den wensch uitsprekende, dat
het ook voor allen in tijdelijke zaken naar
wensch moge gaan. Laten allen in dit jaar
propagandist zijn en houdt den naam der
veveeniging hoog. Spaar ons uw critiek niet,
doch laat ze steeds opbouwend zijn. Het
jaar 1928 was voor ons een jaar waarin we
zijn gespaard gebleven voor ledenverlies.
Hierna werden de notulen gelezen en
vastgesteld. Onder de ingekomen stukken
was een schrijven van het bestuur van „St.
Isidorus", waarin mededeeling werd gedaan
dat in de plaats van L. J. v. Lam tot se
cretaris was benoemd L. C. Elfring. De heer
Jac. van Zeist deelde per schrijven mede,
dat hij als voorzitter van het Santosfonds
bedankte. Voorts deelde de voorz. mede,
dat alle teekens er op wijzen, dat de te hou
den Winkelbeurs van 7 tot 15 Febr. nog
grooter deelname zal hebben dan de vo
rige. Het Comité „Lisse Vooruit" heeft zich
in verbinding gesteld met het gemeente
bestuur en de directie van het H. B. G. om
n.l. een hulpgebouw in de Lischbloemstraat
te plaatsen. Verschillende fabrikanten
hebben verzocht weer een stand te mogen
plaatsen; echter zal voor hen een hoogere
deelname-entree worden bepaald. Voor de
leden van de Middenstandsvereenigingen
blijft de oude prijs gehandhaafd. Voorts zal
wederom contact worden gezocht met de
plaatselijke muziekvereenigingen. De voorz.
vroeg, dat de deelnemers vroegtijdig hun
biljetten zullen inzenden bij den heer G.
Buurman.
Hierna bracht de secretaris zijn jaarver
slag uit, hetgeen uitmuntte door stijl en
zakelijkheid. De voorz. bracht hem den
dank der vergadering over. Vervolgens
was het de beurt van den penningm. om
verslag pit te brengen. Hieruit bleek, dat
was ontvangen 1078.13 tegen een uitgave
van 858.73, alzoo een saldo van 206.10.
Vervolgens bracht de heer J. Ransdorp ver
slag uit van do feestvergadering, welke
was gehouden 21 November j.l. in het Café
restaurant „De Nachtegaalv. De voorz. wees
erop, dat het een echt gezellige avond was
geweest. De heer A. J. van Zeist, voorzitter
van de feestcommissie sprak den wensch
uit, dat elk jaar een dergelijke feestavond
zal gehouden worden. De voorz. zal in een
volgende vergadering met voorstellen daar
omtrent komen. De heer v. Zeist zeide in
overleg te willen treden niet zijn mede-
Het voornaamste nieuws.
BUITENLAND.
De „Osservatore Romano" over den wed
strijd in bewapening.
Een anti-oorlogspact in Oost-Europa.
Volgens een bericht uit Luik zouden 18
personen gedood zijn bij een auto-ongeluk
(Buitenl. Berichten, 2e blad).
BINNENLAND.
Reorganisatie seminarie-opleiding bis
dom Haarlem (Kerkn., lste blad).
Een groote suikersmokkelzaak voor de
Rotterdamsche Rechtbank (2de blad).
ZILVEREN JUBILEUM IN
GEMEENTEDIENST.
DE HEER E. DEELMAN.
Vandaag herdenkt do heer E. Deelman,
claviger aan het Stedelijk Gymnasium aan
de Doezastraat alhier, zijn 25-jarig jubileum
in gemeentedienst.
De heer Deelman kwam bij de gemeente
alhier in betrekking als agent van politie
op 4 Januari 1904.
Zeven en een half jaar later werd hij aan
gesteld als bediende aan het Stadhuis en
op 18 November 1918 werd hij benoemd tot
claviger aan het Stedelijk Gymnasium, wel
ke betrekking hij op 4 Jan. 1919 aanvaardde
In al die jaren, niet in het minst in zijn
tegenwoordige betrekking, is de heer Deel
man tot genoegen van zijn superieuren
werkzaam geweest en zulks is vandaag op
duidelijke wijze tot uiting gekomen.
Een flink aantal bloemstukken van rector
en leeraren, oud-leerlingen en leerlingen,
vrienden en kennissen vulde zoo langzamer
hand het huis van den heer Deelman, zoo
dat het als het ware in een bloementuin
werd herschapen. Zeer velen gaven boven
dien door persoonlijke en schriftelijke ge-
lukwenschen uiting aan hun sympathie
voor den heer Deelman en dat een officieele
huldiging achterwege bleef is alleen een
gevolg van bet feit, dat de jubilaris wel 25
jaar in gemeentedienst, maar niet steeds
in dezelfde functie is werkzaam geweest.
commissie-leden. Voorzoover aanwezig gin
gen de mede-commissie-leden met het voor-
stel-v. Zeist accoord.
Hierna had de benoeming plaats van een
commissie van kasnazieners. Hierin wer
den benoemd de heeren F. v. Rooyen, F.
Wesseling en Th. Freriks. Na gehouden on
derzoek verklaarden zij de bescheiden van
den penningm. is de beste orde te hebben
bevonden. Aan de orde is hierna bestuurs
verkiezing wegens periodieke aftreding
van de heeren J. v. d. Voort en B. Theissen;
beide werden bij enkele candidaatstelling
herkozen en namen de herbenoeming aan.
Hierna werd de begrooting 1929 voorgele
zen en goedgekeurd.
Na de rondvraag, wolke niets belangrijks
gaf, werd deze geanimeerde vergadering
met den Christelijken Groet gesloten.
N00RDWIJK.
Kindertoeslag. De» R.-K. Landir-
beidersbond ,St.-Deus Dedit", afd. Noord-
wijk heeft in eerste uitkeering ƒ417 uit
het kindertoeslagfonds aan hare leden
uitbetaald.
Liefdadigheidsuitvoering. Onder lei
ding van den heer Bernard Th. Polmx.n
zal a.s Dinsdagavond in het hotel „Het
Hof van Holland", een liefdadigheidscon
cert worden gegeven, ten bato der algc-
i rr.ror.e ?rmen van Noordwiik. Wij vortror-
