1
BERICHT,
BUITENLAND.
BINNENLAND.
Land en I uinbouw
20ste Jaargang
MAANDAG 17 DECEMBER 1928
No 6056
9e- Sekióeke 0ou/tomt
De ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij vooruitbetaling-
Voor Leiden 19 cent per week. f2.50 per kwartaal
Bij onze Agenten 20 cent per weekf 2.60 per kwartaal
Franco per post f2.95 per kwartaal
Het Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné's ver
krijgbaar tegen betaling van 59 ct. per kwartaal, bij voor
uitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 ct., met Geïllustreerd
Zondagsblad 9 ct.
Dit blad varschijnt eiken dag uitgezoniLid Zon- en Feestdagen. F
Bureaux: PAPENGRACHT 32 LEIDEN
TEL. INT. ADMINISTRATIE 935 REDACTIE 15
GIRONUMMER 103003 POSTBUS No. 11
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT:
Gewone advertentiën 30 cent per regel
Yoor IngezoDdcn Mededeelingen wordt bet
v. dubbele van het tarief berekend.
Kleine advertentiën, van ten hoogste 30 woorden
betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en
huur, koop en verkoop f 0.50.
Dit nummer bestaat uit
twee bladen.
Zij, die zich met 1 Januari a.s. wenschen
te abonneeren op „De Leidsche Courant",
ontvangen tot dien datum de verschijnende
nummers gratis.
DE ADMINISTRATIE,
V Aansluiten bij den Vakbond
In het verslag over de bespreking van
den directeur der Ned. Spoorwegen met
den pertoneelsraad lezen wij, dat het lid
van de directie de heer Ka Iff, opmerkte,
dat „hem de ongeorganiseerden niet sym
pathiek zijn, hoewel het z.i. mogelijk is,
dat sommige personen onder de bestaande
organisaties geen vorm van vereeniging
vinden, welke overeenkomt met hun be
ginsel".
En het andere lid van de directie, de
heer v. Manen, zich nog positiever uit
drukker!, vergelc1- de niet-georg i-
seerden met burgers, die hun belasting
niet betalen".
De heer v. Manen meent due hetzelfde,
wat zoo vaak door de leiders van organi
saties wordt beweerd en wat hun wel eens
wordt kwalijk genomen: De niet-georga-
niseerden zijn klaploopers
Klaploopers n!.. omdat zij profiteeren,
direct of indirect, zonder er zelf iets v:or
gedaan te hebben, van de vruchten, door
de organisaties bereikt. Oók bij den pa
troon, bij ;en het personeel niet geor
ganiseerd is, worden de arbeidsvoorwaar
den op fabriek, werkplaats of kantoor
bepaald of beinvloed door wat door de
organisaties is bereikt' geworden. Dat kan
niet worden ontkend! Maar mogelijk is in
derdaad en 't is ook werkelijkheid
„dat somige personen onder de bestaan
de organisaties geen vo>rm van vereeniging
vinden, welke overeenkomt met him be
ginsel". Wij kunnen ons voorstellen, dat
zelfs vele arbeiders, die niet positief
Christelijk zijn, er toch ook niet toe kun
nen besluiten, om zich in de zoogenaamde
moderne vakbeweging te organiseeren.
welke feitelijk in dienst staat van de pro
paganda voor het socialisme.
En 't is ook daarom onverantwoordelijk,
om van alle arbeiders te eischen, of om
hen aan te sporen of aan te raden, lid te
worden van een vakorganisatie.
Maar in ieder geval kunnen cll'le Katho
lieke arbeiders arbeiders in uitg-êbrei
den zin lid worden van een vakorgani
satie. Van de Katholieke vakorganisatie!
Z ij verkeeren zeker niet in de noodza
kelijkheid, klaplooper te zijnZij kunnen
dat voorkomen, door het lidmaatschap van
den Katholieken Vakbond, waardoor zij
tegelijkertijd medewerken in, mede-steu
nen den grooten en algemeenen strijd, die
wordt gestreden tussehen ben, die den
Godsdienst erkennen, en hen, die den
Godsdienst in het openbare leven buiten
sluiten
Voor de Katholieke arbeiders kan geen
verontschuldiging 'den, om af
zijdig te blijven van de Katholieke vak
organisatie. Hen roept daartoe op een
maatschappelijke plicht.
VOLKENBOND.
DE VOLKENBONDSRAAD.
De laatste zitting.
De ontwapeningscommissie.
De werkzaamheden van de December-
zitting van den Volkenbondsraad zijn ge
ëindigd.
Zaterdag vergaderde de Raad even vóór
elf uur voor het laatst en behandelde een
geheele reeks kwesties, die samenhangen
met de bescherming der minderheden in
Opper-Silezië. Hij nam kennis van diver
se rapporten over petities van den „Deut-
schen Volksbund" in Poolsch-Opper-Silezië
in zake de bescherming der Duitsche min-
derhedenscholen, in welke kwestie de Ja-
pansche gedelegeerde Adatsj als rappor
teur optrad.
Het staat thans vast, dat de voorberei
dende ontwapeningscommissie binnen drie
maanden zal bijeenkomen. De voorzitter der
commissie jhr. Loudon zal dezer dagen de^
betreffende uitnoodigingen aan de leden
der commissie verzenden.
FRANKRIJK.
De financieele schandalen.
Klotz naar de gevangenis
overgebracht.
Nadat Vrijdag tegen den ex-minister
Klotz een bevel tot arrestatie wegens be
drog en valschheid in geschrifte was uitge
vaardigd, was zijn verblijf in het krankzin
nigengesticht van Suresnes niet langer mo
gelijk. Hij is dan ook naar de ziekenafdee-
ling van de gevangenis van Fresnes over
gebracht, waar Jrie specialisten een onder
zoek naar zijn geestvermogens zullen instel
len.
ENGELAND
Een vriendelijk gebaar jegens Rusland?
Een rede van het Lagerhuislid
B o o t h b y.
Het Lagerhuislid Boothby parlementair-
particulier secretaris van Churchill, heeft
dezer dagen een rede gehouden over Rus
land. Eenerzijds gaf Boothby to kennen,
dat hij het voortbestaan van de breuk tus
sehen de beide landen voor Groot-Brittanje
nadeelig acht. Volgens hem kan geen ver
standig mensch met gelijkmoedigheid den
ken aan een voor onbepaalden tijd voort
bestaan van de breuk en beteekent deze
een vertraging van het oeconomisch herstel
en de ontwapening in de oude wereld. Aan
de andere zijde noodzaakte zijn officieelo
positie hem Rusland voor de breuk de volle
schuld te blijven geven.
Boothby stelde voor, dat een paar finan
ciers en industrieelen van aanzien eens
naar Rusland zouden gaan om daar te doen
wat financiers en industrieelen uit andere
belanghebbende landen reeds lang gedaan
hebben, n!. den werkelijken toestand ver
kennen.
Uitdrukkelijk is ontkend, dat de regee
ring, of zelfs Churchill iets met de/e rede
uit te staan heeft, maar de politieke cor
respondent van de „Manchester Guardian"
meent, dat de rede van te voren zorgvul-
dig geprepareerd is en dat hij verbaasd zou
zijn, als zij niet vooraf door Churchill ge
lezen is. Hij gelooft dat zij een voorzichtige
en toch duidelijk diplomatieke zet is. Is
dit juist dan zou de Brtische regeering be
reid zijn onder de oude voorwaarden n.l. er
kenning der schulden en verzaking van alle
communistische propaganda over hervat
ting der betrekkingen te onderhandelen
en zou dit door Boothby's opmerking dat
onder behoorlijke waarborgen in de Lon-
densche City een groote hoeveelheid cre-
diet beschikbaar is voor Rusland aanne
melijk gemaakt zijn.
De toestand des konings.
Röntge n-t h*e rapie toegepast.
Zondagmorgen om elf uur werd het vol
gende door drie doctoren geteekende com
muniqué gepubliceerd:
„In weerwil van een rusteloozen nacht
is de algemeene toestand van den koning
iets verbeterd".
Het bulletin van Zondagavond meldt, dat
de koning een rustigen*dag heeft gehad en
dat de verbetering in den algemeenen toe
stand welke Zondagmorgen geconstateerd
werd zich heeft kunnen handhaven.
Gisteravond werd de nieuwe Röntgen
stralen-therapie op den koning toegepast.
Van gezaghebbende zijde werd bevestigd,
dat het bulletin van Zondagavond wijst op
een kleinen vooruitgang in de goede rich
ting, zoodat de bezorgdheid derhalve ver
mindert.
ITALIË.
Italië's begrooting.
Een milliard lire hooger.
Het kabinet heeft zijn goedkeuring ge
hecht aan de voorloopige ramingen voor
het komende financieele jaar 1929/30. De
oorspronkelijke ramingen, die door de ver
schillende departementen zijn ingediend,
waren 1500 millioen lire hooger dan verlo
den jaar, doch door diverse bezuinigingen
is deze verhooging met 500 millioen ver
laagd.
De voornaamste verhoogingen zijn 41.5
millioen lire voor het ministerie van Oorlog,
9 millioen voor marine, 107 millioen voor
koloniën, 85 millioen voor onderwijs en 4G0
millioen voor openbare werken. Een groot
gedeelte van laatstgenoemd bedrag is ech
ter bestemd voor betaling van in het afge-
loopen jaar gemaakte schulden.
ZUID-AMERIKA.
NIEUWE BOTSINGEN.
Bolivia verovert twee forten.
Algemeene mobilisatie in
Paraguay.
De Boliviaansche minister van Oorlog
maakt bekend dat Zaterdag j.l. opnieuw een
bloedig treffen heeft plaats gehad tussehen
de troepen van Bolivia en Paraguay. Eerst-
genoemden veroverden het fort Boqueron
op de Paraguayanen.
De verklaring van den minister van Oor-
INGEZONDEN MEDEDEELING.
AMSTERDAMS
ANTHRACIET-
Heerenslnflel 34-35; Mi523
A'dam-Hilversum •Lussum/ilaarlem.
log luidt woordelijk: Nadat nieuwe afdee-
lingen Paraguayaansche troepen onze for
ten in den Chaco hadden bedreigd, volgde
een bloedige strijd. Onze troepen hebben
na hun tegenstanders verslagen te hebben,
het fort Boqueron, gelegen in een gebied,
waarop Bolivia trnditioneele en onver
vreemdbare rechten heeft, bezet. Het leger
heeft zijn plicht gedaan.
Naar het blad „El Norte" meldt, hebben
do Bolivianen voorts het fort Rojas Silva
veroverd na een bitter gevecht, waarbij
de stellingen der Paraguyaansche troepen
door Boliviaansche vliegtuigen werden
gebombardeerd.
Nadat de verovering van het fort Boque
ron te La Paz bekend werd, stroomden
20.000 Bolivianen voor de regeeringsgebou-
wen te zamen, waar onder matelooze geest
drift het volkslied gezongen werd. De pre
sident der republiek sprak van het balkon
van zijn paleis de menigte toe, waarbij hij
verklaarde, dat de verovering van het fort
geheel in overeenstemming is met de tra
dities van Bolivia en dat het volk zijn
kalmte, doch ook zijn vaderlandsliefde
moest bewaren.
120 doodenl
Volgens de Boliviaansche regeering zijn
bij de gevechten van Zaterdag 100 Para
guayanen en 20 Bolivianen gedood. Het
Paraguayaansche ministerie van Oorlog
meldt, dat het fort Boqueron slechts door
13 man bezet was, die gezien de Boliviaan
sche overmacht terugtrokken.
Bommen op een stad geworpen.
„La Prensa" te Buenos Aires verneemt
uit Asuncion, dat een Boliviaansche vlie
ger vier bommen ,dio echter niet ontplof
ten, heeft geworpen op het Paraguyaansche
stadje Bahia Negro.
Zal de Paus bemiddelen?
In Italië loopt het hardnekkige gerucht,
dat de Paus bij Bolivia stappen heeft ge
daan om te bemiddelen in het conflict met
Paraguay.
Briand optimistisch.
De „Petit Parisien" meldt uit Lugano, dat
Briand, die als voorzitter van de Raad van
den Volkenbond door de regeering van Bo
livia telegrafisch op de hoogte wordt ge
houden van het verloop van het conflict,
nog steeds hoopt, dat het niet tot vijande
lijkheden zal komen. Het schijnt, dat de
regeering van Bolivia onder den druk van
de openbare meening die door de inneming
van het fort Vanguardia zeer opgewonden
is door de bezetting van het fort in Para
guay een zeker evenwicht heeft willen her
stellen, om de openbare meening te bevre
digen en zich een betere positie bij een
verdere regeling van het conflict door ar
bitrage te verschaffen.
Briand heeft de andere leden van den
Volkenbondsraad in kennis gesteld van
den gang van zaken.
DE KAMERVERKIEZINGEN.
Candidaten in den kieskring Leiden.
Zooals bekend, zijn de R.K. Rijkskieskrin
gen Leiden, Dordrecht, Friesland en Gro
ningen met elkaar verbonden door het re
glement der R. K. Staatspartij, om samen
een candidatenlijst samen te stellen voor
de Kamerverkiezing.
Deze kieskringen moeten zorgen voor
twee kwaliteitszetels (financieele speciali
teit en deskundige op arbeidsgebied).
De heer C. J. Kuipers is gekozen voor
Dordrecht, maar men dacht er over in Lei
den deze candidatuur over te plaatsen
naar een der gTOOte steden en dan hier de
heer Loerakker als arbeidscandidaat te stel
len.
In een vergadering van de besturen der
vier genoemde R. K. Rijkskieskringen is
echter gebleken, dat de heer C. J. Kuiper
geen andere candidatuur zal aanvaarden
dan in den kieskring Dordrecht.
Besloten is, dat de vier kieskringbestu-
ren voor de beide kwaliteitszetels zullen
adviseeren de aftredende Kamerleden A. C.
A. van Vuuren en C. J. Kuiper, terwijl door
de besturen van Dordrecht, Friesland en
Groningen voor den vrijen zetel zal worden
geadviseerd de candidaat, door den kies
kring Leiden aan te wijzen.
Men noemt reeds voor deze vrije plaats
den heer Loerakker, eveneens aftredend
Kamerlid.
De middenstandscandidaat.
Te Haarlem vond dezer dagen een druk
bezochte vergadering plaats van R. K. mid
denstanders uit de drie gewestelijke provin
ciën, naar aanleiding van het besluie van
het Centraal College der R. K. Staatspartij
inzake de toewijzing van den middenstands
kwaliteitszetel.
Men was van meening, dat 't besluit van
het Centraal College voor zoover het be
paalt, dat de middenstandszetel tevens be
doeld is als Zeeuwsche zetel in strijd
is met het kiesreglement der Staatspartij en
met den geest der reorganisatie.
Naar verluidt bestaat het plan, in alle
Kieskringen den heer Mr. Hellenberg Hu-
bar op een vrije plaats te stellen, en de
middenstanders op te wekken, op dezen
candidaat te stemmen, die dan zóó kans
heeft gekozen te worden.
Candidatuur-Veraart.
De heer Veraart heeft aan de „Res." me
degedeeld, dat hij zich niet kan laten wel
gevallen, dat het Centraal College hem
heeft uitgesloten verklaard van het bezet
ten van een zetel als deskundige op arbeids
gebied en men hem heeft willen dwingen
zich te laten stellen voor ©en vrije plaats.
Hij zal zich in 's Gravenhage laten Btellen
als deskundige op arbeidsgebied.
HET SPOORWEGPERSONEEL.
De extra-uitkeeringen.
In de Zaterdagochtend gehouden be
sprekingen van de directie der Nederland-
sche Spoorwegen met den personeelsraad
heeft de directie, naar aanleiding van het
verzoek van de personeelsorganisaties om
een halve maand extra loon met een mini
mum van 70.medegedeeld, dat zij be
reid is te verstrekken een extra-uitkeering
van zeven dagen loon met een minimum
van 30.aan allen die gedurende het
volle jaar 1928 tot nu toe, onder het R. D.
V. hebben gewerkt. Voor hen, die niet het
volle jaar, doch slechts een gedeelte daar
van onder het R. D. V. verband bij de
spoorwegen zijn werkzaam geweest, zal de
uitkeering bedragen 1/4 daarvan voor elk
vol kwartaal. Aan hen, <fce in los verband
of onder arbeidscontract hebben gewerkt,
zal de volle uitkeering slechts worden uit
betaald, zoo zij 280 dienstdagen hebben; zij
die onder dergelijk dienstverband minder
dan 280 dagen zijn werkzaam geweest, ont
vangen niets. Indien technisch mogelijk zal
de uitkeering uiterlijk 24 dezer worden
uitbetaald.
Nader meldt men aan de „N. R. Crt.":
Bij de bespreking van den personeels
raad heeft de directie medegedeeld, dat zij
het overschot van de bedrijfsuitkomsten
over 1928 begroot op 11 millioen waarvan
1.825.000 ten bate van het personeel zal
worden aangewend. Zij was bereid dit be
drag geheel voor de extra-uitkeering te
bestemmen, hetgeen dan zal neerkomen op
een week extra-loon.
De heer Kalff verklaarde dat de direc
tie al sedert 1927 uitkijkt, of, in verband
met de bedrijfsuitkomsten, iets voor het
personeel kan worden gedaan. Zij is nu tot
deze beslissing gekomen. Van formeel recht
van de zijde van het personeel is z. i. geen
sprake. De loonregeling is vastgesteld en
de directie heeft niets goed te maken.
Daarom is er, zeide hij, in de vergadering
ook geen gelegenheid om er verder over te
discussieeren.
Van de zijde van den personeelsraad
werd opgemerkt, dat deze beslissing bij
het personeel teleurstelling zal geven. Er
kend werd, dat het personeel niet het for-
meele recht heeft, doch betoogd werd, dat
het personeel wel een moreel recht op
een extra uitkeering heeft. Aan het hoofd
der spoorwegen staat een bekwame direc
tie; erkend moet evenwel worden, dat de
bekwaamheid en arbeidslust aan de zijde
van het personeel niet minder zijn kan dan
wat van het personeel verwacht mag wor
den. Er werd gezegd, dat deze uitkeering
zal worden opgevat als een fooi.
Van de zijde van de directie werd daar
op ontkend, dat hier van een fooi sprake
zou zijn. Wij doen die uitkeering zoo zeide
de heer Kalff, in volle vrijheid, en zij kan
dus niet beschouwd worden als een fooi. De
heer Kalff ontkende in den verderen loop
der beraadslaging beslist, dat de directie
tot haar besluit tot het doen van deze uit
keering gebracht zou zijn door het verzoek
der organisaties.
Naar aanleiding van het verzoek van den
personeelsraad om de uitkeering slechts
te verstrekken aan de georganiseerden,
zeide de heer Kalff, dat van inwilliging van
dit verzoek ook hierom geen sprake kon
zijn, wijl deze uitkeering gedaan wordt uit
vrijen wil van de directie, niet als ant
woord op een verzoek van de organisaties.
Overigens zeide de heer Kalff, dat ook hem
de ongeorganiseerden niet sympathiek zijn
hoewel hef z. i. mogelijk is, dat sommige
personen onder de bestaande organisaties
geen vorm van vereeniging vinden, welke
overeenkomt met hun beginsel.
De heer Van Manen, het andere lid van
de directie, vergeleek de niet georgani-
seerden met burgers, die hun belasting
niet betalen.
Het voornaamste nieuws.
BUITENLAND.
De V. B. Raad weer uiteen.
Nieuwe botsingen in Zuid-Amerika.
BINNENLAND.
Een extra-uitkeering voor het Spoorweg
personeel. (lste blda).
Auto in een sloot gereden, waarbij do
secretaris-ontvanger van Barsingerhorn is
verdronken. (Gem. Berichten, 2de blad).
Carp's Garenfabriek te Helmond door
brand verwoest. (Gem. Berichten, 2de blad).
Te Pijnacker is het bijenhouden verbo
den. (Gem. Berichten, 2de blad).
Vanmorgen is te Amsterdam bij een
brandje een vrouw verbrand. (Laatste Be
richten).
Bezorging aangeteekende stukken aan huis.
Aanstaande proefneming.
De reeds vroeger aangekondigde proef
neming met bestelling van aangeteekende
stukken bij geadresseerden aan huis, wel
ke zou geschieden in de postale provin
ciale afdeelingen Dordrecht en Maastricht,
zal naar wij thans vernemen met ingang
van 16 Januari a.s. plaats vinden. Het
proefnemingsgebied zal worden uitgebreid
met een groote plaats, waarvoor gekozen
is de stad Utrecht,
Als regel zullen aangeteekende stukken
in alle briefpostbestellingen worden opge
nomen. Uitreiking zal slechts geschieden
tegen afgifte van een door den geadres
seerde of zijn gemachtigde onderteekend
bewijs van ontvangst. Dezo machtiging is
ook noodig voor de huisgenooten. Indien
afgifte niet mogelijk is, kan worden ver
zocht het 8tuk weer in de volgende be
stelling op te nemen, tenzij het vóór dien
wordt afgehaald. Gedurende de proefne
ming zal aan geadresseerden gelegenheid
worden gegeven, om do voor hen aanko
mende aangeteekende stukken desverlangd
van de bezorging aan huis uit te sluiten.
Aangeteekende brieven met een hoogere
aangegeven waarde dan 1000 zullen in
elk geval van uitreiking aan huis worden
uitgesloten. „Tel."
Verlaagde toltarieven te Gouda.
Met ingang van 1 Jan a. s.
Met ingang van 1 Jan. a.s. zal het tol
tarief voor motorrijtuigen van de twee op
den straatweg GoudaBodegraven go-
plaatste tollen met 50 pet. worden verlaagd
De tollen zullen in den vervolge niet meer
verpacht, maar door de Associatie in eigen
beheer gehouden worden.
Proeftuin „Zuid-Hollandsch Glasdistrict".
De Westlandsche Proeftuin „Zuid-Hol
landsch Glasdistrict" vraagt een verhooging
van subsidie om deze n.l. van ƒ3000 op
5000 te brengen. Z. Exc. Minister Kan, is
van meening, dat, wanneer de verschillende
veilingvereenigingen niet kunnen bijbren
gen, het Rijk wel verplicht is steun te ver-
leenen. Z. Exc. zal het noteeren en zijn op
volger warm aanbevelen. Dat is alvast iets,
doch do drie ernstig overwogen verbciorin-
gen, n.l. grondonderzoek, ziektebestrijding
en verwarming benevens bemesting staan
voor 1929 op 't program en hiervoor wil men
wetenschappelijke krachten aanstellen,
doch men weet niet, of de geldmiudelen
hiervoor toereikend zijn.
Jubileum-viering Vereeniging „Westland".
Binnenkort zal de Vereeniging „West-
land" welke ook in het buitenland alom be
kend is en ruim 2000 leden telt, haar 40-
jarig bestaan herdenken. Men zal dit feit
niet onopgemerkt doen voorbijgaan. De
Bond, welke in die 40 jaar zeer veel heeft
gedaan, de streek uit haar malaise heeft
weten op te heffen, zal op een grooische
wijze worden gehuldigd. Nu heeft 't West-
land haar voornaamste cultuur, n.l. die der
druiven, te danken aan Pastoor Verburch,
die ongeveer 300 jaar geleden den eerste
druivenboom in het Westland plantte, en
den weg opende naar bestaan en weelde.
Het Westland eerde hem reeds door te
Poeldijk een straat naar hem te noemen;
thans bestaan er plannen te Poeldijk om
een gedenkteeken bij het a.s. jubileum voor
hem op te richten.
De uienexport in 1928.
Van einde September tot 15 November
j.l. werden te New-York ruim 330 wagons
Nederlandsche uien ar voerd. De prij
zen in den groothandel bedroegen van
7.5010.per baal van 50 K.G. Thans
kan van dezen lang niet onbelangrijken
handel worde gemeld, dat de prijzen zeld
zaam vast zijn en de prijzen ongeveer drie
maal zoo hoog zijn dan het vorig jaar. Do
Amerikaansche uienoogst is dit jaar onge
veer een derde geringer dan in 1927.
