rirÉEn
>CIALJSME EN
GODSDIENST
BUITENLAND.
BINNENLAND.
Oste Jaargang
ZATERDAG 3 NOVEMBER 1928
No 6017
fERDj
rfO :MEo'~oPRIJS bedraagt bij vooruitbetaling
l>r LeideD 19 cent per week f2.50 per kwartaal
[onze Agenten 20 cent per week. .f2.60 per kwartaal
per po6t f2.95 per kwartaal
Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné's ver-
'baar tegen betaling van 50 ct per kwartaal, bij voor-
Ketaling. Afzonderlijke nummers 5 ct., met Geïllustreerd
pdagsblad 9 ct.
Dit blad verschijnt eiken dag uitgezonderd Zon- en Feestdagen.
BureauxRAPENBURG No. 10 - LEIDEN
TEL. INT. ADMINISTRATIE 935 REDACTIE 15
GIRONUMMER 103003 POSTBUS 11
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT:
Ge v/one advertentiën 30 cent por regel
Voor Ingezonden Mcdedeelingon wordt het
s duhhole van het tarief berekend. s
Kleine advertentiën, van ten hoogste 30 woorden, waarin
betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en ver
huur, koop en verkoop f 0.50.
nummer bestaat uit vijf
aden waaronder het
ïllustreerd Zondagsblad.
Q.l
1.1
ol
2.'ê
i^ie is de beste bron om zich
en grooten strijd innerlijk te ver-
i" aldus de socialistische dominé
[Heide verleden week op een bijéen-
te 's-Gravenhage, waarop een hon-
,1 personen te zamen waren uit het
|eus Socialistisch Verbond, de Arbei-
meenschap der Woodbrookers en
jde Wereldgroep.
religie is de beste bron om zich te
irken. Volkomen waar! Wie den-
se h kent, is overtuigd van de waar
dat hij de innerlijke kracht, om
ihwaardig te leven, en zóó zuiver den
n strijd te kunnen strijden tegen al
ij in eerlijkheid als slecht moet ver-
den, putten moet uit de religie,
""aarwat beteekent religie? Religie be-
Godsdienst-, het dienen van God.
elnu, wie een persoon wil dienen,
Qif dat doen op de w ij z e waarop
gecliei3.d. wil worden. Wie God wil die-
^B'moet vragen, of Hij wetten heeft vast-
^Blld, en, zoo ja, welke die wetten zijn,
r! welke hij héél zijn leven wil richten.
B'aar het socialisme, als zoodanig,
heel het leven wil omvatten, stelt die
^"jen niet, erkent in zijn opzet en in zijn
noch de mogelijkheid noch de fei-
ieid van Goddelijke wetten,, .erkent
religie, geen Godsdienst,
oude socialisme, zooals dat nog
wordt gehouden in het Communis-
ook nog door vele socialisten wordt
heeft in de plaats van d
ie gesteld het historisch
1 i s m e. In de ontwikkeling der
[ijke dingen ziet het de grondslag
11 e s in het leven der menschlaeid
I ontstaan van de Christelijke Gods-
j j se zelfs tracht het „wetenschappelijk'1
Brklaren uit de te dien tijde bestaan-
-—jonomische, dus stoffelijke, verhou-
Ar
historisch materialisme, kern van
00r ^arx gefundeerde socialisme,
nsliijl lu^ onvereenigbaar met religie, zoo
aan dit laatste begrip zijn waren in-
9ew1 wil geven, nl. het dienen van Gcd,
derzoeken van wat God van ons wil
leggen van dien wil tot grondslag,
éél ons leven, tot leiddraad van al
[en.
komen verklaarbaar dus dat ds. v. d.
Hl op de hier bedoelde bijeenkomst
Ede: „Het historisch materialisme
lis wereldbeschouwing niet bevredi-
ar, zoo zouden wij den spreker kun-
ragen, wat stelt gij daarvoor in de
ri Wat geeft gij dien velen, die
LÖE'i ontegenzeggelijk waar! onbevre-
/RlJizijn door het historisch materialisme,
P jlielen in hongerend verlangen willen
^vjgen uit de omkluistering van het
i^^kjke wat geeft gij hun?
dan zal het antwoord zijn: „religie",
ir wat leert die religie, wat eischt zij,
-r komt zij, waarheen gaat zij?
intend Practische conclusies trekt gij daar-
Voer >0r u w socialisme. Gij wilt aan het
j g$d socialisme ontnemen zijn „weten-
^en" z^n ^00r st^c^ters °P"
untT ®ron^s^eiiinSeils waardoor het als
PUn| uiteenvalt, en hoe wilt gij daar-
^de religie in de plaats stellen? Wilt
M dio °P religie-negeering opgetrokken
ï^^uenties, die in het practische socia-
worden beleefd, ook afbreken en
mieuwd stelsel bouwen op de reli-
:enning?Maar dan moet uw
toch zijn van positieven inhoud?
gij gaat niet veel verder dan.het
in van het woord, het aanduiden van
in vaagheid van gevoelen vervliegend
f?
diezelfde vergadering is een spreek-
ttevr. Roland Holst ds. v. d. Heijde
f een inleiding verder gegaan en
e plaats van het historisch materia
ls beeft zij genoemd een drietal .,p
telijke factoren", welke de krachten, de
motoren van het socialisme moeten wor
den.
En die krachten zijn: „het gevoel van
eigen waarde"; „het gevoel van recht
vaardigheid"; „die vorm van naastenlief-
de, welke solidariteit heet. Om die te be
reiken moet men de zelfzucht en den
hoogmoed overwinnen".
Wij citeeren hier uit een verslag in „Het
Volk"; de spatieeringen zijn van ons.
Een vader is innig blij, als hij meent,
dat zijn jonggeborene hem erkent al is
't dan natuurlijk niet als vr 'nr, maar dan
toch als een niet-vreemde, als een, die wat
anders, wat meer en beters vo hem is dan
zoovele anderenO, wij vei heugen ons
al van harte, als wij zien, dat zoovelen, die
zoo langen tijd achteloos het Vaderhuis
voorbijliepen, nu een blik daarhenen wer
pen, waaruit ons eenige belangstelling
schijnt te blijkenEn wij hopen, dat zij
nu ook 'ns door de hooge ramen naar bin
nen zullen zien en eindelijk door de wijd-
opene deur zullen binnentreden
Wij hopen, dat 't gebeuren zal.. Maar,
ach, in werkelijkheid zijn velen hunner nog
ver daarvan verwijderd
In het verslag van de rede van Mevr.
Roland. Holst, aan het slot, lezen wij
verder
Ten slotte is er die hoogste van de
geestelijke krachten, die wij noodig
hebben om het socialisme te verheffen
en te doen overwinnen: de zekerheid
het geloof, -dat, wat wij doen, goed is.
Het gevoel, dat wij in harmonie zijn
met een ontzaglijke kracht, die "in het
heelal werkt, zal ons sterken en zal
voeren tot een radicalisme, dat van
gewelddadigheid niets verwacht, maar
dat durft, omdat het voortspruit uit
een hoogere macht.
Dat alles is zoo vaagEen „religie",
die bestaat in eenige nobele gevoe
lens
Maar wij willen hopen, dat voor velen
deze vage „religie" een overgangsstadium
is van het brute materialisme naar de lich
tende waarheid van den Godsdienst.
In de beste en blijdste oogenblikken van
het leven wanneer wij ons klaar bewust
zijn het onverdiende geluk van de kennis
der waarheid dan overwoelt al ons den
ken het groot verlangen, dat toch allen
God mochten erkennen en allen Hem
mochten dienen in waarheid....
En de onvereenigbaarheid van Socialis
me en Godsdienst breekt niet onze hoop,
dat voor velen in het veel-schakeerige So
cialisme waarin wij strevingen naar
hooger geestelijk leven onmiskenbaar
waarnemen spoedig de wolken van zoe
kenden twijfel zullen worden openge
scheurd door het glorieuze licht van den
war en Godsdienst1
DUITSCHLAND.
Het metaalconflict.
De toestand nog verscherpt.
In het conflict in de ijzer- en staalindus
trie is een niefc-onaanzienlijke verscherping
ingetreden, en wel door het feit, dat na het
district Hagen thans ook in de overige aan
grenzende districten der Noordwestelijke
groep, t.w. Osnabruck, Iserlohn, Peine, Bie
lefeld en Velbert de arbeiders de bestaande
en ten deele reeds afgeloopen loonovereen-
komsten officieel hebben opgezegd. Indien
ook de 100.000 metaalbewerkers, die in deze
districten, en wel voornamelijk in de ijzer-
verwerkende industrie, arbeiden, bij de uit
sluiting worden betrokken, zal daardoor
het aantal uitgestotenen in Noordwestelijk
Duitschland tot 325.000 man stijgen.
Tot dusverre heerscht in het geheele uit-
sluitingsgebied rust en de meetings der uit
gesloten metaalbewerkers verloopen in vol
maakte orde. Communistische leuzen als
„algemeene staking" en dergelijke, vinden
in het Rijnsch-Westfaalsche industriegebied
geen weerklank.
POLEN.
ERNSTIGE ONLUSTEN TE LEMBERG
Viering van onafhankelijkheidsfeest.
Reeds80gewonden.
In verband met den herdenkingsdag van
de verdediging van Lember tegen de Oos-
tenrijksch-Oekrainische troepen hebben in
genoemde stad incidenten plaats gehad.
Door de menigte die uit de kerken kwam,
INGE70MDEN f* Dc HEEL ING
MÏSZVftARSTR.
,iil£ErSEa.
GEKLEED COSTUUM
VANAF f 25-."
ONTBIEDT
VERTEGENW003D:GER
werd een betooging gehouden, waarbij
schoten werden getost. Twee politie-agenten
werden gewond en ook de bereden politie,
die ter assistentie was aangerukt, werd aan
gevallen. Tenslotte gelukte het- de men-
schen uiteen te jagen.
Des middags trok een groote protest-be-
tooging tegen de Oekrainische provocaties,
georganiseerd door Poolsche studenten en
gesteund door het publiek, door de straten,
die voornamelijk door Oekrainers worden
bewoond.
De menigte bombardeerde het redactie
bureau van het Oekrainische dagblad „Di
to", en het kantoor van de Oekrainische
verzekeringsmaatschappij .Dnister". Het
publiek bestormde de eerste verdieping van
het redactiebureau en wierp de machines
der drukkerij uit de ramen naar beneden.
Volgens de nadere tiT/ïhtingen zijn totaal
80 personen gewond.
Zestig Oelnainers, die in de lokalen van
de Oekrainsche vereeniging „Centrosojuz"
vergaderden, naar van Poolsche zijde be
weerd werd, om represailles voor te berei
den werden door de Poolsche politie ge
arresteerd en onder sterk escorte naar het
huis van bewaring overgebacht.
RUSLAND.
Boerenbecirijvigheid in Wit-Rusland.
In de laatste dagen zijn er in Wit-Rus
land verscheidene gevallen voorgekomen,
waarin koelaki handtastelijk geworden zijn
tegen de „activisten' in de dorpen. Zoo
hebben ze in het district Orsjan den secre
taris van den dorpssowjet van Tatarzjinsk
vermoord. In het dorp Lichnitsj helobon
twee koelaki een schuur in brand gestoken
van den vader van een dorpscorrespondent,
die in 1925 reeds vermoord is. De daders
zijn gearresteerd. In het dorp Zateterk
hebben ze een moordaanslag gepleegd op
den secretaris van den dorpssowjet, die
nder de boeren handteekeningen inzamu.-
de voor de verwijdering uit het dorp van
sociaal-schadelijke elementen. Ook hier zijn
de daders aangehouden.
BRITSCH-INDIE.
Botsingen tusschen Hindoes c:i
Muzelmannen.
Uit Tirruppur, in het presidentschap
Bombay, wordt gemeld, dat in een dorp
dat 60 K.M. van daar ligt, hevige gevech
ten tuss-hen Hindoes en Muzelmannen zijn
getoverd. De twee gezindten schijnen twist
met elkaar gekregen te hebben over het
bouwen van een Hindoetempel.
Drie Muzelmannen en twee Hindoes wer
den gedood.
De politie ontbood versterkingen en her
stelde daarna de rust.
CHINA.
Hongersnood in Sjansi breidt zich uit.
Vierhonderdduizend
personen leiden gebrek.
Aan de bladen wordt gemeld, dat d?
hongersnood in de Chineesche provincie
Sjansi zich steeds meer uitbreidt en c.a.
400.000 personen gebrek lijden. In sommige
districten komen epidemieën voor, terwijl
verder melding wordt gemaakt van hin
dering van winkels.
AMERIKA.
Verkiezingscampagnes in de V. ^n.
Beide part ij en vol goeden
moed.
De verkiezingscampagnes in dc V. S.
om het presidentschap zijn gestoten met
tal van demonstraties, toespraken en fak
keloptochten. Beide partijen verklaren ze
ker te zijn van de overwinning. Do leiders
van Smith's campagne zeggen, dat hun
T-.Iidaat 26S stemmen zal behalen, terwijl
Igens Hocver's vrienden hun candidaat
301 stemmen cp zich zal vereenigen. Zoo
als men weet, worden in totaal 531 stem
men van kiesmannen uitgebracht, zoodat
de vereischte meerderheid 263 bedraagt.
Bij de weddenschappen wordt hans 31/2
tegsn 1 op Hcover gezet.
Het republikeinsch nationaal ccmité
meldt, dat bijna 5 millioen dollar zijn ont-
v" gen voor do verkiezingscampagne. De
flemocraten hebben iets meer dan 4 mil
lioen geincasseerd. Vernomen wordt, dat
zij de uitgifte van een leening n een
half millioen dollar overwegen in dc week
geëindigd op 30 October hebben dc de
mocraten meer dan een millioen dolhi' 'an
de verkiezings; ropaganda besteed.
AUSTRALIË
Weer rolletjes te Melbourne.
Tweeduizend georganiseerde arbeiders
hebben gistermorgen in de haven van Mel
bourne de vrijwilligers bedreigd. Dc politie
is tussehenbeide gekomen en was .ïood-
zaakt van de wapens gebruik te maken,
daar de arbeiders zich van steonen en
stokken hadden voorzien. Drie mannén
werden gewond.
HERZIENING BEZOLDIGINGS
BESLUIT.
Overzicht van de voornaamste
wijzigingen.
De heer Noordhof, voorzitter van den
Ccntr. Ned. Ambtenaarsbond, die heeft
deelgenomen aan het overleg inzake de
herziening van het Bezoldigingsbesluit,
deelt aan „Het Volk" o.m. het volgende
mede:
De wijziging brengt voor het lagere per
soneel gemiddeld f 75 salarisverhooging per
jaar, voor do bestellers do.r posterijen en
de bekwaamste vaklieden f 100. Voor het
bevorderdo technisch personeel brengt zij
gelijkstelling met de adjuncJ>commiezen
van de departementen op een eindsalaris
van f2800. Belangrijk is de bepaling, dat
de diensttijd tusschen het 18e en 21o le
vensjaar voortaan mee zal tellen, in dezer
voege, dat voor elk jaar dienst 3 maan
den fictieve diensttijd bij de salarisbóre-
kening wordt meegegeven. Hoewel do re
geering niet bereid was, het instituut
maand- en weeklooners af to schaffen, is
het verschil in salaris tusschen stad en
platteland voor deze groepen van 16 tot
12 procent teruggebracht. Verschillende
schalen zijn verkort, waardoor het perso
neel spoediger zijn maximum zal kunnen
bereiken. Ook zijn de minima voor schrij
vers, klerken en teekenaars eenigszins ver
beterd. Voor de schrijvers is het minimum
f 1050 geworden. Voor de klerken en tee
kenaars f 1200.
Een zeer belangrijke zaak is, dat ein
delijk een begin is gemaakt met een deug
delijke salaripstatistiek. Van ten minste
75.000 amblenaren is voor de thans plaats
gehad hebbende herziening op kaart moe
ten worden gebracht do diensttijd van
ieder afzonderlijk, en of zij getrouwd zijn,
kinderen hebben, en van welken leeftijd
die kinderen- zijn.
Voor de rijks werklieden staat vast, dat
de commissie-de Wilde, aan de hand van
wat voor de ambtenaren is verkregen,
eigen voorstellen zal mogen uitwerken. De
groote lijnen van het werk der sub-com
missie voor de ambtenaren zullen daarbij
natuurlijk niet uit het oog verloren mogen
worden.
Voor de rijksveldwacht is een salaris
verhooging verkregen van f 100 in het alge
meen. Echter zal do minister van justitie
een einde maken aan het systeem van
speciale betooningen voor toezicht bij
jachtpartijen e.d.
Voor de onderwijzers is verkregen ver
hooging van het maximum met f 100, van
bet minimum met f 50 en, tijdens de onder
handelingen in de centrale commissie, ver
hooging met nog /JOO voor de dienstjaren
van hoofdaktebezitters in het begin der
schaal.
Dö regeering is tegen terugwerkende
kracht, maar is bereid, het nieuwe Bezol
digingsbesluit te laten ingaan op den dag
der bereikte overeenstemming, 31 October.
Verder wilde zij in dit opzicht niet gaan.
Het verschil in behandeling van onge
huwde onderwijzers, ten aanzien van ge
huwde ambtenaren, van wie respectievelijk
4 en 2 periodieke verhogingen worden ge
kort, :s bij deze herziening uit den weg
geruimd. Voortaan zulen de ongehuwden 3
percent van hun salaris moeten missen,
waartegenover staat, dat him een veel
grooter maximum zal worden toegekend
en dus ook een hooger pensioen.
Behalve de herziening van het bezoldi
gingsbesluit moeten plaats hebban wijzi
gingen van de betooningen der rijkswerk
lieden, der militairen, der leerkrachten bij
liet nijverheids-onderwijs, der leden van de
Het voornaamste nieuws.
BUITENLAND.
Ernstige onlusten in Lunberg tusschen
Polen en Oekrainers.
De hongersnood in Sjansi (China) breidt
zich uit.
BINNENLAND.
Eenige mededeelingen omtrent de voor
naamste wijzigingen in het Bezoldigingsbe
sluit voor burgerlijke rijksambtenaren. (1ste
blad).
Rapport Nijvcrheidsraad aan den direc
teur-generaal der Posterijen en Telegrafio
over de voorgestelde herzie ng van de
Rijkstelefoontarieven. (1ste blad).
Brutale overval op een wissellooper te
Den Haag (Gem. Berichten, 4de blad).
De stand van den varkensstapel. De in
krimping is tot staan gekomen; de gezond
heidstoestand laat weinig te wenschen.
(L. en T., lsto blad).
De inzending van Aalsmeerschc kwee
kers op de tentoonstelling te Turijn is een
groot succes. (L. en T., 1ste blad).
Een medewerker begint met een ge-
illustreerde geschiedkundigs beschou
wing over de oude kerken in Leiden. De
St. Pieterskerk. (2de blad).
Wij geven een historisch overzicht van
de priesterklecding in ons land. (2de blad).
Een beschouwing over het jongste in Ne-
derlandsche vertaling verschenen werk over
Mussolini. (2de blad).
rechterlijke macht en der hogstc staats
ambtenaren, over welke betooningen do
commissie geen zeggenschap heeft. Dat al
les zal met do herziening van het bezol
digingsbesluit wel een 8 millioen gulden
kosten. Dat komt jaarlijks met do staats-
begrooting terug.
HERZIENING RIJKSTELEFOON-
TARIEVEN.
Een rapport van den Nijverheidsraacf.
Over de voorstellen tot horzioning dor
Rijkstelefoontarievon, welke onlaDgs zijn
gepubliceerd, hoeft de Nijverhoidsraad aan
den directeur-generaal der Posterijen on
Telegafie, na bij dc industrie door de orga
nisaties. in den Nijverhoidsraad vertegen
woordigd. een onderzoek te hebben doen
instellen, een uitvoerig rapport uitgebracht.
Aan dat rapport wordt het volgende ont
leend
Een enquête heeft uitgewezen, dat voor
bijna allo industrieelo bedrijven de invoe
ring van een geiprekkontarief van drie ct.
per gesprek plus een grondbedrag van 24
a 4-S per toestel per jaar een aanzienlijke
verhooging van kosten zal beteekenen.
Bovendien is cr op gewezen, dat do voor
gestelde regeling ook geheel in strijd is met
het in den handel algemeen erkende prin
cipe, dat bij grootere afneming reductie
wordt verkregen.
Op die gronden heeft de Raad ontraden,
om de abonnementstarieven door een ge-
sprekkentarief met een vast grondbedrag te
vervangen, doch hij heeft in overweging ge
geven, om naast de thans bestaande tarie
ven een gésprokkentariof in te voeren, on
wel op deze wijze, dat aan de abonné's de
keuze wordt gelaten, onder welke der beido
tarieven zij wenschen te vallen.
Met de strekking van het voorstel, om de
interlocale telefoontarieven over korten af
stand te verlagen, heeft de Raad zich ge
heel kunnen vcreenigen, doch hij heeft voor
gesteld, in dezen nog iets verder te gaan,
daar hij dit niet alleen in het belang van
het bedrijfslevon, doch ook in dat van den
Rijkttelefoondienst zolf acht.
R. K. WERKLIEDENVERBOND.
Kunstcommissie.
Dezer dagen werd te Utrecht geïnstal
leerd de Commissie, welke het R. K. Werk
liedenverbond zal advneeren bij 'zijn taak
het kunstgevoel van het volk te vergroot on
en het op verschillend gebied kunstgenot te
verschaffen.
De heer Willem Nieuwenhuis was bereid
het voorzitterschap te aanvaarden, terwijl
het secretariaat zal worden waargenomen
door den heer J. A. Kolkman, Drift 812,
Utrecht.
Naast genoemde heeren hebben ic de
Commissie zitting mevrouw Ellen Russe on.
de heeren J. AndrieFscn, A. C. de Bruijn,
Frits Bouwmeester, Hubert Cuypere, Jan
Engelman Willem Maas en A. J. Rozemeijer
In de eerste bijeenkomst werden algemee
ne beschouwingen geveerd over de vraxigj
op welke gebieden en op welke wijze de
Commissie nuttig werkzaam za! kunnen zijn
Koninklijke Bes'uitcrt.
Burgemeesters.
Bij Kon. Besluit is becoerad tot burge
meester der gemeente Den Hektov *W i\
