BUITENLAND.
BINNENLAND.
19e Jaargang WOENSDAG 26 SEPTEMBER 1928 No 5986
Op ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij vooruitbetaling:
Voor Leiden 19 cent per week. f2.50 per kwartaal
Bij onze Agenten 20 cent per week. f2.60 per kwartaal
Franco per postf2.95 per kwartaal
Het Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné's ver
krijgbaar tegen betaling van 50 ct. per kwartaal, bij voor
uitbetaling. Afzonderlijk© nummers 5 ct., met Geïllustreerd
Zondagsblad 9 ct.
Dit blad verschijnt eiken dag uitgezonderd Zon- en Feestdagen. II
Bureaux: RAPENBURG No. 10 - LEIDEN
TEL. INT. ADMINISTRATIE 935 REDACTIE 15
GIRONUMMER 1030C3 POSTBUS No. 11
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT:
Gewone advertentiën 30 cent per regel
Yoor Ingezonden Mcdedeolingen wordt het
dubbele van het tarief berekend.
Kleine advertentiën, van ten hoogste 30 woorden, waarin
betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, buur en ver
buur, koop en verkoop f0.50.
is liet bestaan van wederkeerig vertrouwea
en moreele toenadering tussohen de Sta
ten, die het verdrag sluiten, doch hij moest
openlijk en onomwonden verklaren, dat van
wederzijdsch-vertrouwen tussohen de staten
van Midden-Europa bij den tegenwoordigen
staat van zaken geen sprake is.
DUITSCHLAND.
Tegen de Locarno-politiek.
Betooging van Duitseh- Nat. en
Stahlhelm.
In drie groote feestzalen in het Zuiden
van Berlijn hebben Maandag de Duitsch-
nationalen samen met den Stahlhelm pro-
yestvergaderingen gehouden tegen het
voortzetten van de politiek van Locarrio.
Het aantal deelnemers aan de betooging
wordt door de Duitsche nationale pers op
7000 geschat#Talrijke delegaties met zwart-
wit-roode vlaggen waren door verschillen
de gedeelten der stad getrokken. De voor
naamste redenaar van den avond was graaf
Westara, die de weigering van de gewezen
vijanden bestempelde als een phase in den
eeuwenouden strijd om den Rijn en als een
bewijs van de machteloosheid van de poli
tiek van Locarno. Volgens hem had het
verzoeningsoffensief van 192*1 en 1925 een
échec geleden.
Verder zette hij uiteen, dat Duitschland
slechts tot onderhandelen mag overgaan,
wanneer de herziening van de regeling-Da-
wes door onpartijdige en neutrale economi
sche deskundigen wordt onderzocht. Spr.
bepleitte verder terughoudendheid tegen
over den Volkenbond.
JOEGO-SLAVIË.
Gewelddadig optreden der Raditsj-partij.
Een vijandige houding tegen
de Katholieke Kerk.
Aan Kipa wordt gemeld:
Den laat sten tijd begon in Joego-Slavië
een terroristische organisatie haar werk
zaamheid tegen dc Katholieke Kerk te
ontplooien.
Deze organisaties is niet een of andere
stichting der orthodoxen, doch de groote
Kroatische Raditsj-partij. Deze groote par
tij bevat zooals men weet de brecde lagen
des volks en weet door gebruik van fijns
demagogische middelen te bereiken, d.ib
vele van haar aanhangers absoluut niet in
staat zijn dc vijandige houding van de par
tij tegenover de Kerk op te merken.
De nieuwste terroristische werkzaamheid
van deze partij doch in haar geheel metho
den zien, welke men het beste met die van
de Ku Klux Klan kan vergelijken. Op haar
program staan aanslagen op Katholieke
persoonlijkheden, op leden van Katholieke
vereenigingen, gewelddadige verstoringen
van Katholieke betoogingen, vernieling van
het. eigendom van Katholieke organisaties
Zulk een ernstig voorval had op 2 Sep
tember te Krizevci plaats, toen de onder
den naam van „Adelaars" bekende Kahto-
lieke jeugdorganisaties haar congres hiel
den. Zij werden onverhoeds overvallen; de
kloppartij eindigde met een groot aantal
zwaar gewonde deelnemers van het con
gres, die op zulk een aanval niet waren
voorbereid.
Deze methoden der Raditsj-partij tegen
niet-politieke organisaties dor Katholieke
actie hebben in Joego-Slavië hevige veront
waardiging tegen de partijleiding gewekt.
AFRIKA.
Onbloedige staatsgreep in Abessinië.
Alle macht aan Ras Tafari.
Hoewel nog geen offieieele bevestiging
is ontvangen kan worden gemeld, dat na
een samenzwering tegen den regent Ta
fari besloten is hem het koningschap op
te dragen en hem alle macht te geven. De
positie der keizerin blijft formeel onaan
getast. De staatsgreep heeft zich zonder
bloedvergieten ot ongeregeldheden vol
trokken.
ZUID-AMERIKA.
De Mexicaansche gezant te Rio de Janeiro.
Misbruik van diplomatieke
onschendbaarheid.
Men meldt aan de „Msb.":
Zeer zonderling is het gedrag van den
Mexicaanschen gezant, Ortiz Rubio, te Rio
de Janeiro, de laatste maanden geweest.
De godsdienstoorlog in Mexico heeft do
openbare meening in Brazilië in twee
kampen verdeeld, welke zich van ver
schillende persorganen bedienen, om open
lijk hun hart te luchten over het Calles-
regime daar te lande.
Nu kunnen wij ons voorstellen, dat het
der Mexicaansche regeering niet onver
schillig is, hoe men in Zuid-Amerika over
haar gedragingen oordeelt. Doch de Mexi
caansche ambassadeur te fiio voelt het als
zijn plicht, om voortdurend in te grijpen
in de polemieken tusschen de Brazilianen
over den Mexicaanschen godsdienststrijd.
Heimelijk en openlijk bemoedigt hij het
Braziliaansche anti-clericalisme en propa
geert de „vooruitstrevende" beginselen
van Plutarcho Ca Hes ook in Brazilië.
Onlangs was de gezant Ortiz Rubio ge-
noodigd op een plechtigheid in de poly
technische school te Rio en bij deze ge
legenheid heeft hi;, zich verschuilend
achter zijn diplomatieke immuniteit, do
vooruitstrevende politiek van zijn lastgever
Calles verdedigd tegen de „bekrompen"
aanvallen van sommige Brazilianen.
Katholieke stoeten fn en professoren, die
bij de plechtigheid aanwezig waren, kon
den niet nalaten, te midden van de groot
ste opwinding van het publiek tegen dit
brutale optreden van den Mexicaanschen
gezant, te protesteeron, waarop een hand
gemeen volgde.
Reeds eerder is door bezadigde personen
te Rio een zachte wenk gegeven aan dezen
gezant-kerkvervolger, om zijn diplomatieke
carrière te Rio op te geven, aangezien
zijne bemoeiingen met binnenlandsche
strijdvragen zijne positie onhoudbaar ge
maakt hebben. Tot nu toe te vergeefs.
Wellicht zal <'e Braziliaansche regee-
ring zelf thans ingrijpen, om aan deze
nationale ergernis een einde te maken.
Anti-ltaliaansche stemming.
Uit Sao Paulo wordt gemeldDe anti-
Mussolini-stemming heeft gisteren haar
hoogtepunt bereikt door een artikel in een
fascistisch Italiaansch blad, waarin de
Braziliaansche vrouwen werden beleedigd.
Studenten trachtten een aanval op de bu
reaux van het blad te deen, doch zij wer
den uiteengejaagd. Des avonds kwamen zij
echter met. versterking terug, drongen door
het politie-cordon heen en vernielden de
lokalen, die daarna in brand werden ge
stoken; verscheidene personen werden
hierbij gewond.
De stemming onder de bevolking is zoo
anti-Italiaansch, dat het Italiaansche con
sulaat, de Italiaansche banken en han
delshuizen onder politietoezicht zijn ge
plaatst.
Dit nurr.mer bestaat uit
drie bladen.
VOLKENBOND.
DE ONTWAPEN INGSKWESTlt.
Eenige opheldering.
Doch weinig optimistische
vooruitzichten.
De besprekingen gistermorgen en gister
middag in de Volken bondsvergadering over
de ontwapenigsresolutie hebben deze ophel
dering van den toestand gebracht, dat men
thans wel als vaststaand kan aannemen,
dat de heer Loudon inderdaad een impera
tief mandaat van de Volkenbondsvergade
ring gekregen heeft om de voorbereidings-
oomissie in ieder geval uiterlijk in den aan
vang van het volgende jaar weder bijeen
te roepen.
Zoowel Paul Boncour als de Engelsche
gedelegeerde erkende dat dit de bedoe
ling der resolutie is, waarbij Locker Lamp-
son opmerkte, dat de Engelsche delegatie
slechts met weerzin hierin had toegestemd
om aldus een concessie aan Duitschland te
doen.
Voorstanders en tegenstanders van het
imperatief mandaat zijn dus beiden het er
over eens, dab de resolutie werkelijk be
doelt aan den lieer Loudon een vaste- op
dracht te geven.
Ook bleek uit de redevoeringen van van
daag, dat de voorbereidingscomissie dan
niet eenvoudig naar huis kan gaan, indien
de zeemogendheden het nog niet eens zijn
geworden, doch dat dan een ernstige po
ging zal moeten gedaan worden om zelf de
moeilijkheden op te lossen.
Boncour zeide het duidelijk, dat men niet
oneindig wachten kan totdat een groep
mogendheden liet eens is geworden. Indien
in Januari de overeenstemming nog niet is
bereikt, zal de voorbereidingscommissie
moeten trachten door openbare discussies
en langs andere methoden van de interna
tionale democratie een oplossing te berei
ken, die door de oude methoden van diplo
matieke uitwisseling niet kon verkregen
worden.
Terwijl Paul Boncour mat betrekking tot
de voorbereidingscommisie gelukkige ge
dachten had, kan men minder enthousiast
zijn over zijn opvatting inzake de ontwape
ningsconferentie zelf.
Niet zoozeer wat betreft zijn bedenkin
gen tegen het vaststellen van een bepaald
tijdstip voor de ontwapeningsconferentie,
zooals de Duitschers zoo pertinent wensoli-
ten. Er zit ongetwijfeld veel waars in de
opmerkingen van Boncour en Locker Lamp-
son dat het zeer gevaarlijk zou zijn de
ontwapeningsconferentie zelf bijeen te roe
pen, wanneer de voorbereidingscommissie
na ernstig pogingen tot overeenstemming
daarin niet geslaagd zou zijn, doch het be
denkelijke van Paul Boncour's betoog in
zake de ontwapeningsconferentie is dit, dat
hij op den voorgrond heeft gesteld, dat' die
eerste internationale bijeenkomst vrijwel
uitsluitend tot taak zou hebben een einde
te maken aan een mogelijken bewapenings
wedloop zonder reeds eenige bcwapenings-
vermindering te brengen.
Vooral aan Duitsche zijde was men na
tuurlijk zeer ontstemd, dat naar de opvat
ting van Paul Boncour die eerste nog zoo
ver weg liggende ontwapeningsconferentie
feitelijk niets anders zou brengen dan een
stabilisatie der tegenwoordige bewapening.
Op vroegere dagen heeft Paul Bonoèur
dan ook heel anders gesproken er erkend,
dat de gedeeltelijke veiligheid van hot
oogenblik zeer zeker een gedeeltelijke ont
wapening mogelijk maakt.
.-en rede van Apponyi.
In de vergadering van den Volkenbond
heeft graaf Apponyi een grootsch opgezet
te politieke red voering gehouden, waarin
hij met een openhartigheid, zooals nog zel
den in de vergadering van den Volkenbond
is voorgekomen, de principieele vraagstuk
ken, welke de Volkenbond moet behande
len, besprak en scherpe critiek op de tot
nu toe door den Volkenbond gevolgde me
thoden oefende.
In het bijzonder wees hij daarbij op de
ongelijke positie, waarin zich de volgens de
vredesverdragen geheel ontwapende staten
bevinden.
De rode werd door do dichtbezettc zaal
met gespannen aandacht gevolgd, vooral
door de vertegenwoordigers der kleine en
tente. In groepen stonden de toehoorders
om het spreekgestoelte. De rede werd aan
net slot met buitengewoon applaus door
de zaal en de tribunes ontvangen.
Graaf Apponyi behandelde uitvoerig de
door dc 3de commissie voorgesteld model
verdragen en verklaarde, dat de Hongaar-
schc regeering niet in staat is voor deze
verdragen op te komen. Èen voorwaarde
voor het sluiten van dergelijke verdragen
RUSLAND.
Trotski's aanhangers steken het hoofd
v/eer op.
In den afgeloopen tijd zijn in de Sovjet-
Unie verschillende pamfletten uitgegeven,
waarin de oppositie tegen de Stalinisten te
velde trekt. In deze geschriften, die over
al zijn te vinden, wordt medegedeeld, dat
Trotski op het oogenblik ie Almata ziek
ligt en niet goed wordt behandeld.
Een van Stalin's trouwste aanhangers,
Oeglanof, heeft op een partijeonferentie te
Moskou een „zwartboek" voorgelegd, dat
naar hij zeide, een groot aantal documenten
bevat, waaruit het optreden van de-oppo
sitie duidelijk blijkt. Hij verklaarde, dat de
volgelingen van Trotski weder het hoofd
heben opgestoken en steun ondervinden
van de fabrieksarbeiders en jonge commu
nisten.
Deze aanhangers beweren, dat Stalin
Trotski's program heeft gestolen en dat
daardoor in het voorjaar de situatie werd
gered. Daarna heeft Stalin echter weer
meer sympathie getoond voor de boeren en
dit heeft tot gevolg, dat een nieuwe econo
mische crisis veel ellende brengt.
Oeglanaf verklaarde, dat de partij een
nieuwen moeilijken tijd tegemoet gaat, zoo
wel in het binnen- als buitenland en dat
de volgelingen van Trotski zooals gewoon
lijk van den toestand gebruik willen ma
ken om hun „giftige philosophic" te ver
breiden.
DE ZAAK STENHUIS.
Ook het „Centrum" oordeelt gisteren
avond precies als wij, dat dc zaak Sten
huis nu uit moet zijn. Het blad zegt:
„Na de2e mcdedeelingen hebben wij
over het geval te zwijgen. Was wat ve
len vermoedden Stenhuis weggewerkt,
om politieke redenen, en de beweerde in
validiteit maar een camouflage dan lag
het geval op publiek terrein. Thans is het
een interne aangelegenheid van N. V. V.
en S. D. A. 1'., waar anderen zich niet
mee hebben te bemoeien.
„Wij kunnen alleen waardeering uitspre
ken, dat de beide Hoofdbesturen in deze
omstandigheden zoo krachtig hebben in
gegrepen."
Wij lezen in „Het Volk", dat in een
vergadering van de Orgaancommissie der
Open-brief-ondertcekenaars dc heer Sten
huis heeft modegedeeld, dat hij van plan
is' in de Kamer tffclfstandig als links-socia
list op te treden.
HET K0NINKLIJKK BEZOEK TE
AMSTERDAM.
Gisterenmiddag hebben de Koningin,
de prinses, de prins en de leden van het
gevolg een groote autorit gemaakt door
vrijwel de gcheele stad. aan de Zuidzijde
van het IJ.
Voor het avondfeest te Paleize, dat gis
terenavond gehouden werd, waren niet
minder dan 1100 uitnoodigingen verzonden
Tot de gasten behoorde de vorst van
Bentheiin, een neef van de Koningin.
Do koningin kwam even na half negen
met prinses Juliana, prins Hendrik en met
groot gevolg de Burgerzaal binnen, die als
altijd een luisterrijken aanblik bood met
de ouderwetsche verlichting en door de
bonteN mengeling van uniformen en statie
gewaden.
De koningin droeg een robe met korten
sleep, bestikt met zilveren en gouden kra
len; zij was getooid met het nationaal hul
deblijk. Prinses Juliana droeg een japon
van witte tafzijde, gegarneerd met touffes
van rose rozen; prins Hendrik was in ad
miraalsuniform.
Hare Majesteit deed eerst in de troon
zaal eenige dames en hecren aan zich voor
stellen, daarna, keerde zij naar de Burger
zaal terug. Zoowel de prinses als de prins
onderhielden zich met tal van aanwezi
gen en bewogen zich onder dc gasten.
Tot ruim elf uur hield de koningin
ccrole.
Wij zouden niet gaarne het aantal
schatten, aldus hct,,Hbld.", der dames en
hoeren, met welke de Koningin gisteren
op het avondfeest ten paleize eenige woor
den gewisseld, korter of langer zich on
derhouden heeft. Onophoudelijk geleidden
de kamerheeron dames en heeren naar
de vorstin en nauwelijks had de een zijn
buiging gemaakt of de ander kwam, boog
en werd aangesproken, om op zijn of haar
beurt na eenige minuten te verdwijnen en
weer door anderen Je worden opgevolgd.
Het feest was druk bezocht; dc groote
burgerzaal was voor een groot deel ge
vuld met een dicht op elkaar staande mo-
nigte, die eerst wat dunde, toen men zich
verspreidde in dc zalen, waar buffetten
waren aangericht. Maar langzamerhand
keerde, men naar de burgerzaal terug en
bleef in wijden kring toezien, toen de Ko
ningin soms zittend, maar meest staande,
hare gasten in de gelegenheid stelde met
hun vorstin kennis te maken of te herin
neren.
En wat verder stond prinses Juliana on
volgde trouw het voorbeeld harer moeder,
terwijl prins Hendrik zich bewoog tus
schen de gasten en vele bekenden ont
moette.
Heel uit de verte, uit een der zijzalen
klonk nu en dan muziek, tonen, die, hoe
gedempt ook, toch ertoe bijdroegen iels
feestelijks te geven aan het geheel.
Vragen van Kamerleden.
Onze onbewaakte overwegen.
Op de vragen van mevrouw Bakker
Nort betreffende het opnieuw instellen
van bewaking op de onbewaakte spoorweg
overwegen in verband met het onlangs
plaats gehad hebbend ongeval bij den on-
bewaakten spoorweg bij Heiligerlee, heeft
dc minister van waterstaat geantwoord:
Ingevolge art. 106 van het A. R. D. is
den minister mededceling gedaan van het
op 6 September jl. op den onbewaakten
overweg bij K.M. 111.500 van de stopplaats
Heiligerlee plaats gehad hebben ongeval.
De vraag van algemeencn aard, in hoe
verre op onbewaakte overwegen opnieuw
bewaking meet worden ingesteld, zal bc-
hooren tc worden overwogen, nadat de
commissie ingesteld overeenkomstig dc in
de zitting van de Tweede Kamer der Sta-
ten-Generaal van 9 December 1927 aange
nomen motie, verslag zal hebben uitge
bracht, behalve voor zooveel betreft ge
vallen waarin nader mocht zijn gebleken
dat de toestand ter plaatse voorziening
eischt. In dit geval is daarvan echter geen
sprake. Het uitzicht op den overweg is
zeer goed. Uit een door het Rijkstoczicht.
ingesteld onderzoek is gebleken, dat het
ongeval moet worden toegeschreven aan
onachtzaamheid van don autobestuurder.
Het wetsontwerp op de Winkelsluiting.
Hot besluit van do Centrale Afdeoling
der Tweede Kamer, om het ontwerp van
wet op de winkelsluiting thans nog niet
in de afdeelingen tc behandelen en dat bij
een volgende regeling van werkzaamheden
daaromtrent een beslissing genomen zal
worden, is. volgens het Volk, genomen,
omdat men de agenda van het afdcelings-
onderzoek in verband met de Staatsbe-
grooting thans tc overbelast oordeelde,
dan dat het aanbeveling zou verdienen,
daarop ook nog het niet onbelangrijke
winkelsluitings-wetsontwerp tc plaatsen.
Men vreesde, dat aan het ontwerp niet
de noodige aandacht zou kunnen worden
geschonken.
Verwacht kan echter worden, dat het
bij het volgend afdeelingsonderzoek aan
de orde zal worden gestold.
Invoerrecht op vleesch.
De commissie van deskundigen voor de
samenstelling van dc prijscourant ter be
rekening van het invoerrecht op versch
of gekoeld vleesch heeft bedeelde prijs
courant vastgesteld als volgt: Rund- en
kalfsvlccsch, versch of gekoeld, 100 K.G.
85; paarden vleesch, versch of gekoeld,
100 K.G. 50.
Het voornaamste nieuws.
BUITENLAND.
Weinig bemoedigende vooruitzichten
voor de ontwapeningskwestie.
De ramp te Madrid. Gisteren is een deel
der slachtoffers begraven. Er zijn thans
120 lijken gevonden, doch er moeten nog
veel meer uooden onder de puinen liggen.
(Buitenl. Berichten 3e blad en Telegram
men).
BINNENLAND.
Congres van de R. K. Jongenspatronaten
in Nederland. (2de blad).
LEIDEN.
Het nieuwe tehuis van de Zita-Vereenf-
ging. (2de blad).
Onze Geïllustreerde pagina
De photopagina van heden bevat o.m.
verschillende sportkiekjes; het Koninklijk
bezoek aan Amsterdam; het schip dat te
hard van stapel liep; demonstratie van
Vrijwillige Brandweer te Haarlem, enz.
LEIDEN.
PROF. B. A. VAN GRONINGEN.
Dr. Bernard Abraham van Groningen,
rector van het Stedelijk Gymnasium tc
Assen benoemd tot gewoon hoogleeraar in
de Griekscho taal- en letterkunde en de
Gricksehe oudheden aan de universiteit
alhier, als opvolger van wijlen prof. Vürt-
heim, word 20 Mei 1894 te Twollo geboren.
Reeds in zijn jeugd vertrok hij naar Brus
sel, waar hij de lagere en de middelbaro
school doorliep cn vervolgens als student
in de klassieke letteren aan de „Univerti-
té Libre" aldaar werd ingeschreven. Na in
1911 aldaar zijn candidaatsexamen to heb
ben gedaan, vertrok hij naar Groningen en
liet zich al student aan de universiteit al
daar den 19dcn October 1914 inschrijven.
Zijn diploma a!s candidaat, tc Brussel be
haald, stelde hem vrij van het staats-exa-
men tot toelating aan onze universiteiten.
Den 4dcn Juli 1916 deed hij met goed ge
volg het candidaatsexamen in de letteron,
en 5 April 1919, cum lande, het doctoraal
examen. Hij promoveerde den 8sten Juli
1921 cum laudo aan dezo universiteit.
Reeds dadelijk na zijn doctoraal examen
in 1916, werd llij benoemd tot tijdelijk
leeraar in dc klassieke letteren aan het
gymnasium te Groningen, wat hij bleef
tot 1919. In dit jaar werd hij benoemd aan
het gymnasium te Leeuwarden, eerst als
leeraar, later tevens als conrector. In De
cember 1926 volgde zijn benoeming tob
rector van het stedelijk gymnasium te As
sen, welke functie hij ook thans nog ver
vult.
Dr. Van Groningen legde zich vooral
toe op de studio van Griekscho papyri, is
vast medewerker van het tijdschrift Mne
mosyne cn schreef ook artikelen in het
Italiaansche tijdschrift Acgyptus. Voorts
is hij sedert ccnigc jaren privaat docent
in dc papyrologie aan dc universiteit to
Groningen.
In 1924 verscheen van zijn hand een be
langrijk werk, getiteld „Le gymnasiarquo
des Metropolis de 1 Egypte Romaine.
Gedurende dc maand October zal mits
dien het invoerrecht voor de hierboven
bedoelde vlceschsoorten bedragen 10 per
cent van de hiervoor vermelde waarden.
Belasting betalen aan postkantoren.
Met ingang van 1 Januari 1927 werden,
gelijk bekend, de postkantoren en poststa
tions in Noord-Holland (met uitzondering
van die in enkele plaatsen in het Gooi) cn
het bijpostkantoor te Loosduinen bij wijze
van proef opengesteld voor betaling van
grond-, pcrsoneele-, vermogens- en inkom
stenbelasting.
Gc lurende 1927 werden op deze kantoren
en stations in totaal aangenomen 710.655
belastingbetalingen, tot eon totaal bedrag
van rond 20.333.000.
