BUITENLAND. Binnenland. 20ste Jserqena WOENSDAG 5 DECEMBER 1923 No 6046 De ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij vooruitbetaling Voor Leiden 19 cent per week f2.50 per kwartaal Bij onze Agenten 20 cent per week. f2.60 per kwartaal Franco per post f2.95 per kwartaal Het Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné's ver krijgbaar tegen betaling van 50 ct per kwartaal, bij voor uitbetaling- Afzonderlijke nummers 5 ct., met Geïllustreerd Zondagsblad 9 ct. Dit blad verschijnt eiken dag uitgezonderd Zon- en Feestdagen. II Bureaux: RAPENBURG No. 10 - LEIDEN TEL. INT. ADMINISTRATIE 935 RADACTIE 15 GIRONUMMER 103003 POSTBUS No. 11 DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT Gewone advertentiën 30 cent per egel Voor Ingezonden Modedeelingen wordt bet dubbele van hot tarief berekend. Kleine advertentiën, van ten hoogste 30 woorden, waarin betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, buur en ver huur, koop en verkoop f 0.50. Dit nummer bestaat uit twee bladen. De Redactie is van heden af gevestigd in het nieuwe gebouw aan de Papengracht (dus niet meer Hoogewoerd). De Administratie verblijft nog in het oude gebouw op het Rapenburg. Deze mededeeling wil niet zeggen, dat drukkerij en kantoren op de Papengracht al geheel in orde zijn zoover zijn we nog niet Maar het verschiet is nu geopend, dat wij spoedig weer normaal zullen kun nen werkenwe vertrouwen er op, dat het begin van 1929 ons zal verlossen uit den druk der abnormale bedrijfs-verhoudingen, welke een gevolg zijn geweest van den grooten brand op 21 Dec. 1927. DUITSCHLAND. Het einde van het metaalconflict. Hoe Muller de vakbeweging overrompelde. Nadere berichten over het besluit der socialistische metaalarbeiders om Seve- rings bemiddeling te aanvaarden bevesti gen, dat de vakbonden eenvoudig door de politieke organen gedwongen zijn het hoofd in den schoot tc leggen. Brandes, de voorzitter zei in zijn toelichting, dat „de beslissing, die wij moeten nemen helaas is uitgelokt door een kabinetsbesluit, waar aan deel hebben sociailstiscbe ministers, die te voren noch met ons noch met an dere instanties van de vakbeweging over leg hebben gepleegd. Ernstige consequen ties kunnen van deze betreurenswaardige gebeurtenis het' gevolg zijn. De houding- van rijkskanselier Müller heeft groote ver bazing gewekt, niet alleen bij ons in de -vakbeweging,- doch ook in de politieke kringen der arbeidersbeweging." Brandes zei verder volgens den corr. van het „Volk" in Berlijn: „Ons werden als reden voor dit optre den opgegeven: le. er bestonden op het oogenblik twee met elkaar iri tegenspraak zijnde rechterlijke uitspraken en het was niet te voorzien, hoe de derde uitspraak, nd. die in hoogste instantie, zou uitvallen; 2e. de toepassing van de steunactie aan de uigeslotcn metaalbewerkers, waartoe de rijksdag had besloten, was volgens sommi ge rijksministers en ook volgens sommige partijen in den rijksdag meer dan wat de rijksdag zou hebben bedoeld; deze opvat ting werd evenwel door de sociaal-democra tische ministers niet gedeeld. Het was de •vraag, indien de socialistische ministers het qp een uitspraak van den rijksdag had den laten aankomen, of zij dan wel de meerderheid van het kabinet of van den rijksdag achter zich zouden hebben gekre gen. In de 3e plaats, de werkgevers had den verklaard, ook bij een voor hen ongun stige uitspraak de bedrijven toch geslo ten te zullen houden. Men kon in dat ge val wel spreken over dwangmaatregelen tegen de patroons, maar daarvoor was noch in het kabinet, noch in den rijksdag een meerderheid te vinden. Ten 4e moest rekening worden gehouden met de herstel- belastingen". FRANKRIJK. GROOT FINANCIEEL SCHANDAAL IN PARIJS. Oplichterij tot een bedrag van honderden miilioenen. Ineenstorting van de Gazette du Franc van Manau en Bloch. Te Parijs staat het blad de Gazette du Franc voor een debacle, dat een geweldig financieel schandaal is, waarvan de gevol gen nog niet to overzien zijn. Men zegt, dat de spaarders daardoor voor honder den miilioenen zijn opgelicht. Het genoemde blad is in 1925 opgericht. De oprichters waren mevrouw Hanau en de heer Bloch, beiden zijn menschen van twijfelachtigcn levenswandel. De Gazette du Franc heette de verde diging van de franc tc beoogen. Het blad breidde zich spoedig uit tot een flink week blad. Het kreeg medewerkers van den al- lcreerstcn rang, politici en letterkundigen. Over allerlei dingen werd in het blad ge schreven, heel veel b.v.' over toenadering tusschen de volkeren. Men zei zelfs, dat het het orgaan van den Volkenbond zou wordenDaarom was als ondertitel ge kozen „Gazette des Nations". Aan de goede trouw van de medewer kers kon niet getwijfeld worden. Zelfs een 5C-tal parlementsleden was er bij betrok ken. Zij doorzagen niet, dat al dat moois maar een looze gevel was. Hoofdzaak was het op de markt brengen van moeilijk ver handelbare stukken. Als de belanghebben den soms piepten, werden zij schadeloos gesteld. Een lawine van fjnancieele en grondmaatschappijen kwam uit de eerste onderneming voort. In alle bezaten mevr. Hanau en de heer Bloch de meerderheid van de aandeelen. Tezamen vertegenwoor digen de maatschappijen een kapitaal van 17 millioen francs. Voor 170 millioen aan deelen gaven zij uit. De tweo hoofdperso nen schijnen voor 21 millioen aandeden verworven te hebben en dat terwijl zij nog geen twee jaar geleden de grootste moeite hadden aan het einde van de week de paar honderd francs bij elkander te krijgen voor het in standhouden van het week blad! Deze verbijsterende ontwikkeling meest dc aandacht trekken. De voorgespiegelde 'winsten waren te fantastisch. Eenigen tijd geleden liet de Action Franijaise reeds een waarschuwing hooren. De andere bla den hielden zich echter opmerkelijk stil. Tot de groep Hanau behoorde ook een bu reau van financieel nieuws en publiciteit. De Quotidien en de Humeur o.a. hebben zich daarmede in de vingers gesneden. Het weelderige paleis, dat de groep on langs betrok, moest ook argwaan wekken. Een 400-tal beambten waren daar aan het werk. De laatste dagen was het voor het ge bouw zeer woelig. Maandag echter konden degenen, die hun vertrouwen hadden ver loren, hun> gold nog terugkrijgen. De leden van de betrokken syndicaten moesten zich aan vastgestelde bepalingen onderwerpen. Daar de operaties volgens dc statuten alleen in volstrekte geheimhou ding konden slagen, mocht op dc afrekening geen aanmerking gemaakt worden. Voor al in Noord Frankrijk zijn velen gedupeerd. 400 filialen werden opgericht en door bet geheeje land zwermden reizigers om de fondsen aan den man te brengen. Een interpellatie aangevraagd. Het socialistisch kamerlid Chastenet wil hierover de regeering interpelleeren. Hij verlangt bescherming van de spaarpen ningen tegen zulke aanslagen en verbod voor parlementsleden en ministers om deel uit te maken van zulke financieele onder nemingen. Poincaré wil de behandeling uitgesteld zien tot na het aannemen vain dp begrooting. In die omstandigheden krijgt Chastenet alleen gelegenheid op de zaak te zinspelen. De kamer blijft echter souverein en het is best mogelijk, dat zij wegens den politieleen weerslag van de krach besluit, de interpellatie niettemin te laten doorgaan. Tegen mevr. Hanau en tegen Bloch is een mandaat tot inhechtenisneming uitge vaardigd wegens oplichting, misbruik van vertrouwen en schending van de wet op de vennootschappen. Naar Belga meldt zijn Hanau en Bloch gearresteerd. ENGELAND De ziekte des Konings. Een commissie, die de staats stukken tee kent. Als gevolg van de moeilijkheden, die ge rezen zijn met betrekking tot het teekenen van staatsstukken, is besloten een commis sie te benoemen, die namens den koning zal optieden. Deze commissie, die gisterochtend bij eenkwam, omvat den lord-kanselier Hails- ham, den aartsbisschop van Canterbury, den hertog van York, den eersten minister en den lord-president van den ministerraad lord Balfour. Pauselijke belangstelling. Z. H. de Paus toont groote belangstelling voor den toestand van den Engelschen ko ning. Hij heeft geen gelegenheid voorbij laten gaan om zich tfan het verloop van de ziekte op de hoogte te stellen en heeft door be middeling -van den Britschen gezant bij den H. Stoel, en van Kardinaal Bourne Zijn diepste sympathie en deelneming aan den koning betuigd. De „Osservatore Romano", het officieuse orgaan van het Vaticaan, zegt: „Wij weten dat de H. Vader zich zelf voortdurend op de hoogte houdt van den gezondheidstoestand des Britschen souve- reins en hem door bemiddeling van Kardi naal Bourne heeft laten weten, dat hij voor hem bidt en hem zijn beste wenschen toestiert voor zijn herstel". OOSTENRIJK. Het lijdelijk verzet bij de P.T.T. Disciplinaire maatregelen? In een gisteravond gehouden vergadering van het comité van actie uit het P. T. T.- personeel werd geconstateerd, dat het door de organisatie uitgegeven parool uitstekend door de betrokken ambtenaren wordt op gevolgd. Het comité van actie sprak de verwach ting uit, dat het parlement bij de beraad slagingen over het desbetreffende wetsont werp aan de wenschen van het personeel zal tegemoet komen. De eerste dag van het lijdelijk verzet der post-ambtenaren heeft belangrijke sto ringen in het bedrijf veroorzaakt. Bij de telegrafie bedraagt het aantal storingen het drievoudige van het normale aantal. De vertraging op de stationspostkantoren wa-s zóó groot, dat de gisteravond vertrok ken treinen de aanwezige poststukken niet vervoeren konden. De met bet innen van postkwilanties belaste beambten verlieten gistermorgn de kantoren te half twaalf in- pleats van om half acht. Naar wordt gemeld: De bondskanselier, dr. Seipel-, h~d na zijn terugkeer uit Tnnsbruck een onde-houd met den direrteur-generaal der posterijen over den toestand, geschapen door hrtt lijdelijk verzet der post- en telc^raaf-ambtenaren. Daarna- had de directeur-generaal e~n onderhoud met de vertegen woord :gers der vakbonden van post- en telegraaf;mbtena- ren. In de kniT*en dezer amMenr.^en gaat het gerucht, dat de regeer'rg hoar toe vlucht zou willen nemen tot het toepassen van disni,slinoi-e maatregelen ter bestri j- d:ng van het lijdelijk verzet. Dc vertegen woordigers van het personeel verklaren. 'Lat treoassing van zulke maatregelen den strijd slechts verscherpen zal. TWEEDE KAMER. Onderwijs Critiik op den Minis ter Waterstaat De minister aan 't woord. Men kwam gisteren mef de algemeene beschouwingen nog niet aan den minister toe. Het voorbereidend onderwijs, het nij verheidsonderwijs, de leerplicht voor schipperskinderen, dc regeling van het onderwijs voor blinde en doofstomme kin deren, de historie van het zevende leer jaar, de stopwetjes, de lecrlingenschaal, de belooningen van onderwijzers, leeraren professoren, de motie Suring, het wetsont werp Zijl^ra, de toestand bij het M. O., dc onvoldoende voorbereiding van wel in gediende, het uitblijven van verwachte ontwerpen cn nog yan veel anders lever de stof voor de critiek op Minister Was zink geoefend door een reeks van sprekers Wij zullen hporen at de minister over dit alles heeft te zeggen. Gisterenavond heeft minister Van der V egtc in de Tweede Kamer zijn Vrijdag bij de Waterstaatsbegrooting aangevan gen rede voortgezet. De opmerkingen over de verschillende toepassing in de onder scheiden kwesties van de wegenbelasting op tractoren zal hij aan zijn ambtgenoot van Financiën overbrengen. Nopens de vaarwegen in het Westland heeft de mi nister een voorstel gedaan aan Ged. Sta ten van Zuid-Holland. De posten voor dij- kenverbetering behooren, naar de régee- ring meent, gedragen te worden door de waterschappen, polders. Slechts in bijzon dere omstandigheden behoort de regeering bij te springen. Wat de tollen betreft merk te de minister op, dat hij lang voor den Muidertol-oorlog bezig was, om tot de op heffing van dien tol te geraken. Het was den minister aangenaam aan de opheffing te hebben kunnen medewerken. In dit ver band bracht hij dank en hulde aan de drie verkeersbontlen voor hun bijdrage in de afkoopsom. Nu wenseht men, zoo vervolg de de heer Van der Vegte, dat de tollen in een handomdraaien van de aarde znl'en verdwijnen. Doch, wanneer eenmaal de Wc- genwet zal zijn tot stand gekomen, zal met de opruiming van< tollen systematisch worden te werk gegaan. 4 Den heer Staalman, die aandrong op wegenverbetering antwoordde de minister: „Ik kan niet tooveren". Alles kan niet in eens. Het denkbeeld van parallelwegen met één-vichtingsverkeer is voorloopig in de practijk niet te verwezenlijken. Wat de verbinding AmsterdamRijn be treft zeide de minister, dat hij spoedig bij de Kamer een wetsontwerp hoopt te kunnen indienen, zoodat nog gedurende dit zittingsjaar over deze aangelegenheid zal kunnen worden beslist. Het tracé kan de minister niet noemen. Wanneer het wetsontwerp met het tracé, dat naar de regeering meent de instemming van Am sterdam moet hebben, in behandeling komt kan er kalm over worden beraad slaagd. Daarna sprak de minister over het autobus-vraagstuk, er op wijzend dat van de ongeveer 300 beroepszaken er 21 geno men zijn in afwijking van het advies van den Raad van State. Bij de .te nemen be slissingen moeten de belangen van het publiek, cle autobus en de spoor- en tram wegen in verband gebracht worden met een goede verkeersregeling, aldus betoog de de minister. Die 21 contraire beslissin gen zijn na langdurige overweging geno men; zeven waren geheel in overeenstem ming met de adviezen van Ged. Staten. Van de overige veertien zijn er tien geno men met een kleine afwijking van het ad vies van Ged. Staten. Overigens meende cle minister dat uit de 21 afwijkingen op 300 geyallen blijkt, dat hij nogal voorzich tig heeft gehandeld. Wanneer er twee. ver bindingen zijn, die niet naast elkaar kun nen bestaan, dan zal de oudste de voor keur hebben. De minister verdedigde voorts zijn beslissing in zake het weigeren van de vergunning voor autobusdiensten van Utrecht naar omliggende gemeenten, waarbij hij er op wees, dat, wanneer die vergunning wel was verleend, de tram geen tramwnardig bestaan meer zou heb ben gehad. Wanneer con nieuwe ontvanke lijke aanvraag b' mP .i-..,^t V n een gewei gerde autobus, dan zal de minister nog ernstiger dan den ee.sicn keer aandachtig nagaan, wat naar zijn beste inzien zijn houding moet zijn. Ten slotte sprak de minister over de reorganisatie van den Rijks-va te "staat. Pe minister vcs'M een directeur-gene raal, een leider voldoende uit- en toege rust, die cl. tgene meet krijgen, wat hij noodig heeft cm ziin taak te vervullen. Daartce zou de minister iemand moeten aanwijzen, genegen om do reorganisatie' voor tc bprciden, doch hij wil hem niet 1 'inden aan do uitvoering van het rapport der reorganisatie-commissie. Dit rapport lean echter iot leiddraad worden genomen. Den arrondissementsingenieur zou de mi nister willen bchoudgn; anders zou z. i. cle dienst in het hart worden aangetast. In het verloop van zijn rede zegde de minister nog overweging toe van enkele geuite wenschen. Van een vervoerarad, zooals de hoer Van Braambeek wenschte, wilde hij niet weten. Wel zeide dc minister- bereid te zijn een commissie te benoemen, om na te gaan, hoe het vervoer door de lucht, per tram, spoor en autobus zou kun nen worden geregeld. Na de ministerieel© .redo is men aan de artikelsgewijze behandeling van de be grooting begonnen. EERSTE KAMER. Een record. De Eerste Kamer hcoft gisterenavond tien minuten vergaderd en zestien wetsont werpen aangenomen, 'n Voorbeeldige praestatie SALARISHERZIENING RIJKS AMBTENAREN. Het standpunt van den minister. Een antwoord aan ds. Lingbeek Op de vragen van den heer I.ingbeek in verband met do technische salarisher ziening van de burgerlijke Rijksambtena ren, antwoordde de minister van Finan ciën, dat zijn standpunt tegenover het vraagstuk het volgende is: Bij een salarisregeling mag niet reke ning worden gehouden met de vraag, of een deel van de wedde vermoedelijk zal worden afgedragen aan anderen. Bij een salarisregeling mag wèl rekening worden gehouden met de behoefte. De kinderbijslag, de huwelijkstoelage en do salarisreducties wegens ongehuwden staat alle in het hiiidig Bezoldigings besluit opgenomen zijn hiermede ge rechtvaardigd. Niet hiermee gerechtvaar digd is de versterkte salarisreductie we gens ongehuwden staat, op een deel der ongehuwden (de onderwijzers) toegepast, daar de éénige ratio, welke men hieryoor aanvoert: nl. het leven in communiteit, voor drie-kwart van dit deel der ongehuw den niet geldt. De Centrale commissie voor geor ganiseerd overleg heeft daarom voor- •gesteld, die versterkte salarisreducties te schrappen en de minister ziet geen houdbaren grond om dit voorstel af te wijzen. Wenseht. men wegens het leven in com muniteit een versterkte salarisreductie, dan eischt de rechtvaardigheid, de scheids lijn daar te trekken, waar zij aan de ratio beantwoordt. Intusschen zou deze maatregel nooit tot stand mogen komen zonder volledige instemming en medewerking der naast be trokkenen, zoowel om de teerheid der zaak zelf als omdat zij vertroebeld is door het pleit van sommigen voor een salaris-rege ling, welke rekening houdt met cle vraag, of een deel der wedde vermoedelijk zal worden afgedragen aan anderen. Bedacht behoort trouwens in dit ver band te worden, dat het in beginsel niet noodig is, dat ieder behoefte-element in de salarisregeling verdisconteerd wordt. Wèl is noodig, dat, zoo men het doet, het rechtvaardig en logisch geschiedt. „Het Huisgezin" schrijft naar aanleiding van dit antwoord: Het antwoord van den minister van Financiën op dc vragen van het Kamerlid ds. Lingbeek ton aanzien van de salariee- ï-ing van de religicusen-onderwijzers is dui delijk afwijzend. Dit stemt te meer tot voldoening, daar men had meenen te verstaan, dat dc heer De Geer eenigermate naar de Lingbee- kiaansche richting neigde. Daar is geen sprake van. Zonder er doekjes om te winden zegt de minister, dat bij een salarisregeling geen rekening mag worden gehouden met de vraag, of een deel van de wedde ver moedelijk zal worden afgedragen aan an deren. Dat afdragen aan anderen behoeft niet bepaald en niet uitsluitend op kloosterlin gen te slaan: ook anderen kunnen zich of zouden zich kunnen verbinden een deel van hun salaris aan derden af te staan: Het voornaamste nieuws. BUITENLAND. Groot financieel schandaal te Parijs. Het lijcelijk verzet bij de P. T. T. in Oos tenrijk BINNENLAND. Ce Minister van Waterstaat in de Twee de Kan.er aan 't woord. Over tollen, autobussen, enz. (1ste blad). Spoorwegongeluk te Rijswijk voor de Haagsohe Rechtbank behandeld (Rechtza ken, (2de blad) LEIDEN. De schriftelijke behandeling van de gt meentebegrooting (2de blad). aan de'kas bijv. van hun politieke partij: het is volstrekt niet uitgesloten, dat communistische onderwijzers en ambtena ren een zeker percentage van hun jaar wedde in de partijkas storten. Hoe het zij, cle regeering heeft, bij do vaststelling van het salarisbedrag, niets tc maken met de vraag, of de onderwijzer of ambtenaar het volle bedrag voor zich zelf behoudt cn gebruikt. Deze kwestie is thans, mag men zeggen, in hoogste instantie beslist, en definitief. Op de tweede plaats heeft dc nvnister de behoefte als factor voor de hoegroot heid van de salairssen erkend. Do kindertoeslag,' zegt hij, dc huwolijkj- toclage en de salarisreduotie wegens on- gehuwden staat zijn hiermee gerechtvaar digd. Maar niet gerechtvaardigd is de ver sterkte salarisreductie wegens ongehuw den staat, die slechts op een deel der on gehuwden (de onderwijzers) wordt toege past, daar dc ecnige ratio, die men hier voor aanvoert, nl. het leven in communi teit, voor drje kwart van dit deel der on gehuwden niet geldt. Voor drie-kwart der ongehuwden is de versterkte reductie buiten kijf ongerecht vaardigd cn dient deze due per se te vervallen. Accoord. Bliift derhalve dc vraag, of voor de on derwijzers, die in communiteit leven, wel de versterkte reductie zou dienen tc wor den gehandhaafd. Dc minister denkt aan deze figuur: alle ongehuwden hebben, in verband met den behoefte-factor, een rediiclic te ondergaan; de in communiteit levenden, die voordceli- ger uit kunnen en voor wie de behoefte- factor derhalve iets lager is, zouden een j-eductie méér kunnen verdragen. Maar, voegt minister De Geer er dade- 1 Uk aan toe, zulk een maatregel zou nooit tot stand mogen komen zonder volledige instemming en medewerking der naast-bc- trokkencn, zoowel om dc teerheid der zaak zelf, als omdat zij vertroebeld is door hen, die een andere, lagere, salarisregcling verlangen, daar de kloosterlingen een deel van hun salaris aan anderen afdragen. Dit motief als salaris-factor verwerpt de minister zoo beslist mogelijk. Blijft dus alleen over de vraag, of de kloosterlingen-onderwijzers gereid zijn een reductie, welke voor de andere onge huwden behoort te worden afgeschaft, tc onderaan tot een door hen zelf te bepa len bedrag. Als men de vraag zóó stelt, valt er over te praten. Of liever, de religieuzen hebben er zelf bot a-twoord op te geven, dat hun dien stig lijkt. DE BIJZONDERE NEUTRALE H. B. S- TE WOERDEN. Vragen aan den Minister. Het Tweede Kamerlid Bijlevekl heeft den minister van defensie de volgende vra gen gesteld: 1. Is het juist, dat dc heer H. Egginlc, majoor der militaire administratie, hoofd van het Centraal-Magazijn van militaire kleeding en uitrusting tc Woerden, naar aanleiding van een besluit van dien raad in zake het subsidie aan een bijzondere neutrale H. B. >S. in die gemeente, in welk adres op herziening van dat besluit wordt aangedrongen, onder opmerking: dut ondergeteekende meent .er uw aan dacht op tc moeten vestigen, dat hij als hoofd van het Centraal Kleedingmagazijn, behalve aan het vaste personeel daarvan aan een aantal gezinnnen te Woerden, va- ïire.eude tusschen dc pl.m. 50 cn 120, werk- verschaft dat een groot aantal daarvan, indien dat werk zou ophouden, ten laste van uw go- meente dan wol van de openbare liefdadig heid zou komen; dat er van hoogerhand reeds geruimen tijd een streven bestaat vorenbedoeld werk tc doen verrichten door instellingen, res- sorleercnde onder het departement van justitie, dan wel op andere wijze dat het hem, zij het ook met groote moei te, tot dusver is mogen gelukken te voor komen, dat aan genoemd voornemen uit voering werd gegeven; dat hij uit den door uw nad gevoerde onderwijspolitiek, speciaal in zake de H. B.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsche Courant | 1928 | | pagina 1