BUITENLAND.
BINNENLAND.
STADSNIEUWS.
20ste Jaargang
ZATERDAG 29 DECEMBER 1928
No 6065
De ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij vooruitbetaling'
Yoor Leiden 19 cent per week f 2.50 per kwartaal
Bij onze Agenten 20 cent per week f 2.60 per kwartaal
Franco per postf2.95 per kwartaal
Het Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné's ver
krijgbaar tegen betaling van 50 ct. per kwartaal, bij voor
uitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 ct., met Geïllustreerd
Zondagsblad 9 ct.
Dit blad vsrschijnt eiken dag uitgezonderd Zon- en Feestdagen. II
Bureaux: PAPENGRACHT 32 LEIDEN
TEL. INT. ADMINISTRATIE 935 REDACTIE 15
GIRONUMMER 103003 POSTBUS No. 11
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT:
Gewone advertentiën 30 cent per regel
Yoor Ingezonden Mededeelingen wordt het
dubbolo van het tarief berekend.
Kleine advertentiën, van ton hoogste 30 woorden, waarin
betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en ver
huur, koop en verkoop f0.50.
Dit nummer bestaat uit vijf
bladen waaronder het
Geïllustreerd Zondagsblad.
Ontwapening en S. D. A. P.
Wij, Katholieken, zijn voor ontwapening;
internationale ontwapening èn
voor een zoo groot mogelijke beper
king van de nationale bewapening.
Daarvan zijn wij, KathdÉeken,, voorstan
ders en ijveraars.
Maar de socialisten gaan toch ver
der; zij willen onmiddellijke nationale ont
wapening; zij willen b.v. in Nederland de
zoo veel geld verslindende leger en vloot
afschaffen
Ja de socialisten gaan verder, a 1 s zij
't bij woorden kunnen laten. Maar,
waar zij inderdaad onmiddellijke nationale
ontwapening zouden kunnen bereiken, dakr
bezinnen zij zich nog wel 'ns engaan zij
geen stap verder dan de Katholieken.
Wij hebben dit al meermalen gezegd en
aangetoond. Nu wordt het weer 'ns met
een nieuw feit bevestigd.
De sociaal-democratische partij in
Duitschland heeft een nieuw ontwerp-pro-
gram inzake ontwapening opgesteld, het
welk hierop neerkomt, dat de Duitsche
S. D. A. P. zich voorneemt krachtig te
ageeren voor internationale ontwapening,
maar de nationale, eenzijdige ontwapening
voor het Duitsche Rijk verwerpt.
Omtret dit laatste zegt het ontwerp-
program:
Zoolang door de machtspolitiek van
de imperialistische en fascistische staten
het gevaar dreigt, dat Duitschland als
opmarschgebied wordt misbruikt en te
gen zijn wil in een bloedige worsteling
geraakt en zoolang dit gevaar niet door
socialistische regeeringen, tenminste in
de belangrijkste landen, kan worden ge
neutraliseerd, is de Duitsche republiek
genoodzaakt tot bescherming van de
zelfbeschikking van het volk een weer
macht in stand te houden.
„De Tijd" teekent hierbij aan:
„Ook de Duitsche sociaal-democraten
gebruiken gaag groote woorden, maar in
den grond der zaak lijkt hun nieuw pro
gram als twee druppelen water op het pro
gram derKatholieke Staatspartij in
Nederland.
Van haar Duitsche zuster kan de Ne-
derlandsche S.D.A.P. wel iets leeren!"
Wat deze laatste opmerking betreft: ons
dunkt, dat de Nederlandsche S.D.A.P. van
haar Duitsche zuster 't liefst zal leeren, om
te wachten met klaren wijn. te schenken,
totdatde noodzaak haar dwingt!
V Onderwijzers en S. D. A. P.
In een correspondentie uit Brussel in
„Het Volk" lezen we:
Het socialistisch onderwijzend perso
neel van België, dat eerst na den oorlog
tot organisatie was gekomen, werd se
dert jaren met tamelijk veel succes door
de communisten bewerkt. Deze hadden
zich meester weten te maken van de be
langrijkste afdeelingen en onder hun in
vloed had de Belgische centrale het in-
tertanionaal beroepssekretariaat, aange
sloten bij het I. V. V., verlaten, en plaats
genomen in de rijen van de z.g. interna
tionale der arbeiders van het onderwijs,
aangesloten bij de Roode Yakinternatio-
nale van Moskou.
En dan vervolgt de correspondent, dat
.n de geestesgesteldheid der Belgische on-
erwijzers een kentering is gekomen.
Er is dezer dagen een congres te Brussel
geweest, en:
Het congres besloot de Belgische cen
trale aan te sluiten bij het beroeps-
secretariaat van onderwijzend personeel,
aangesloten bij het I.V.V. te Amsterdam.
Met verklaarbare voldoening
wordt dit feit geconstateerd.
Elders in dit nummers vindt dien nog
een ander bewijs van steun, die de onder
wijzers geven aan de socialistische bewe
ging: Het congres van den Bond van Ne
derlandsche Onderwijzers besloot aan het
fonds voor uitbreiding van de socialisti
sche pers met 12.000 gld. deel te nemen.
Wij, Katholieken, hebben een keurcorps
Katholieke onderwijzers.
Deze zijn katholiek georganiseerd in
eigen organisatie.
Maar op hen moge ook nu en in de toe
komst gelijk het in het verleden was
nooit te vergeefs een beroep worden ge
daan, als 't geldt te steunen, op een of an
dere manier, de algemeene katholieke be
langen!
ONTWAPENING
De Commissie-Loudon
Komt op 15 April b ij een.
Gisteren werd op het Volkenbondssecre
tariaat bekend gemaakt, dat jhr. Loudon
tegen 15 April 1929 de voorbereidende ont-
wapenings-commissie voor haar zesde zit
ting heeft bijeengeroepen. De agenda voor
de bijeenkomst is nog niet vastgesteld.
De voorzitter van de commissie voor een
conventie op de controle van de wapenfa-
bricage, graaf Bernstorff, heeft de deskun
dige commissie voor de bestudeering van
de Belgische voorstellen van December te
gen 11 Maart bijeengeroepen.
FRANKRIJK.
CRISISGERUCHTEN.
De positie van het kabinet zeer wankel?
Een H.N.-bericht uit Parijs bevestigt de
daar circuleerende geruchten over oen aan
staand aftreden van het kabinet, althans
van Poincaré.
Men acht het niet onmogelijk, aldus het
bericht, dat ten gevolge van de meenings-
verschillen tusschen Poincaré en de overi
ge ministers in verband met de verhooging
der vergoeding voor de afgevaardigden,
een nieuwe kabinetscrisis zal uitbreken.
De „Msbd."-correspondent te Parijs
seint:
De senaat heeft de parlementaire scha
deloosstelling aanvaard.
Het heengaan van Poincaré wordt daar
door onvermijdelijk geacht en einde der
volgende week verwacht.
De autonomistische beweging in den Elzas.
Ingrijpen van Mgr. RuchJ
Volgens een door de „Temps" weerge
geven bericht uit Straatsburg kondigt het
blad „La République" aan, dat de aarts
bisschop van Straatsburg, mgr. Ruch, op
grond van een briefwisseling met het Va-
ticaan, aan abbé Haegy, den leider van den
Elzasser „Courier" in Colmar, en aan abbé
Schien, den leider van de in Straatsburg
verschijnende „Elsasser", de uitoefening
der geestelijke bediening heeft verboden.
Abbé Schien is hiervan reeds verwittigd
De „Gazette du Franc".
In de zwendelaffaire van de „Gazette
du Franc" zijn thans 7 personen in hechte
nis genomen. De laatste, die gearresteerd
werd, was ir. Gillot, voormalig kabinetschef
van den minister van onderwijs. De Mon-
zie en van den minister van openbare wer
ken Laval, en oud-administrateur van de
„Interpresse"
Intusschen neemt het aantal slachtoffers
van de practijken van Mme Hanau en haar
medeplichtigen onder de burgers gestadig
toe. Te Calais heeft thans een teekenaar
uit wanhoop een einde aan zijn leven ge
maakt; hij is de vierde, die zijn gelden aan
de „Gazette du Franc" had toevertrouwd
en, na het vernemen van de catastrofe,
zich van het leven heeft beroofd.
De driehonderd employés der onderne
ming schijnen er nog al goed te zullen afko
men. Een commissie uit hun midden is
voor den verzoeningsraad verschenen, waar
zij het bedrag hunner nog niet-betaalde
salarissen en een schadeloosstelling eijich-
te. Het meerendeel der gevallen werd op
vriendschappelijke wijzo geregeld, en er
werd bepaald dat de belangen van het per
soneel vóór zullen gaan bij de schadeloos
stelling der crediteuren.
JOEGOSLAVIË.
Koning Alexander.
Vrij ernstig ziek.
Volgens berichten, afkomstig van de In
tern. News Service, is koning Alexander
nogal ernstig ziek. Hij lijdt aan influenza
en heeft hooge koorts. Koning Alexander,
die veertig jaar is, heeft na den oorlog,
dien hij meemaakte, een zwakke gezond
heid.
Oproep der opstandige Sjinwari's.
De strijd tegen Aman Oellah
wordt niet opgegeven.
Naar uit Kaboel gemeld wordt heeft de
stam der Sjinwari's een oproep tot het
Afghaansche volk gericht, waarin verklaard
wordt, dat de stam zijn strijd tegen den
koning niet opgeeft. Zelfs indien het den
regeerings'roepen zou gelukken de hoofd
macht der opstandelingen te verslaan, zou
den zij zich in de bergen terugtrekken en
zich niet aan den koning overgeven.
In verband met de reis van de konin
gin-moeder naar den stam van de Sjinwa
ri's, verklaart laatstgenoemde, dat haar
geen gevaar dreigt. Onderhandelingen wor
den nutteloos genoemd, daar de koning het
land met zijn moderniseeringen niet tot
welvaart zal kunnen brengen.
AFRIKA.
Delvers in Namaqualand in verzet.
De toestand is ernstig.
Uit Kaapstad wordt gemeld: De mijn
werkers op de diamanthoudende terreinen
eischen 13 H.A. diamanthoudend terrein
op. In geval van een weigering der regee
ring zijn zij van plan het terrein met ge
weld te bezetten. 200 man politie zijn ter
plaatse aanwezig. Men vreest voor bloe
dige botsingen.
Nader wordt uit Pretoria gemeld: De
toestand in Namaqualand is gespannen.
Gewapende diamantdelvers hebben beslag
gelegd op de terreinen van den staat en
zijn daar aan het graven gegaan.
AMERIKA
BOLIVIA EN PARAGUAY.
Vanguardia opnieuw bezet.
Door de Bolivianen.
Het gezantschap van Paraguay te Wash
ington deelt mede dat de Bolivianen het
fort Vanguardia, gelegen in het betwiste
gebied, opnieuw zouden hebben bezet,
waardoor weder een zeer ernstige toestand
is geschapen. De legatie verklaart, dat de
opmarsch zonder strijd is geschied, daar
de Bolivianen gebruik hebben gemaakt van
het bevel, door de regeering van Paraguay
aan haar troepen gegeven om de vijande
lijkheden te staken.
Vervoer van wapens doo{
Argentinië verboden.
De regeering van Argentinië heeft het
vervoer door Argentinië van wapens, voor
Bolivia bestemd, verboden zoolang het ge
schil tusschen Bolivia en Paraguay niet is
beslecht.
Fransch vlieger neergestort.
Naar uit Asuncion wordt gemeld is de
bekende Fransche vlieger Lemaitre, die de
leiding had van de opleidingsschool der
Boliviaansche legervliegers, met den titel
van majoor, aan de grens van het Chaco-
gebied neergestort. Het toestel werd ver
nield. De vlieger werd ernstig gewond.
Lemaitre is een van de bekendste Fran
sche vliegers. In den oorlog was hij esca
drille-leider. Na den vrede ging hij naar
de burgerlijke luchtvaart over. Meestal
vloog hij op de lijn ToulouseCasablanca,
later werd hij met Arrachart, bekend door
de vluchten naar Dakar en Tomboelctoe.
In 1926 werd hem de organisatie der Bo
liviaansche luchtmacht opgedragen. Daar
naast deed hij veel voor de bevordering
van het vliegen in Bolivia. Hij volbracht er
tal van opmerkelijke vluchten.
Bij het begin van de moeilijkheden met
Paraguay begaf hij zich met een groep
bombardements-vliegtuigen naar de grens.
Men installeerde zich ten noorden van het
fort Vanguardia, bij Puerto-Suarez (aan de
Paraguay-rivier). Bij een vlucht boven de
grens is Lemaitre thans neergestort.
EERSTE KAMER.
Herstel der leerlingenschaal 1923.
De Eerste Kamer heeft gisteren eenige
wetsontwerpen zonder veel discussie aan
genomen.
De Kamer heeft zich zonder hoofdelijke
stemming vereenigd met het wetsontwerp
tot het aangaan van een geldleening groot
42 millioen gulden ter aflossing van het
restant van de 6 pet. Staatsleening 1923 C.
groot 40 millioen dollars.
Het wetje, dat de leerlingenschaal, die
op 1 Januari 1930 automatisch zou herle
ven, iets eerder invoert, en de noodregeling
ter voorkoming van onnoodige oprichting
van bijzondere scholen nog voor korten tijd
in stand houdt, is er zonder hoofdelijke
stemming doorgegaan, nadat de heer D e
Jong (R. K.) enkele critische opmerkingen
had gemaakt. De minister herhaalde
grootendeels wat hij in de Tweede Kamer
had gezegd en betoogde, dat ook z.i. over
de leerlingenschaal het laatste woord nog
niet is gezegd.
DE KAMERVERKIEZINGEN.
Kamerkieskring Leiden.
Het bestuur der R. K. Kamercentrale
Leiden heeft aan de besturen der aange
sloten locale R. K. Kiesvereenigingen de
volgende circulaire gericht:
In onze vorige circulaire adviseerden wij
U, in overleg 'met de gcombineerde kies
kring-besturen, als arbeiders-specialiteit al
lereerst aan te wijzen den heer C. J. Kui
per.
Thans zijn wij verplicht U mede te dee-
len, dat de heer C. J. Kuiper zich als ar
beiders-specialiteit in de gecombineerde
kieskringen Friesland, Groningen, Dor
drecht Leiden heeft teruggetrokken.
Daar het bestuur van den Bond van R.K.
Kiesvereenigingen in den Rijkskieskring
Dordrecht, hetwelk daarvoor het eerst in
aanmerking kwam, zich onthouden heeft in
de plaats van den heer Kuiper een ander
persoon te adviseeren, zoo meent ons be
stuur thans verplicht te zijn Uw aandacht
te vestigen op den heer A. J. Loerak
ker, voorz. van den R. K. Land- en. Tuin-
arbeidersbond „SL Deus Dedit".
Wij maken van deze gelegenheid gebruik
U mede te deelen, dat uw bestuur en uw
leden reglementair niet beperkt zijn tot het
aanwijzen van 2 candidaten voor elk der
kwaliteitszetels en de vrije zetels, doch dat
wij slechts het getal 2 als een wellicht vol
doend aantal hebben aangegeven".
In het Westland.
De tien Westlandsche kiesvereenigingen
adviseeren volgens de „Volkskr." bij de
aanwijzing van candidaten in dé Rijkskies
kringen Groningen, Friesland, Leiden en
Dordrecht de volgende personen aan le
wijzen:
1. A. C. A. van Yuuren, voor den kwali
teitszetel Staatsfinanciën van de rijkskics-
kringen Friesland en Groningen.
2. A. J. Loerakker, voor den kwaliteits
zetel arbeidszaken en arbeidsvraagstuk
van den Rijkskieskring Dordrecht.
3. G. W. Kampscköer, voor den vrijen
zetel van den Rijkskieskring Leiden.
Hollandsche Kunstzijde Industrie.
Een produktie van 2.000.000 K. G.
per jaar.
Gisteren was het een heuglijke dag voor
de Hollandsche Kunstzijde Industrie te
Breda. De laatste machine werd n.l. in ge
bruik gesteld, waarmede de voorgenomen
uitbreiding van de produktie een feit is
geworden. In de fabriek werken thans 2700
arbeiders terwijl de produktie thans
2.000.000 K.G. per jaar zal bedragen.
M
Postpakketten voor Ned.lndië.
iebt verhoogd
Met ingang van 1 Januari a.s. wordt in
het verkeer met Ned.-Indië per zeepost
het maximum-gewicht voor postpakketten
verhoogd tot 10 K.G. Het tarief voor pak
ketten van 5 tot K.G. bedraagt 3.25.
De Reeuwijksche en Sluipwijksche
Plassen.
Een bespreking met den
Minister.
Hedenochtend te 10.30 uur heeft op het
departement van Binnenlandsche Zaken
te 's-Gravenhage een bespreking plaats
tusschen den minister en de werkcommis-
sio voor de drooglegging der Reeuwijksche
en Sluipwijksche Plassen.
Revolutionnair-Socialistische Vereeniging.
Nieuwe part ij van Stenhuis.
Donderdagavond werd onder leiding van
den heer Stenhuis in Dordrecht een verga
dering gehou'den ter oprichting eener Re
volutionnair-Socialistische V ereeniging.
Het resultaat was dat zulk een vereeni
ging werd opgericht. Alle aanwezigen tra
den als leden toe. In Januari zal een open
bare vergadering worden belegd, waar de
heer Stenhuis het woord zal voeren.
Voor de Socialistische pers.
De onderwijzers nemen met
12.000 deel.
Het congres van den Bond van Neder
landsche Onderwijzers besloot aan het
fonds voor uitbreiding van de Socialisti
sche pers met 12.000 deel te nemen
Zij bekennen duidelijk kleur!
In de eerste vergadering van den raad
van commissarissen (zes aangewezen door
't N.V.V., zes door do S.D.A.P.) ,van de
N.V. „De Arbeiderspérs" werd tot voorzit
ter benoemd de heer Wibaut, tot vice-voor-
zitter de heer Kupers, tot secretaris de
heer Van der Veen (directeur van „Volk"
en „Voorwaarts", tot tweede secretaris de
heer Lindeman.
Al de bestaande partijbedrijven, die
voortaan door S.D.A.P. en N.V.V. samen
zullen worden beheerd, zullen in één N.V.
worden vereenigd. Het nieuwe bedrijf zal
dan omvatten de dagbladen „Volk" en
„Voorwaarts", de drukkerijen „Vooruit
gang" en „Voorwaarts", de uitgeversmaat
schappij „Ontwikkeling" en de boekwin
kels in de verschillende plaatsen van het
land.
De oprichting van plaatselijke of gewes
telijke dagbladen wordt in een rapport van
den directeur bepleit. Besloten werd de fi-
nancieele mogelijkheid te onderzoeken van
de uitgave van een eigen blad voor Den
In den ouderdom van 62 jaren overleed
te Utrecht de heer H. A. Beets, oud-notaris.
De Delftsche Groentenveiling heeft
besloten tot het graven van een nieuwe ha
ven aan den Hoornschen weg nabij Delft
Het voornaamste nieuws,
BUITENLAND.
De Commissie-Loudon zal in April van
het volgend jaar bijeenkomen.
Zal Poincaré moeten aftreden.
Het fort Vanguardia opnieuw door Boll»
vianen bezet.
De PHAEN. in Indië (Luchtvaart,
2de blad).
BINNENLAND.
Eer nationale bedevaart naar Rome. (2de
blad).
De Eerste Kamer heeft het wetsontwerp
inzake de leerlingenschaal aangenomen.
(1ste blad).
De Kamerverkiezingen. Advies voor
de candidaatstelling in den Kieskring Lei
den. (1ste blad).
PATER RAFAEL SLOOTJES.
M-jrgenochter.d te 10 uur zal pater Ra-
faël Slootjes O.Praem. zijn eerste Plech
tige II. Mis in de Parochiekerk alhier
opdragen.
en daarvoor een bedrag van 40.000 bo-
schikbaar gesteld.
De gemeenteraad van Eindhoven
heeft in principe besloten tot den bouw
van e^n nieuw raadbir's.
Uc gemeenteraad van Zeist besloot
gisteren tot het overdoen van hot gemeen
telijk electriciteitsbedrijf aan de N.V.
Prov. Utrechtschc Electrische Mij. voor een
totaal bedrag van 1.123.500 waaronder
650.000 voor de z.g. good-will.
EEN LADELICHTER OP PAD.
Gisteravond heeft een ladelichter kans
gezien bij twee winkeliers hier ter stede
zijn slag te slaan. Omstreeks half acht
heeft hij aan verschillende winkels een
bezoek gebracht en gevraagd naar artike
len, die niet voorhanden wuren. Toen do
winkeliers zich daarop even verwijderden
heeft hij zijn slag geslagen. Bij den heer
B. aan de Haarlemmerstraat werd een be
drag van 65 uit de cassa gehaald, bij den
heer E. aan do Breestraat een bedrag van
ƒ130. Zijn signalement luidt: leeftijd pl.ni.
30 jaar, groot donker uiterlijk, beschaafd
vlugge spraak, gekleed in donkere winter
jas.
Prof. Dr. D. C, Hesseling.
Prof. dr. D. C. Hesseling, buitengewoon
hooglceraar in het Nieuw-Grieksch aan de
Universiteit alhier, zal 15 Juli a.s. den 70-
jarigen leeftijd bereiken en derhalve aan
het eind van dezen academischcn cursus
het hoogleerairsambt moeten neerleggen.
Prof. Hesseling gaat zich na zijn altre
den metterwoon te Wassenaar vestigen.
Coöperatieve Tuindersleenbank.
Op de gisteren gehouden publieke ver-
kooping is door de Coöperatieve Tuin
dersleenbank aangekocht het Bankgebouw
Rapenburg 63, waarheen het bedrijf, wat
belangrijk zal worden uitgebreid, eerst
daags van Hooigracht 34 zal worden over
geplaatst.
De bedoeling is, ook het cheque- en
wi8selverkecr in het bedrijf op te nemen,
waarvoor de Bank den geheelen dag za)
geopend zijn.