AILPACCA
bezit
Ubu Lepen
12. Rg5—f4, Tf3c8; 13. a2—a4, d5Xc4; 14.
Pd2Xc4„ Ra«Xc4; 15. Re2Xc4, Pf6—d5; 16
Dc2d3, PdDXf4; 17. e3Xf4, Tc8—d8; 18.
Tfl—el, g7g619. Dd3—f3, Pd7—f6; 20.
g2g4, PfO—do; 21. f4—f5, e6Xf5; 22 g4X
f5, Td8e8; 23. Kgl—fl, Ta8—d8; 24. f5—
f6, Te8X©lt; 25. TalXol, DaXa4; 26. Rc4
Xd5, c6Xd5; 27. Df3—fl, Da4—c6; 28. Tel
e7, o7a5; 29. Te7—c7, Dc6—e6; 30. Tc7—
e7, De6- c6; 31. Te7—c7, DcGe6; 32. Tc7—
e7, De6c6; 33. Te7—c7, DcGeG. Remise
door herhaling van zetten.
Stand na deze partij: Bogoljubow 1.
Euwe 1.
De derde part ij remise.
Gisteren werd in het Nationaal Schaak
gebouw to Scheveningen de derde partij
gespeeld in de schaakmatch tusschen dr.
Euwe en Bogoljubow. Dr. Euwe speelde met
zwart. De partij werd Indisch gespeeld en
na 54 zetten werd do partij remise. De
stand is thans: 1,5 p. voor Dr. Euwe en 1,5
p. voor Bogoljubow.
Uit de Landbouwwereid.
„Het is, mede in verband met de
vervanging van den iep, ge-
wenscht de huidige wijze van
wogbeplanting te herzien".
De iepenziekte heeft heel wat mooie
>pen en iepenlanen doen vallen, waardoor
ior en daar aan het landschapsschoon
roote scha-de is aangericht. De vraag reet:
ijn er geen boomsoorten, die. den ie-p als
lanboom kunnen vervangen? Voorjaar '27
benoemde de Minister van Binnenl. Zaken
en Landbouw een Commissie, die dat zou
i nderzoeken. Deze Commissie heeft on
langs rapport uitgebracht, dat 33 ct. bij
de Landsdrukkerij te Den Haag is te ver
zijgen. We nemen 't volgende er uit over.
Ook vroeger kwam ziekte en sterfte onder
<!e iepen voor, de iepenziekte moet dut'
waarschijnlijk als een zich telkens herha
lend verschijnsel worden beschouwd. Een
-poedig einde is niet te verwachten, van
een rechtstreeksche bestrijding verwacht
de Commissie weinig heil. Zij beveelt aan:
le. door een oordeelkundige aanplanting
en doeltreffende verzorging van den iep te
trachten zijn weerstandsvermogen te ver-
grooten; 2e. geen iepen te planten, waar
de ziekte sterk optreedt; dit wel te doen
in streken, waar de iepenziekte niet of
slechts sporadisch voorkwam; 3e. ter ver
vanging van den iep op buitenwegen een
keuze te doen uit: gewone eik, wintereik.
beuk en Hollandsche linde; de laatste
soort vooral verdient aanbeveling voor de
bebouwde gedeelten der buitenwegen. Wij
willen hierbij opmerken, dat aanplant van
de Linde zeer in 't belang zou zijn van den
imker, daar deze boomsoorten in 2 a 3 we
ken oen schat van nectar (honigsap) door
de bijen kan doen verzamelen, zooals in den
afgeloopen zomer nog is- gebleken. Waar
veel linden zijn, komen méér imkers, en
wordt dus de bijenteelt ten bate van de
fruitteelt uitgebreid. De Commissie beveelt
voorts aan: het gebruik van hakhout of
laagblijvende struiken, vooral in winderige
streken, ter beschutting van den weg en
ter verfraaiing. Bij den aanl'eg van nieuwe
en bij de omlegging of verbreeding van
bestaande hoofdwegen dient, naar het
oordeel der Commissie, steeds rekening te
worden gehouden met de toekomstige
wegbeplanting, en dienen daarvoor stroo-
ken met een voldoende breedte te worden
bestemd. Omtrent de wijze van beplanting
dezer strooken en de keuze van de hout
soorten is deskundige voorlichting noodig.
Strooken, beplant met hakhout of laag
blijvende struiken kunnen een belangrijke
rol spelen bij de stofbestrijding. Een
nadeelige invloed van een z.g. gesloten
wegdek liet naar het oordeel der commis
sie voor de hand, al ifc' daaromtrent tot nu
toe weinig ervaring opgedaan.
Het zoet worden der Aardappels.
't Is niet juist, zooals velen meenen, dat
het zoet worden der aardappels verband
houdt met het bevriezen. Wanneer men
aardappels bij strenge vorst buiten brengt,
zoodat ze in korten tijd steenhard zijn,
en ze daarna in een warm vertrek laat
ontdooien, dan zal men bij onderzoek in
hun cellen in 't geheel geen suiker ont
dekken; ze smaken dan ook volstrekt niet
zoet. Wel zullen deze aardappels' het leven
hebben verloren, doch ook dat is vaak nog
te voorkomen, als het ontdooien urterst
langzaam geschiedt. Men kan dit verkrij
gen, als men de aardappels bedekt met
turfmolm, welke in de vorst heeft gelegen,
dus sterk is afgekoeld. Men laat ze zoo
liggen, tet de temperatuur in den kelder
weer overal tot boven 't vriespunt is ge
stegen. Of bevroren aardappels' dan niet
zoet zullen smaken? In de meeste gevallen
wel. Immers, vóór het eigenlijke bevriezen
intreedt, waren ze al kortoren of langeren
tijd aan een koude blootgesteld, die jwist
voor het zoet worden zeer gunstig is.
Behalve een krachtiger ademhaling is
er nog een ander verschijnsel in het plan
tenleven, dat het suikergehalte doet afne
men. Zoolang de jonge aardappels met de
moederplant zijn verbonden, wordt in hun
allen voortdurend zetmeel gevormd. De
grondstof hieruit ontstaat in de bladeren
in den vorm alweer van druivensuiker, en
als zoodanig, maar dan opgelost, wordt
deze door de stengeldeelen naar de jonge
knollen gevoerd en daar weer in zetmeel
overgezet. Deze overgang gaat zóó snel,
dat in de cellen der groeiende aardappels'
nooit meer dan geringe sporen van suiker
worden aangetroffen. Na het rijp worden
en na de afscheiding van de moederplant,
duurt deze werking voort, totdat alle sui
ker is verdwenen. Nemen we in aanmer
king, dat de aardappel blijft voortleven,
dan behoeft het ons niet te verwonderen,
dat bij het vermogen om zetmeel uit suiker
te fabriceeren, ook gedurende de winter
maanden blijft behouden, al if het in veel
geringer mate. Hierin bestaat dus een
tweede oorzaak van de verdwijning van den
zoeten smaak.
Het eenvoudige middel, om zoet gewor-
den aardappels hun onaangenamen smaak
te doen verliezen, berust geheel op het
feit, dat in aardappelen voortdurend sui
ker ontstaat, doch dat deze snel weer ver
bruikt wordt, en dat dit verbruik bij ka-
merwarmte, ten gevolge der verhoogde
ademhaling, zoo krachtig is. dat er meer
suiker verdwijnt dan ontstaat. Men achte
dus de zoete aardappels' niet te spoedig
verloren, doch passé eerst de eenvoudige
„ontzoetingsmethode" toe.
Wenken en mededeelingen.
Om den grond in den juisten kalktoe-
stand te brengen, wordt in den regel een
mergelbemesting toegepast. Het effect
hiervan hangt af van de verdeeling der
balkverbindingen door den grond. Hoe in
niger die verdeeling is, des te grooter is
de kans op het bereiken van het doel. De
fijnste verdeeling heeft men natuurlijk in
de oplossing, en men zou een ideale men
ging hebben, indien men kalkmelk in den
grond kon doen dringen, maar in de prak
tijk is dit bezwaarlijk uit te voeren. Wie
gebluschte kalk strooit, kan niet rekenen
op het in oplossing gaan door het regen
water, want vóór dit gebeurt, zijn alle
deeltjes al in koolzure kalk omgezet, die
bijna onoplosbaar is. Verder heeft ge
bluschte kalk de onaangename eigenschap
samen te ballen en grootere stukken te
vormen, welke dan door een huidje van
koolzure kalk worden omhuld, of in hu-
musrijke zandgronden met een huidje van
humuszure kalk worden overtrokken. De
grovere korrels worden jaar in jaar uit
met de bewerking gekeerd en verplaatst
zonder uitéén te rollen. Niet zelden treft
men gronden aan, die zuur zijn en toch
koolzure kalk bevatten. Grove stukken of
stukjes kalk of kalkmergel vriezen een
enkele maal kapot, maar meestal blijven ze
onaangetast of gaan slechts langzaam in
verwering.
Wist U dit?
Legio is het aantal ontginningszieke
gronden, zoowel bouwakkers als graslan
den. Aan het bed rijf slab oratorium voor
grondonderzoek in Groningen kan men u
vertellen of uw grond vermoedelijk, waar
schijnlijk of ontwijfelbaar lijdt aan ontgin
ningsziekte. Men geve acht op zijn gewas
sen: witte haver, lijdende aan de ziekte,
geeft lichte aren, dus zaad met een slecht
Hectoliter-gewicht, voorts groezelig stroo
en een uitloopenden stoppel; erwten en
boonen kunnen een mooi gewas- geven,
maar gezwollen en looze peulen; ontgin-
ningszóek grasland vertoont in hoofdzaak
wollig zorggras en ten slotte 6lechts witte
klaver; de spurrie groeit op zulken grond
welig en blijft niet zelden als onkruid over.
Probaat geneesmiddel: Compost; maar te
duur. Daarom gebruikt men kopersulfaat:
50 tot 100 K.G. per Hectare. Men late een
strook vrij ter controle. Br.
UIT DE KATHOLIEKE WERELD.
Bombay (Engelsch Indië). Agentia Fides:
Een rechterlijk vonnis, de 2de November
te Bombay uitgesproken door den rechter
G. C. Shannou, wat liep over een beschul
diging van bigamie van een zekere Pierre
Saldanha, verklaarde, dat de canonieke
wet van de kerk voor de katholieken de
eigenlijke wet uitmaakt.
De beschuldigde had voor de burgerlijke
autoriteiten een jong meisje gehuwd. Kort
daarop trouwde hij voor een priester in
de katholieke kerk mét een ander. Het
hof stelde zich op het standpunt van de
canonieke wet, volgens welke het burger
lijk huwelijk niet geldig is. Toen de aan
klacht tot bigamie was opgesteld volgden
alle katholieken met levendige belangstel
ling den gang van het proces, en wacht
ten het vonnis met een zekere ongerust
heid af. Het hooge gerechtshof van Cal
cutta had wel is waar reeds vroeger de
beslissingen van de canonieke wet goed
gekeurd in verband met de geldigheid van
het huwelijk tusschen katholieken; en nu
vroegen de katholieken zich met eenige
ongerustheid af, of deze zelfde jurispruden
tie ook door het Hof van Bombay zou
worden in acht genomen. De katholieke
pers wijdde lange kolommen aan het ge
wicht van den uitslag. Natuurlijk betreur
de zij de omstandigheden die in dit geval
aanleiding waren tot het vonnis, doch ze
verheugden zich er over de rechten der
katholieken geëerbiedigd te zien.
De „Catholic Leada" van Madras
spreekt zich aldus uit: „Deze beslissing
is voor de katholieken van vergaande
strekking en het verheugt ons het Ge
rechtshof thans definitief te zien verkla
ren dat de canonieke wet voor de katho
lieken de geldende wet is. De Hindoes
en de Muselmannen volgen in een derge
lijk geval hun eigen wetten. Het is dan
ook billijk, dat de katholieken, die een
eigen wetboek hebben, onder hun eigen
wetten staan en niet onder de wet van
het burgerlijk wetboek. Daar de kerk door
Goddelijk recht, bewaakster is van alle
sacramenten, heeft ze als geldigheidsvoor-
waarden vastgesteld de echtelijke toestem
ming bij het huwelijkscontract. Haar wet
ten bepalen dat het huwelijk tusschen ka
tholieken niet geldig is tenzij gesloten
voor den pastoor der parochie of zijn ge
machtigde met twee getuigen. Het vonnis
dat door rechter Shannon werd uitgespro
ken verwierf de eenparige instemming
van alle katholieken van Indië".
yRome. Agentia Fide?; Een telegram
van Fides meldt ons, d.-t men een schit
terende ontvangst heelt te. aan Z. Exc.
Kardinaal Cerretti, Pause*Gedelegeer
de op het laatste Eucharistische Congres
van Sydney in Australië. De ambtenaren
der regeering en de inlandsche bevolking
trachten om strijd dezen hoogwaardig-
heidsbekleeder te eeren. Vanaf zijn aan
komst aan de haven van Suva, was het
een onafgebroken reeks eerbewijzen en re
cepties. Z.Exc. Sir Eyres Hutson, de Gou
verneur der Fidzji-eilanden en Hooge
Comm. van do Stille Zuidzee, en de
hoogste regeeringsambtenaren zaten aan
aan het feestmaal dat den kardinaal op
het gemeentehuis werd aangeboden.
Een bijzonderheid van de officieele fees
ten ter eere van den kardinaal was de
uitvoering van inlandsche oorlogsdansen,
en andere niet minder schitterende fees
telijkheden, waaraan duizenden inlanders
deel namen. Het was een algemeene geest
drift.
De Fidzji-eilanden liggen op den groo-
ten verbindingsweg tusschen Australië en
de Vereenigde Staten; en de twee havens
Suva en Honolulu op het eiland Hawai
vormen twee belangrijke ankerplaatsen
voor den handel tusschen de twee con
tinenten.
De Fidzji-groep omvat 200 250 eiland
jes, waarvan een tachtigtal bewoond zijn,
en is gelegen op ongeveer 1.800 mijlen ten
N.-Oosten van Sydney in Australië. De to
taal oppervlakte van deze archipel be
slaat 7.451 vierkante mijlen, wat ongeveer
dezelfde grootte is als Frankrijk. Het vi
cariaat Fidzji telt 12.518 katholieken op
een bevolking van 157.266 inwoners. De
Priesters van het Genootschap van Maria
zijn er met de zielzorg belast.
Madras (Indië). Agentia Fides: Op een
zeer talrijk bezochte vergadering van ka
tholieke en Protestante Indiërs, die den
29sten October te Madras werd gehouden,
werd besloten aan de regeering en den
Staatssecretaris een verzoekschrift te zen
den, handelende over de rechten der
Christelijke Indiërs om te worden benoemd
aan de belangrijke regeeringsdepartemen-
ten, in 't bijzonder aan het Hooge Ge
rechtshof en aan do andere rechtbanken.
Het ontbreekt het Indische Genootschap
niét aan bekwame en intelligente man
nen die met eere alle posten in de ver
schillende openbare branches zouden kun
nen innemen. Hun rechten zijn reeds velo
malen miskend, om te voldoen aan den
drang der niet-christen genootschappen,
die grooter invloed hebben. Er is goede
hoop te verwachten dat de voorstellen
der Christelijke Indiërs zullen worden in
gewilligd. Op het gebied van literatuur
en van algemeene beschaving hebben de
Christen Indiërs een zeer hoog niveau be
reikt; en dus zou hun vertegenwoordiging
in de regeeringsdienst beantwoorden aan
hun vorming en aan hun capaciteiten.
Suanhwafu (Chili, China). Agentia Fi
des: De Katholieke bevolking heeft ac
tief deelgenomen aan de feesten bij ge
legenheid der viering van den verjaardag
van de stichting der Chineesche repu
bliek op den lOden October te Suanh
wafu. De plaatselijke autoriteiten hadden
alle vereenigingen en organisaties der
stad, ook de Katholieke, uitgenoodigd om
de feesten mee te vieren; en voor de
eerste maal hebben ook de Vereenigingen
van Katholieke Actie, van de Katholieke
Jeugd, de scholieren, jongens zoowel als
meisjes, en de plaatselijke katholieke fan
fare deelgenomen aan de officieele vader-
landsche manifestaties.
De deelname der katholieken aan deze
demonstraties maakte een zeer goeden in
druk bij de heidenen, in 't bijzonder bij
diegenen die eenige beschaving bezitten;
deze feiten zullen naar men hoopt, heil
zaam werken, om de lasterpraat die doe
de vijanden der kerk wordt rondgestrooid,
te weerleggen, die het Katholicisme voor
stellen als een godsdienst van vreemde
lingen, onvereenigbaar met de ware Chi
neesche vaderlandsliefde.
Canton (China). Agentia Fides: Mr.
Jong, Commissaris van het Departement
van onderwijs, veroordeelt het systeem
van co-éducatie. „Meisjes en jongens moe
ten niet dezelfde scholen bezoeken. Dat'
heeft nooit goede resultaten opgeleverd,
en voor de onderwijzers is het niet mo
gelijk een goede discipline te handhaven".
Mr. Jong herinnert eraan, dat de laatste
communistische onlusten duidelijk hebben
doen zien, dat het grootste gedeelte der
studenten, die aan die betoogingen deel
namen geen andere waren dan de „zeven
tig cavaliers" der communistische meisjes
die naar de gemengde scholen waren ge
stuurd om .er het kwaad in de hoofden
der studenten te zaaien en de jongens aan
te zetten om de gevaarlijkste ondernemin
gen van het communistische plan ui'- te
voeren. En zelfs afgezien van deze be
schouwingen, is het de meening van Mr.
Wang q,.i de jemengde scholen niet prak
tisch zijn, want, zegt h;j: „hoe kan men
verwachten van een jong student dat hij
het hoofd bij zijn studies houdt, als hij
omringd is van aardige jonge meisjes?"
In het nieuwe systeem zullen de jon
gens en de meisjes geheel afgescheiden
scholen krijgen.
Madras (Vocr-^dië). Agentia Fides: De
nieuwe Universiteit Arnamaldi in Indië
zal in haar senaat geen enkele katholiek
tellen, daar de naam van den Aartsbis
schop van Pondicheny uit het getal van
haar leden is geschrapt. De „bill" waar
door de Universiteit werd bekrachtigd,
die gesticht was door Sir Annamaldi
Cherriar werd onlangs dcor det Wetgeven
de Vergadering van Madras, door stem
ming s-.ngenomen.
Hoewel de- Universiteit voor alle klas-
- sen en voor alle gelooven openstaat, is
er in haar senaat geen katholiek verte
genwoordiger. In het wetsvoorstel kwam
onder de leden van den raad den naam
voor van den Aartsbisschop van Pondi-
cherry, in wiens diocees Chidambaram,
de zetel van de nieuwe Universiteit, ge-
legeiï is. Doch zijn naam, evenals die
van den Anglicaanschen bisschop van Ma
dras werden door de commissie ge
schrapt. Bij de debatten over deze wet,
stelde een Hindoesch raadslid den naam
voor van Aartsbisschop van Pondicherry;
hij werd ondersteund door een Muzelman,
doch zonder resultaat.
Chestefield Inlet (Canada). Agentia Fi
ds: De katholieke Eskimo's van het vica
riaat Hudson Baai, Canada, hebben den
Missie-Zondag op een heel bijzondere
manier gevierd. Door Mgr. Arsenius Tur-
quetil, O. M. I., Apostolisch prefect, wa
ren aan alle missie-staties instructies ge
geven dat de plechtigheden, op verlangen
van den Paus, den derden Zondag van
October zouden plaats hebben. Op dezen
dag werd aan het volk het groote belang
van het apostolaat voorgehouden, en dat
men een klein offer moest geven voor het
Pauselijk Liefdewerk tot Voortplanting
des Geloofs. Dit bracht eenige moeilijk
heden mee voor dit land m het hooge
Noorden, waar het geld niet bestaat als
ruilmiddel. Doch de katholieken kwamen
op het geniale idee om him offertjes te
geven in handwerksartikelen, in levens
middelen en in pelzen, wat blijk gaf van
een groote offervaardigheid van de zijde
van een volk wiens armoede van alge
meene bekendheid is.
Het Vicariaat Hudson Baai is een der
„missies" in het Noorden van Canada. De
Missionarissen werken in deze noordelijke
streken onder de Indiërs en de Eskimo's,
en onder de kolonisten van deze dun be
volkte gebieden.
De oblaten van Maria Onbevlekte Ont
vangenis hebben de zorg over de bewo
ners der Hudson Baai en van groote uit
gestrekte ijsvelden in het noorden.
Kanchow (Kiangsi, China). Agentia Fi
des: Momenteel heerscht er rust in de
provincie Kiangsi. De bolsjewistische pro-
papanda heeft geen ernstigen en duurza-
men invloed op de bevolking gehad. In
tegendeel, heeft de communistische actie,
inplaats van de Katholieke Kerk te scha
den, de liefdadigheid der katholieken voor
de armen en ongelukkigen juist goed doen
uitkomen. In verschillende missies van
het Vicariaat Kanchouw, is een duidelijke
strooming naar het Katholicisme waar t,e
nemen. Alle missies geven hoogere cijfers
aan van candidaten voor het H. Doopsel.
Te Ha-Ho-Ly kwamen aanvragen van de
legaties van v.ele dorpen uit het binnen
land om onderwijzers om hun de katho
lieke godsdienst te onderrichten terwijl
ze zich dan van him kant verbonden om
ht bestaan der catechumenen te verzeke
ren als de missie dan voor een catechist
wilde zorgen. Een honderdtal heidenen zijn
thans de katholieke godsdienst aan het
bestudeeren, omdat ze haar goede wer
ken bewonderen.
DE PRIESTER-MISSIEBOND.
Georganiseerde bedelaars.
De organiseerder Kemal stelt
geen prijs op hen.
Moestafa Kemal Pasja, nieuw-Tuikije's
gebieder, heeft voor de naaste toekomst
nog meer op zijn programma staan dan het
geen de jongste berichten vertelden: invoe
ring van Kerstfeest met bijbehoorende
Kerstvacantie, misschien zelfs, op den duur
„afschaffing" van den Mohammedaanschen
godsdienst (hetgeen wel zal willen zeggen:
van alle uiterlijke manifestaties daarvan,
daar als staatskerk het Mohammedanisme
in Turkije toch reeds heeft uitgediend). Ke
mal Pasja is er op uit, van het Turksche
rijk een corporatief samenstel te maken, to
zorgen dat het Turksche volk zich op zijn
Europeesch „organiseert" wijl organisa
tie naar zijn inzicht voorwaarde is voor
efficiency en groote productie
Merkwaardig nu is, dat één gilde in Tur
kije dezen roep van den Ghasi om vakor
ganisatie niet heeft afgewacht en zich
reeds georganiseerd heeft, en des te merk
waardiger daar dit het gilde derbede
laars is.
Te Constantinopel, aldus zegt een be
richt hebben de bedelaars een vakvereeni-
ging gevormd. En hun eerste zorg was
het kon al niet anders een minimum-ta
rief vast te stellen! In Stamboel nemen de
georganiseerde bedelaars geen aalmoezen
meer aan beneden de 2 1/2 piaster. Welda
dige lieden die op een gegeven oogenblik
minder wenschen te geven kunnen daarmee
slechts bij ongeorganiseerde bedelaars te-
recht. Geven zij echter aan bedelaars, op
wier gestempelde kaarten de initialen van
den modernen bedelaarsbond voorkomen,
dan weten zij wat zij aan dezen verschul
digd zijn.
Jammer is het dat Kemal, die anders
zoo vóór organisatie is, juist deze vereeni-
ging wil laten ontbinden. Want hij is van
oordeel, dat bedelaars niet in een vakver-
eeniging, maar in een werkhuis thuisbe-
hooren, en dat menschen, die geld ophalen
met het vertoonen van een lichaamsgebrek,
eveneens ten spoedigste van de straat moe
ten verdwijnen.
Een oord van verschrikking.
Het „dorp d-e r melaatsche n".
Een der verschrikkelijkste plaatsen,
waar menschen wonen, is wel het Russi
sche dorp „Kischlak Michau" of zooals het
in het Nederlandsch heet, het dorp der
melaatschen, dat in de nabijheid van
Taschken ligt en door een reusachtigen
muur omgeven is. De vreeselijke ziekte,
die hier hare zwarte vleugelen uitspreidt,
is éér der meest ontzettende en besmette-
lijkste plagen, die de menschheid treffen
kan.
Vroeger waren de ongelukkigen, die
hier opgesloten werden, van iedere redding
uitgesloten, want er bestond geen afdoen
de hulp tegen deze alles vernielende ziek
te, die de menschen, stuk voor stuk het
vleesch uit het levende lichaam vreet.
Maar thans is er een straal van hoop in
deze plaats binnengedrongen. Er werd n.l.
zooals men weet 'n geneesmiddel gevon
den, dat deze ontzettende ziekte tegen
houdt, n.l. het' sap van een Indische
vrucht.
Vroeger kwamen de geneesheeren hier
heen, maar zij ontmoetten niets dan wan
hoop, want de zieken wisten maar al te
goed, dat geen geneesmiddel voor hen be
stond.
Toen kwam op zekeren dag een jonge
dokter, die een lichtsraal bracht in dit
oord van ontzetting. Hij begon de zieken,
wier kwaal nog niet el te grooten voort
gang had gemaakt, met het nieuwe ge-
neesmidel te behandelen. En hij toonde
aan, dat het ziekteproces daardoor tot
stilstand kwam.
Verschillende personen konden toen de
plaats van verschrikking verlaten. Onder
hen was een professor, die bij de behan
deling der lepra-lijders zelf door de ziek
te aangetast werd, en ook zijn verloofde,
die de grootste tragedie, die voor een
meisje denkbaar is, had meegemaakt.
Want uit liefde tot haar verloofde ging zij
met hem mede naar het Leprozendorp, of
schoon zij gezond was en in den bloed van
INGEZONDEN f.'EDE DEEL ING.
haar jaren, terwijl in „Kischlak Michau"
een zekere dood te wachten stond. Werke
lijk vertoonden zich ook bij haar na enkele
maanden de ernstige teekenen der ziekte.
Op het oogenblik is bij velen het zwaar
ste leed voorbij. Verschillende lijders zijn
zoover genezen, dat zij thans het Lepro
zendorp kunnen verlaten, dat hen voor al
tijd scheen gevangen te houden. Anderen,
bij wie deze ziekte nog niet zoo snelle vor
deringen maakte, vertoonen reeds teeke
nen van blijdschap. Het woord van Dante:
„Gij allen, die hier binnentreedt, laat alle
hoop varendat tot nu toe zoozeer van
toepassing was op Kischlak Michau, heeft
hier zijn vreeselijke zekerheid verloren.
Zooals bekend is, heeft sedert de oud
ste tijden de melaatschheid in Rusland
vele slachtoffers geëischt. Het groote Le
prozendorp is wel het beste bewijs, hoe de
ziekte hier gewoed heeft, want de besmet
ting had langzamerhand zóó om zich heen
gegrepen, dat de regeering zich reeds vele
jaren geleden genoodzaakt zag, om, ter
vermijding van verdere besmetting alle
zieken en verdachten hier af te zonderen.
Buiten de dokters mocht geen enkel ge
zond mensch het gebied van Kischlak Mi
chau betreden en men betrad het ook niet.
Zoo had het dorp zijn eigen bestuur, en,
zooals de dokters vertellen, was het een
treurig en verschrikkelijk gezicht, wan
neer die ten doode opgeschreven men
schen zich nog bekommerden om het or
ganisatieleven.
Kischlak Michau was rijk met natuur
schoon bedeeld. Maar deze bloeiende
pracht van het Zuidelijk aandoend land
schap vormde een sterke tegenstelling met
den doodelijken adem, die van de bewo
ners uitging. Nu is ook hier de zon bin
nengedrongenmen hoopt, dat binnen
afzienbaren tijd het Leprozendorp van den
aardbodem verdwenen zal zijn.
Wat en hoe de Tibetaan „eet".
Hygiëne en levenskunst in
oerstaat.
Een Duitsche onderzoeker, die pas van
een reis door Tibet is teruggekeerd, geeft
in een der Duitsche bladen eenige aantee-
keningen ten beste over wat in het land
van den Dalai-Lama als gastronomie en
hygiëne geldt.
Om zich een idee te vormen van de Tibe-
taansche keuken, moet men allereerst we
ten dat de inlanders op hygiënisch gebied
vreemde begrippen er op nahouden. Was-
sc-hen doen ze zich nooit. Als de modder-
korst op hun lichaam wat al te dik wordt,
krabben zij dien eenvoudig wat af. De Ti-
betanen kennen voorts geen vorken of le
pels. Zij halen hun kost met linker- of rech
ter-, of met beide handen, uit een geweldi
gen pot omhoog, waaromheen alle leden
van het gezin hebben plaatsgenomen. Ser
vetten zijn er natuurlijk niet. De handen
worden na „gebruik" kalmweg aan het
hoofdhaar afgeveegd.
De nationale schotel bestaat uit een soort
pudding van „tsamba", een meel van een
bijzondere graansoort. Alvorens te gaan
eten, zorgen de inlanders eerst hun „boeno"
of kroes te reinigen, dien zij altijd bij zich
dragen. Dat reinigen gebeurt met de tong
of met die van hun hond
De „tsamba" wordt toebereid met een
kwantum thee en een stuk boter, geen ver-
sche boter wel verstaan, maar goed ranzige.
De aldus ontstane pap is donkerbruin, wel
ke kleur niet te danken is aan de samen
stellende substanties, maar aan den toe
stand van de handen die ze hebben toebe
reid
In tegenstelling tot wat dit alles zou
doen gelooven hebben de Tibetanen een
„levenskunst". Zoo genieten zij hun thee
bijvoorbeeld luid slurpende, hetgeen als
summum van distinctie wordt beschouwd.
Een fijnzinnig gebaar, dat eveneens zeer op
prijs wordt gesteld, is, wanneer men bij den
aanvang van den maaltijd een stuk ranzig
spek uit zijn zak haalt en dat tusschen de
gasten verdeelt, na het klein gemaakt te
hebbenmet zijn tanden.
INGEZONDEN MEDEDEELING.
VOOi
Alpacca la\eo vertrouwensartikel.
Zorg dus er 'zeker vtfi te zijn. dat
Uw vertrouwen niet-misplaatst is.
Eisch daarom G ER O, het merk,
dat U de absolii^ garantie geeft,
dat Uw lepels eg Vprken inderdaad
een bezit voor tlw lieven zullen zijn.
Gero-Alpacca'iepels ^n vorken zijn
reeds verkrijflb. vanafcf 4.20 p. doz.
