i:BUITENLAND.~
Ned. Oost-lndië.
BINNENLAND.
^iOste Jwcnnc
DINSDAG 20 NOVEMBER 1928
No. 6031
jckiUe&iAB0 NNEMENTSPRIJS bedraagt bQ vooruitbetaling:
,6j'5r,6llil| Leiden 19 cent per week f 2.50 per kwartaal
jtftze Agenten 20 cent per week. f2.60 per kwartaal
n\g TP Per postf2.95 per kwartaal
ai!| Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné's *er-
"'«aar tegen betaling van 50 ct per kwartaal, bij voor-
derlijke nummers 5 ct., met Geïllustreerd
Dit blad verschijnt eiken dag uitgezonderd Zon- en Feestdagen.
Bureaux: RAPENBURG No. 10
LEIDEN
tags bi ad 9 ct.
lichtend
vraagt
dssckiejj
tarop U
'as dat Dit nummer bestaat uit
'Oegedïtil twee bladen.
^aapr
TEL. INT. ADMINISTRATIE 935 REDACTIE 15
GIRONUMMER 103003 POSTBUS No. 11
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT:
Gewone advertentlën 30 cent per regel
Voor Ingezonden Mededeelingen wordt bet
s dubbele van het tariof berekend. s
Kleine advertentiën, van ten hoogste 80 woordon, waarin
betrekkingen worden aangeboden of govraagd, hnnr on ver
huur, koop en verkoop f 0.50.
ien wee-
solidariteit
pman tel ®1SSC'10P geeft> als Hij zijn hoog
t alles d® Herk aanvaardt geen program
het zijtfe-t Hij in zijn bestuur zich voorstelt
a op de
eni dat ij is niet gebruikelijk.
deze P^lis ook niet noodig, omdat het pro-
tur rau een Bissch°P voor een groot
i om^ocipcHzelf aanwijst, den dioeesanen niet
tgebiediM k© worden medegedeeld.
W heeft, wat ook varnzelf sprekend
JGGE, |ere Bisschop zijn bijzondere
T VAN Ivoor het nastreven van
ïESTEladen, welker verwezenlijking de eer
■>erij zaliS-od, het heil der Kerk en den zegen
t Btafejjjioovigen beoogen.
<wee ttj doeleinden worden bepaald door de
°M de oogenblikkelijke
len. I
Vuvfcften van het bisdom en ook door de
waar Manlijke eigenschappen van den Kerk-
op k]
bfoemt hebben er onlangs op gewezen,
llatie l«*e tegenwoordige Bisschop van het
enoodiflem's diocees te Botterdam twee maal
hillendiiadruk heeft gewezen op de noodzake-
makea.id van de solidariteit, de innige en
ilijke samenwerking tusschen de ver
gronde standen. En ook nu weer, in
24 jatrede voor den L. T. B. in het Bisdom
iem (men leze elders in dit nummer
verslag) heeft Mgr. Aengenent die so-
iteit belicht en naar voren gebracht
DA'S, 5ijn uitdrukkelijken wensch, Zijn stre-
KSB in ver^e^'en en voor de toekomit.
,t ié ongetwijfeld een der speciale
'^jfcampunten van Haarlems Bisschop,
vis Mgr. zich voor de verwezenlijking
iche Sva-n noodzakelijk en onmisbaar voor-
ursver; de Katholieke Standsorganisaties, is
allerduidelijkst,
ur. Bm Standa organisaties beoogen, naast
K. B'jjjdere dingen, die goed en noodza-
zijn, ook de solidariteit tus-
?.aarH de verschillende standen te doen
ïbhotw
J v e n.
ST. ij hebben wel 'ns de opmerking ge-
REENI'f» toch vreemd is, als de Bis-
rg 52 HpnzelWen geestelijke benoemt tot
i t;iFur h.v. van Volksbond en van Han-
al8 li.
enigin{i^n ^an t°ch geen twee heeren die-
isielingil Hit ia een opmerking, welke typeert
MaanèRmis aan besef van de taak der K a-
ïalf 9,1 i e k e standserganisaties Degenen.
e 7. ellen!!
n zuiK een samenkoppeling van func-
ij vin giffis vreemds of iets ongewenscht zien,
iber urn blijkbaar nog niets van de aolida-
om bffige<^ac^lte begrepen!
Iidariteit tusschen de standen is niet
9 unrfjomakkelijk te beleven; ten alotto
tsolidariteit een vorm van Christelijke
ting ^fenliefde.
Ices'1 |rariteit is niet een genadig neerda-
onie, an ^en boogeren tot den lageren;
vooripen gelaten dulden door den lageren
len hoogeren; solidariteit is liefde, ge-
V#* °P de er^enn^DS van de waarde van
der Tf®nBcb en van aben menschelijben
,r Zonk^» in bet licht der Christelijke begin-
iTENBIfe ware solidariteit tusachen de
eiden). len moet onder ons door middel der
atfelstwlieke standsorganisaties levendig en
idabcüHttdragend tot uiting komen
door
17 jjC—
ZOO» >r'
ig DUITSCHLAND.
ie" DEBATTEN IN DEN RIJKSDAG.
Leiiitiitresemann over de buitenlandsche
politiek.
PATH' r 6 groote vraagstukken,
uo). 116611 reeds het feit' dat Stresemann
ïrmiddag voor het eerst na zijn lang-
ijesDi-ge ziekte weer in den Bijksdag zou
ken, is voldoende geweest om de al-
u^eene belangstelling te boeien. In het
inder was de loge der buitenlandsche
jbWbmaten dicht bezet (ook de Nederland-
Jieid b gezant. Graaf van Limburg-Stirum,
aanwezig), doch ook voor een plaatsje
R0(fl Pobüeke tribune was de aandrang
iENIfe activiteit, die de minister aan den
len M *®gde, bewijst, dat hij volkomen her-
jjar(d is, doch uiterlijk draagt hij nog dui-
8 iilE? do sP°ren van z'Jn zware ziekte.
1 debatten, die hij gisteren met een
u ions het geheele rijkskabinet afgeleg-
verklaring opende, kunnen worden be
schouwd als een voorbereiding voor de ge
wichtige onderhandelingen, die zoowel ten
aanzien van de reparatie-kwestie als met
betrekking tot de ontruiming van het
Rijnland en een eventueele latere controie
er van te verwachten zijn.
De minister sprak het eerst over de
ontruiming van het B ij n 1 a n d.
Niet slechts Duitschland, doch ook vele
kringen in het buitenland gevoelen de
thans nog voortdurende aanwezigheid
van vreemde troepen op Duitsch gebied
als een niet toelaatbare tegenstelling tot
de ontwikkeling van de politiek der laat
ste jaren.
Het is voor het Duitsche volk een die
pe teleurstelling geweest, dat hot met zijn
aanspraken te Genève geen succes heeft
kunnen bereiken. Duitschland echter zal
onverzwakt persisteeren bij zijn eisch tot
een spoedig ontruiming van het bezette
gebied en er met kracht op wijzen, dat
deze aanspraken noch van de oplossing
van andere problemen afhangen, noch van
andere voorwaarden, van welken aard
ook afhankelijk gesteld mogen worden.
Met betrekking tot de reparatie-
k w e s t i e betoogde hij dat de in te
stellen commissie van deskundigen vrij
van alle politiek moet beraadslagen. Daar
bij ging hij niet in op de détails der aan
gelegenheid, doch wèl sprak hij de ver
wachting uit, dat de commissie weldra zal
zijn samengesteld.
Wat de FranschEngelsche besprekin
gen over een vlootcompromis aan
gaat, nam hij aan, dat deze aangelegen
heid na de verklaringen der betrokken
staatslieden van de baan is. Niettemin
constateerde hij uitdrukkelijk, dat Enge
land niet scheidsrechter tusschen Duitsch
land ert Frankrijk kan zijn en tegelijkertijd
met Frankrijk een militaire overeenkomst
kan aangaan.
Stresemann verdedigde vervolgens de
door hem aangevoerde buitenlandsche po
litiek tegen de vele aanvallen, waaraan zij
den laatsten tijd heeft blootgestaan en hij
herhaalde zijn conclusie, dat Duitschland
slechts door vredelievende samenwerking
tot gelijkgerechtigdheid tegenover de ove
rige groote mogendheden kan geraken.
Part ij sprekers aan het
woord.
De twee voornaamste sprekers, die na
Stresemann het woord voerden, namelijk
graaf Westarp namens de Duitsch-natio-
nalen en mgr. Kaas namens de Centrum
partij, hielden de debatten op een aan
zienlijk hooger peil, dan zulks de vorige
week het geval is geweest.
De Duitsch-nationale spreker was voor
zijn doen gematigd. Hij schetste den eco-
nomischen toestand van het Duitsche rijk
m nogal donkere kleuren, maar zijn be
toog bleef zakelijk.
Westarp zeide, dat e-in vervroegde ont
ruiming van Rijnland niet door nieuwe
Duitsche duurzame prestaties mag gekocht
worden.
Mgr. Kaas (Centrum) verklaarde, dat de
buitenlandsche politiek van Duitschland
den laatsten tijd onloochenbare tegensla
gen heeft geleden en het is verkeerd, dit
als successen te willen uitbuiten. Veeleer
moet men voorzooverre dat in de macht
van het parlement ligt, het gezag van de
rijksregeering, welke de komende weken
en maanden wellicht den zwaarsten strijd
sinds Versailles te voeren zal hebben,
zooveel mogelijk versterken, opdat een
succes mogelijk zal zijn.
Wij hebben, zeide Kaas, tot dusverre
tegenover de politiek van Stresemann ab
soluut zakelijk gestaan en zullen dat ook
in de toekomst blijven doen. Wij willen op
het oogenblik, dat de minister gezond en
hersteld weer in ons midden is, niet den
indruk wekken, alsof zijn vervanging in
een acuut stadium gekomen is.
In zake de herstelonderhandelingen is
het door Poincaré ingenomen standpunt
voor ons onaanvaardbaar. Aldus zou geen
verbetering, maar een verslechtering tot
stand komen. Het door dr. Wirth uitgege
ven wachtwoord: „Eerst brood, dan her
stel!" moet voor de komende onderhande
lingen leidend zijn.
De Duitsche prestatiewil moet zijn gren
zen in het Duitsche prestatievermogen
vinden, een vermogen, dat niet naar het
hongervermogen berekend mag worden.
Spreker eischte, dat het Duitsche ge
bied zoo spoedig mogelijk zou ontruimd
worden; de AmerikaanBche dollars zijn
een betere waarborg voor den vrede dan
de bezettingstroepen. Ook het centrum wil
geen concessies, welke langer dan de be
zettingstermijn zouden duren. Worden
deze geëischt, dan moet do Duitsche re
geering een definitief neen uitspreken.
Heden om elf uur werden de debatten
voortgezet.
Het metaalconflict.
Besprekingen onderbroken.
De besprekingen over de bijlegging van
bet arbeidsconflict in de metaalindustrie
zijn gistermiddag op verzoek van de werk
nemers onderbroken. Daar het twijfelachtig
ia of de vakbonden nog heden hun stand
punt zullen bepalen zal er hedenochtend in
elk geval niet beraadslaagd worden. Ver
wacht wordt, dat de vakbonden vandaag
groote vergaderingen zullen bijeenroepen
ten einde de meening van hun leden te
vernemen aangaande den huidigen stand
van zaken. Kaar van bevoegde zijde wordt
vernomen is nog niet definitief vastgesteld
wanneer de onderhandelingen zullen wor
den hervat.
In een conferentie te Essen onder lei
ding van den Pruisischen minister Hirtsie-
fer is gisteren de basis vastgesteld voor
de steun verleening aan de arbeiders. Al
leenstaande personen ontvangen acht mark
per week, en twaalf mark indien zij een
eigen huishouding hebben. Gehuwde perso
nen ontvangen 16 mark en 3 1/2 mark voor
elk kind. De ondersteuningen kunnen ook in
natura worden verstrektzij worden gege
ven tot de eerste loonuitbetaling, tenzij een
andere regeling wordt getroffen. In prin
cipe zullen alle door de uitsluiting getrof
fen personen voor de steunverleenin® in
aanmerking kemen.
Harry Domela gearresteerd.
Harry Domela, die sedert eenigen tijd te
Munster am Stein op den Ebernburg woon
de, waar hij met het schrijven van een
nieuw boek bezig was, is op last van den
Berlijnschen officier van justitie gearres
teerd en naar het huis van bewaring over
gebracht.
Tegen Domela is op het oogenblik een
proces hangend, waarbij hij verdacht wordt
van huur- en credietzwendel, welke hij tus
schen Februari en April van dit jaar zou
hebben bedreven ten bedrage van eenige
honderden marken.
(Harry Domela is, zooals men zich her
inneren zal, de man, die zich indertijd uit
gaf voor den oudsten zoon van den ex-
kroonprins varl Duitschland. Red.)
SPANJE
Een nieuw Katholiek dagblad.
Het verschijnt in het
Catalaanse h.
Te Barcelona al binnen eenige weken een
nieuwe Katholieke courant in het Cata-
laansch verschijnen. Zij zal „El Mati" (de
Morgen) heeten.
Tot dusver ontbrak in Catalonië een
groot Katholiek dagblad. Daarom voorziet
de nieuwe onderneming in een behoefte,
welke zioh den laatsen tijd steeds meer
deed gevoelen.
De Katholieke pers van Spanje begroet
de nieuwe stichting zeer levendig. Er is
reeds een flinke lijst van medewerkers van
het nieuwe blad, onder wie vooraanstaande
Cataloniërs, gepubliceerd.
Het nieuwe blad zal een krachtige uiting
van het zelfbewustzijn der Catalaansche
volksziel worden en het zal voor de taak
der Katholieke Kerk opkomen.
HONGARIJE.
Tegen het Trianon-verdrag.
Massabetoogingen in heel
H o n g a r ij e.
Zondag den achtsten verjaardag van het
verdrag van Trianon, hebben te Boedapest
talrijke protestmeetings plaats
In alle provinciesteden en in 2000
meenten werden vergaderingen gehouden.
Er werden redevoeringen gehouden door
kooplieden, beambten, grondbezitters en
arbeiders. In alle vergaderingen werden ge
lijkluidende resoluties genomen waarin de
volkenbond wordt uitgenoodigd, in het be
lang van Oost-Europa het. verdrag van
Trianon aan een revisie te onderwerpen.
Ook werden telegrammen van dank en
hulde gezonden aan lord Rothermere, Mus
solini, president Hoover, senator Borah en
andere personen, die zich ten gunste van
een herziening van het verdrag van Tria
non hebben uitgesproken.
CHINA.
ONLUSTEN IN MANDSJOERIJE.
Bloedige onderdrukking.
Te Oh ar bin alleen 150 dooden en
gewonden.
Volgens een semi-officieele mededeeling
uit Nanking zijn bij betoogingen voor het
hijschen van do nationalistische vlag in
Mandsjoerije te Charbin, Tsjangtsjoen en
Tsitsihar meer dan honderd personen ge
dood. Het schijnt, dat de plaatselijke gen
darmerie op de menigte heeft geschoten en
de vlaggen heeft afgerukt, doch bijzonder
heden over de onlusten ontbreken, omdat
naar beweerd wordt de autoriteiten alle be
richten over de schermutselingen achter
houden. De opwinding te Nanking over de
ze incidenten is zeer groot.
Volgens een bericht nit Japansche bron
was het doel der betoogers te protestecren
tegen de financieele hulp van Japan bij
het aanleggen van spoorwegen in de pro
vincie Kirin. Volgens dit bericht zou al
leen te Cahrbin bet aantal dooden en ge
wonden reeds 150 bedragen.
Twintig gewonden bij treinbotsing in
Midden-Frankrijk.
In het station Boënsur-Lignon is de
sneltrein Clermont Ferrand-St. Etienno
in botsing gekomen met een goederen
trein. Drie wagons werden uit de rails
geworpen; twintig personen werden daar
bij gewond.
Echtpaar in Thüringen vermoord.
Uit Grafenthal (Thüringen) wordt ge
meld: Zondagnamiddag zijn do horloge
maker Frosch, die voorzitter is van een
rabat- en voorschotverceniging, en zijn
vrouw, met afgesneden hals dood in hun
woning aangetroffen. Mon vermoedt dat
hier een roofmoord is gepleegd, doch na
dere aanwijzingen hierover ontbreken.
Afgewezen minnaar doodt 13-jarig meisje.
Uit Straatsburg wordt gemeld: Te Frey-
ming heeft zich een drama afgespeeld,
dat do geheele mijnstreek in opwinding
heeft gebracht. Een 31-jarige Pool, die de
13-jarige dochter van zijn hospita het hof
maakte, heeft het meisje, dat niets van
hem weten wilde, door een revolverschot
gedood. Daarna bracht do man de mooder
een ernstige schotwond toe, waarna hij
zich met een kogel door het het hoofd
van het leven beroofde.
Zestien gevangenen in Polen ontsnapt.
Uit de gevangenis van Graudenz zijn
Zondag 16 gevangenen ontsnapt, die
maandenlang hadden gewerkt om met hun
handen een 18 meter langen onderaardr
schen tunnel te graven. Tot nu too kon
der drie dor ontsnapten aangehouden
worden.
Waardoor de trein te Iaat kwam.
Uit Tours wordt gemeld: Zondagmid
dag begaven zich stakende spoorwegar
beiders, na een meeting to Carqueiranne,
naar de lijn, alwaar zij op do rails zich
neervlijden, aldus den trein, die uit Hyé-
res kwam, dwingende te stoppen. Toen
stonden ze op, om in optocht voor den
trein uit te marcheeren, die wel gedwon
gen was uiterst langzaam achter hen aan
te rijden, om hen niet te overrijden.
Toen de manifestanten eindelijk het
station Carqueiranne bereikt hadden, na
men zij afschèid van den trein, die mot
een zeer groote vertraging te Toulon ar-
riveorde.
Hevige koude in Spanje.
In Spanje is in eenige steden een hevi
ge koqdo ingetreden.
Vergif in de melk gemengd.
De dader gearresteerd?
Aneta seint uit Soerabaja: De vermoede
lijke dader bij poging tot moord op het ge
zin van den Arabischen handelaar in bouw
materialen Martake, die na het gebruik
van melk ziek werd, is gearresteerd.
Hij bekende en zeide het vergif in do
melk te hebber, gedaan op aanstoken van
een welgestelden daar wonenden Arabi
schen handelaar, die nu eveneens gearres
teerd is.
Doodvonnis door den G.-G. veranderd.
In levenslange gevangenis
straf.
Aneta seint uit Efcitavia: De Gouv.-Gene-
raal heeft het doodvonnis tot hetwelk twee
personen veroordeeld waren wegens mede
plichtigheid aan den moord op den assis
tent Demang aan de westkust, veranderd
in levenslange gevangenisstraf.
DE L. T. B.
Bezoek van Mgr. J. D. J. Aengenent.
Buitengewone algemeene
vergadering.
(V ervolg.)
In het vervolg zijner rede verklaarde
Mgr. Aengenent nader, waarom hij zoo
hoopte dat do vele niet-leden van den L.
T. B. zich bij den bond zouden aanslui
ten.
„De zou, aldus Mgr., zoo graag willen,
dat de nieLaanwezigen mij konden hoo-
ren. Ik zou het op hun hart willen binden,
dat het hun plicht is, en ik zeg dat nu
niet alleen tot u, maar do vorige week heb
ik het hier ook gezegd tot den arbeiders
stand, zich te organiseeren in de bonden
waarin zij thuis hooren, omdat de bondon
een bijzondere taak hebben voor de toe
komst van de heele maatschappij.
En nu betreur ik het zeer, dat er in
alle rangen van de katholieke samenleving
Het voornaamste nieuws. a
BUITENLAND.
Rede van Stresemann over Duitschlands
buitenlandsche politiek.
Onlusten in Mandsjoerije bloedig onder
drukt
Nagekomen berichten omtrent den stom»
(Buitenl. Berichten, 2e blad).
BINNENLAND.
Vervolg verslag van de vergadering van
den L. T. B. (1ste blad).
Diamanten feest der H. Familie te Am
sterdam (Kerkn., lste blad).
dus ook bij de boeren en tuinders, zoove-
len zijn, die de beteekonis dier bonden
niet begrijpen. Begropen zij haar wel dan
zouden ze wel als lid toetreden.
De meeste menschen uit alle rangen en
standen denken, dat het dool der bonden
is de verbetering van do stoffelijke belan
gen. Dat denken zij, dat is niet tegen to
spreken, dat ia een algemeen verschijnsel.
En als zij zien, dat zij geen stoffelijke
voordeeion bereiken of niet gauw genoog,
dan keeren zij den bond don rug toe en
treden uit.
Maar dat is een gevolg van een misver
stand. Het dfcel der bonden is niet het
streven naar stoffelijke verbetering. Daar
mag zeker naar gestreofd worden Bn hoe
meer stoffelijke verbetering er komt, hoe
meer ik mij daarover verheug. Maar als
dat niet geschiedt, zooals het behoort, is
dat geon reden, om het lidmaatsohap op
te zeggen, omdat het hoofddoel moet zijn
van alle Katholieke bonden, dus ook van
den uwen: dat wij onze maatschappelijke
samenleving geleidelijk woer moeten
trachten op te bouwen op christolijko be
ginselen. Ik wil het nog eens zoggen: er
is geon ander hoofddoel, dan dat wij onze
maatschappelijke samenleving geleidelijk
weer moeten trachten op te bouwen op
christelijke grondslagen.
Onzo maatschappelijke samenleving!
Want wij zijn verplicht, en dat is niet iets
naar willekeur doen, mede te worken aan
do goed orde in do maatschappelijke sa
menleving.
Zoovelen denken klaar to zijn mot htm
plichten tegenover hun geweten en tegen
over God, door goed en braaf te leven als
enkeling. Er zijn er, die dikwijls ter kerke
gaan, die dikwijls te Communie gaan, dio
ruime aalmoezen geven, die in hun parti
culiere leven voorbeeldig zijn, maar niot
het minste besef hebben, mede te werken
aan den opbouw der christelijke samenle
ving.
Wij bestaan als particulieron on heb
ben groote verplichtingen tegenover God,
omdat ieder voor zich moet werken aan
zelfheiliging, maar dat is pas de helft van
onze verantwoording tegenover anderen.
Mot onze plichten als particulieren zijn wij
er niet. Ik wilde, dat allen het hoorden
en er van doordrongen waren: ook Bocialo
wezens zijn wij en als zoodanig hebben wij
don plicht, mede te werkon de maatschap
pelijke samenleving christelijk te doen
worden. Dan pas hebben wij onzo vollodi-
gon plicht tegenover God vervuld.
Die medewerking kan alleen geschieden
door middel van do organisaties en bon
den, omdat daarvan alleen kracht naar
buiten uitgaat naar de regeering, opdat
deze aan do vorlangens gehoor geve.
Als katholieken behooren wij de christe
lijke beginselen in het maatschappelijk le
ven uit te dragon on de maatschappelijke
samenleving te vervormen. Dat moet ge
leidelijk geschieden! Wij moeten niet den
ken, dat dit kan geschieden in enkele ja
ren, zelfs niet in enkele tientallen jaren.
Gestadig moeten wij doorwerken; do
ideeën kunnen slechts geleidelijk doorwer
ken en wij moeten ons niet laten ontmoe
digen, als dit slechts langzaam gaat; dat
kan slechts geleidelijk. Als ieder maar do
overtuiging heeft iets voor de toekomst te
hebben bijgedragen; als ieder maar óón
zaadje uitstrooit, dat kan ontkiemen in do
toekomst. Dat zal de vreugde van den
bond zijn. Al ziet men zelf de vruchten
niet, als ieder voor zich er dan toch-maar
van overtuigd is: ik heb gedaan, wat ik
kon en het kleine zaadje zal althans in do
toekomst vruohten dragon.
Geleidelijk moet dit herstellen gaan op
chri8telijken grondslag. Daar is strijd en
mood voor noodig. Wij hebben twee
vijanden tegen ons: het socialisme, dat do
fundamenten der maatschappij wil omha
len en de christelijke beginselen wil weg
halen en afschaffen. De tweede vijand is
het economische liberalisme. Ook deze
vijand van God is zeer gevaarlijk, omdat
niet ingezien wordt, dat dit een vijand is.
Men ziet duidelijk in, wat het socialisme
wil en naarmate men duidelijker een vijand
ziet, kan men hem beter overwinnen. Hot
economische liberalisme komt in het ge
vlei èHet economisme zit den menschen
in het blood en dat liberalisme of indivi
dualisme komt zoo gemakkelijk in hot ge
vlei Het economismo zit den menschen
moeten ook wij optreden en den geest van