BUITENLAND.
BINNENLAND.
19e Jaargang
DINSDAG 18 SEPTEMBER 1928
No 5979
9c ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij vooruitbetaling:
Voor Leiden 19 cent per week. f2.50 per kwartaal
Bij onze Agenten 20 cent per weekf 2.60 per kwartaal
Franco per postf2.95 per kwartaal
Het Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné's ver
krijgbaar tegen betaling van 50 ct. per kwartaal, bij voor
uitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 ct., met Geïllustreerd
Zondagsblad 9 ct.
Dit blad verschijnt eiken dag uitgezonderd Zon- en Feestdagen. II
Bureaux: RAPENBURG No. 10 - LEIDEN
TEL. INT. ADMINISTRATIE 935 REDACTIE 15
GIRONUMMER 103003 POSTBUS No. 11
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT:
Gewone advertentiën 30 cent per regel
Voor Ingezonden Mododcelingen wordt bet
dubbele van bet tarief berekend.
Kleine advertentiën, van ton hoogste 30 woorden, waarin
betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur on ver
huur, koop en verkoop f 0.50.
Dit nummer bestaat uit
twee bladen.
V De Troonrede
Aan de Troonrede bemerkt men, dab de
regeering haar vierde en laatste jaar in
gaat. Zij is vrijwel tevreden met den feite-
lijkeen toestand; 't loopt naar haar in-
j zicht nog al goedvoor buitengewone
krachtsontwikkeling is er naar het schijnt
i volgens haar meening geen reden: de loo-
i pende zaken moeten worden afgedaan en
j 'daaraan zullen nog „eenige andere" wor
den toegevoegd.
Onder dio „eenige andere" wetsontwer
pen, simpel aangekondigd, zijn er echter,
welks van ingrijpende beteekenis kunnen
worden.
Met groote belangstelling wachten wij
op de herziening van de Gemeente .vet, een
wetsontwerp, inzake het pachtcontract, de
herziening van de financieele verhouding
tusschen B ijk en Gemeenten. Wij hopen,
dat Regeering en Kamer deze drie belang
rijke onderwerpen waarvan wij het
tweede r.og het meest urgent achten dit
jaar tot een goede oplossing zal kunnen
brengen. Daardoor alleen reeds zou dit-
laatst.e parlementaire jaar een zegenrijke
arbeid voor het land kunnen schenken.
Van de oxerige aangekondigde wetsont
werpen zijn ook nog 5n paar, van welker
aankondiging met belangstelling in breede
kringen zal worden kennis genomen: be
scherming van jeugdige personen en vrou
wen in den landbouwarbeid, bepaling mini
mum lopnen in dc huisindustrie,, regeling
werkloosheidsverzekering, wijziging ar
beidscontract kapiteins en schepelingen.
Als do loopende zaken moeten worden
afgedaan en deze „eenige andere" met nog
enkele tot een goed einde moeten worden
gebracht, dan is er a-oor het komende jaar
werk genoeg aan den winkel!
Op één punt is de Troonrede o.i. niet erg
gelukkig, n.l. als zij wil constateeren de be
lemmeringen voor verbetering A'aji den
oeconomischen toestand. Eerst worden ge
noemd „kunstmatige belemmeringen in
het internationaal verkeer"; en vervolgens
„zware lasten, door de verschillende publie
ke lichamen op de bevolking gelegd." Wij
willen niet beweren, dat het internationaal
verkeer ceconomisch goed geregeld is ook
willen wij niet ontkennen, dat b.v. verschei
dene gemeenten zware lasten op de be\'ol-
king leggen, maar als men meent, dat hier
mede 7.cu zijn aangegeven wat een duur
zame verbetering van den economischen
toestand" belemmert kijkt men 0.1. toch.
wel Avat erg alléén naar de oppervlakte A'an
de verschijnselen.
Dat de regeering betreurt, dat de
pogingen om tot internationale verminde
ring van bewapening te geraken niet snel
ler tot tastbare resultaten vermogen te
leiden is een sympathiek geluid.
I
Uit de Katholieke Universiteit
Prof. dr. Jac, van Ginneken S. J. weet
een scherpe visie op de dingen in kern
achtige taal uit te drukken.
Daarvan heeft hij weer een bewijs gege
ven in dc rede, Avaarin hij het rectoraat
van de Nijmeegsche Universiteit aan zijn
opvolger heeft overgedragen.
Wij hebben elders een paar citaten aan
deze rede ontleend in ons volgend num
mer zullen wij nog enkele markante uitla
tingen er uit lichten.
Een der door ons geciteerde passages
betreft de verhouding tusschen de Katho
lieke Universiteit en de politiek. De Ka
tholieke politieke leiders' zouden Avat de
Nijmeegsche professoren doceeren buiten
hun belangstelling laten A'allen daarop
komt, wat prof. van Ginneken zegt, neer.
Nu rijst bij ons de vraag, of prof. .van
Ginneken, die, zooals wij zeiden, de dingen
scherp beziet en zijn meening daarover
kernachtig uitdrukt, hier misschien niet
dc fout maakt, die men ook bij geesten Aan
ZlJn groote gaven meer kan constateeren:
de fout maakt, die men ook bij geesten met
^"of. v. Ginneken ziet, dat de weten
schap aan de politiek onschatbare diensten
kan bewijzen; hij meent, dat met deze
waarheid door politieke leiders niet vol
doende rekening wordt gehouden. En....
hij maakt daarvan een a'erwijt aan de poli
tici. Ligt daarin niet een zekere eenzijdig
heid?
Wij zouden dc vraag willen stellen, of
misschien ook niet wetenschappelijke lei
ders zich wat dichter bij de practische
politiek konden plaatsen, waardoor zij
meer gelegenheid zouden krijgen, om hun
licht daarover te laten schijnen, zóó, dat
het er niet naast valtEr zijn toch
a'oorbeelden van succesvol optreden van
mannen der wetenschap, die zóó deden.
Maar ook misschien van anderen, die te
ver van het leven en te dicht bij hun stu
deerkamer bleven.
Intusschen, is het o.i. ongetwijfeld nut
tig, dat prof. ar. Ginneken kis gezegd heeft,
wat hij meende in deze. te moeten zeggen.
Een andere door ons geciteerde passage
uit de professorale rede raakt de mentali
teit, de geestesgesteldheid Aran katholieke
studenten.
Inderdaad, onder katholieke studenten
wordt evenals onder andere catego
rieën, en bijzonder onder de hoogere stan
den nog tè veel cultuur, beschaving ge
zocht in het nadoen van anderer, vaak on
christelijke gebruiken, die nu eenmaal als
deftig en voornaam staan aangeschreven.
Wij mogen niet blind zijn voor het feit,
dat, dank zij de gegeven geestelijke lei
ding, daarin heel veel is verbeterd. Maar
ook deze leiding heeft met bij allen kun
nen uitrukken eenvaak van huis-uit ge-
erfde dwaze vereering voor wat het mo
derne heidendom als cultuur, zelfs als iets
wezenlijks in dc cultuur beschouwt en wat
in werkelijkheid niets met beschaving heeft
uit te staan of zelfs onbeschaafd moet
heeten. Dat de optredende rector-magnifi-
cus der Nijmeegsche UniA'ersiteit daar
tegen stelling neemt, zal ieder moeten toe
juichen.
VOLKENBOND.
DE VOLKENBONDSRAAD.
Het verzoek der Unie van
R. K. Vrouwenbonden.
De beslissing tot de
volgende zitting uitgeste ld
De A'olkerrbondsraad heeft gisteren op
nieuw het voorstel behandeld, om van de
internationale unie van Katholieke vrou
wenverenigingen een assessor te benoe
men in de volkenbondscommissie voor de
welvaart van het kind.
Door lord Cushendun was een nota ge
zonden, waarin hij er tegen op kAvam, dat
aan een onlessioneele vereeniging een bij
zondere vertegenwoordiger in de commis
sie zou worden gegeven.
Op grond van doze nota, heeft de rap
porteur Villegas (Chili) een nieuw rapport
ingediend, Avaarin hij opmerkt, dat de ar
gumenten van lord Cushendun niet vol
maakt overtuigend schenen.
Villegas herinnert er aan, dat het ver
zoek van de internationale unie van Ka
tholieke vrouwen-vereenigingen gedaan
wordt om te verzekeren, dat" een zeer be
langrijke vrouwengroep in de commissie
vertegenwoordigd zou zijn en dat men zich
daarbij niet speciaal op den godsdienst der
unie beroepen had.
Aillegas meent daarom, op dezen grond
het A'erzock te moeten ondersteunen.
Daar lord Cushendun echter bovendien
de kwestie van de samenstelling dezer vol-
kcnbonascommissic, had ter sprake ge
bracht, aangezien hij meent, dat die com
missie reeds uit twee leden en acht des
kundigen bestaat, was Villegas bereid over
deze kwestie nog eens na te denken en te
zien, hoe men de \rerschillende gezichts
punten zou kunnen beschouwen en daarbij
rekening zou houden met de door lord
Cushendun geuite vrees.
Op a*oorstel van lord Cushendun werd
hierna besloten, dat in de zitting van den
raad nog geen antwoord, aan de interna
tionale unie a-an Katholieke vrouAvenver-
eenigingen, zou worden gegeven en dc be
studeering van haar voorstel tot een vol
gende raadszitting zal worden uitgesteld.
Dandurand (Canada) merkte nog op, dat
ook hij dit uitstel toejuichte, daar hij zich
nu beter op de hoogte kon stellen, volgens
welk systeem de andere assessoren waren
benoemd.
De wapenfabricage.
De ïolkcnbondsraad in
c r i s i s-t ij d e n.
De derde commissie heeft het onderwerp
inzake de wapenfabricage gisteren afge-
Zij heeft besloten, een beroep te doen
op de verschillende regeeringen om de pun
ten van meeningsverschil nog eens ernstig
te onderzoeken en te overwegen, of een
overeenstemming niet mogelijk is.
De commissie heeft den volkenbonds
raad verzocht de commissio-Bernstorff voer
de Avapenfabricage in ieder geval nog een
maal bijeen te roepen vóór de a'olgende
zitting van den volkensbondsraad.
Op a-erzoek van jhr. Loudon werd in het
rapport a'astgelegd, dat men thans een
stemmig erkent het beginsel van publici
teit. ook met betrekking tot de staatswa-
penfabricage.
Ten slotte heeft de commissie het ont-
Averp-conventie oarer de uitbreiding der
bevoegdheden van don volkenbondsraad in
tijden van crisis besproken.
Dit ontwerp-conventie is te danken aan
heb Duitsche initiatief en zal aan de vol-
kenbondsvergaderiug worden voorgelegd
als' een geschikt model voor staten, die der
gelijke verplichtingen onder elkander wil
den aangaan.
Lord Cushendun en generaal de Marinis
a'erklaarden echter reeds terstond, dat En
geland en Italië cr niet aan denken, een
dergelijke conventie te onderteekenen, ter
wijl ook Japan niet veel hoop op ondertee-
kening gaf.
Bemoedigender spraken Paul Boncour
en de Belg Rolin Jacnemyns, tenviil von
Simson namens dc Duitsche delegatie nog
maals er op wees, dat de onderteckcning
der conventie zelfs maar door een beperkt
aantal staten toch een nuttige werking ter
verhooging van de veiligheid zou hebben.
De juridische commissie.
In de juridische commissie van den Vol
kenbond ontspon zich gisteren een levendig
debat over een voorstel van c'e Zwitsersche
delegatie, te onderzoeken of voor het in
roepen van een beslissing van het Perma
nente Hof van Internationale Justitie te
dend Haag een eenstemmig besluit van
den Raad van dem Volkenbond noodig is
of dat met meerueraeia van stemmen een
besluit daartoe kan worden a'ernomen. Do
gedelegeerde van Zwitserland zette de be
doeling van het a-oorstel uiteen. De gede
legeerden van Italië, Frankrijk, Groot-Brit-
tannië en Japan spraken zich beslist tegen
de opportuniteit van dit voorstel uit en
stelden de Zwitsersche delegatie voor, het
a-oorstel in te trekken.
De discussies zullen vandaag worden
voortgezet.
China en de Volkenbond.
De regeering te Nanking heeft aan de
Chineesche delegatie (e Genève laten Ave-
ten, dat zij voorloopig op den ouden voet
aan de werkzaamheden van den Volken
bond zal moeten blijven deelnemen en heeft
hieraan als instructie toegevoegd, dat de
Chineesche regeering den weg moet. voor
bereiding voor een later verzoek van Nan
king om een permanenten zetel in den
Volkenbondsraad.
DE RIJNLANqKWESTIE.
Duitsch officieus commentaar.
Van Duitsche zijde Avordt a'erklaard, dat
men ingenomen is met het resultaat van
de besprekingen, welke te Genève ge
voerd zijn over do ontruiming van het
Rijnland. Men verklaart, dat de Duitsche
deligatie op haar standpunt is blijven
staan en geen enkele concessie heeft ge
daan. In dit verband is men er niet zoo
zeker van of de te volgen diplomatieke
onderhandelingen avcI het resultaat zullen
opleA-eren, hetwelk men aan Duitsche zijde
zoo gaarne weuscht. Er bestaan nog altijd
tusschen Duitschland en de geallieerde
mogendheden diepgaande meeningsver-
schillen omtrent den duur van de toekom
stige controle, de samenstelling a'an dc
zoogenaamde verzoeningscommissie en an
dere a'raagstukken, in a'erband met de ont
ruiming van liet bezette gebied. Het Zon
dag bereikte resultaat doet niet zien op
Avelke wijze tot een definitieve oplossing
kan Avorden gekomen.
Aan Duitsche zijde is men a*ooral ver
heugd oA-er het feit, dat dc aanspraken
van Duitschland op de ontruiming thans
door de geallieerden zijn erkend. Als posi
tief resultaat ziet men dan ook aan Duit
sche zijde uitsluitend, dat thans a-oor de
eerste maal officieel over de kAvestie van
de ontruiming met dc geallieerde mogend
heden zal Avorden onderhandeld, zonder
dat men te voren aan Duitsche zijde zich
bereid heeft verklaard tot belangrijke te
gen-prestaties.
Fransch officieus pers-commentaar.
De Frans she bladen bespreken uitvoerig
liet officieele communiqué dat Zondag na
de besprekingen tusschen de vertegen-
Avoordigers der zes mogendheden te Ge-
nèA'e werd gepubliceerd. Hierbij wordt er
op gewezen, dat in het cdmmunique zoo
wel naar dc letter als naar den geest dc
kwestie van dc ontruiming van het Rijn
land, de regeling der schadevergoeding en
de Aeilighcid officieel aan elkaar verbon
den zijn. Elke bewering, dat deze zaken
afzonderlijk zijn behandeld en dat de op
lossing van deze kwesties in afzonderlijke
onderhandelingen zal Avorden gezocht, is
onjuist. De Fransche bladen zijn van mce-
ning, dat het beginsel van een tegenpres
tatie A-oor de ontruiming van het Rijnland
definitief vastgesteld is. Wat do kwestie
der veiligheid betreft, vinden de Framche
bladen in het communique bevestigt, dat
de geallieerde regoeringen deze kwestie
bij de onderhandelingen over de ontrui
ming van het Rijnland geen oogenblik bui
ten beschouwing heben gelaten.
Als belangrijk resultaat moet,verder
beschouwd Avorden, dat Duitschland het
beginsel van de instelling van een speciaal
orgaan erkend heeft, dat tot taak heeft
dc geallieerde rcgceringcn in het alge
meen en Frankrijk in h*t bijzonder in de
gedemilitairiseerde zone dc noodige vei
ligheid te waarborgen.
DUITSCHLAND.
De pantserkruiserkwestie.
De volksstemming.
Minister Severing heeft het communis
tisch voorstel tot verbod aran aanbouw a-an
pantserkruisers in den a-olgcnden vorm
toegelaten
cerig artikel: de bouw van pantser-
scheren. en kruisers van welk soort ook is
verboden".
Van 3 tot 10 October bestaat nu gele
genheid a-oor de kiezers om hieroA'er eerf
volksstemming af te >.gen, door tot
dien datum ruim 4 millioen handteekenin-
gen bijeen te brengen.
ZWITSERLAND.
Fascistische verklikkers.
Door de politie in Lugano is in het kan
ton Tessino in verband niet de nasporin
gen in de zaak Rossi een georganiseerd
spionnage-nest opgeruimd. De politie ar
resteerde allereerst een zekeren Marzo
ral i, wien zij verdacht het hoofd van een
bende cocaïne-sinokelaars te zijn. Het
block echter, dat men met den leider van
een spionn?ge-dienst te doen had, welke
tot taak had zekere Italianen en andere
personen in Tessino in dc gaten te hou
den en de Italiaansche politie met hun
daden o"> de hoogte te stellen. Verder
Averd een zekere Vernizzi gearesteerd, die
echter tegen borgstelling weer Averd vrij
gelaten. De organisatie had filialen te Lo
carno, Bellinzona en eenige groote steden
in Noord-Zwitserland. Volgens de „Cer-
riera del Tessino" zullen a-erscheidene bij
deze zaak betrokken personen uit het
kanton Tessino uitgewezen worden.
OPENING
STATEN-GENERAAL
Heden heeft H.m. de Koningin, A-erge-
zeld door Z. K. H. den Prins der Neder
landen en door H. K. H. Prinses Juliana
op de bekende plechtstatige Avijze in de
Grafelijke Zalen op het Binnenhof, waar
dc leden der Eerste cn Tweede Kamer in
vcreenigde vergadering waren bijeenge
komen, mitsgaders ccn groot aantal ge-
noodigden, het nieuwe zittingsjaar A-an de
Staten Generaal geopend.
Dit schouwspel blijft, al is het jaar in
jaar uit precies hetzelfde slechts A'erle-
den jaar was het eenige nieuwe dc ver
schijning van Prinses Juliana honder
den en honderden kijklustig én trekken.
Zoo ook Aveer heden. En ook Aveer even
als altijd waren de drommen het dichtst
terplaatse waar het meeste te bewonde
ren valt: de omtrek van het Koninklijk
Paleis, Avaar tegen 1 uur 's middags de
Koninklijke stoet afrijdt en dan het Bin
nenhof, dat, reeds eenige uren vóór de
stoet daar ter plaatse stil houdt voor den
met rood en fluweel cn goud OA'crhuifden
ingang, een tooneel A-an een en al leven
digheid in schittering biedt, door de auto
riteiten, die, mecrendeels door hun dames
vergezeld, dc plechtigheid komen bijwo
nen.
Onnoodig te zoggen dat ooi: langs den
Aveg dien de stoet heen cn terug reed:
Noordeinde, Houtstraat, Lange Voorhout,
Korten Vijvevberg en Binncnnhof de be
langstelling heel groot Avas, buitenshuis
maar ook niet minder binnenshuis, Avant
aan - de overal geopende vensters zaten
bewoners en gasten opeengehoopt.
Uit verscheidene Avoningen was de vlag
uitgestoken.
Even vóór 1 uur, verliet» de Koninklijke
Familie, toegejuicht door de menigte, en
onder de tonen van het oude Wilhelmus,
gespeeld door de Koninklijke Militaire
Kapel, onder leiding A-an luitenant Boer,
het Paleis. De aldaar opgestelde Eere-
Avacht A-an 100 Grenadiers, presenteerde
dc geweren cn diep zeeg het Rcgiments-
vaandcl toen Koningm, Prins en Prinses
instegen in de prachtige gouden koets, be
spannen met acht paarden, terwijl uit de
verto over de stad het eerste der minuut-
schoten daverde, welke van het Malieveld
Het voornaamste nieuws.
BUITENLAND.
Het verzoek der Unie van R. K. Vrou
wenbonden aan den Volkenbondsraad.
De indruk van het accoord van Zondag
inzake de Rijnlandkwestic in Duitschland
en Frankrijk.
De vlucht van kapitein Koppen. (Lucht
vaart, 2e blad).
De berichten omtrent den omvang van
de stormramp in West-lndië worden be
vestigd. (Telegrammen).
Berichten over een groote scheepsramp
(Buitenl. Berichten, 2de blad).
BINNENLAND.
De opening van de Staten-Generaal
(lstc blad).
De rectoraats-jverdracht aan de R. K.
Universiteit te Nijmegen (2de blad).
Weer een zware brand te Amsterdam
(Gem. Berichten, 2de blad).
Aanrijdingen op onbewaakte overwegen
(Gem. Berichten, 2de blad cn Laatste Be
richten).
Wegens plaatsgebrek kunnen wij van:
daag geen photo's opnemen.
uit, tijdens den duur der plechtigheid uit
een batterij van vier kanonnen werden af
gegeven.
De Prins nam plaats naast de Koningin,
Prinses Juliaua tegenover Haar.
Het breede lint van het Grootkruis van
<len Ncdcrlundschen Leeuw tooid'' eik der
vorstelijke personen.
Dc stoet werd geopend door een deta:
chement caA'alerie, Avaarbij dc Standaard
van het Korps en de trompetters, die van
tijd tot tijd schitterende fanfares aanbie
den. (Men scheen te hebben verwacht dat
ditmaal het pas opgerichte vrijwillige liu-
zarcnmuizekcorps den stoet zou openen,
maar dio verwachting Averd niet vervuld).
Dan volgden, to paard, een rijknecht
majoor en twee rijknechts.
Hierna kwam het met twee paarden be
spannen rijtuig, waarin plaats had geno
men Graaf Du Moneeau, Opperceremonic-
mcestcr der Koningin en Grootmeester
van Hr. Ms. Huis.
Onmiddellijk op dit rijtuig volgde de
Gouden Koets, met de Koninklijko Fami
lie. Ter rechterzijde reed te paard Vice-
Admiraal Bauduin, chef van Hr. Ms. Mi
litaire Huis en Adjudant-Generaal der
Koningin. Links van de Staatskoets reed
de Gouverneur der Residentie, Generaal-
Majoor Insinger te paard.
Achter de Statiekoets sloten zich te
paard aan alle officieren a-an het Militaire
Huis der Koningin, tc welen allo adjudan
ten cn ordonnance-officicren in goAvonen
dienst en de volgende adjudanten in bui
tengewonen dienst: Luitenant-Generaal
titulair b. d. P. W. Weleer; gep. Luitenant
Generaal Jhr. E. J. M. Wittert; gep. Lui
tenant Generaal K. F. C. Gcrlh van Wijk;
gep. Generaal-Majoor II. C. J. ter Beek;
(leneraal-Majoor J. H. Borel; Kolonel H.
G. Bambonnct en gep. Majoor A. Ruys.
Een commando cavalerie sloot den stoet
Omstrocks kwart over één uur bereikte de
stoet hot geheelo afgezette Binnenhof. De
tallooze venstors der openbare gebouwen,
vertoonden Aveer het zoo levendige
schouAvspel van genoodigdon uit ambtena
ren- en andere kringen, die niet moe wer-
den dc Koninklijke Familie toe te juichc'.i
en toe tc Avnivcn met hoeden cn zak
doeken.
En hier vond Hare Majesteit voor de
eerste maal bij deze jaarlijksche plechtig
heid een eerewaeht, gevormd uit het kra-
nige korps Mariniers te Rotterdam, 75 in
groote tenue gekleede manschappen, on
der commando a-an een hunner kapiteins.
Dc gcAvcren Averden gepresenteerd, ter
wijl dc Koninklijke Militaire Kapel, die
zooals nu al eenige jaren gebruikelijk is,
van het Koninlijk Palcis in allerijl weer
naar het Binnenhof Avas gesneld ook
hier het Wilhelmus, oudo toonzetting, ten
gchooro bracht, totdat do Koninklijko Fa
milie het gcbouAv was binnengetreden.
Alvorens binnen te tredon werden Ko
ningin, Prins en Prinses eerbiedig begroet
door zes marine-officieren van Haar Mi
litair Huis, die hadden plaats genomen
boven aan het bordes, dat naar den iiv
gang leidt.
Deze waren: de adjudanten in buiten-
gewonen dienst vice-admiraal titulair b.d.
.T. J. Rmnbonnet; vice-admiraal titulair
b.d. f'. C. Zepers Rijser; Sellout bij Nachf
b.d. Jhr. J. C. van MühlcnSchout bij
Nacht Jhr. G. L. Schorer: Kapitein-Luite
nant ter Zee Baron de Vos van Steen-
wijk en luitenant ter Zee le kL Termijte
len. adjudant van den Prins.