bontvellen;
(ierara
WINKELWEEK
KiÉrMii, OÉrtei! en Kon
KERKNIEUWS.
Wij vragen gedurende de Winkelweek
HET DEKENHUiS IIQ
Dekens en Wiegen.
Rujni Geld beschikbaar
J. COLIJN.
SPECIALE VERKOOP i
4=
Adverteeren doet verkoopen
HET
KATHOLICISME IN
AUSTRALIË
Nu in do laatste weken Australië in
het centrum der belangstelling van de
Katholieke wereld heeft gestaan, komt
men er als 't ware vanzelf toe een terug
blik in het verleden te werpen. Wij behoe
ven dan slechts een eeuw terug te blik
ken om de pioniers van het Katholicisme
in dat werelddeel te vinden. In de Aus
tralische geschiedenis van 1818 toch vin
den wij opgeteekend, dat een zekere Pa
ter Flynn in dezelfde stad, waar thans
op zulk een pompeuze wijze de Pauselijke
delegaat bij het Eucharistisch Congres
ontvangen werd, door de autoriteiten ver
oordeeld werd het land te verlaten nadat
hij eerst gevangen genomen was voor het
feit, dat hij zonder toestemming van do
Overheid het Katholicisme had gepredikt.
Dat was in den tijd, toen het wel geoor
loofd was zich in Australië te vestigen,
doch daaraan de voorwaarde verbonden
was, dat men tot de Anglicaansche kerk
zou behooren en zoo niet, toch geregeld
op Zondag den dienst zou bijwonen. De
geestelijke werd gearresteerd, juist toen
hij de Mis beëindigd had en daar de ge
consacreerde Hostiën door hem in een
kast waren geborgen, mistte hij de gele
genheid deze volgens voorschrift te nutti
gen. Twee jaren lang bleef de stad van
het bezoek van een priester verstoken,
doch de Katholieken, wien dit feit bekend
was, kwamen in het geheim op die plaats
bijeen. De uitzetting van Pater Flynn bleef
evenwel niet zonder protest, want toen
de Amerikaansche Bisschop van Charle
ston, Dr. England, Europa bezocht, bracKt
hij deze zaak door bemiddeling van Lord
Donoughmore in het Hoogerhuis ter
sprake. Gevolg hiervan was, dat het Brit-
sche Gouvernement, een tweetal Katho
lieke priesters naar Australië uitzond,
waarvan er één Sydney en den ander van
Dimen's Land, het tegenwoordige Tasraa-
nië, als standplaats aangewezen werd. Dit
bleek evenwel ten eenenmale onvoldoen
de voor het groot aantal Katholieken.
In een rapport in 1833 uitgebracht door
Dr. TJllathorne, den lateren Bisschop van
Birmingham, toenmaals als Vicaris-Gene
raal van den Bisschop van Mauritius be
last met de Kerkvisitatie van Australië,
wordt gewag gemaakt van eer} zoodanig
gebrek aan geestelijke' behoeften, als
maar zelden onder een groot aantal Ka
tholieken wordt aangetroffen.
Dit viel echter niet te verwonderen, als
men bedenkt, dat de burgerlijke overheid
in alle geledingen nog steeds gereeruteerd
werd vanuit Engeland, alwaar de wetten
tegen de Katholieken zoo niet practisch
uitgevoerd toch nog officieel van kracht
waren.
Toen in later jaren de Kroon toestem
ming gaf tot aanstelling van twee Katho
lieke Bisschoppen, één voor Australië en
de andere voor Nieuw Zeeland, werd dit
besluit door de juridische commissie uit
het Hoogerhuis ongeldig verklaard, op
grond, dat de Kroon het recht zou missen
geestelijke of burgerlijke jurisdictie uit te
oefenen in koloniën met een verantwoor»
delijk gouvernement*
Eerst na 1823, toen de grondwet voor
Nieuw Zuid Wales, waarvan Sydney de
hoofdstad is, werd afgekondigd, trad ver
betering in den toestand der Katholieken
in. Wijlen Kardinaal Moran, destijds
aartsbisschop van Sydney, schrijft daar
omtrent: „Het eigenlijke tijdstip van
godsdienstvrijheid dateert van 1850, na
hetwelk deze gedurende een periode van
dertig jaren werd getolereerd, doch geens
zins in den zin der wet, want tot 1830
werd alles wat Katholiek en speciaal wat
lersch was door de autoriteiten gedwars
boomd.
In 1838 kwam de eerste bischop, Mgr.
Pompallier, met eenige missionarissen
naar Nieuw Zeeland, doch dadelijk onder
vonden zij heftigen tegenstand, van de
zijde der Protestantsche zendelingen, die
alhoewel onderling zeer verdeeld, één lijn
trokken om propaganda voor het Katho
licisme tegen te gaan. Volgens hen zou de
bischop slechts een zending van het Fran-
sche Gouvernement vervullen. Elk pro
test, door hen bij het Engelsche Parle
ment ingezonden, vond geen gehoor.
Toen in Januari 1840 Nieuw Zeeland
onder Britsche Souvereiniteit werd ge
bracht ging daarmede ook de gelijkstel
ling van benoembaarheid in openbare
ambten voor belijders van alle godsdien
stige gezindten gepaard. Dat zulks den
Katholieken voordeel bracht, moge blij
ken uit het feit, dat de Koning zelfs Ka
tholieke Gouverneurs aanstelde, onder
wie wij slechts noemen Lord Strickland,
thans Gouverneur van Malta, Sir Frede
rick Weld, die van 1865'66 Premier van
Nieuw Zeeland was, Sir Joseph Ward, in
gelijke betrekking van 19061912 en den
tegenwoordigen Gouverneur van Tasma-
nië Sir James O'Grad.
Ook in de hoogere Colleges van Staat
en niet het minst in de Magistratuur vin
den wij op het oogenblik verschillende
posten door Katholieken bezet.
Wat het onderwijs betreft, valt het ge
makkelijk te begrijpen, dat het heel wat
voeten in de aarde heeft gehad, alvorens
de Katholieken op dit terrein als gelijk
berechtigd met de andere kerkgenoot
schappen werden behandeld. In Australië
toch had men drie systemen van onder
wijs: het absoluut neutrale (godsdienst-
looze) onderwijs, dan de scholen, waar de
leeraren der verschillende secten in vrije
uren godsdienstonderwijs konden geven,
en vervolgens die scholen, waar een alge-
meene schoolbijbel werd gebruikt, gezan
gen werden geleerd, en het „Onze Vader"
werd gebeden. Daar deze evenwel een
strikt Protestantsch karakter droegen,
waren de Katholieken derhalve genood
zaakt het onderwijs, dat zij voor hun kin
deren wenschten, geheel uit eigen midde
len te bekostigen, hetgeen hun, dank zij
de hulp van honderden kloosterlingen, die
hun leven aan het onderwijs wijdden, zon
der daarvoor eenige vergoeding te eischen
mocht gelukken. Toch moesten zij een
evenredig bedrag aan de bestaande
Staats-Scholen bijdragen.
Op het oogenblik geven de diploma's
van Katholieke onderwijs-instellingen toe
gang tot de Universiteiten, en uit de sta
tistieken is gebleken, dat de resultaten
van dat onderwijs in vergelijking met an
dere instellingen in alle opzichten gun
stig zijn te noemen. De Universiteiten
van Melbourne en Sydney hebben zoowel
voor mannen als voor vrouwen aparte Ka
tholieke leerstoelen.
Het recht tot het sluiten van huwelij
ken wordt toegekend aan alle geestelijken
van Engelsche nationaliteit.
Het Parlement van Nieuw Zeeland
heeft in 1920 een wet aangenomen, welke
als een schaduwzijde van het huidige
systeem van dodsdienstxrijheid zou kun
nen dienen. Onder het toenmalige gou
vernement werd onder den invloed van
anti-katholieke elementen een wet afge
kondigd, waarbij degene, die in het open
baar bij woord of geschrift een wette
lijk huwelijk voor niet-geldig zou verklad-
ren, een boete tot 500 kon beloopen.
Hierbij dient evenwel te worden opge
merkt., dat deze wet tot op heden nog
geenerlei toepassing heeft gevonden.
Weeshuizen en andere instellingen van
liefdadigheid kunnen thans op financiee-
len steun van den Staat rekenen. De di
ploma's voor ziekenverpleging enz. door
erkende Katholieke instellingen verstrekt
worden met die door Staatsinstellingen
afgegeven, gelijkgesteld. In Nieuw Zee
land bestaat de bepaling, dat uitsluitend
Staats-instellingen tot deze opleiding be
voegd zijn. Dit heeft tengevolge, dat gees
telijke zusters haar opleiding in Australië
ontvangen. Met het aldaar verstrekte di
ploma mogen zij ook in Nieuw Zeeland
het beroep van ziekenverpleegster uit
oefenen. Op het oogenblik ziet dus het
Katholicisme in Australië zich niet in een
uitzonderingspositie geplaatst en de Rijks
betrekkingen staan voor iederen open.
Een enkele maal komt het voor, dat par
ticuliere werkgevers de voorkeur aan be
lijders van een bepaalden godsdienst ge
ven, doch regel is dit geenszins.
De pers staat bij de Katholieken in
hoog aanzien vanwege haar onpartijdig
heid in godsdienst-.aangelegenheden. Be
richten, welke Katholieke belangen voor
staan, worden met de grootste bereidwil
ligheid geplaatst* Tijdens het Eucharis
tisch Congres in Chicago werden heele
kolommen aan de verslagen daarvan ge
wijd. Bij het jongste congres te Sydney
waren verscheidene verslaggevers van
Nieuw Zeelandsche bladen tegenwoordig.
Zoowel in Australië als Nieuw Zeeland
wordt zoowel de kerk als de clerus geres
pecteerd. Mocht zich hier of daar een
anti-Katholieke strooming openbaren, dan
is deze geïmporteerd vanuit Europa. De
buitengewone groei van het Katholicisme
in Australië is een voldoend bewijs, dat
de inlandsche bevolking op het gebied
van verdraagzaamheid niets kan worden
verweten.
Centen, stuivertjes, dubbeltjes, mis
schien ook kwartjes, maar verder durf ik
niet te gaan. Grooter sommen tegelijk zijn
er wel niet ingekomen.
„We hebben er zeer lang voor gespaard,
Father."
Wat een heerlijk bewijs weer van offer
zin. Dit kwam uit Obdam, maar ik heb nog
wel eens zoo'n geval meegemaakt. Geluk
kig als dan die vrienden zijn, als ze de ƒ100
bereikt hebben
Ja, het valt niet mee om het zeerlang
vol te houden. Men begint wel eens meer
te sparen, doch er komt zooveel verleiding
vóór dat men zijn doel bereikt heeft, dat
de spaarpot altijd wel lek schijnt te zijn.
U kent toch dat verhaal van dien boeren
knecht die gespaard had om een retraite
mee te maken. Maar hij had ook een zwak
voor de kermis. En omdat hij bang was
dat de muizen aan z.ijn zilverbons zouden
knagen en de zilveren guldens zwart zou
den worden van het liggen, ledigde hij zijn
spaarpot in zijn zak. Maar hij was altijd een
zakelijke jongen geweest en daarom 1,
hij eerlijk een schuldbekentenis van zoo
gulden in zijn spaardoos. En toen hij
te sterven, vond men een heel bosje
die schuldbekentenissen. Gespaard had
maar zóó dat zijn baas de begrafenis
ten moest betalen. J'a, het valt niet mee,
je zelf van nat houden houdt en als
en Trien en Kniertje veel van advocaa
anisette houden. Ja, ja, Pater, dan valt
niet mee. Dat heb u zoo niet bij de 1
gehad.
FATHER LEFEBEi
Missiehuis, Hoorn. Dired
Postrek. 120937.
Door ineens of bij gedeelten honden!
dep te schenken wordt u medesticht*,
van dit Missiehuis.
Stoomvaartberichten.
N.
ifit
STOOMVAART MIJ. NEDERLAN;
COMMEWIJNE (uitr.) arr. 24 Sej
Paramaribo, vertr. 26 Sept. n. G»
town.
HOLLAND—AM ER I KA-LIJN
DRECHTDIJK, Rot/t. n. d. Pacii
arr. 25 Sept. te Colon.
MAASDAM, Rott. n. New Orleans,|
26 Sept. Vlissingen n. Antwerpen.
ROTTERDAM vertr. 26 Sept. v. Ro
New York.
HOLLAND-AFRICA-LIJN
BILLITON (thuisr.) pass. 25 Sept,
kar.
GRIJPSKERK (uitr.) arr. 25
Kaapstad.
HOLLAND—BR ITSCH-INDIE-LIJI
IJSELKERK (thuisr.) vertr. 26 Sep
Port Said.
ROTTERDAMSCHE LLOYD.
D.TAMBI (uitr.) pass. 25 Sept. Point
Ga lie.
KEDOE (thuisr.) pass. 25 Sept. Pont
Galle.
KERTOSONO (uitr.) vertr. 25 Sept
Port Said.
ROTTERDAM—ZU ID-AM ER IKA-LIJ1
ALDABI (thuisr.) vertr. 25 Sept. v.
Palmas.
STOOMVAART MIJ. OCEAAN.
ACHILLES Japan n. Rott. vertr. 5
v. Singapore.
AENEAS, Japan n. Rott. pass. 26 6
Perim.
DIENSTBODE
ivraagd voor dag of dng en nacht
j F. J. CCflt>TELISSE, Broe-
t trant 148. 6896b
Voor eenvoudig naaiwerk een
handig
MEISJE
gevraagd. Adres's avonds na 8 uur
N. R{jn 25 boyen 6898b
Gevraagd voor .direct© indienst
treding een/degojijk
R'V. IIF]!
mot huishoudelL..
eenheim Briov& bureau van dit
blad onder No/ 6894
WINTERIfROVISJ
H.L.
f00FDEN,
Puiko Zau.lA:riiJppolej
f 3.50 P. TJUJYEN
(ptM
Er biedt zioh^lfn, een
R.K. DIENSTBODE
g.g.Y.z#rn
Van g.g.
zaterwoude,
IIEUGD, Leinj^:
iéfst omstreek pljii'
BrJ agent B/vÈR-
inj^iden.
Ër biedt aan, een flinke
Slagersknecht
van ongeveer Ms iaar>/ -
Brieven bur. vjln dit Wad onder
No. 6901.
Gevraagd met ingang van 1 Nov.
a.s. in klein- gezin, met huiselijk
verkeer edh nette
R.K. DIENSTBODE
voor dag of dpg en nacht/Adres
VAN OMMEN, Kaiserfrfraat 36,
Leiden jS 6883
H.H. KAPPERS
Bediende gevraagd, goed kunnen
de scheren en haarsnijden bij F. J.
CORNELISSE Coiffeur, Breestraat
tegei
ofji November
Gemeub. Zit-Slaapkamer
of Zit- en Slaapkamer, met of
ronder pension* Geen jaarkamor
Aanbiedingen met prfjsopgaaf bur.
tm dit blad onder No. 6875b
Er biedt' zich aan een gehuwd
BAKKERSKNECHT
liefst in troot bedrijf of zpak-
waameme# zetbaas of iets/derge
lijks. Franfco brievenN.DÉJONG
Mr. Bakker, Noordeij/(f.H.) 6892
TE KOOPi
Allerhande maehinfe- en keuken
tafeltjes vanaf Bloemen
tafeltjes vanaf 1*—, een Kinder
wagen 12.50 en i6.50, ecu laag
eiken kastje 7.50 bp J. v.tDKROGT
Zoeterwoude, Wfjfertjey 6884
LIJSTENMAKERIJ.
Tijdens de Winkelweek geven
wn 15% korting/ voor het om-
ljjfcten van Platen, Foto's enz.
Van ouds bekend -Do Coneur.ent",
Haarlemmerstraat 62, bjj de
Vrouw «nsteeg. 4542b
Uwe bijzondere aandacht voor onze Etalages
IN ONZE AFDEELING
HAARLEMMERSTRAAT
etaleeren wij
Haarlemmerstraat
96-98 100-113
EERSTE HYPOTHEEK
op biezen, tuinen, land en
schepen£xente vanaf 4%%; en
voor TWEEDE HYPOTHEEK.
Ook voor Gredieten (Handels-,
Bedrijfs-, Latadbouw-, en Bouw
erediet) 7 14899
KantoorVERGOUWEN
Heerengracht 53 - LEjDEN
Spreekuur 9—12 uur
Koe» en Paardendekken
Staja/tikelen, ijzeren Stalpalen,f
voertuigen» Bnggerbeugels, Sloot-
haken,.Slootzeigpn,Boeren§choppen,
Melkgereedschappep, Lantaarns,
Rattengaas, Rattenkorven, Var
kenstroggen, Mandenwerk, Hout
waren enz. Franco levering.
A. J. HA^TWIJK Jr., IJzer
en Touwhandel, Nieuwe Beesten
markt 9 (Sohapenmarkt). 4545b
TE KOOP
1 pracht Kjnderstoel 6.50 en 5.50,
6 sterke bekleede stoelen lGf
1 sterke schuiftafel 12 5Q< een
Er acht leuningsïool niaifw met
5er bekleed 12.50 tbjj/J. v. d.
KROGT, Zoete/woudK Watertje
Hoogmade
Abonnomenten en Adver-
tentlên worden aangenomen
door
Grote Collectie afgepaste
Bontkragen en Randen, (be
spaart kosten voor verwerken).
Nutriëtte Konijn
voorradig in lichte Qf»
en donkere kleur
4.50 2.90«fi."
Castor en Blauwvos f
Nertz en Platina
kleuren6.50
Taupinette
Prima vellen
3.90, 2.90
Seal. Electric Stroken
ca 100 X 30 cM.. ge.ehikt
voor geh
mantelgarnituur,
16.75 12.50
|90
1012
Amerik. Opossum
Boommarter. Steens 1
marter en B'auw-
voskleur, 7.50 5.50 A.
Austr. Opossum
TeerTfïódem, voor ö7\
garnering Q»
Lamsvel nan!
Grote vellen, ge-
schikt v. kragen
Samblet en Sambi
Stroken 120X35 «M-
g.ecKilct voor g.- 7C
heel mantel gar- H VJ
mtuur26 30 JL
