een nieuwjaar
^•'Buitenland
binnenland.
sport.
20ste Jaargang
MAANDAG 31 DECEMBER 1923
6066
De ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij vooruitbetaling'
Voor Leiden 19 cent per week. f2.50 per kwartaal
Bij onze Agenten 20 cent per weekf 2.60 per kwartaal
Franco per postf2.95 per kwartaal
Het Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné'a ver
krijgbaar tegen betaling van 50 ct. per kwartaal, bij voor--
uitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 ct., met Geïllustreerd
Zondagsblad 9 ct.
Dit blad vsrschijnt eiken dag uitgezonderd Zon- en Feestdagen. II
Buregax: PAPENGRACHT 32 LEIDEN
TEL. INT. ADMINISTRATIE 935 REDACTIE 15
GIRONUMMER 103003* POSTBUS No. 11
Dit nummer bestaat uit
vijf bladen
Jn aller mond klinkt de wensch: een
gelukkig, een voorspoedig, een gezegend,
een zalig nieuwjaar.
Moge deze wensch bij allen ook zijn 'n
oprecht uitzeggen van wat er leeft in aller
hart!
Dan is bij allen vervuld een der belang
rijkste voorwaarden, om zelf een w a a r-
a c h t i g-gelukkig jaar te genieten:een
hartelijke genegenheid, een diepe Christe
lijke liefde voor al onze medemenschen,
wien wij toewenschen alle goeds!
Wij maken van de krant geen soort
preekstoel, als wij het machtige klankbord,
dat de pers heeft, vandaag willen gebrui
ken, om uit te spreken deze groote waar
heid, dat de liefde moet leiden en be-
heerschen al ons denken en doen, om het
jaar, dat nu voor ons oprijst, in den echten,
den Christelijk zin, in volle, heerlijke wer
kelijkheid, een gelukkig jaar te doen
zijn; dat zonder de liefde alle „geluk",
alle succes in zaken en alle tijdelijke voor
spoed, alle gezondheid naar het lichaam
en alle resultaten van geestelijken arbeid,
niet doen bloeien in 's menschen hart het
waarachtig geluk, dat ziele-vreug-
de is!
Op den Oudejaarsavond zien wij terug
over het verleden. Het oude jaar is uit en
ten einde geleefd, en het ligt daar vol
stof, vol zorgen, vol weemoed misschien
maar, Goddank!, als wij daarin iets mo
gen ontdekken, wat blijvende vreugde
schenkt: goed te hebben gedaan in den
dienst van God en om God aan den even-
menschTe Deum laudamus!....
En met deze Te Deum-gedachte, waar
van wij den jubelenden dank, die op Oude
jaarsavond langs de kerkgewelven is op
gestegen, in onze harten hebben vastgelegd,
gaan wij in het nieuwe jaar. Wij willen het
intreden onder den zegen van den Almach
tige. Bewust van onze droeve zwakheden
en vele zonden in het verleden, willen wij,
biddend, het nieuwe jaar ingaan, in den
Naam van Hem, Die onze zwakheid kan
stalen in sterke kracht: in den Naam
van Jezus Christus! Wij willen, naar
St. Paulus woord, aantrekken een nieuwen,
een beteren, mensch.
Wat er al in 1929 van ons als Staatsbur
gers en Katholieken zal worden gevraagd
en geëischt wij zullen daarover heden
niet uitweiden. Dagelijks hopen wij tot
onze lezers te spréken over de dingen van
den dag. Wij hopen onze lezers te voldoen
in hun gerechtvaardigd verlangen naar
actueele voorlichting, naar actueel
nieuws op alle terrein, dat hun inte
resseert. Gelukkig zijn de gevolgen van den
brand op het einde van 1927, welke héél
het jaar 1928 op de exploitatie van ons be
drijf hebben gedrukt, bijna overwonnen;
en er is een nieuwe drukkerij verrezen, om
de resultaten van de meest moderne tech-
niekniek dienstbaar te maken aan ons dag
blad. Spoedig zullen wij onzen lezers hier
over meer mededeelen. Nieuws blad wil
len wij zijn in den zin, waarin dit terecht
van de Katholieke pers wordt gewenscht.
Maar ook hopen wij de dingen van den dag
met alleen te- vermelden, doch tevens voor
onze lezers te belichten in het licht der
Katholieke beginselen ook hopen wij
door ons dagblad de Katholieke beginselen,
die héél het leven moeten richten, uit te
dragen en te doen erkennen in hun voor
het practische, dagelijksche leven heerlijk-
vruchtdragende consequenties! En wij
vertrouwen daarbij op de sympathie, op
het medeleven der Katholieken in Leiden
en in de vele andere gemeenten, waarvoor
ons blad het Katholieke dagblad is
van welk medeleven ons in het afgeloopen
jaar, na den brand wij constateeren
dat met groote dankbaarheid vaak op
zulk 'n ondubbelzinnige wijze ons is blijk
gegeven.
Wij wenschen dan van harte al onze
lozers een Zalig Nieuwjaar veel zegen in
hun persoonlijk, veel zegen in ons aller ge
meenschappelijk Katholiek leven!
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT:
Gewone advertentiën 30 cent per regel
Voor Ingezonden Mededeelingen wordt het
dubbele van hot tarief berekend.
Kleine advertentiën, van ten hoogste 30 woorden, waarin
betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en vor-
huur, koop en verkoop f 0.50.
FRANKRIJK.
DE MISSIE-CONGREGATIES.
De strijd tegen den terugkeer.
De Parij8che correspondent van de
„Msb." meldt:
De radicaal-socialisten van de Kamer
hebben stelling genomen tegen de artike
len 3343 van het collectief, de vroegere
artikelen 70 en 71 der wet op de middelen
ten einde zooveel mogelijk den terugkeer
der noviciaten 'der missie-congregaties en
de terugstorting der niet-vervreemde goe
deren dier congregaties tegen te houden.
Daar Herriot de gewijzigde teksten in
den ministerraad overeenkomstig de laici-
teitswetten had verklaard was het moeilijk
voor de radicaal-socialistische partij zich
vierkant tegen de voorstellen te verklaren,
doch men vond den gebruikelijken omweg
die naar hetzelfde doel leidt, n.l. het zich
nestelen in een doolhof van procedures»- A:
Gezien den troebelen toestand, vfaaann*^
de politiek in de laatste dagen is geraakt,
kan er niets meer gezegd worden omtrent
een snelle behandeling in de Kamer. Het
is zeer goed mogelijk, dat de zaak opnieuw
vertraging ondervindt. De radicalen heb
ben namelijk zich in de eerste plaats uitge
sproken voor de losmaking der voorstellen
van het collectief en zij vragen de behan
deling in een afzonderlijke wet, die vooral
in de bevoegde commissies onderzocht kan
worden. De radicalen spraken verder uit,
dat zij bij de behandeling zouden waken
over de integrale toepassing der laiciteits-
wetten v 1901, 1904, 1905 en 1908.
Men l echter nog verder zijn juiste
oogmerken laten zien Zij willen namelijk
een groot debat op de Kamertribune pro-
voceeren over de beweerde, oogluikend toe
gestane terugkeeringen van verjaagde con
gregaties. En*ook over de wijze, waarop in
sommige gevallen de teruggave van de niet
vervreemde geroofde goederen, zal plaats
hebben.
De 4 pet. van het afgenomen bezit, dat
sommige orden zouden terugkrijgen, woreft
dezen congregaties zelfs niet gegund. Blijk
baar begrijpt men niet, dat de kleingeestige
wijze, waarop de pacificatievoorstellen
worden behandeld, hun geheel het karak
ter van een pacificatie ontneemt en dat al
leen overblijft het Fransche eigenbelang,
doch dat de belangen der Fransche pro
paganda in het buitenland, waarvoor de
noviciaten moeten worden toegelaten, door
het gebeurde veel meer geschaad worden
dan een loyale behandeling ze zou kunnen
bevorderen.
Tot nog toe beeft het verloop van de
behandeling der toch reeds zoo magere
voorstellen slechts dit resultaat gehad, dat
het Combistische sectarisme nog steeds le
vend is gebleken en dat de radicalen van
thans in fel anticlericalisme niet onderdoen
voor. de vervolgers van het begin dezer
eeuw.
ITALIb.
Italiës oorlogsvloot wordt versterkt
De „Popoio d'Italia", het orgaan van
Mussolini, deelt mede, dat de Italiaansche
regeering voornemens is, de oorlogsvloot uit
te breiden en dat zij zich do daarvoor be-
noodigde middelen door het opleggen van
nieuwe belastingen wil verschaffen. Ter
motiveering van het plan. der regeering
betoogt het blad:
„Het pacifistisch gepraat is zinledig en
grotesk geworden. In werkelijkheid is de
bewapeningswedloop levendiger en in groo-
ter omvang dan voorheen hervat. Italië is
in een binnenzee gelegen, terwijl zijn aan
voeren gecontroleerd en afgesneden bun
nen worden. Voor het betrekken van ijzer,
kolen en petroleum xs het op het buiten
land aangewezen en deze grondstoffen zijn
zoowel in ooi-logs- als in vredestijd onont
beerlijk. Om die reden is de bescherming
der zeewegen een levensvoorwaarde voor
do onafhankelijkheid van Italië. Indien het
Italiaansche volk onafhankelijk wil blij
ven, dient het nieuwe belastingen op zich
te nemen.
BULGARIJE
Uitstel van betaling.
Wegens de schade door de
aardbevingen veroorzakt.
De Bulgaarsche regeering heeft bij de ge
allieerde commissie van herstel het verzoek
ingediend om uitstel van betaling ook van
den tweeden termijn der dit begrootingsjaar
te voldoene kosten, welke 1 April a.s. ver
valt.
Dit verlangen wordt gegrond op de bui
tengewone hoogte van de schade door de
aardbevingen van dit jaar veroorzaakt, die
meer dan 6 milliard Leva (meer dan 168
millioen gulden) beloopt.
Verwoest zijn 304 staatsgebouwen en zie
kenhuizen tot een bedrag van 219.912.000
leva, 400 scholen, kostende 371.330.000 leva,
243 kerken, geschat op 205.787.500 leva. Ver
der 102 fabrieken, enz. ad 22.590.000 leva,
en 73.512 particuliere gebouwen, welke
3.532.524.000 leva waard waren. Aan niet in
vorderbare belastingen verloor de staat in
de getroffen gewesten 438.000.000 leva;
INGEZONDEN MEDEDEELING.
Prima
brandstof
awsteijbAmsche
A NJ^rilACI ET-MIJ. v"'afcël!,de
Heerensingel 34-35 Tel. 1533
voor den bouw van nieuwe scholen ver
strekte de staat reeds 22 millioen leva, voor
rente over gewaai borgde voorschotten 15
millioen leva en aan voorschotten 140 mil
lioen leva; te zamen 615 millioen leva.
De commissie van herstel zal in haa" ver
gadering van Januari over dit verzoek be
slissen. Algemeen neemt men aan, dat zij
het zal inwilligen.
PALESTINA
Een voorstel der Zionisten.
Z. H. de Paus naar Jerusalem!
Kadini Cohen, een van de Zionistische
"leiders te Jerusalem, heeft voorgesteld, dat
de Paus Jerusalem zou kiezen tot verblijf
plaats.
„Als Ropie die Euwige Stad is, dan Je
rusalem nog meer. Waarom zou de vrij
willige gevangene van Bome geen vorst in
Jerusalem worden. Waarom zou geen deel
van stad en omgeving een Pauselijke Staat
worden? De tijdelijke macht, onmogelijk te
Rome red. L. Crt.) is niet onmogelijk te
Jerusalem.
Trots zijn anti-rapisme zal Engeland
daarin een voordeel zien, terwijl de Zionis
ten er het grootste belang bij hebben, dat
de H. Stoel op hun grondgebied staat. Het
is minstens een waarborg van oneindig
grooter waarde dan een machtig leger ei\
een sterke vloot".
AFGHANISTAN.
Onzekere toestand.
Am. n Oellah's strijd om het
gr
a g.
Het is onmogelijk een rooskleurig beeld
te geven van den toestand in Afghanistan
en de berichten uit verschillende bron, vol
gens welke de troebelen niet meer waren
dan een zekere onrust onder de stammen,
berusten niet op waarheid (aldus wordt uit
Lahore (Indië), gemeld). Men kan er zich
moeilijk een voorstelling van vormen, wat
de komende dagen zullen brengen. Kleine
incidenten kunnen hartstochten doen op
laaien, uie het geheele land in vuur en vlam
zetten.
Aman Oellah's dubbele positie van
staatshoofd en kerkelijk hoofd maakt zijn
taak moeilijker dan die van eenig ander
hervormer. Hij heeft thans de moellahs
(priesters) van zich vervreemd en zij zijn
de eigenlijke oorzaak der huidige moeilijk
heden. Uit het feit, dat het te Kaboel zelf
betrekkelijk rustig is en de opstand niet
op de hoofdstad is overgeslagen, kan wor
den afgeleid, dat men daar de modernisee
ring sympathiek gezind is, doch de stam
leden in de verafgelegen heuvelachtige ge
bieden kunnen de noodzakelijkheid van
Aman Oellah's maatregelen niet inzien. De
provincies nu zijn machtiger dan Kaboel
en de koning en het is niet onwaarschijnlijk
dat Aman Oelah zal trachten een nieuw
kabinet e vormen, waarin de moelahs ver
tegenwoordigd zullen zijn, hetgeen wellicht
de rust onder de stammen zal hersteilen.
Uit internationaal oogpunt besta.'T thans
zeker het gevaar, dat de onzekere omstan
digheden. die zouden ontstaan, door een
uiteenvallen van Afghanistan in twee el
kaar bestrijdende dealen, ongewenschte ge
volgen zou hebben voor de grensgebieden
der aangrenzende landen, waar he!, op het
oogenblik Qetrekkeüjk rustig is.
Afghanistan bevindt zich op het oogen
blik in een smeltkroes en in bevoegde krin
gen neemt men aan dat de crisis in de
eerstvlgende dagen tot een hoogtepunt zal
komen waarbij de vraag of Aman Oellah
al dan niet zal overwinnen, hoofdzakelijk
afhangt van de moellahs in de provincie,
die oorlog en vrede kunnen maken.
PERZIE.
Het dragen van tulbanden verboden.
Uitgezonderd voor de
geestelijken.
Uic Teheran wordt gemeld, dat het Per
zische parlement een wet heeft aangeno
men, waarbij het recht om den tulband te
mogen dragen beperkt wordt tot geestelii-
ken en studenten in de theologie. Voor alle
andere categorieën der bevolking wordt
het dragen van Europeesche kleeren en
een eenigszins op de Fransche militaire
kepi gelijkend hoofddeksel verplichtend
gesteld.
CHINA.
Moekden erkent Nankings gezag.
Havas meldt, dat de leiders der Mands-
joerijsche provincies hebben besloten de
drie principes van Soen Jat-sen te aan
vaarden en zich aan het gezag van de na
tionalistische regeering te onderwerpen
Om dit aan de buitenwereld bekend te
maken zijn de openbare gebouwen van de
nationalistische vlag voorzien.
AMERIKA
Officieel Boliviaansch démenti.
„Paraguayaansche berichten
o n w a a r."
De regeering van Bolivia heeft een com
muniqué uitgevaardigd, waarin de juist
heid ontkend wordt der beweringen van
Paraguay met betrekking tot het fort
Vanguardia. „Sinds de aanvaarding der
goede diensten van het Pan-Amerikaansch
Congres", zoo verklaart de Boliviaansche
regeering. „zijn de Boliviaansché troepen
niet verplaatst, zoodat voldaan is aan de
van hoogerhand gegeven bevelen. Derhal
ve zijn de in omloop gebrachte beweringen
uit Parakuayaansche bron onwaar".
DE KAMERVERKIEZINGEN.
Kieskring Leiden.
Namens de Kiesv. te Sassenheim is de
volgende circulaire verspreid:
„Het denkbeeld, dat de besturen der ge
combineerde R.-K. Rijkskieskringen Lei
den, Dordrecht, Friesland enGroningen zijn
overeengekomen, de aan deze combinatie
toegekende drie zetels, toe te wijzen als
volgt:
de kwaliteitszetel voor „Staatsfinan
ciën" aan de kringen Friesland en Gro
ningen
de kwaliteitszetel voor „Arbeidszaken en
het Arbeidsvraagstuk" aan den kring
Dordrecht
de vrije zetel aan den kring Leiden.
Door Friesland-Groningen is bereids do
heer A. C. A. van Vuuren, aftredend Ka
merlid, als candidaat aangewezen voor den
genoemden zetel „Staatsfinanciën".
Door het kringbestuur Dordrecht was
aanvankelijk voor don haar toegekenden
kwaliteitszcatel Arbeidszakpn aangewe
zen het aftredend Kamerlid, de heer C.
J. Kuiper, die inmiddels echter voor dezen
kieskring heeft bedankt. Thans heeft het
bestuur van dezen kring Dordrecht be
sloten geen nieuw advies voor dezen ze
tel te geven en de aanwijzing aan de kie
zers over te laten.
De R.-K. Kiesvereeniging te Sassenheim
in zeer druk bezochte jaarvergadering bij
een op 27 December 1928, besloot met al-
gemeene stemmen, als candidaten aan te
wijzen en met den mcesten aandrang aan
te bevelen:
Voor Friesland-Groningen voor den ze
tel „Staatsfinanciën", den heer A. C. A.
van Vuuren, aftredend lid der Tweedé Ka
mer;
ovor den kring Dordrecht, voor den ze
tel „Arbeidszaken en het Arbeidsvraag
stuk" den heer A. J. Loerakker, aftredend
lid der Tweede Kamer
voor den kieskring Leiden voor den
vrijen zetel, den heer J. P. Gouverneur,
burgemeester van Sassenheim, voorzitter
van den R.-K. Rijkskieskring Leiden.
Waar de heer Gouverneur, door zijne
groote krachtige werkzaamheid op veler
lei terrein, in de bloembollenstreek en
daar buiten, de sympathie verworven heeft
van de verschillende groepen der samen
leving, daar mag deze candidaat in 't bij
zonder warm worden aanbevolen."
R. K. VREDESBOND.
Zaterdag 19 Januari, des middags te half
drie, zal de Studiesectie van den R. K.
Vredesbond bijeen komen te Utrecht, in
hotel „Kasteel van Antwerpen".
Generaal-Majoor P. J. van Munnekredo
zal alsdan een lezing met lichtbeelden
houden over de technische zijde van het
militaire vraagstuk in Nederland, waarnn
gelegenheid tot gedachten-wisseling.
Nieuwjaarsgroet van Moederland aan de
Koloniën.
Radio-rede van dr. de Visser op
verzoek van de regeering.
Op verzoek van de regeering zal de
oud-minister, dr. J. Th. de Visser heden
1 uur in het gebouw van het hoofdbestuur
der Posterijen en Telegrafie te 's-Gravcn-
hage een radio-telefonischcn groet van
het moederland aan de gebieden in Oost-
Indië, Suriname en Curasao brengen.
Tevens zal dan eon koor zangnummers
uitvoeren, terwijl ook het klokkespcl van
de Groote Kerk te 's-Gravenhage zich zal
doen hooren.
Het telefoonverkeer met Ned.-lndië.
Gesprek van H.M. de Koningin-
Moeder met Mevr.
Do.Graeff.
Zooals reeds vroeger is medegedeeld, zal
het radiotelefonisch verkeer met Ned -lndië
8# Januari a.s. voor het publiek worden
opengesteld.
De proefgesprekken zullen op 7 Januari
worden besloten met een Koninklijk
woord. H. M. de Koningin-Moeder zal dan
des middags te ongeveer 2 uur spreken
Het voornaam^e nieuws.
BUITENLAND.
Italië's oorlogsvloot wordt uitgebreid.
De toestand in Afghanistan is nog zoer
onzeker.
Een misdaigersbende overvalt een ver
gadering te Berlijn. (Buitenl. Berichten,
3e blad).
BINNENLAND.
Een geïllustreerd Buitenlandsch Jaar
overzicht (3de blad).
Een Binnenlandsch Jaaroverzicht. Ge
ïllustreerde Rijmkroniek (5de blad).
Priester-jubilea in 1929 (Kerkn. 5do blad).
Neêrlands honderjarigen Met photo's
(4de blad).
Besprekingen over de wijze, waarop onze
tollen kunnen verdwijnen (5de blad).
Een Ned. trawler gestrand. Alle opva
renden gered. (Gem. Berichten, 3de blad).
Eerste plechtige H. Mis te Boskoop (2de
blad).
Een ernstig auto-ongluk te Oegstgeest
(lste blad).
met mevr. De Graeff, echtgenoote van den
gouverneur-generaal, die namens de vrou
wen uit Ned.-lndië, welke hebben bijgedra
gen tot het geschenk, dat H.M. bij gelegen
heid van haar a.s. jubileum zal worden
aangeboden, verzocht heeft hear geluk-
wenschen in verband met dit jubileum
langs dezen weg aan H. M. te mogen over
brengen.
Nadat H.M. den wensch te kennnen zal
hebben gegeven, het gesprek te beëindigon
zullen in de ontvangkamer ecnige hoofd
ambtenaren van den P.T.T.-dienst aan
H.M. worden voorgesteld.
Vervolgens zal de officieele opening van
den nieuwen dienst plaats vinden door
den minister van Waterstaat in een ge
sprek met den gouverneur-generaal, waar
na minister Koningsbergen do telefonische
verbinding als eerste Nederlandsche bur
ger plechtig zal inwijden, eveneens door
een gesprek te voeren met den gouver
neur-generaal, jhr. De Graeff.
De gesprekken aan deze zijde zullen
worden gevoerd in den studio van het
hoofdbestuur der Posterijen en Telegrafie
te 's-Gravenhage.
Opheffing van tollen nabij Loosdrecht
Met ingang van 1 Januari a.s. zijn de tol
len op den weg Loosdrecht—Loenen cn
LoosdrechtHilversum opgeheven, in ver
band met de overname dier wogen door
de provincie Utrecht.
Te Alkmaar herdacht Zaterdag de
hoer H. J. Wanna, den dag, waarop hij voor
40 jaar tot apotheker werd bevorderd.
VOETBAL.
DIOC. HAARL. BOND.
R. K. S. V. „Meerburg"
Zoeterwoude-H. Rijndijk.
Op uitnoodiging van S. N. A. toog ons
eerste en tweede elftal naar Stompwijk.
Allereerst bond MeerJjurg II op een bijna
onbespeelbaar terrein den strijd aan te
gen S.N.A. II. Hoewel S.N.A. niet bepaald
domineerde in het veld, wist zij de kansen
beter te benutten cn drukte dit uit in 4
doelpunten, waartegen Meerburg geen en
kel doelpunt wist to maken. Onze jongens
hebben echter goed volgehouden en go-
zien het feit, dat dit elftal bestaat uit
spelers welke pas het voetbalspel leeren,
is het resultaat niet ontmoedigend. In
ieder geval een heel goede oefening voor
de a.s. competitie.
Om 2 uur precies kwam Meerburg I in
het veld tegen S.N.A. I. Deze wedstrijd
moest echter na een half uur gestaakt
worden wegens den regen. Geen der par
tijen wist het 1 te vinden ei wogen de
partijen in het veld ook goed tegen el
kaar op. Voor Meerburg I vooral bemoe
digend, daar S.N.A, een sterke tegenst" ri
der is.
Nieuwjaarsdag speelt Meerburg om
2 iu:r op eigen terrein aar eersten com
petitiewedstrijd teg-ui A.V.V. II (klasse D.
H.V.J. 4 F).
Bij dit eerste treffen willen wij hier een
v or 1 je tot aanniicdio—g - -en.
Jongcr-s. akt van meet r goed aan, en
tot den laatst v' .ut.
Dat deze eerste wedstriid e?n overwin
ning mof. worden. Wij hopen, dat hot
publiek in groeten getale zal opkomen
om onze jongens aan te vuren.
