BUITENLAND. BINNENLAND. 20ste Jaargang DINSDAG 16 OCTOBER 1928 6002 Sr \BON«EMEK~»PRIJS bedraagt bij vooruitbetaling: 7cor Leidon 19 cent per week. f2.50 per kwartaal Rij onze Agenten 20 cent per week. f2.60 per kwartaal Franco per postf2.95 per kwartaal Het Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonnó's ver krijgbaar tegen betaling van 50 ct per kwartaal, bij voor uitbetaling. Afzonderlijk© nnmmcra 5 ct., met Geïllustreerd Zondagsblad 9 ct Dit blad verschijnt eiken dag uitgezonderd Zon- en Feestdagen. Bureaux: RAPENBURG No. 10 TEL. INT. ADMINISTRATIE 935 REDACTIE "iS GIRONUMMER 103003 POSTBUS No. 11 DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT: Gewone advertentlën 30 cent per regel Voor Ingezonden Mededeolingen wordt het LtlDcIN dubbele van hot tarief berekend. Kleine advertentiën, van ton hoogste 3D woorden, waarin betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en ver huur, koop en verkoop f 0.50. Dit nummer bestaat uit twee bladen. V Onze eenheid. Bij de wij mogen wel zeggen: ko ninklijke, huldiging van mgr. Aengenont Zaterdag en Zondag te Rotterdam, heeft de Bisschop behalve de toespraak op Za terdag-avond, die wij hebben vermeld, ook Zondag tweemaal het woord gevoerd. En het is merkwaardig, dat de Bisschop beide keeren eenzelfde gedachte naar vo ren bracht. OBij de receptie Zondagmiddag in de de- louoalo pastorie hadden eerst gesproken Deken v. Heeswijk en de voorzitter van het lmldigingsccmité de heer Hellebrekers. De Bisschop, die daarvoor dankte, zeide toen OJQLS „Ik verheug er mij over, hier te zien den bloem van de Rotierdamsche Ka tholieke leeken. Het Comité Katholiek Rotterdam, waarover de heer Helle brekers zoo juist heeft gesproken, is gevormd door leden uit alle rangen en standen. En dat verheugt mij, want hierdoor spreekt weer de eenheid van onze H. Kerk. De eenheid in het H. Geloof, do een heid door innige samenwerking, zij moet immers herstellen de waarheid en de liefde voor elkander. Al mogen wij - verschillen in rang of stand, wij menschen blijven kinderen van éénen Vader in den hemel. Dat komt :n onze Katholieke Kerk zoo heerlijk uit. En hoe meer die gedachte tot uiting •komt, hoe meer men zich toelegt op die innerlijke samenwerking, des te meer zullen wij tot de overtuiging ko men, dat wij eigenlijk niet anders dan zusters en broeders zijn van eenen Vader, Hij, de alpha en de omega van heel ons loven." En nadat s middags de uitvoering in den Schouwburg was gegeven, besloten met een in zonnegloed van enthousiasme uitgejubeld Tc Deim, nam de Bisschop weer het wóórd en zeide o.m. „Ik zie bier mannen en vrouwen uit alle rangen en standen broederlijk bij een. Het is vandaag ook een dag van onderlinge liefde, van verbroedering der standen. Moge de ziel van Rotter dam de liefde blijven. Dat zal geschie den, als de liefde blijft het leven. Deze dag zal onuilischbaar in mijn gedach te blijven. Moge hier overeenkomstig den wensch van uwen geestelijken va der de liefde en de maatschappelijke vrede heerschen tot in lengte van da gen." De Bisschop dringt aan op „innerlijke samenwerking" tusschen de standen d.w. z. een samenwerking, gegrond op waarach tige wederkeerige waardeering op „lief de" en „maatschappelijke vrede" tusschen de Katholiekèn van alle standen. Door de liefde zal alle standsverschil als betrekke lijk onbeduidend ineenzakken, zal er geen scheiding meer bestaan tusschen de Katho lieken onderling en zullen wij ons gevoelen als „zusters en broeders". 't Is wel opvallend, dat mgr. Aengenent twee keer zoo nadrukkelijk den nadruk heeft gelegd op de eenheidsgedachte, die ule Katholieken moet samenbinden in iroedcrschap een sociale gedachte, wei- er beleving voorwaarde en grondslag rooet zijn voor do oplossing aller sociale vraagstukken. DUITSCHLAND. LUITING DER PRESSA TE KEULEN. Meer dan 5.000.000 bezoekers. Zondagavond is de plechtigheid van dc sluiting der Pressa voltrokken. Het succes van de tentoonstelling is groot geweest, rfc u '^eer (^ai1 5.000.000 bezoekers zijn de lo ir tten gepasseerd, 328 buitenlandsche reis gezelschappen zijn naar Keulen getrokken, daaronder waren er 14S uit Amerika, 57 uit Engeland, 26 uit Frankrijk, 36 uit Neder land. In totaal hebben 488 extra-treinen naar Keulen geloopon. 311 congressen zijn op de tentoonstelling gehouden. Het werk dat in Keulen geleverd is, dwingt respect af. En niet alleen de Duit- sche organisatoren hebben recht op onze bewondering, ook de leiders van de Neder- landsche afdeeling hebben zich voor ons land zeer verdienstelijk gemaakt. Met groote instemming vernemen wij dan ook dat het H. M. de Koningin be haagd heeft den voorzitter van de Neder- landsche Dagbladpers, den heer Chr. Vie- weg, te benoemen tot Officier in de Orde van Oranje-Nassau, en den rcgeeringscom- missaris, den heer W. Graadt van Roggen, tot Ridder in de orde van den Ncderland- schen Leeuw. De uitsluiting in de metaal-industrie. De Christelijke metaajbewerkersorgam- satie heeft een oproep tot de arbeiders ge richt, waarin wordt medegedeeld, dat do firma Krupp en de meeste andere werkge vers van de Noord-Westelijke groep der Duitsche ijzer- en staalindustrie. Zaterdag hun arbeiders tegen 31 October hebben ontslagen. FRANKRIJK. De terugkeer der Missieorden. De zijdelingsche tactiek. Dc regeeringsvoorstellen, neergelegd in artikel 70 en 71 van de budgetwet zullen, naar gemeld wordt, heden opnieuw een on derwerp van bespreking uitmaken in den ministerraad. De radicale leden van net cabinet zullen de zaak aansnijden. Ziedaar het eerste resultaat van de on- gewoon heftige campagne, die door de anfci- clerikalen is ondernomen om pressie uit te oefenen op de radicale ministers, die be loofd hebben dc nationale unie loyaal Ie ondernomen 'en die zich laten pressen door de bladen, die de unie-politiek nooit anders dan vinnig bestreden hebben. Men gooit het op een kwestie van proce dure en zal den aanval niet in het front on dernemen. Het is de bedoelig alleen af hechting van de artikelen te vragen, ten einde een breede discussie mogelijk te ma ken, die bij de begrotingsbehandeling v.iet tot haar recht zou komen? Het is duidelijk dat men op die manier de zaak op dc lange baan tracht te schuiven. Het is de tactiek van den zijdelings? ion aanval, waarbij niet nagelaten zal worden met -Ie pcrtefeuillekwestie te dreigen. Houdt Poincaré stand, dan is er voor de artikelen weinig gevaar. Stemt hij echter in de uitlichting en aanhouding toe, of be looft hij niet de kwestie van vertrouwen te zullen stellen, dan is er weinig kans, dat de aanval zal worden afgeweerd. Het is daarom, dat men zich met bezorgdhei l be gint af te vragen, welke de houding van Poincaré zal zijn. Het zou ten zeerste ver bazen, dat na de zeer sterke memorie van toelichting de minister-president zich door een procedure-kwestie zou laten schaakmat zetten en de vrijmetselarij haar overwin ning verzekeren. BULGARIJE Bloedige strijd in Bulgarije?- Dc MaccJonicrs onderling slaags. Uit Bulgarije wordt melding gemaakt van nieuwe bloedige botsingen tusschen de beide groepen uit de Macedonische revo- luifconnaire organisatie. Volgens een bericht van een JoegcSlavisch blad meest het ver keer op een spoorlijn in Bulgaarscn Mace donië worden stopgezet, omdat langs den spoorweg een ernstig gevecht tusschen dc vijandige kampen was ontbrand. De Bul- gaarsche regeering heeft als reden voor deze stopzetting opgegeven, dat in de streek, dio de spoorlijn passeert, een be smettelijke ziekte zou zijn uitgebroken. Volgens het Joegoslavische blad zouden ook in Sofia nieuwe botsingen hebben plaats gehad. POLEN. Dc algemeene staking te Lodz. Te Lodz is, zooals gemeld, gisteren de algemeene staking begonnen. Niet minder dan 15 verschillende categorieën arbeiders nemen aan de beweging deel. Ook dc por tiers van de huizen wilden meedoen, het geen tot onmogelijke toestanden zou kun nen leiden. Om half twaalf 's avonds n.l. sluiten de concierges de huizen; wie daar na nog uit of in wil moet zich tot den por tier wenden, die alleen den sleutel bezit. De tclefoonfceambten hebben besloten alleen officieele verbindingen tc verzorgen. Dc telefooncentrale zou door technische troepen worden bezet en bediend. Men kan zich dus eenigszins voorstellen, welk een toestand er thans te Lodz heerscht. De algemeene staking heeft zich tot eeni- ge industrieplaatsen in de omgeving uitge breid. Al deze steden lijken uitgestorven, daar ook het tram- en autoverkeer stil staat. Maandagmiddag gingen ook de kell- ners cn kappersbedienden in staking. Ook de arbeiders aan dc theaters zijn in staking gegaan evenals die der gasfabrieken, waar door een gedeelte der stad zonder licht is. Pogingen van de communisten om on lusten te veroorzaken, konden tot nu toe door de politie worden bezworen. Een groot aantal personen werd gearresteerd. AZIE HONGERSNOOD IN MONGLIë. Verschrikkelijke toestanden. Men meldt uit Soei-Yuen (Mongolië): De wilde honden van Ivwei-Hwating doen den laatsten tijd meer dan anders zich te goed. Kinderen sterven als ratten, en hun lijken worden gewoonweg in een hoek hier of daar weggeworpen. Zijn het altijd reeds lijken? Do gruwelijke ellende en machte loosheid der bevolking laten het kwaad van deze kindermoorden maar voortwoekeren. Het is niet mogelijk ook nog kleine kindereu en zuigelingen van het noodige voedsel te voorzien. De totaal uitgeputte moeders kunnen haar kinderen zelf niet voeden. En daar deze kleine kinderen toch vast en ze ker den hongerdood moeten sterven, gaat men zich maar er van bevrijden. De honger doodt ieder medelijden. EeDige dagen geleden trok een man, zoo mager als een hout. totaal uitgeput, bede lend van deur toe deur. Op zijn rug had hij zijn vrouw, gebonden, die meer dood dan le vend leek. De ongelukkige wat' zoodanig verzwakt, dat hij nauwelijks zijn hand kon uitsteken om een aalmoes aan to nemen. Do honger drijft do menschen tot wan hoopsdaden. Op het platteland is de ellende nog veel grooter. Er heeft als' 't ware een groote volkeverhuizing naar het verre Westen plaats. Men verkoopt have en goed voor een paar pond meeen 'n zak gerstram on derweg eenigo levensmiddelen to hebben. Maar nu zijn er zelfs geen koopers raeor en d>e landverhuizers gaan op weg in de twijfelachtige hoop, dat zij door te bedelen zich den kost zullen kunnen verschaffen. Slechts een heel klein gedeelte bereikt het doel van de reisHun lange lijdensweg voert door een uitgestrekte barre woestenij en wanneer ze ooit eens een bewoond huis aantreffen, dan zijn ze nog met een te groot aantal om iets te durven verwachten. Op den Zuidelijken oever van de Gele Ri vier ligt de kleine christen-gemeente Slao- Noor, slechts het eenige dorp, dat overge bleven is; alle andere liggen in puin of zijn door de vroegere bewoners absoluut ver laten. In Heou-Chan zijn er plaatsen, die eens groot en bloeiend waren en waar groote winkels en handelshuizen stonden en waar nu geen 10 huisgezinnen meer wonen. De oorzaken van deze ontvolking zijn de aanhoudende droogte en de voortdurende plunderingen door rooversbenden. Sedert Augustus 1927 heeft men hier geen regen meer gehadMen heeft niet kunnen zaaien en nu is het reeds te laat daarvoor, want gerst en ma-is hebben 60 dagen noodig om te rijpen en in deze streek heeft men in September reds nachtvorst. Men heeft zelfs de akkers niet kunnen bewerken, want de roover-soldaten namen al het vee, dat ze op hun weg vonden, in beslag. De paarden ge bruikten ze als rijdieren en de ossen en koeien hebben ze geslacht en opgegeten. Ook nu nog trekken rooverbenden onop houdelijk door het land, die alles meene men, wat ze kunnen bemachtigen. Een oogst heeft men niet te verwachten en de voor raad van '*t vorig jaar hebben die roover- soldaten opgegeten of verkocht, cm voor de opbrengst opium te schuiven. Soms blijven ze weken aan een stuk in dezelfde streek om te rooven en te plun deren. De vrouwen en meisjes worden ge vangen genomen en naar de kazernes ge bracht, waar de zedeloosheid hoogtij viert. Zij zijn heer en meester over de steden Sa-ratsi en Fouchsien, waar zich de groote graanschuren en pakhuizen bevinden, dio zij natuurlijk in beslag genomen hebben. Sinds menschenheugenis is hier nog nooit zoo'n hongersnood geweest. Zes pond meel kost een dollar. Dc toestand is zoo ernstig dat de autori teiten zich erg ongerust maken en dat zij reeds middelen beramen om de bevolking, die aan den hongersnood is prijsgegeven, hulp te verlecnen. Men heeft bekend gemaakt, dat er een kanaal gegraven zal worden, waardoor de streeks over een lengte van 160 K.M. be vloeid zou kunnen worden. De plannen liggen klaar; men kan onmiddellijk begin nen en het kanaal zou vóór den winter ge reed zijn. 't Is een mooi plan. maar daar heeft men 20 jaar geleden ook reeds over gesproken! Trouwens waar zou men op het oogenblik het kapitaal vandaan halen voor een dergelijke onderneming? Een 2e hulpmiddel is dc Stichting van 'n hulpcomité onder voorzitterschap van Lip' ei Ki, den tegenwoordigen gouverneur der provincie. Dit comité houdt geldinzamelin gen en koopt in het Oosten graan om het onder de bevolking nit te deelen. Aan het hoofd van het uitvoerend comité staat een Katholiek missionaris. Men had ook een verzoek gericht tot de Katholieke missie om financieele ondersteuuing. Maar helaas moest hierop geantwoord worden, dat de Katholieke missie zelf niet in staat was om uit eigen middelen de 2000 wees kinderen te onderhouden, die uitsluitend op de verzorging door de Kathol, missie zijn aangewezen. Zeeschuirr.erij In China. Een Engelscli en een Fra»mc h schip afgeloopen. Uit Sjanghai wordt gemeld: Zeeroovers' hebben het Britsche stoom schip „Wan Toeng", toen het voorbij don Jangtse voer, in brand gestoken. Aan boord van het schip bevonden zich de bekende ad ministrateur eener Oostersche maatschap pij, Sir Frederick Whyte, en zijn echtge note. Dc roovers vielen ook hét Fransche stomschip „Toeng Joeeri" aan in de buurt van Fo-etsjau. Do loods werd gewond. De kanitein werd gevangen genomen, aan wal gebracht en vervolgens weer vrijgelaten. Het conflict in de Goudsche aardewerk industrie. A a n 4 fabrieken wordt thans gestaakt. Gisteren is ook aan de drie andore aardewerkfabrieken'te Gouda, n.l. van <le fa. v. U. Want cn Barras, fa. P. J. v. d. Want Az on N.Y. Gcedewaagen, de sta king uitgebroken. In de j 1. Zaterdagmiddag gehouden bij eenkomsten der werknemers-organisaties is, behoudens een enkele uitzondering, voor alle arbeiders(sters) het stakingsparool uit gevaardigd. w Met de stakers en uitgéslotenen van de Plateelbakkerij „Zuid-Hollend" mede, zijn thans pl.m. 400 personen bij het conflict betrokken. Uit het bouwbedrijf. Landelijk collectief contract. Te Utiecht vergaderden, naar do „Volkskr.' meldt, de vertegenwoordigers der afdeelingen van d?n Nederl. R. K. Bouwvakarbeidersbond „St. Joseph" be trokken bij het landelijk collectief contract voor de bouwbedrijven. Aan do erde was de opzegging van het genoemde contract en de behandeling van de voorstellen tot wijziging daarvan. Dc bestuursvoorstellen werden aan vaard, terwijl uit de vergadering krachtige pleidooien voor de va can tie en loons ver hooging met name voor bepaalde plaat sen werden gehouden. Aanstaan Jen Donderdag komen de hoofdbesturen der bouwv ikarbeidcrsorganisaties bijeen om de voorstellen te formuleeren en aande bestu ren der werkgeversorganisaties op te zen den. R. K. Staten-Cenlrale Leiden. Candidaatstelling bestuur. Het Bestuur der R. Iv. Staten-Centrale ..Leiden" heeft dij plaatselijke Katholieke Kiosvereenigingen uitgenoodigd tot inzen ding van 9 namen der candidaten voor Be stuur dezer Centrale vóór of op 13 Novem ber 1929 bij den heer O. Bulten te Voor hout. Aftredend en herkiesbaar zijn de heeren: C. C. J. Alkemade te Noordwijk, H. Bader te Sassenheim, Boekraad te Leiden, Mr. Bolsius tc Leiden, II. Boskamp te Kat wijk, O. Bulten to Voorhout, C. Paardekoo- per to Oegstgeest en J. Stadhouder te Zoe- terwoude, een vacature. De bestuursverkiezing en algemeeno ver gadering zal vermoedelijk omstreeks 7 De cember worden gehouden. R. K. Werkliedenverbond. Nieuw overleg. Het bekende rapport „Om Waarheid en Recht" van Maart 1927, is hier en daar nog altijd onderwerp van bespreking. Naar wij vernemen zijn, eveneens naar aanleiding van genoemd rapport, bespre kingen gehouden tusschen vertegenwoor digers van den Ned. R. K. Fabrieksarbei- dersbond en den heer Dobbclman. Dat overleg heeft tot een bevredigend resultaat geleid. Hot is gebleken, dat do lieer Dobbelman niet onwelwillend gezind is ten opzichte van de Katholieke Vakorganisatie en dat enkele passages uit het rappoprt, op den heer Dobbelman betrekking hebbend, tot ernstig misverstand hebben geleid. Zoo vooral waar in het rapport gespro ken wordt, dat dc fabriek van genoemde „blijkbaar zoodanig is ingericht, dat ze op kinder-exploitatie drijft". Sommigen schijnen daaruit te hebben Het voornaamste nieuws. BUITENLAND. Het Duitsche luchtschip „Graf Zeppe lin" is gisteravond te Lakehurst vlot ge land. Hongersnood in Mongolië. BINNENLAND. Een mislukte moordaanslag te Utrecnt; de dader pleegt zelfmoord. (Oem. Ber. 3de blad). Te Overschie is een vrouw bij een brand je omgekomen. (Gem. Ber. 2de blad). Verschillende verkeersongelukken. (Gem. Ber. 2de blad). afgeleid, dat in de frabriek van den heer Dobbelman met kinderen beneden 14 jaar zou worden gewerkt, en dat het overgrooto deel van het personeel uit „kinderen" zou bestaan. Tijdens bovengenoemd overleg is geble ken, dat het geenszins in de bedoeling heeft gelegen van de arbeiders-organisatie, het te doen voorkomen, dat met kinderen benedon 14 jaar zou worden gewerkt, even min als zij heeft willen zeggen, dat het grootste dec! van het Dobbc'man's perso neel uit jeugdige personen zou bestaan. Met „kinderen" werden bedoeld jeugdige personen van 14 jaar en ouder, terwijl, doordat het aantal daar werkzaam zijnde jeugdige personen nog geen 20 pet. bedroef het niet in de bedoeling heeft gelegen hei anders voor te stellen. Nadat doze en nog enkele andere mis verstanden waren uit den weg geruim^, werd afgesproken, dat het Hoofdbestuur van don Ned. R. K. Fabrieksarbeidorsbono de Directie van de N. V. Zeepfabriek „He.t Anker" een concept-collectief contract ter beoordeeling zou toezenden. Daarmede is het goschil, dat tot aange name verhoudingen dreigde to leiden, tot tevredenheid van beide partijen opgelost. R. K. Herstellingsoordvereeniging „Mgr. Mutsaers". Onder leiding van den heer H. F. Tim mermans kwam dc R. K. Herstellingsoord vereeniging voor Spoor- en Tramwegperso neel „Mgr. Mutsaers" Zondag te Utrecht in vergadering bijeen 156 afdeelingen waren ter bijeenkomst vertegenwoordigd. Met applaus begroet werd de mededee- ling dat 15 October (gisteren) de eerste spade voor den bouw van het herstellings oord zou weiden in den grond gestoken. Verder'wordt medegedeeld, dat een lec- ning van 100.000 5 pet. rentende is aan gegaan bij de Volksbank, een instelling der R. K. Arbeidersbeweging. Het hoofdbe stuur van St. Raphaël heeft zich voor dit bedrag garant gesteld. Verder is bij der. Bond St. Raphaël een leening aangegaan van 40.000 tegen 4 pet. rente. De aanbe steding van het herstellingsoord heeft de zer dagun plaats gehad, waarbij de laagste inschrijving 192.000 bedroeg. In overleg met den architect zijn daarop bezuinigin gen aangebiacht, daar men het bedrag te hoog vond. Dit is thans teruggebracht tel 182.700. De totaal-kosten zullen 262.091 bedragen. Het bestuur besloot Mgr. Motsaers-oo^ en het Kinderhuis tegelijk te doen be* wen. Het Mgr. Mutsaers-oord is berekeiif op 45 volwassenen en het Kinderhuis op kinderen. Do keuze is gevallen op het ortf werp van den architect ir. J. Kayzer te Vcnlo. Het bestuursvoorstel om de contributie vast to stellen op 45 cent per maand per lid werd daarna goedgekeurd. Daarna werd het definitief bestuur bij stemming als vclgt gevormd: namens hel hoofdbestuur van St. Raphël de heeren G. Helleraons, F. L. D. Nivard en F. P. Donné en verder de heeren II. F. Timmermans (Utrecht), Jos. Harven (Tilburg), H. Wete- rings (Utrecht), J. iT. Tuilings (Roermond), Jos. van Host (Tilburg), C. G. L v. d Broek (den Haag), H. C. de Jong (Nijmegen) en L. Geerts (Zandvoort). Ir. S. van Embden. t De heer ir. S. v. Emben, hoofdingenieur der telegrafie in algcmeenen dienst, nam Zaterdag deel aan een jachtpartij bij oen familielid te Oosterbeek. Daarbij is hij door een verdwaalden kogel in het been getroffen. Do onmiddellijk ontboden ge neesheer oordeelde den toestand zóó ern stig, dat do familie terstond telegrafisch werd gewaarschuwd Zondag nog is de heer van Embden aan de govolgen over leden. De plechtige uitvaartdienst zal plaats hebben Woensdag a.s in de R.-K. parochie kerk te Herwen cn Aerdt bij Zevenaar, des morgens om half 11, waarna de begrafenis in het familiegraf óp het kerkhof aldaar.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsche Courant | 1928 | | pagina 1