w
ft
^BUITENLAND.
BINNENLAND.
STADSNIEUWS.
Oste Jairqanq
VRIJDAG 16 NOVEMBER 1928
No. 6028
ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij vooruitbetaling:
r Leiden 19 cent per week f2.50 per kwartaal
onze Agenten 20 cent per week. f2.60 per kwartaal
alapnaKnco per post f2.95 per kwartaal
rensHa® Geïllnstreerd Zondagsblad is voor de Abonné's ver-
io T:ül gbaar tegen betaling van 50 ct. per kwartaal, bij voor-
inXveJ Setaling. Afzonderlijke nummers 5 ct., met Geïllustreerd
k>d. Dw 'dagsblad 9 ct
Dit blad verschijnt eiken dag uitgezonderd Zon- en Feestdagen.
Bureaux: RAPENBURG No. 10
TEL. INT. ADMINISTRATIE 935 REDACTIE 15
GIRONUMMER 103003 POSTBUS No. 11
LEIDEN
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT:
Gewone advertentfën 30 cent por regel
Yoor Ingezonden Modedeelingen wordt hot
r dubbele van het tarief berekend. s
Kleine advertentiën, van ton hoogste 30 woorden, waarin
betrekkingen worden aangeboden of govrangd, huur en ver
huur, koop en verkoop f 0.50.
Dit nummer bestaat uit
Vier bladen.
.oonbepaling en religieusen
„Nieuwe Rott. Crt." schrijft S:
et is den R. K. blijkbaar gelukt, de
jnselen van hunne saiarispolitiek door
loeren. Bij de komende „technische"
riskerziening der ambtenaren zal im-
niet alleen de differentiatie tusschen
sfraat j. salaris der gehuwden en ongehuwden
|eginsel gehandhaafd blijven, maar
I zal bovendien algemeen worden in-
»erd ook voor de categorieën ambte
waarvoor die differentiatie niet
KcJel
i
G. v. li
■anscbeb
Bei tond.
lijkens de motie, welken de R. K. ^n-
pijzers Zondag j.l. te 's Hertogenbosch
ben aangenomen, is de Regeering
r den zin der heeren nog niet leid-
n genoeg geweest en verlangen zij.
bij de belooning van gelijken arbeid
BrugB meer rekening zal worden gehouden
Bt de persoonlijke omstandigheden van
in ambtenaar.
iar aanleiding van die motie, zij het
jj daarom veroorloofd, op te merken,
iit daarin echter de meest voor de hand
{gende consequentie van het verdedig-
j beginsel niet getrokken wordt, want.
ijkt men eenmaal van het principe ,voor
«ken arbeid, gelijk loon" af, dan ligt
£Ptït toch zeker voor de hand, dat men
»JSór alles begint met een sterke vermin-
Bring van de belooning van de diensten
[jan hen, die de belofte van vrijwillige ar-
'^"lljioede hebben afgelegd, n.l. van de in ge-
ïeenschap levende kloosterlingen.
- Wellicht wil een der R. K. kamerleden
de komende debatten daarop nog eens
indacht vestigen, want op deze wijze
len dan de groote gezinnen, die den
K. zoo dierbaar zijn. mooi geholpen
ien worden.
limmeling, die S.! Wij kunnen 't ons
jllen dat hij zich, z'n stukje overle-
Fergenoegd de handen heeft gewre-
He zit! Daar kunnen ze 't mee doen!
scherpzinnigheid is blijkbaar ont-
i dat de katholieke sociologen, dat ook
K. Kamerleden ondanks hun voor-
pj hun ijveren voor kindertoeslag als
P- Pite maatstaf voor de loonsbepaling aan-
h 3®n d® arbeidsprestatie; en dat
eit l)ilvoor een rechtvaardig loon zoowel
^gehuwde als1 voor ongehuw-
j volwaardige arbeiders als minimum-
ptellen, dat men er een gezin mee
^derhouden.
deze beginselen voor oogen is het
galleen voor de liberalen en socialis
tic star op het standpunt staan „voor
arbeid, gelijk loon", maar ook
|en, die bij de loonbepaling óók reke-
rillen houden met do behoeften-fac-
iisch van rechtvaardigheid, dat aan
die eenzelfden arbeid verrichten,
vol loon wordt uitgekeerd; en als
•anig beschouwen wij alleen een loon.
aan bovengenoemden minimum-eisch
oet.
p dat loon kan dan aan gezinshoof-
en speciaal aan hoofden van grootere
Jnen een toeslag worden uitgekeerd,
lijn warme voorstanders van dit stel-
loral voor grootere gezinnen, omdat
ich meestal het loon te laag zal zijn
®en vader van een grooter gezin, om
kind eren een opvoeding te geven, die
ischen mag.
ft de inzender in de „N. R. Crt."
naar hij waarschijnlijk meent
bedacht, n.l. om den grooten gezin-
igemoet te komen ten koste van de
lus-arbeidskrachten, dat is heele-
a 1 geen consequentie van onze begin-
Q omtrent het rechtvaardig loon
DUITSCHLAND.
ylUISERDEBAT IN DEN RIJKSDAG.
Hl Het geld zou beter besteed kunnen
|J worden.
In zijn gisteren gehouden zitting heeft
i-sdag een aanvang gemaakt met de
leling van het door de sociaal-de-
fatische fractie ingediende voorstel
stopzetting van den bouw van den
De publieke tribunes wa
ren stampvol, terwijl de zittingzaal dicht
bezet was.
Naar de sociaal-democratische afgevaar
digde Wels, die het voorstel motiveerde,
betoogde, is het door zijn fractie ingedien
de voorstel slechts de consequentie van
het resultaat der Rijksdagverkiezingen,
waarbij de overgroots meerderheid der
kiezers zich tegen den tot dusver gevolg
den koers en daarmee ook tegen het be
sluit van den vorigen Rijksdag, omtrent
den pantsei'kruiserbouw, heeft uitgespro
ken.
Deze uitspraak wordt niet beinvloed
door het jammerlijk resultaat van het com
munistische „Volksbegeh^en".
Wels schilderde den nood in Oost-
Pruisen en verklaarde dat voor het geld,
dat de pantserkruiser kost in genoemd
district 30.000 a 40.000 boeren gevestigd
kunnen worden. Deze menschen zoudc/n
een betere bescherming voor de Oost
grens vormen, dan een militair onbruik
baar parade-schip. Zoolang te Berlijn en
elders de woningnood nog zoo groot is,
zoolang do sanitaire toestanden, waarin
het proletariaat moet leven, nog zoo jam
merlijk zijn als thans mag het geld van de
belasting-betalers niet aan militair speel
goed weggegooid worden.
De communist Heckert vond, dat het
pantserschip in geen geval een waarde
loos stuk speelgoed, maar een zeer effec
tief wapen is, dat echter bestemd is om Als
wapen te dienen voor do kapitalistisch—
imperialistische mogendheden, die Duitsch
land voor zich willen winnen tegen de Rus
sische Sovjet-Unie.
Als de rijksweerminister het spreekge
stoelte bestijgt wordt hij door de commu
nisten verwelkomd met geroep van „honds
vot".
Hij verklaart, de kwestie uit een zuiver
zakelijk oogpunt te zullen bezien.
De vraag, of Duitschland een marine
noodig heeft, beantwoordt spreker onvoor
waardelijk bevestigend, evenals de groote
meerderheid van het Duitsche volk zulks
doet. Oók een kleine vloot is nog de beste
wijze van kustbescherming. Luchtstrijd
krachten kunnen veel gemakkelijker een
legermacht dan oorlogschepen aanvallen.
Voorts wijst spreker op de beteekenis der
vloot voor de handhaving van Duitsch-
lands neutraliteit in geval van conflicten
buiten zijn grenzen, alsmede voor de be
scherming der koopvaardij.
Vervolgens verklaart Groener, dat mi
nister Stresemann ontkent, dat de bouw
van den pantserkruiser een ongunstigen
invloed op de buitenlandsche politiek zou
hebben.
Ik acht het mijn plicht, den Rijksdag
duidelijk te verklaren, dat ik in mijn posi
tie als rijksweerminister het staken van
den bouw van het pantserschip niet zou
kunnen verantwoorden.
Inmiddels is door de Duitsch-nationalen
een voorstel ingediend om, in geval het
sociaal-democratische voorstel wordt aan
genomen, het hierdoor bespaarde bedrag
voor den staat van afweer tegen luchtaan
vallen te besteden.
Nadat rijkskanselier Muller verklaard
had dat hij met zijn partij (soc.) zal mee
stemmen, worden door de nationaal-so-
cialisten twee moties van wantrouwen in
gediend, nl. één tegen den rijkskanselier
en één tegen den rijksweerminister Grö-
ner. Vandaag worden de debatten voort
gezet.
FRANKRIJK.
POINCARé TREEDT WEER OP.
De Kamer schaart zich weer achter hem.
Motie van vertrouwen
aangenomen.
De Fransche Kamer is gisteren weder
voor het eerst na het einde van de laat
ste kabinetscrisis bijeengekomen om de
regeeringsverklaring aan te hooren.
Deze was, zooals verwacht werd, kort en
een bevestiging van de politiek, die door
de vorige regeering is gevoerd, met kleine
détailwijzigingen in verschillende belang
rijke kwesties. De verklaring werd door
de regeeringspartijen gunstig ontvangen
en na afloop klonk applaus van de rech
terzijde tot voorbij het centrum, hetgeen
een belofte beteekent van een aanzienlij
ke meerderheid.
Het welkom aan Poipcaró bij zijn ver
schijning bereid door de partijen, die hem
aan het bewind lieten, was buitengewoon
hartelijk. Wellicht was dit als een tegen-
demonstratie bedoeld, want de radicalen
en sociaal-democraten bewaarden een
plechtig en tamelijk dreigend stilzwijgen.
De algemeene indruk is, dat Poincaré met
het voorloopig resultaat tevreden kan zijn
en dat hij het aantal zijner aanhangers
juist heeft geschat.
Omtrent de befaamde artikelen 70 en
71 zeide Poincaré nog, dat deze artikelen
door de leden der regeering eenstemmig
zijn goedgekeurd. Wanneer het uiteen
gaan der regeering zou beteekenèn, dat de
artikelen op de lange baan werden ge
schoven, zou spreker zich voor deze laf
heid niet leenen. (Levendig applaus).
Poincaré gaf uiting aan zijn leedwezen,
een regeering te moeten samenstellen zon
der de radicaal-socialisten. Wanneer ik
dit toch gedaan heb, zoo zeide hij, dan
was dat, omdat al mijn adviseurs mij zei
den, dat ik in weerwil hiervan toch een
kabinet moest samenstellen.
Ten slotte verbond Poincaré de kwes
tie van vertrouwen aan de stemming over
het voorstel tot verleening van den voor
rang' aan de behandeling der socialistische
motie. Dit voorstel werd verworpen
met 335 tegen 147 stemmen.
Daarop werd een motie van vertrouwen
in de regeering met 330 tegen 129 stem
men aangenomen.
POLEN.
Vijfduizend arbeiders ontslagen.
Wegens verwerping van een
arbitrale uitspraak.
In de metaalindustrie van het Poolsche
industriegebied Bielitz zijn door de werk
gevers 5000 arbeiders ontslagen, die do
arbitrale uitspraak "van het Poolsche mi
nisterie van Arbeid hadden verworpen.
De werknemers wilden geen genoegen ne
men met de verhoogmg van 5 procent.
CHINA.
De betrekkingen met Moskou.
Nanking besluit ze te
hervatten.
Naar uit Nanking gemeld wordt heeft de
regeering van Nanking besloten haar diplo
matieke betrekkingen met Sovjet-Rusland
te hervatten. Binnenkort zal een nieuwe
ambassadeur voor Moskou worden be
noemd, die zich eind December derwaarts
zal begeven.
MEXICO.
Na den moord op Obregon.
De veroordeeling van moeder
Ooncepcion.
In verband met de veroordeeling van
Zuster „Concepcion" geven wij hier een be
langrijke mededeeling weer van eenige
Mexicaansche en buitenlandsche journalis
ten die haar vóór veroordeeling ge
sproken hebben.
Do persmenschen stonden verbaasd om
dat zij zuster „Conception" aantroffen in
een volmaakt kalme gemoedsgesteltenis.
Zij was verheugd thans in de gelegenheid
gesteld te worden om ten aanhoore van
do heele wereld te verklaren, dat zij on
schuldig is. „Ik ben in Gods hand", zoo had
ze gezegd. „Hij beschermt me, en Hij zal
me ook tijdens den duur van het proces
door Zijn troostvolle genaden den moed ge
ven om staande te blijven. Het is voor mij
precies hetzelfde of ik tot gevangenisstraf
veroordeeld wordt of dat ik wordt vrijge
sproken. Mijn geloof in God stelt mij ge
rust. Wanneer ik vrij gesproken zou wor
den dan zal ik terugkeeren naar de stille
eenzaamheid van mijn kloostercel, waar ik
mijn verder leven zal doorbrengen in over
weging voor God en in den dienst des Hee
ren. En als ik veroordeeld zou worden, dan
zal ik ook binnen de gevangenismuren nog
niet ophouden om mijn leven te besteden
aan het doen van goede werken."
TWEEDE KAMER.
Algemeene Beschouwingen en Be
grooting van Binnenlandsche Za
ken.
Yoor werd doorgegaan met d© behande
ling van de Rijksbegrooting, moesten eerst
de spreektijden geregeld worden bij de be
grooting van Binnenlandsche Zaken en
Landbouw en een 17-tal wetsontwcrjxm met
een conclusie den hamer passeeren. De
spreektijden gaven den heer Duymacr van
Twist aanleiding meer tijd dan vorigo ja
ren te vragen voor de beschouwingen over
de visscherij.
De heer Duymaer van Twist kreeg zijn
zin en mag gedurende een half uur een
van zijn stokpaardjes berijden.
De replieken bij de Algemeene Be
schouwingen zijn daarna voortgezet.
Yolgens den heer Albarda (s.-d.) zijn
de lasten van de Staatsuitgaven hier te
lande volstrekt niet te hoog. Wie beweert,
dat de druk te zwaar is, vertelt een le
gende. Minister De Geer deelde gisteren
mede, dat in een land, dat aan den oorlog
had deelgenomen, do belastingdruk f 37 per
hoofd van do bevolking bedroeg en hier te
lande ver over do f 100.
Het zou niet onaardig zijn als de regee
ring eens een staatje kon samenstellen van
den druk der staatsuitgaven per hoofd van
de bevolking van de Europeesche landen,
merkt de Kameroverzichtschrijver van de
„Msb." hierbij op.
Terwijl do heer Lingbeek (Herv.
Staatspartij) weer tegen de laatste aan 't
raaskallen was, bleef de heer Heemskerk
uit protest buiten de vergaderzaal.
De replieken openden geen nieuwe ge
zichtspunten. In de avond-vergadering was
Binnenlandsche Zaken aan de orde. Nu
was niet de heer Schaper, maar do heer De
Visser voorzitter.
Algemeene beschouwingen werden niet
gehouden. De meest uiteenloopende zaken
kwamen ter sprake, die wij in het antwoord
van den minister wel weer terug zullen
vinden.
Ook dit jaar was een debat over het
subsidie aan burgerwachten en vrijwilligen
landstorm niet bespaard. Verleden jaar ls
het subsidie met 11/2 ton vermindeid( ten
bate van den landbouw)dat de gedupeer
de organisaties toen getracht hebben aan
de hoog noodige middelen te komen door
bij gegoede particuliere en ondernemingen
aan te kloppen, was nu een nieuwe grief
van den heer van Zadclhoff. Daaruit bleek,
het kapitalistische van deze instituten, die
tegen bepaalde richtingen zouden bedrei
gen. De waarheid is, dat het niet gaat „te
gen ons", gelijk de socialistische woordvoor-
der zei, maar tegen ieder, die zich tegen
het wettig gezag mocht willen keeren. Wil
de S.D.A.P. dit niet en zij zegt dit niet
te willen, dan kan immers geen orde-insti
tuut tegen haar gericht zijn.
In de discussies over dit subsidio bleef
de Kamer steken, Dinsdagavond gaat zij
hiermee voort.
Een tekort van meer dan vijfduizend gulden
bij een electrisch bedrijf.
In de Dinsdag gehouden raadsvergade
ring te Heerhugowaard is komen vast te
staan, dat de lijnwerker-administrateur van
het Gem. Electrisch Bedrijf, de heer O. B.
de boeken heeft vervalsch en daardoor ver
duisterd een bedrag van f 2683.60. Boven
dien is een kastekort geconstateerd van
f 2700, zoodat het bedrijf een schade lijdt
van f 5383.60. Besloten werd bedoelden
ambtenaar te ontslaan en maatregelen te
treffen, dat tot- een strafrechtelijke vervol
ging wordt overgegaan. Bovendien *erd
ontslag verleend aan den accountant J. S.,
die de bescheiden heeft moeten coutrolee-
ren en van wien men aannam, dat hij bij
juiste controle alles had moeten bemerken.
DE HANZE.
Henri t' Sas als declamator en zanger.
De ontwikkelings- en ontspanningsavon
den, die des winters steeds door de Hanze
worden georganiseerd, zijn gisteravond op
de bovenzalen van het restaurant „In den
Vergulden Turk" ingezet met een heel ge
zellige ontspanningsavond, gezellig door
het optreden van den bekenden schrijver
Henri t' Sas, den Brusselaar, die zich ech
ter nu als declamator en zanger op bijzon
dere wijze deed kennen.
Reeds lang voordat begonnen werd
heerschte er een geanimeerde stemming,
daar de heeren Van Wel met prettige mu
ziek de talrijke aanwezigen aangenaam
verpoosden.
Om ongeveer negen uur opende de voor
zitter van de Commissie voor ontwikke
lingsavonden, de heer J. Meyers, de bijeen
komst met een hartelijk woord van wel
kom. Spr. zeide, dat de commissie met de
boste voornemens bezield was, en dat zij,
als allen medewerkten, zeker zou slagen.
Spr. deelde mede, dat van den directeur
van het Centraal Hanzebureau Mr. F.
Bach, telefonisch bericht was ingekomen,
dat hij wegens een lichte ongesteldheid
verhinderd was aanwezig te zijn.
Daarna heette spr. den heer Henri
t' Sas welkom, dezen inleidend als den be
kenden schrijver, die nu ook als declamator
en zanger voor de aanwezigen zou optre
den. Er waren boekjes verkrijgbaar met do
liedjes van den heer t' Sas, zoodat de aan
wezigen de voordrachten goed konden vol
gen.
Hierna gaf de heer Meyers het woord
aan den heer t' Sas, die daarvan den ge-
heelen avond op aantrekkelijke wijze ge
bruik maakte.
Hij werd al aanstonds met applaus be
groet en na hiervoor de aanwezigen te heb
ben bedankt, begon hij to vertellen van zijn
Brusselaars, zijn Vlamingen, van wie hij
somtijds in sappig Vlaamsch, vele grollen
en grappen vertelde.
Dan nam hij zijn guitaar en zong, bege
leid door de piano, eenige aardige liedjes,
waarvan zoowel tekst als muziek door hem
zelf vervaardigd was en die bij de aanwe
zigen zeer in den smaak vielen. Zoo zong
hij een lenteliedje „Invitatie", heb heel
Aardige „Poëzie en realiteit" en het gees
tige „Ode aan de heetwaterkruik", en als
slot „Wie niet naar Brussel komen moet".
Dit gedeelte, dat voor de pauze gegeven
werd, leek ons wel het aardigste gedeelte
van dezen avond, ofschoon ook na de pauze
do heer t' Sas weer veel succes oogstte.
Hij begon toen met een geestig verhaal
van een Gentschen vriend, tijdens do ver
kiezingen, en hieruit kon men duidelijk
proeven den geestigen schrijver van talloo-
ze humoristische verhalen.
Hij zong dan een paar licdckes op be-
Het voornaamste nieuws.
BUITENLAND.
Het pantserkruiserdebat in den Duit-
schen Rijksdag.
Poincaré krijgt een motie van vertrou
wen in de Fransche Kamer.
BINNENLAND.
De begrootingsdebatten in de Tweede
Kamer (1ste blad).
Groote fabrieksbrand te Wormerveer
(Gom. Berichten, 2de blad).
Het gouden jubelfeest der Eerw. Zustors
te Roelofarendsveen (3do blad).
DR. SCHAEPMANFONDS.
T. D. 1°-—
N. N.
N. N.
la
k
kende wijsjes en nam tenslotto wederom
de guitaar ter hand om nog enkele aardigo
liedjes te zingen. Het applaus, dat hem
herhaaldelijk ten deel viel, bewees dat deze
eerste ontspanningsavond bij allen zeer in
den smaak was gevallen.
De voorzitter zeide in zijn slotwoord dan
ook te hopen, dat men den heer Honri t'
Sas dezen winter nog eens hier zou hooron,
dan echter niet alleen, maar samen mot
zijn vrouw.
Omtrent het middernachtelijk uur word
deze gezellige bijeenkomst gesloten.
Wetenschappelijke voordrachten over het
Katholicisme.
Gifcteravond hield prof. Verhaar in het
Klein-Auditorium der Universiteit alhier
zijn derde academievoordracht over de
Messiaansche verwachtingen.
In het eerste gedeelte liet spr. zien, dat
het geheelo Oude Verbond oen duidelijk©
voorbereiding en voorafbeelding waB van
het komende Messiaansche Rijk, waarin do
verloren paradijsheerlijkheid voor een groot
deel zou hersteld worden. Door een^ reeks
markante voorbeelden werd dit duidelijk
gemaakt.
In het tweede gedeelte behandelde rpr.
de oud-testamentisehe profetieën over den
Messias en zijn Rijk. Eerst werden enkele
belangrijke opmerkingen gemaakt, om daar
door deze voorspellingen beter te kunnen
verstaan. Vervolgens liet spr. zien, door
een lange rij van getuigenissen, hoe do
profeten over den toekomstigen Messias
hadden voorspeld zijn afkomst, tal van bi-
zondcrlicden uit zijn leven, lijden en ster
ven. zijn drievoudige profetische, priester
lijke en koninklijke waardigheid, den tijd
waarop hij komen zou, enz. Verder was
voorspeld, dat het Messiasrijk het Oud Ver
bond zou opheffen, dat dit nieuwe Godsrijk
in Jeruzalem zou beginnen en vandaar over
de heele aarde zich zou verspreiden, en d©
aarde zou vervullen van dc leer van Chris
tus en deze intact zou bewaren; bovendien
zou dit Messiasrijk kennen een vergeving
der zonden, een priesterschap uit allo vol
ken, en één universeel© spijsofferande; ten
slotte zou dit Rijk van allo kanten worden
aangevallen, maar desondanks onwankol-
baar stand houden gedurende alle eeuwon.
Spr. liet zien, hoe al deze oud-testamonti-
sche voorspellingen letterlijk vervuld zijn
in Christus en zijn Kerk.
In een derde deel wees spr. er nog op,
hoe in de laatste vóórchristelijke periode
niet alleen de Joden maar ook de heidenen
verlangend uitzagen naar een verwachten
Redder.
Do volgende voordracht „Verlosser cn
Verlossing", wordt gehouden op Donderdag
29 November.
Prinses Juliana.
Prinses Juliana heeft gisteravond in do
Stadsgehoorzaal in gezelschap van kamer
heer baron Baud en het hoofd van do huis
houding mcj. Schoch en haar studiegonoo-
ten de vertooning bijgewoond van do „Mola-
wan-Gclap"-film, uitgaande van de Herv.
Zending.
Ho! fa
In het Casino-theater aan de Hoogewocrd
werd ghteravond do vijfde abonnemento-
voorstc ling van de Hollandsche Film-Uni
versiteit gegeven.
Er wns wederom vrij goede belangstel
ling, al hebben we gewoonlijk wel meer
aanwezipen gezien op do vorigo bijeenkom
sten. Nier vergeten moet echter worden, dat
ook in d'i Stadsgehoorzaal een filmvertoo-
ning werd gegeven, buiten die in de andere
theaters.
Daarna kwam de Eland voor do lens, een
deelde eet der leiders van do Holfu mede,
dat do II {fu een eigen blad had gekregen:
het Holfu liicuws. Daarin zal alles- gepubli
ceerd woi >n, wat in het belang is van de
aangesloti en,terwijl daarin tevens dc pro
gramma's zullen worden opgenomen, zoodat
deze niet meer afzonderlijk worden thuis
gestuurd. 1 Vnslotte werd er op gewezen, dat