IUITENLAND.
BiNNENLAND.
KERKNIEUWS.
Letteren en Kunst
STADSNIEUWS.
WOENSDAG 14 INOVtMtStK 1928
No 6026
ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij vooruitbetaling:
ot loeiden 19 cent per week f2.50 per kwartaal
onze Agenten 20 cent per week. f2.60 per kwartaal
inco per "postf2.95 per kwartaal
I Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné's ver-
jgbaar tegeD betaling van 50 ct per kwartaal, bij voor
betaling. Afzonderlijke nummers 5 ct., met Geïllustreerd
adagsblad 9 ct.
Dit blad verschijnt eiken dag uitgezonderd Zon- en Feestdagen.
Bureaux: RAPENBURG No. 10
LEIDEN
TEL. INT. ADMINISTRATIE 935 REDACTIE 15
GIRONUMMER 103003 POSTBUS No. 11
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT:
Gewone advertentiën 30 cent per-egol
Yoor Ingezonden Mededeolingon wordt hot
r. dubbele van het tarief berekend.
Kleine advertentiën, van ton hoogste 30 woorden, waarin
betrekkingen worden aangeboden of goyraagd, huur on ver
huur, koop en verkoop f 0.50.
Dit nummer bestaat uit
twee bladen.
DUITSCHLAND.
westie van den pantserkruiser.
H 8 t e r Groener dreigt
t ontslag.
zal waarschijnlijk de kwes-
den bouw van den befaamden pant
in den Rijksdag ter sprake ko-
_.n verwacht een fel debat.
Vossische Zeitung meldt dat minister
ORD. sr in den gistermiddag gehouden Ka-
e een jraad gezegd heeft, dat hij niet slechts
èdenen van prestige, maar uit volle
iuging op den afbouw van den pantser-
moet blijven aandringen. Zou de
ig het sociaal-democratisch voorstel
izetting van den afbouw aannemen,
de minister ontslag nemen, en ook
voor een herbenoeming te vinden zijn.
Sner wenscht niet alleen om redenen
formeeien aard, dat het oorlogsschip
ivorden voltooid, maar hij beschouwt
,1b een militaire noodzakelijkheid. Grö-
heeft dezer dagen een. onderhoud ge-
met den Rijkspresident en den heer
Hindenburg bij deze gelegenheid mede-
eld, vast besloten te zijn heen te gaan.
jn het bouwen van den pantserkruiser
it worden
dig
lopzl
T
FRANKRIJK.
Poincaré's regeeringsverklaring.
Igemoetkoming ten aan-
gje n van de congregatie
artikelen.
ÏTaar de Matin" verklaart zal de regee-
I rsverklaring van het nieuwe kabinet-
jaré kort zijn en een beroep doen op
republikeinen zonder agressieve ge-
Jpn jegens welke partij ook. Voorts zal
it kort gewag worden gemaakt van
jueele wijzigingen in de begrooting. ter-
I het kabinet zich niet zal verzetten te-
het lichten der artikelen 70 en 71 (die
kwestie der congregaties betrekking
Rn) uit de begrooting, mits deze artike-
afzonderlijk vóór 31 December a.s. wor-
aangenomen.
ROEMENIE.
aniu krijgt steun van de minderheden,
vereenkomst getroffen
met Duitschers en
Hongaren.
Jaar verluidt, hebben de nationale min-
Idspartijen in Roemenie een overeen-
gesloten met minister-president Ma-
pachtens welke de Duitsche en Hon-
phe minderheden bij de a.s. parle-
[verkiezingen gemeenschappelijke lijs-
let de regeeringspartij zullen opstellen,
jld wordt, dat Maniu aan beide groe-
bevredigende toezeggingen in zake de
ting van het minderhedenvraagstuk
in heeft. Roemenië telt bij een bevol-
van 17,5 millioen personen ongeveer
CO Duitschers en 1.750.000 Hongaren.
Bela Kun gearresteerd?
it Boekarest wordt gemeld dat de Roe-
nsche politieke politie bij een razzia in
venplaats Constanza een in een obs-
kroegje verborgen man heeft gearres-
die identiek schijnt te zijn met Bela
den vroegeren Hongaarschen volks-
nissaris van buitenlandsche zaken,
ans schijnt hij belast te zijn geweest
het voeren van bolsjewistische propa-
in Roemenië.
LETLAND.
Aanslag op Letlands president,
fing zijn trein te doen
ontsporen. mislukt,
andag heeft, naar eerst thans bekend
•t. een mislukte poging plaats gehad
den trein, waarmede de staatspresident
J Letland, Zemgal, met den voorzitter
n het parlement, dr. Kalnin en verschei-
ne generaals uit Libau van een militair
JSt terugkeerden, te doen verongelukken.
J xbi) het station Mitau was moedwillig een
i issel verkeerd gesteld om den trein te
'en ontsporen. Korten tijd voor de aan-
>mst van den trein heeft een politiebe-
nbto den aanslag ontdekt. Hij vond in den
J use! een as vastgeklemd. Door signalen
j erd de trein van den staatspresident tot
i il«tand gebracht,
tn verband met dezen aanslag zijn ver-
ïhfidene personen uit links-radicale krin-
en gearresteerd. Het is tot nu toe echter
hg met gelukt vast te stellen, wie de da-
®rs zijn.
RUSLAND.
Spionnen-conferentie te Moskou.
Maatregelen voor eigen
veiligheid.
Ij verband met de anti-sovjeLagitatie
«eer ue boeren heeft de Sovjet-regeering
a® pjrtegenwoordigers van de „dorpsspion
nen" uit alle deelen van de Unie van Sovjet
republikeinen naar Moskou geroepen voor
een pan-Sovjetconferentie, die einde dezer
maand met de „fabrieksspionnen" zal wor
den gehouden.
De voornaamste kwestie die behandeld
zal worden, is die van het tegengaan van
brandstichting en van de vijandelijkheden,
waaronder de dorsspionnen te lijden heb
ben.
Uit Kief wordt gemeld, dat er in den
Kaukasus een groot gebrekaan brood
heerscht en dat eiken dag en avond lange
rijen huisvrouwen en kinderen voor de bak
kerswinkels staan te wachten. In de steden
is de ncod nog erger dan in de dorpen en
zelfs boeren klagen er over, dat zij niet ge
noeg brood hebben.
Arrestaties do or de Gepeoe
De politieke moorden in Sovjet-Rusland
worden, zooals gemeld, steeds talrijker. In
een Nor-id-Kaukasisch dorp zijn thans weer
een mannelijke en een vrouwelijke commu
nist vermoord. De man leidde in het dorp
de propaganda tegen de gegoede boeren en
de geestelijken.
Door do Gepeoe zijn 16 personen gearres
teerd. die waarschijnlijk tot de doodstraf
zullen worden veroordeeld.
CHINA.
Zendelinge vermoord.
-Bericht is ontvangen dat miss Muriel
Mann, een zendelinge van de Baptisten-kerk
door roovers in Sjansi is vermoord. Miss
Mann is 37 jaar oud en is in 1925 als zende
linge naar China vertrokkena
AMERIKA.
NIEUWE ONTWAPENINGS
CONFERENTIE.
Plan van Hoover, zoodra hij
president is.
In een door de World55 uit Washington
ontvangen telegram wordt gezegd, dat Hoo
ver. nadat hij het presidentschap zal heb
ben aanvaard, een conferentie voor de be
perking der bewapeningen te lande en ter
zee zal bijeenroepen, indien hiertoe niet
voordien door de een of andere Europee-
sche regeering het initiatief zal zijn geno
men.
TWEEDE KAMER.
Prof. Veraart is niet voor coali
ties. Pleidooien voor een be
tere salarieering.
De algemeene beschouwingen zijn gis
teren voortgezet.
De heer V eraart (R.K.) kwam tot
de volgende conclusies: 1. Het parlemen
taire herstel in dien zin dat het overwicht
bij de volksvertegenwoordiging ten op
zichte van de handelingen der regeering
moet worden hersteld;
2. Coalities als middel tot dit doel,
hebben afgedaan;
3. De formateur moet bij de vorming
vaai zijn ministerie steun vinden in de
belangrijkste punten van de programs der
partijen, die samen een meerderheid vor
men;
4. Deze partijen dienen haar volle ver
antwoordelijkheid en volle vrijheid te be
waren. en principieel slechts steun te ge
ven aan het kabinet voorzoover het de
punten uitvoert, die met haar eigen pro
grams overeenstemmen. In dezen zin
achtte de heer Veraart een parlementair
programministerie mogelijk.
De heer Van Rappard (Vrijheids
bond) betoogde, dat de toestand van den
tuinbouw niet ongunstig is, doch dat ten
aanzien van den landbouw de troonrede te
optimistisch oordeelde. Hij drong uitvoe-
rm aan op middelen tot verbetering van
den toestand in den landbouwo.a. moet
gestreefd worden naar een internationale
regeling tot bestrijding van besmettelijke
ziekten onder het vee, zooals mond- en
klauwzeer.
De heer Kersten (St. G.) bestreed
weer 'ns op zijn manier de rechtsche
coalitie.
De heer Bulten (R.K.) wilde iets
zeggen over het salarisvraagstuk. Hij
merkte op dat de Minister die indirect
wil vestigen, dat met de nu mogelijk ge
worden technische herizening de zaak des
salrisherziening uit zal zijn. Dit zal even
wel niet het geval zijn. De technische her
ziening wekt geen bevrediging. En voor
de ontstemming en de grieven der ambte
naren is alle reden. De commissie voor
georganiseerd overleg heeft moeten wer
ken onder den drang van den eisch be
treffende een eenstemming advies. Het
eenstemmig advies is onder zoodanige
omstandigheden tot stand moeten komen
dat er slechts sprake kan zijn van een ge
forceerd advies, ten gevolge waarvan de
verbeteringen op de meest grillige wijze
zullen worden toegekend. Het advies is
daarbij voor de gehuwde ambtenaren al
lerongunstigst, wat voorl duidelijk spreekt
ten aanzien dev onderwijzers.
Nu is het sprekers wensch niet, dat er
iets aan het advies zal worden veran
derd. Hij zou evenwel willen zien, dat de
Minister het advies eenigszins zal uitbrei
den ten bate der gehuwden en dan het
beschikbaar bedrag eenigermate zal ver-
hoogen, om aan de groote gezinnen tege
moet te komen door een verbetering van
den kindertoeslag met 4 pet., zij het dan
alleen, indien het niet anders kan, alleefx
voor de middensalarissen.
De heer Korten horst (R.K.) heeft
betoogd, dat het dubbel tarief, het onder
handelingstarief er minder verschrikkelijk
uitzien dan vele volbloed vrijhandelaars
het voorstellen.
Ook dh. Ter Laan (S.D.) heeft eencens
de voorgestelde herziening der ambtenaar
salarissen als onbevredigend bestreden.
De heer Schouten (A.R.) uitte den
wensch dat geen verdere uitbreiding aan
de aanstelling van personeel op arbeids
overeenkomst zal worden gegeven.
Ten slotte verdedigde hij de anti-revo-
lutionnairen tegen de aanvallen van de
heeren Kersten en Lingbeek, tegen wien
voorts nog de heer L a n g m a n (C.H.) te
velde trok.
Minister De Geer, alsnu aan het
woord komend, zeide wegens het late uur
en met het oog op de avondvergadering
heden te zullen spreken.
Koninklijke Besluiten.
Bibliotheekwezen.
Bij Koninklijk Besluit is eervol ontslag
verleend aan dr. T. P. Sevensma, te
Genève, als lid der rijkscommissie van ad
vies inzake het bibliotheekwezen, en is als
zoodanig benoemd mr. A. J. M. Qovnelis-
sen, bibliothecaris der R. K. Universiteit
te Nijmegen.
R. K. H. B. S. te Rotterdam.
Met ingang van 1 Januari a. s.
onder leidinV<t an Paters
Jesuieten.
Naar de „Msb.55 verneemt, zal de R. H.
H. B. S. te Rotterdam per 1 Januari ko
men onder leiding van de E.E. Paters Je
suieten.
Met ingang van genoemden datum is
benoemd tot directeur der R. K. H. B. S.
de zeereerwaarde pater R. van Geelker
ken S.J., thans leeraar aan het Canisius
College te Nijmegen.
Prof. dr. J. H. Aberson.
Gisteren had in de hulpaula van de
Landbouwhoogeschool te Wageningen Je
plechtigheid plaats der promotie van prof.
J. H. Aberson, oud-hoogleeraar aan de
Landbouwhoogeschool, tot doctor in de
Landbouwkunde honoris causa.
Het college der Jesuieten te Oudenbosch.
De overplaatsing van het college der Je
suieten te Gudenlosch naar Nijmegen zal
me' ingang van 7 Januari geschieden.
Volgens het „D. v. N." zal het klooster
te Oudenbosch worden betrokken door de
n sionarisser. van Goirle (Nieuwkerk).
Nobelprijs voor Literatuur.
Wolff seint uit Stockholm: De Zweedsche
Academ e van Wetenschappen heeft den
Nobelprijs voor letterkunde voor 1927 toe
gekend aan het lid van de Academi Fran-
(aise Henri Louis Bergson en die voor 1928
aan de Nocrsche romanschrijfster Sigrid
Undset.
Speenhoff.
Het driedubbele feest van den diihter-
zanger J. H. Speenhoff, 60 jaar oud, 30 jaar
artist, 25 jaar getrouwd, is gisteravond in
den tot den nok gevulden Grooten Schouw
burg te Rctlerdam gevierd.
Na het laatste nummer voor do pauze
gingen de gordijnen even dicht en toen het
scherm weer vaneen ging, stond daar het
huldigingscen.ité, met mevrouw Mario van
EysdenVink aan het hoofd, te midden
van de bloemen. Koos Speenhoff werd ten
tooneole geleid door Koos Jr. Direct daar
na trad mevr. Van EysdenVink naar vo
ren.
Je bezorgt me eigenlijk veel last, zoo
zeide zij toe hem, niet alleen, dat ik in het
comité zitting moest nemen, maar zij heb
ben mij er ook voorzitster van gemaakt cn
dat ben ik nog nooit geweest. Toch heeft
spr. gaarne deze taak op -zich genomen,
want Speenhoff heeft de kleine kunst, zoo-
als hij die zelf noemt, groot gemaakt door
de knapheid van zijn vertolking. Zij
wenschte hem toe, dat hij nog lange jaren
zijn groote kleine kunst zal kunnen dienen.
Mevr. Van Eysden bood daarna een
krans aan, vervaardigd voor „Vader, moe
der, zoon en dochter", waarna zij de kleine
Césarine tot zich riep, om deze eveneens
een bloemstuk aan te bieden.
GEMEENTERAAD.
Leden Schattingscommissie.
Tengevolge van het aan de heeren A. J.
P. Spiesz en S. de Boer Azn. verleend eer
vol ontslag als leden van do Schattings
commissie, bedoeld in artikel 57 .van do
Wet op de Inkomstenbelasting 1914, moet
de Raad overgaan tot de benoeming van
hunne opvolgers.
Vermits het in het belang van do ge
meente is te achten, dat de ambtenaar,
meer in het bijzonder belast met do werk
zaamheden betreffende de plaatselijke be
lastingen, in de bedoelde commissie zit
ting heeft, geven B. en W. den Baad in
overweging, in de plaats van genoemden
heer Spiesz, tot lid van de Schattingscom-
missie, bovenbedoeld, te benoemen den
heer R. Ensing, hoofdcommies ter gemeen
te-secretarie, afdeeling Financiën. Ter ver
vulling van de vacaturede Boer, vestigen
B. en W., teneinde den Raad de benoeming
te vergemakkelijken, de aandacht op den
heer J. P. Cieyghton, wonende Rijnsburger-
weg 149 alhier.
Kerstgave als vorige jaren.
Evenals in de jaren 1925 en 1926, werd in
de Kerstweek van 1927 aan gehuwden, kost
winners en alleenstaande personen, die het
zij door het Burgerlijk Armbestuur, hetzij
door den Gemeentelijken Dienst voor So
ciale Zakïn werden ondersteund, een extra
ondersteuning van 25 pOt. op de gowono
uitkeerigen verleend. Do kosten bedroegen
in 1927 voor het Burgerlijk Armbestuur
f 891.10 en voor den Gemeentelijken Dienst
voor Sociale Zaken f 1391.01, dus in totaal
f £-38.11.
Ook dit jaar zouden B. en W. willen
voorstellen, niettegenstaande de economi
sche toestand eenigszins is verbeterd, een
dergelijke ICerstuitkeering te verleenen. Do
kosten zullen vermoedelijk f 2200.bedra
gen.
Verhooging Subsidie Burgerlijk Armbestuur
Het Burgerlijk Armbestuur hoeft B. en
W. bericht, dat het op de gemeentebegroo-
ting voor het loopende jaar uitgetrokken
subsidie van f 190.000.niet toereikend is
om in de uitgaven met betrekking tot de
ondersteuning van armlastigen geheel te
voc bn. Blijkens de in de Leeskamer ter
visie liggende- missive van genoemd be
stuur wordt het meer benoodigde bedrag
geraamd op f 15.000.
Vermits daartegenover op den post
un aan uilgetrokken werkloozen" een
overschot wordt verwacht, kan de som van
f 15.000.worden gevonden door verminde
ring van dieri post.
Subsidie voor werkverschaffing blinden.
Bij zijn in de Leeskamer liggend adres
verzoekt het bestuur van de afdeeling Lei
den van de Vereeniging tot Verbetering
van het Lot der Blinden in Nederland, een
jaarlijks:he subsidie uit de gemeentekas
van f 1500.
Beeds geruimen tijd hadden B. en W.
besprekingen gevoerd ón met het bestuur
der adresseerer.de afdeeling èn met het be
stuur van de afdeeling Leiden van den
Nederl indschen Blindenbond, omtrent de
wijze, waarop aan eenige daarvoor in aan
merking komende, te Leiden woonachtige
blinden passend werk zou kunnen worden
verschaft legen behoorlijk loon.
Uit een door B. en W. ingesteld onder
zoek is hun gebleken, dat aan de oprichting
van een inrichting tot werkverschaffing al
hier niet valt te denken. De daaraan ver
bonden kosten zouden zoo exorbitant hoog
zijn, dat een te groot financieel offer zou
moeten worden gebracht.
Maar bovendien moeten B. en W. deze
wijze van werkverschaffing ontraden, om
dat zich onder de alhier woonachtige blin
den slechts een 6-tal bevindt, dat voor dit
werk in aanmerking kan komen, terwijl 2
anderen op andere wijze zullen moeten wor
den geholpen. De overige blinder zijn óf
te jong óf op vergevorderden leeftijd óf op
vergevorderden leeftijd óf hebben reeds
zelf een werkkring gevon-den.
De beste wijze van werkverschaffing lijkt
B. en W. daarom het verrichten van werk
in de woning van de blinden zelf, z.g.
„thuiswerk5".
De afdeeling Leiden van de Vereeniging
tot Verbetering van het Lot der Blinden
in Nederland nu is bereid deze werkver
schaffing ter hand tc nemen.
De afdeeling zal zelf zorgen voor het be
noodigde materiaal, doch het uit te kceren
loon, dat op pl m. f 4700.wordt geschat,
zal op andere wijze moeten worden saam-
gebracht.
De afdeeling verwacht, dat zij aan con
tributies van weldadige stadgenoot en en
aan de opbrengst van de vervaardigde ar
tikelen een bedrag van pl.m. f 3200.zal
kunnen bijeenkrijgen.
Het voornaamste nieuws.
BUITENLAND.
De kwestie van don Duitschcn pantser-
kruiser komt weer ter sprake. Minister
Gröner dreigt met aftreden.
Hoover is van plan een nieuwe ontwape
ningsconferentie bijeen te roepen.
Er zijn circa 200 personen van het ver
gane s.s. „Vestris" gered. Meer dan 100 op
varenden zijn waarschijnlijk omgekomen.
(Buitenl. Berichten, 2e blad).
Vrijdagavond komt het vijfde vliegtuig
naar Indië waarschijnlijk op Schiphol te
rug. (Luchtv., 2g blad).
BINNENLAND.
De Rijksbegrooting in de Tweede Ka
mer. Bij de algemeene beschouwingen
nog drie katholieke sprekers aan hel
woord, (lsto blad).
Een doodelijk auto-ongeluk bij Gronin
gen. (Gem. Berichten, 2de blad).
Te Tilburg zijn schoolkinderen door een
auto aangereden. Een ernstig gewond.
(Gcm. Berichten, 2de blad).
DR. SCHAEPMANFONDS.
A. H. f 8.—
Er komen giften binnen, mar het getal
dergonen, die liever braaf doen door mooi
praten dan dcor hun portemonnaie to ope
nen voor de goede zaak, ie toch heel erg
grootNog óén dag om giften te sturen 1
Voor de dan nog ontbrekende f 1500.
roept zij den steun in van de gemeente.
B. en W. hier inderdaad al
leszins aanleiding bestaat dien steun te
verleenen en op deze wijze mede to werken,
om het lot der blinden te verbeteren.
Verhooging subsidie Leidsche
Belastingophaaldienst.
Bij Raadsbesluit van 13 Februari 1928
werd aan do vereeniging Leidsche Belas-
tin gophaaldier.st tot we-deropzeggens, in
gaande met het jaar 1927, een subsidio toe
gekend van ten hoogste f750.per jaar
cn wel 1/2 pet. over de eerste f 100.000.
en 1/4 pot. over do tweede f 100.000.van
de geïnde sommen.
Nu do dienst eenigon tijd hoeft gewerkt,
blijkt, dat met een subsidie tot dat bedrag
niet een sluitende rekening kan worden ge
maakt. Do oorzaak hiervan is gelegen,
eenerziji3 in uitbreiding van de werkzaam
heden, andciszijds in de omstandigheid, dat
de hulp welke van do zijde van de Inspec
tie der directe belastingen, lo afdeeling,
welwillend werk verstrekt, o.a. in don vorm
van administratievcn bijstand en huisves
ting, thans niet meer kan worden verleend,
terwijl daarnaast nog op uitgaven moot
worden gerekend, die aanvankelijk niet war
ren voorzien.
Do uitgaven moeten thans worden ge
raamd op f 10G50.waartegenover als eigen
ontvangsten dor vereeniging slechts kan
worden gesteld een som van f 5.550.zoo
dat boven het tegenwoordig gemeentelijk
subsidie van ten hoogste f 750.nog in
een bedrag van f3.750.moet worden
voorzien.
Nu heeft dc vereeniging zich tot dekking
van lat bedrag in dc eerste plaats tot het
Rijk gewend om subs'die, wijl dit bij hot
werk vaa den dienst uiteraard eveneens
groot beling heeft.
Na een ai nvankelijko weigering van den
Minister van Financiën verklaarde do Mi
nister zich nader bereid voor de jaren 1923
en 1929 subsidie uit 's Rijks kas te verlee
nen, indi;n de gemeente ajs borg voor de
vereeniging tegenover de aangeslotenen op
trad. Had B. en \V. aanvankelijk teg- n de
zen eisch bf zwaar, toen hun bleek, dat hot
verkrijgen van rijkssubsidie daarvan afhan
kelijk werd gesteld, me>enden B. cn \V. om
het voortbestaan van den dienst niet in
gevaar te brengen, hun bedenkingen te
moeten laten vaien. Het belang, dat de ge
meente heeft bij de. uit een prijzenswaardig
particulier initiatief voortgekomen instel
ling, die zich nog steeds verder ontwikkelt,
rechtvaardigt h.i. wel dat de gemeente do
gevraagde guranlic verleent.
Het rijkssubsidie kan op f2.500.wor-
denen gesteld. Het gemeentelijk subsidie
zou dus van f 750.op f 2.000 moeten wor
den gebracht, om een sluitende begrooting
te verkrijgen.
Ook deze verhooging van subsidie zou
den B. en W. der vereeniging, met bet oog
op het belang van de gemeente bij den
dienst, niet wlilen onthouden.
Verbreeding Stationsweg en
Rijnsburgerbrug.
Door de Ilaogscho Tramweg Maatschap
pij is indeitijd oen bedrag van f27000.— in
dc gemeentekas gestort als een bijdrago