TE WAPEN!
BUITENLAND.
BiNNENLAND.
KERKNIEUWS.
LUCHTVAART.
M ""DAG 10 DcOPMBFR 1923
No 6050
De ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij vooruitbetaling:
Voor Leiden 19 cent per week f2.50 per kwartaal
Bij onze Agenten 20 cent per week. f2.60 per kwartaal
Franco per pos» f2.95 per kwartaal
Het Geïllustreerd Zondagsblad is voor do Abonné's ver-
krjjgbaar tegen betaling van 50 ct per kwartaal, bij voor
uitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 ct., met Geïllustreerd
Zondagsblad 9 ct.
Dit blad vsrschijnt eiken dag uitgezonderd Zon- en Feestdagen. II
Bureaux: RAPENBURG No. 10 - LEIDEN
TEL. INT. ADMINISTRATIE 935 REDACTIE 15
GIRONUMMER 103003 POSTBUS No. 11
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT:
Gewone advertentiën 30 cent per egel
Voor Ingezonden Mededeelingen wordt het
dubbele van het tarief berekend. n
Kleins advertentiën, van ten hoogste 30 woorden, waarin
betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, buur en ver
huur, koop en verkoop f 0.50.
Qit nummer oestaat uit
twee bladen.
II.
Moeten wij onderwijzers leeraren ev
jeugdleiders nu rustig neerzitten en „ach
en wee" klagen over den gruwel der ver
woesting in andere landen te weeg ge
bracht en de oogen sluiten voor het feit,
dat de worm ook hier reeds knaagt aan
het hart der blozende vruchten; zonder
ons bewust te worden, dat er in de groote
centra vaai handelsverkeer en industrie
een verborgen maar geweldige actie ge
voerd wordt volgens het aangewezen plan
der Russische grootmachten?
Gaf niet onlangs een onzer groote dag
bladen in onverbloemde taal een waar
schuwend artikel, waarin tal van intellec-
tueele personen, ook onder de staatsamb
tenaren, met naam en van werden ge
noemd, die reeds besmet zijn met het gif
der communistische bacil!!!
En daarom „te wapen', nu het gecoali-
seerde internationale leger ook ons erf be
dreigt!! Moet nu alles, wat we door reu-
zen-inspanning, door talent, geld, toewij
ding en offers van allerlei aard op chris
telijk en staatkundig terrein hebben tot
stand gebracht met één doodelijken slag
worden vernietigd? FelW dan ooit moet
ons verweer zijn. De ernst van de dingen
die komen zullen late ons geen dag on
bezorgd ongemoeid of onbedachtzaam.
Geen laskheid, waarvoor we zouden moe
ten boeten; geen slaperigheid of onver
schilligheid, waardoor we ons eigen graf
graven! De massa moet worden onge-
schrikt door een ongewoon geluid.
Wanneer langs onze Brabantsche Maas-
oorden bij ijsgang of watersnood gevaar
dreigt, donderen de kanonnen: „Weest op
uw hoede"!
En daapom de scholen, de lagere school,
de voorbereidend-hoogere, de middelbare
kortom alle opleidings-instituten, van wel
ken stand of soort dan ook, in volle actie
tegen het monster der revolutie, zoowel
direct als indirect!
Indirect door op de eerste plaats bij
onze leerlingen aan te kweeken: waren
godsdienstzin, diepe godsdienstkennis,
eucharistischen geest, de eenige weg waar
langs we komen het in Christus geinstau-
reerde leven, een groote warme genegen
heid voor het heiligdom der familie, hc\,
huisgezin, een band van liefde en bron
van gezag. Zoo het huisgezin, zoo het
volk.
Direct a. door klare, bevattelijke uit
eenzetting van den aard van het commu
nisme, zijn doel en streven, toegepaste
middelen en ontzettende gevolgen;
b. door klaslectuur en het verspreiden
van brochures onder de jeugd handelend
over de gruwelen, de verwoestingen en de
ellende door het communisme aangericht;
c. door optochten, vertellingen, het lied
het tooneel, lichtbeelden, filmen enz.
Indirect :a. door verdieping van eigen
godsdienstig leven en eigen vorming tot
een degelijke Roomsche persoonlijkheid.
Wat men niet heeft, kan men niet geven;
b. door^jn onderwijs- en opvoedingsperi
odieken de slapenden onverpoosd wakker
t* schudden, totdat zij eindelijk rechtop
komen staan op hun slappe voeten en door
hun ziel gaat varen het lichtend flikke
rend woord van de wachters op de tinne;
c. door op vergaderingen de juiste lijnen
uit te stippelen, waarlang de actie in haar
onderdeelen moet gevoerd worden en uit
gebreid.
Wie zich het groote gevaar klaar be
wust is, zal zich van dag tot dag herinne
ren de zware verantwoordelijkheid, die op
hem drukt en de belangen der jeugd be
hartigen met al de geestelijke en phy-
sieke krachten waarover hij beschikken
kan.
Wanneer dan nog de immer-parate
Roomsche .s haar batterijen plaatst
achter de strijders, om den aanval te on
dersteunen en haar kanonnen onverpoosd
laat donderen langs de vlakte;
wanneer geestelijke en wereldlijke auto
riteiten iedere gelegenheid benutten de
legers aan te wakkeren met hun moreelen
en daadwerkelijken steun;
wanneer op katholieke dagen en con
gressen het communisme tot een onder
werp van bespreking wordt gemaakt;
wanneer de talrijke bonden en vakver-
eenigingen zoowel in besloten kring als
naar buiten de anti-commun:stische bewe
ging propageeren en ondersteunen;
wanneer vaders en moeders hun waak
zaamheid verdubbelen en een open oog en
hart hebben voor de intense belangen
hunne kinderen;
wanneer leiders op fabrieken en werk
plaatsen de uiterst moeilijke taak der Di
recteuren van jeugdbonden en E. Iv. ver-
eenigingen begrijpen en hunne toewijding
met hunne sympathie dekken, dan blijft
de jeugd aan ons en zal het toekomstig
Nederland niet ondergaan door uitputting
schande en verdierlijking en niet wegster
ven in bloed en tranen.
Ook in het socialisme dat slechts als
een voorlooper kan beschouwd wordefl
van het communisme, hebben we een even
geduchten vijand te zien.
En toch, hoevelen zijn er niet, die te
zeer in zich zelf verdiept, feitelijk buiten
het leven staan en dus de kracht en den
invloed dier geestesstroomingen niet ken
nen of begrijpen.-Dezulken vooral moeten
met een stevigen duw in den rug worden
aangepord en gewezen op het heilig
doel, het moddelpunt van den strijd, waar
heen alle krachten zich moeten concen-
treeren.
De plattelandsbevolking kan nog heel
rustigjes neerzitten bij couranten en vak
bladen en innig betreuren de communis
tische gruwelen in Mexico en Rusland,
maar acht zich nog niet geroepen tot deel
name aan den strijd, alhoewel reeds daar
ook offers worden gebracht aan den de
mon van den modernen tijd. Ook daar
valt te constateeren verzwakking der
Roomsche energie en verkankering van
het vroeger zoo sterke moreele leven.
Eerst dan, wanneer een handvol tiran
nen de massa beheerscht, het roode spook
der revolutie zich op hun haardsteden
werpt, zullen de oogen wijd openstaan van
verschrikking. Zijn Rusland en Mexico,
als een sprekend bewijs, niet het tooneel
van menschonteerende en bloedige tafe
rcelen?
Is de veroordeeling van de kloosterover
ste, de z.g. Moeder „Conception" in Me
xico, het onschuldige slachtoffer der Cal-
les-tiranie, niet een duidelijke, sprekende
illustratie van hetgeen ook onze geloovigo
Katholieken te wachten staat, wanneer
het Nederlandsche koningshuis ooit zou
ondergaan in communistischen revolutie-
brand?
Daarom herhalen we nog eens met des-
temeer aandrang: „Te wapen" om kerk en
vaderland en huisgezin te bewaren voor
die catastrophe.
En al ligt de eindtriomf in Gods hand,
het staat aan ons dat uur der zegepraal te
bespoedigen.
Oss. F. M. BALDUINUS
BELGIE
Eorms gekozen.
Zondag had te Antwerpen de verkiezing
plaats, waarbij de Ylaamsehe nationalisten,
dr. Borms, die zooals men weet, nog altijd
gevangen zit, als candidaat hadden gesteld.
Volgens hedenmorgen ontvangen berich
ten is dr. Borms gekozen. Hij zal evenwel
geen zitting kunnen nemen.
FRANKRIJK.
Ook een schandaal te Straatsburg,
Veel gelijkenis met dat
d. e> r „Gazette du F ran c".
Ook te Straatsburg is thans een finan
cieel schandaal ontdekt, dat veel gelijkenis
vertoont met dat van de „Gazette du
Franc". Zaterdag is namelijk de directeur
van het Institut Financier de TEst, dc El-
zasser Weill, gearresteerd.
Deze onderneming, die twee jaar geleden
in zeer bescheiden omvang werd opgericht,
gaf een financieel blad uit onder den naam
van „Neue Finanz-Zeilschrift für Elsass-
Lotharingen" dat ten doel had publiciteit
e verleenen aan twijfelachtige ondernemin
gen. De zaken floreerden zoodanig, dat zes
maanden geleden luxueuze kantoren wer
den geopend. Nadere bijzonderheden kon
den niet worden verkregen, omdat do offi
cier van justitie geen nadere mededeelingen
wenschte te doen.
INGEZONDEN MEDEDEELING.
AMSTERDAMSCHE
DUITSCHLAND.
Mgr. Kaas leider der Centrum-partij.
Op het partij-congres van het Centrum
werd Zaterdag mgr. Kaas met groote meer
derheid bij de eerste stemming tot voorzit
ter der partij gekozen. Op hem werden 184
stemmen, op den afgevaardigden Joos 93 en
op Stegerwald 42 stemmen uitgebracht.
Mgr. Kaas zal waarschijnlijk de politiek
van den afgetreden voorzitter van het Cen
trum, dr. Marx, voortzetten. Zijn eigenlijk
gebied is de buitenlandsche politiek. Ook
gedurende de laatste Rijksdagdebatten
trad hij namens de Centrumpartij op en
richtte zijn aanvallen voornamelijk op de
houding der Engelsche regeering. Hij ver
tegenwoordigde de partij steeds bij de be
sprekingen van de Volkenbondsvergadering
,te Genève.
De nieuwe Centrum-voorzitter is thans
48 jaar oud en professor aan het Semina
rium voor priesters te Trier. In 1919 werd
hij tot lid van de nationale vergadering ge
kozen en sedert 1920 maakt hij deel uit van
den Rijksdag.
ENGELAND
Ongerustheid omtrent Koning George.
Iletlaatste bulletin
onbevredigend.
Het bulletin van Zondagmiddag luidt:
De koning heeft eenige uren geslapen. Het
voortduren van de koorts heeft als onver
mijdelijk gevolg een zekere mate van uit
putting ten gevolge gehad. De polsslag ver
zwakt echter niet.
Het avondbulletin verscheen om halfne-
gen. Hierin wordt g°(^gd: „De koning had
een rustigen dag, ocii'de uitputting, waar
van melding werd gemaakt in het bulletin
van hedenmorgen, is niet verminderd. De
pols blijft onveranderd".
Het bulletin van gisteravond werd niet
als geruststellend beschouwd, daar thans
uitputting gevolgd is op de koorts, die ne
gentien dagen lang heeft aangehouden. Ook
't feit, dat thans voor de eerste maal over
de pols gesproken wordt, kan moeilijk 'als
een bevredigend tecken beschouwd wore i
en wijst er blijkbaar op, dat, hoewel de
doctoren thans melden, dat de pols onver
anderd blijft, er op dit punt een zekere on
gerustheid bestaat.
AFGHANISTAN.
Succes van Aman Oellah.
De koning keert naar Kaboel
terug.
Uit Teheran wordt gemeld, dat het
Aman Oellah gelukt is door een krachtigen
aanval, waarbij ook gebruik werd gemaakt
van vliegtuigen, de opstandige stammen
beslissend te verslaan en hun groote ver
liezen toe te brengen; meer dan 200 op
standelingen zouden zijn gedood. De stam
men hebben zich in de bergen teruggetrok
ken.
In een telegram door de Afgaansche le
gatie te Londen ontvangen wordt gemeld,
dat driehonderd Shinwari-rebellen zijn ge
dood en tweehonderd gevangen genomen in
een gevecht met Afgaansche troepen on
der Aman Oellah. De Shinwari hebben om
mede gevraagd. De besprekingen zijn be
gonnen.
CHINA.
Moekden tegen Nanking.
Naar uit Moekden gemeld wordt, heeft
de door generaal Tsjang Hsu-liang bijeen
geroepen militaire conferentie, waaraan
alle gouverneurs-generaal van Noord-
Mandsjoerije deelnemen, besloten een ver-
eeniging met Nanking van de hand te wij
zen. Den maarschalk werd verzocht de
zelfstandigheid van Noord-Mandsjoerije te
proclameeren. Volgens een bericht van het
Chineesche blad „Sjin Bao" heeft de Japan-
sche regeering dit plan goedgekeurd. Do
opperbevelhebber der troepen van Noord-
Mandsjoerije, generaal Yan, is naar Tokio
vertrokken om aldaar onderhandelingen te
voeren.
De regeoring van Nanking heeft maar
schalk Tsjang Hsu-liang medegedeeld, dat
zij dc zelfstandigheid van Noord-Mand
sjoerije niet erkent en middelen zal vinden
om aspiraties in die richting te verijdelen.
ZUID-AMERIKA.
GRENSCONFLICT.
Tusschen Bolivia en Paraguay.
Groote opwi n-d ing te la Paz.
Door het grens-incident in de omgeving
van t fort Galpon, aan de grens van Bo
livia en Paraguay, is een ernstig conflict
tusschen die landen ontstaan.
Vrijdag werden, zooals gemeld, door sol
daten uit Paraguay Boliviaansche strijd
krachten ontdekt in het gebied van Chaco,
waarop beide staten meenen recht te heb
ben. Toen de Bolivianen niet voldeden aan
het verzoek zich terug te trekken en den
bouw van het fort, waarmede zij bezig wa
ren, stop te zetten, onttsond een gevecht,
waarbij 22 man van de Bolivianen gedood
of gewond werden.
Intusschen zijn de Bolivianen echter
met een versterkte macht naar het betwis
te gebied teruggekomen en hebben opnieuw
de versterking Vanguardia in bezit geno
men, die oorspronkelijk eigendom van Pa
raguay is geweest, welk bezit echter door
Bolivia niet werd erkend. Nadat de Boli
vianen zich in de vesting hadden genes
teld, deed opnieuw een versterkte afdee-
ling der Paraguayanen een aanval op de
vesting, na vooraf de Bolivianen te h'ebben
verzocht zich terug te trekken. Na eenige
schermuteselingcn trokken laatstgenoem
den terug en lieten de vesting weer in han
den van cle soldaten van Paraguay.
Door de berichten over dit incident ont
stond in La Paz groote opwinding. De lei
ders der politieke partijen kwamen direct
bijeen en verzochten hun aanhangers zich
vereenigd achter de regeering te scharen.
De gemeentelijke vexdciezingen, die Zondag
zouden plaats hebben werden uitgesteld en
duizenden personen trekken langs de stra
ten. Door het Congres werd een geheime
zitting gehouden.
De regeering heeft besloten de diploma
tieke betrekkingen met Paraguay te ver
breken en heeft den gezant van dien staat
te La Paz zijn paspoort overhandigd, ter
wijl de gezant te Asuncion is teruggeroe
pen.
Nieuwe stakingsonlusten in Columbia.
Bloedige gevechten met de
regeeringstroepen.
De regeeringstroepen van Columbia heb
ben twaalf stakers gedood, een groot aan
tal gewond en een twintigtal gevangen go-
nomen bij de gevechten welke Zaterdag bij
Santamarta plaats hadden. Het departe
ment van Oorlog heeft een communiqué
gepubliceerd, waai'in verklaard wordt, dat
te Santamarta de rust hersteld is, doch dat
de stakers in de omgeving der stad de ge
bouwen van de United Fruit Company heb
ben aangevallen en er ettelijke in brand
hebben gestoken. Zij hebben een trein doen
ontspoi*en en dc vrouwen en kinderen weg
gevoerd. Te Reten, waar hevige gevechten
grvoerd zijn, zijn de stakers verdreven,
waarbij zij zware verliezen leden.
Nederlandsche Vereeniging voor
Armenzorg en Weldadigheid.
De opleiding van verzorgers
voor onmaatschappolijken en
m a a t sc h a p p e 1 ij k zw a k k e n.
Door de Nederlandsche Vereeniging
voor Armenzorg en Weldadigheid is inge
steld een „Permanente Commissie intake
de opleiding van verzorgers voor onmaat-
schappelijken en maatschappelijk-zwak-
ken". Deze commissie is als volgt samen
gesteld: Mr. H. de Bie, voorzitter van den
Ned. Bond tot Kinderbescherming, te Rot
terdam, Voorzitter; Mr. M. J. A. Moltzer,
Directeur van de School voor Maatschap
pelijk Werk te Amsterdam, Duin en
Kruidbergweir B 31, Santpoort, Secreta
ris; Dr. P. Bierens de Haan, Psychiater,
te Rijsenburg; Mr. A. de Graaf, Inspec
teur van den Centraal-Bond van Christe-
lijk-Philantropsehe Inrichtingen en In
wendige Zending te Zeist; G. II. Honing,
Hoofddirecteur van de Vereeniging „Hulp
voor Onbehuisden" te Amsterdam; Mej.
E. M. Mcelboom, Directrice van het 2de
Doorgangshuis der Vereeniging „Tot
Steun", te Apeldoorn; Mevr. M. G. Mul
ler— Lulofs, Presidente van de Vereeni
ging tot Verbetering van Armenzorg te
Utrecht en Ondervoorzitster van de Ned.
Ver. voor Armenzorg en Weldadigheid;
Mr. Dr. N. Muller, Secretaris van het Ge
nootschap tot Zedelijke Verbetering der
Gevangenen, te Alkmaar; Prof. Mr. W. P.
J. Pompe, Hoogleeraar in het Strafrecht
te -Utrecht.
De commissie is op 17 November j.l.
geïnstalleerd en heeft bereids haar werk
zaamheden aangevangen.
Uit de Tilburgsche Textielindustrie
De onderhandelingen.
Naar de „Msbd." verneemt, heeft liet
bestuur van de Vereeniging van Tilburg
sche Fabrikanten van wollen stoffen aan
de leden alsnog voorgesteld gedeeltelijk
ook te gemoct te komen aan den wensch
van den R. K. Textielarbeidersbond St.
Lambertus door verhooging der minima
voor volslagen arbeiders met 2 cent en
voor draadmakers met 11/2 cent per uur.
Voor wat betreft den wenschen tot in
voering van een algemeen pensioenfonds
en uitbetaling van do alg. erkende christe
lijke feestdagen was bereids aan den R.
K. Textielarbeidersbond meegedeeld d«*t
het pensioenfonds zal worden ingevoerd,
zoodra de wettelijke belemmeringen die
Het voornaamste nieuws.
BUITENLAND.
Borms te Antwerpen gekozen.
Nieuwe leider van het Duitsche Centrum
Ernstig grensconflict tusschen Bolivia ei
Paraguay.
BINNENLAND.
Arrestaties in verband met de moord aan
den Oostzeedijk te Rotterdam (Gem. Ber-,
2de blad).
Een roofoverval te Boekei (Gem. Berich
ten, 2de blad).
Een vergiftigingsgeval te Ooste»,t
(Gem. Berichten, 2de blad).
Een instorting bij de St. Pietersberc
(Gem. Bei-ichten, 2de blad).
momenteel nog tegen den in beginsel aan
vaarden opzet bestaan zijn opgeheven eu
dat tot uitbetaling der Alg. Christ-, er
kende feestdagen zal worden overgegaan
indien St. Lambertus medewerking wil
verleenen aan het verkrijgen van de toe
passing ook voor de Tilburgsche textiel
industrie van art. 28 lid 7 der Arbeidswet
n.l. het verkrijgen van vergunning om ge
middeld 48 uur per week tc werken.
Uniforme prijsstelling voor
kruidenierswaren.
Het Ned. Weekblad voor Kruideniers
waren meldt, dat door samenwerkend o fa
brikanten een landelijk bureau is opge
richt tot handhaving van vastgestelde
prijzen.
De bedoeling is, <lt de winkeliers en
grossiers die afwijkingen van <le prijsstel
ling in eenig artikel door alle samenwer
kende fabrikanten van levering hunner
porductcn zullen worden uitgesloten.
In dit bureau hebben zitting genomen
de hecren D. J. van Hocten Jr. (voorzit-
Ier), J. Leijds, fa Maggi (2e voorzitter) en
S. Ostermann (penningm.).
Als secretaris treedt op mr. J. Martin
Muller te Amsterdam.
KARDINAAL NAVA Dl BONTEFé. t
Naar uit Rome wordt gemeld, is Giu
seppe Francica kaïdinaal Nava di Bontifé,
van wiens ziekte dezer dagen gewag werd
gemaakt, overleden.
De kardinaal was, zooals men weet,
aartsbisschop van Catania en bereikte den
leeftijd van 82 jaar. Hij werd den 23sten
Juli 1846 te Catania geboren en in lieu
openbaar consistorie van 19 Juni 1899 door
Paus Leo XIII zaliger gedachtenis kardi
naal gecreëerd.
Hij was één der drie kardinalen van
het H. College, die nog door Leo XIII wa
ren gecreëerd.
Kardinaal Nava di Bontifé behoorde
tot de orde van de kardinaal-priesters en
maakte deel uit van de Congregatie van
het Concibe, van die van het ccrenr miccl
en van die der seminaries en universitei
ten.
De H. Vader tot erfgenaam verklaard.
De Madrileensche mevrouw Maria Isa
bella Grotta heeft haar nalatenschap ver
maakt aan den H. Vader ten dienste der
Congregatie tot voortplanting des Ge-
loofs.
De erfenis wordt door „El Debate" ge
schat op 300.000 peseta's 120.000).
Tweede Amerika-vlucht der
„Graf Zeppelin".
In een gesprek met persvertegenwoor
digers heeft dr. Eckencr een tweede Ame
rika-vlucht van de „Graf Zeppelin" aange
kondigd. Hij verklaarde, dat het luchtschip
wel is waar niet geheel aan de wenschen
van hem en van den bouwer, dr. Dürr, be
antwoordt, doch dat niettemin een tweede
vlucht kan plaats hebben. De oorzaak van
de beschadiging der stuurinrichting gedu
rende de vorige reis is nog niet opgehel
derd.,
