BUITENLAND. BINNENLAND. 19e Jaargang DINSDAG 18 SEPTEMBER 1928 No 5979 9c ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij vooruitbetaling: Voor Leiden 19 cent per week. f2.50 per kwartaal Bij onze Agenten 20 cent per weekf 2.60 per kwartaal Franco per postf2.95 per kwartaal Het Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné's ver krijgbaar tegen betaling van 50 ct. per kwartaal, bij voor uitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 ct., met Geïllustreerd Zondagsblad 9 ct. Dit blad verschijnt eiken dag uitgezonderd Zon- en Feestdagen. II Bureaux: RAPENBURG No. 10 - LEIDEN TEL. INT. ADMINISTRATIE 935 REDACTIE 15 GIRONUMMER 103003 POSTBUS No. 11 DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT: Gewone advertentiën 30 cent per regel Voor Ingezonden Mododcelingen wordt bet dubbele van bet tarief berekend. Kleine advertentiën, van ton hoogste 30 woorden, waarin betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur on ver huur, koop en verkoop f 0.50. Dit nummer bestaat uit twee bladen. V De Troonrede Aan de Troonrede bemerkt men, dab de regeering haar vierde en laatste jaar in gaat. Zij is vrijwel tevreden met den feite- lijkeen toestand; 't loopt naar haar in- j zicht nog al goedvoor buitengewone krachtsontwikkeling is er naar het schijnt i volgens haar meening geen reden: de loo- i pende zaken moeten worden afgedaan en j 'daaraan zullen nog „eenige andere" wor den toegevoegd. Onder dio „eenige andere" wetsontwer pen, simpel aangekondigd, zijn er echter, welks van ingrijpende beteekenis kunnen worden. Met groote belangstelling wachten wij op de herziening van de Gemeente .vet, een wetsontwerp, inzake het pachtcontract, de herziening van de financieele verhouding tusschen B ijk en Gemeenten. Wij hopen, dat Regeering en Kamer deze drie belang rijke onderwerpen waarvan wij het tweede r.og het meest urgent achten dit jaar tot een goede oplossing zal kunnen brengen. Daardoor alleen reeds zou dit- laatst.e parlementaire jaar een zegenrijke arbeid voor het land kunnen schenken. Van de oxerige aangekondigde wetsont werpen zijn ook nog 5n paar, van welker aankondiging met belangstelling in breede kringen zal worden kennis genomen: be scherming van jeugdige personen en vrou wen in den landbouwarbeid, bepaling mini mum lopnen in dc huisindustrie,, regeling werkloosheidsverzekering, wijziging ar beidscontract kapiteins en schepelingen. Als do loopende zaken moeten worden afgedaan en deze „eenige andere" met nog enkele tot een goed einde moeten worden gebracht, dan is er a-oor het komende jaar werk genoeg aan den winkel! Op één punt is de Troonrede o.i. niet erg gelukkig, n.l. als zij wil constateeren de be lemmeringen voor verbetering A'aji den oeconomischen toestand. Eerst worden ge noemd „kunstmatige belemmeringen in het internationaal verkeer"; en vervolgens „zware lasten, door de verschillende publie ke lichamen op de bevolking gelegd." Wij willen niet beweren, dat het internationaal verkeer ceconomisch goed geregeld is ook willen wij niet ontkennen, dat b.v. verschei dene gemeenten zware lasten op de be\'ol- king leggen, maar als men meent, dat hier mede 7.cu zijn aangegeven wat een duur zame verbetering van den economischen toestand" belemmert kijkt men 0.1. toch. wel Avat erg alléén naar de oppervlakte A'an de verschijnselen. Dat de regeering betreurt, dat de pogingen om tot internationale verminde ring van bewapening te geraken niet snel ler tot tastbare resultaten vermogen te leiden is een sympathiek geluid. I Uit de Katholieke Universiteit Prof. dr. Jac, van Ginneken S. J. weet een scherpe visie op de dingen in kern achtige taal uit te drukken. Daarvan heeft hij weer een bewijs gege ven in dc rede, Avaarin hij het rectoraat van de Nijmeegsche Universiteit aan zijn opvolger heeft overgedragen. Wij hebben elders een paar citaten aan deze rede ontleend in ons volgend num mer zullen wij nog enkele markante uitla tingen er uit lichten. Een der door ons geciteerde passages betreft de verhouding tusschen de Katho lieke Universiteit en de politiek. De Ka tholieke politieke leiders' zouden Avat de Nijmeegsche professoren doceeren buiten hun belangstelling laten A'allen daarop komt, wat prof. van Ginneken zegt, neer. Nu rijst bij ons de vraag, of prof. .van Ginneken, die, zooals wij zeiden, de dingen scherp beziet en zijn meening daarover kernachtig uitdrukt, hier misschien niet dc fout maakt, die men ook bij geesten Aan ZlJn groote gaven meer kan constateeren: de fout maakt, die men ook bij geesten met ^"of. v. Ginneken ziet, dat de weten schap aan de politiek onschatbare diensten kan bewijzen; hij meent, dat met deze waarheid door politieke leiders niet vol doende rekening wordt gehouden. En.... hij maakt daarvan een a'erwijt aan de poli tici. Ligt daarin niet een zekere eenzijdig heid? Wij zouden dc vraag willen stellen, of misschien ook niet wetenschappelijke lei ders zich wat dichter bij de practische politiek konden plaatsen, waardoor zij meer gelegenheid zouden krijgen, om hun licht daarover te laten schijnen, zóó, dat het er niet naast valtEr zijn toch a'oorbeelden van succesvol optreden van mannen der wetenschap, die zóó deden. Maar ook misschien van anderen, die te ver van het leven en te dicht bij hun stu deerkamer bleven. Intusschen, is het o.i. ongetwijfeld nut tig, dat prof. ar. Ginneken kis gezegd heeft, wat hij meende in deze. te moeten zeggen. Een andere door ons geciteerde passage uit de professorale rede raakt de mentali teit, de geestesgesteldheid Aran katholieke studenten. Inderdaad, onder katholieke studenten wordt evenals onder andere catego rieën, en bijzonder onder de hoogere stan den nog tè veel cultuur, beschaving ge zocht in het nadoen van anderer, vaak on christelijke gebruiken, die nu eenmaal als deftig en voornaam staan aangeschreven. Wij mogen niet blind zijn voor het feit, dat, dank zij de gegeven geestelijke lei ding, daarin heel veel is verbeterd. Maar ook deze leiding heeft met bij allen kun nen uitrukken eenvaak van huis-uit ge- erfde dwaze vereering voor wat het mo derne heidendom als cultuur, zelfs als iets wezenlijks in dc cultuur beschouwt en wat in werkelijkheid niets met beschaving heeft uit te staan of zelfs onbeschaafd moet heeten. Dat de optredende rector-magnifi- cus der Nijmeegsche UniA'ersiteit daar tegen stelling neemt, zal ieder moeten toe juichen. VOLKENBOND. DE VOLKENBONDSRAAD. Het verzoek der Unie van R. K. Vrouwenbonden. De beslissing tot de volgende zitting uitgeste ld De A'olkerrbondsraad heeft gisteren op nieuw het voorstel behandeld, om van de internationale unie van Katholieke vrou wenverenigingen een assessor te benoe men in de volkenbondscommissie voor de welvaart van het kind. Door lord Cushendun was een nota ge zonden, waarin hij er tegen op kAvam, dat aan een onlessioneele vereeniging een bij zondere vertegenwoordiger in de commis sie zou worden gegeven. Op grond van doze nota, heeft de rap porteur Villegas (Chili) een nieuw rapport ingediend, Avaarin hij opmerkt, dat de ar gumenten van lord Cushendun niet vol maakt overtuigend schenen. Villegas herinnert er aan, dat het ver zoek van de internationale unie van Ka tholieke vrouwen-vereenigingen gedaan wordt om te verzekeren, dat" een zeer be langrijke vrouwengroep in de commissie vertegenwoordigd zou zijn en dat men zich daarbij niet speciaal op den godsdienst der unie beroepen had. Aillegas meent daarom, op dezen grond het A'erzock te moeten ondersteunen. Daar lord Cushendun echter bovendien de kwestie van de samenstelling dezer vol- kcnbonascommissic, had ter sprake ge bracht, aangezien hij meent, dat die com missie reeds uit twee leden en acht des kundigen bestaat, was Villegas bereid over deze kwestie nog eens na te denken en te zien, hoe men de \rerschillende gezichts punten zou kunnen beschouwen en daarbij rekening zou houden met de door lord Cushendun geuite vrees. Op a*oorstel van lord Cushendun werd hierna besloten, dat in de zitting van den raad nog geen antwoord, aan de interna tionale unie a-an Katholieke vrouAvenver- eenigingen, zou worden gegeven en dc be studeering van haar voorstel tot een vol gende raadszitting zal worden uitgesteld. Dandurand (Canada) merkte nog op, dat ook hij dit uitstel toejuichte, daar hij zich nu beter op de hoogte kon stellen, volgens welk systeem de andere assessoren waren benoemd. De wapenfabricage. De ïolkcnbondsraad in c r i s i s-t ij d e n. De derde commissie heeft het onderwerp inzake de wapenfabricage gisteren afge- Zij heeft besloten, een beroep te doen op de verschillende regeeringen om de pun ten van meeningsverschil nog eens ernstig te onderzoeken en te overwegen, of een overeenstemming niet mogelijk is. De commissie heeft den volkenbonds raad verzocht de commissio-Bernstorff voer de Avapenfabricage in ieder geval nog een maal bijeen te roepen vóór de a'olgende zitting van den volkensbondsraad. Op a-erzoek van jhr. Loudon werd in het rapport a'astgelegd, dat men thans een stemmig erkent het beginsel van publici teit. ook met betrekking tot de staatswa- penfabricage. Ten slotte heeft de commissie het ont- Averp-conventie oarer de uitbreiding der bevoegdheden van don volkenbondsraad in tijden van crisis besproken. Dit ontwerp-conventie is te danken aan heb Duitsche initiatief en zal aan de vol- kenbondsvergaderiug worden voorgelegd als' een geschikt model voor staten, die der gelijke verplichtingen onder elkander wil den aangaan. Lord Cushendun en generaal de Marinis a'erklaarden echter reeds terstond, dat En geland en Italië cr niet aan denken, een dergelijke conventie te onderteekenen, ter wijl ook Japan niet veel hoop op ondertee- kening gaf. Bemoedigender spraken Paul Boncour en de Belg Rolin Jacnemyns, tenviil von Simson namens dc Duitsche delegatie nog maals er op wees, dat de onderteckcning der conventie zelfs maar door een beperkt aantal staten toch een nuttige werking ter verhooging van de veiligheid zou hebben. De juridische commissie. In de juridische commissie van den Vol kenbond ontspon zich gisteren een levendig debat over een voorstel van c'e Zwitsersche delegatie, te onderzoeken of voor het in roepen van een beslissing van het Perma nente Hof van Internationale Justitie te dend Haag een eenstemmig besluit van den Raad van dem Volkenbond noodig is of dat met meerueraeia van stemmen een besluit daartoe kan worden a'ernomen. Do gedelegeerde van Zwitserland zette de be doeling van het a-oorstel uiteen. De gede legeerden van Italië, Frankrijk, Groot-Brit- tannië en Japan spraken zich beslist tegen de opportuniteit van dit voorstel uit en stelden de Zwitsersche delegatie voor, het a-oorstel in te trekken. De discussies zullen vandaag worden voortgezet. China en de Volkenbond. De regeering te Nanking heeft aan de Chineesche delegatie (e Genève laten Ave- ten, dat zij voorloopig op den ouden voet aan de werkzaamheden van den Volken bond zal moeten blijven deelnemen en heeft hieraan als instructie toegevoegd, dat de Chineesche regeering den weg moet. voor bereiding voor een later verzoek van Nan king om een permanenten zetel in den Volkenbondsraad. DE RIJNLANqKWESTIE. Duitsch officieus commentaar. Van Duitsche zijde Avordt a'erklaard, dat men ingenomen is met het resultaat van de besprekingen, welke te Genève ge voerd zijn over do ontruiming van het Rijnland. Men verklaart, dat de Duitsche deligatie op haar standpunt is blijven staan en geen enkele concessie heeft ge daan. In dit verband is men er niet zoo zeker van of de te volgen diplomatieke onderhandelingen avcI het resultaat zullen opleA-eren, hetwelk men aan Duitsche zijde zoo gaarne weuscht. Er bestaan nog altijd tusschen Duitschland en de geallieerde mogendheden diepgaande meeningsver- schillen omtrent den duur van de toekom stige controle, de samenstelling a'an dc zoogenaamde verzoeningscommissie en an dere a'raagstukken, in a'erband met de ont ruiming van liet bezette gebied. Het Zon dag bereikte resultaat doet niet zien op Avelke wijze tot een definitieve oplossing kan Avorden gekomen. Aan Duitsche zijde is men a*ooral ver heugd oA-er het feit, dat dc aanspraken van Duitschland op de ontruiming thans door de geallieerden zijn erkend. Als posi tief resultaat ziet men dan ook aan Duit sche zijde uitsluitend, dat thans a-oor de eerste maal officieel over de kAvestie van de ontruiming met dc geallieerde mogend heden zal Avorden onderhandeld, zonder dat men te voren aan Duitsche zijde zich bereid heeft verklaard tot belangrijke te gen-prestaties. Fransch officieus pers-commentaar. De Frans she bladen bespreken uitvoerig liet officieele communiqué dat Zondag na de besprekingen tusschen de vertegen- Avoordigers der zes mogendheden te Ge- nèA'e werd gepubliceerd. Hierbij wordt er op gewezen, dat in het cdmmunique zoo wel naar dc letter als naar den geest dc kwestie van dc ontruiming van het Rijn land, de regeling der schadevergoeding en de Aeilighcid officieel aan elkaar verbon den zijn. Elke bewering, dat deze zaken afzonderlijk zijn behandeld en dat de op lossing van deze kwesties in afzonderlijke onderhandelingen zal Avorden gezocht, is onjuist. De Fransche bladen zijn van mce- ning, dat het beginsel van een tegenpres tatie A-oor de ontruiming van het Rijnland definitief vastgesteld is. Wat do kwestie der veiligheid betreft, vinden de Framche bladen in het communique bevestigt, dat de geallieerde regoeringen deze kwestie bij de onderhandelingen over de ontrui ming van het Rijnland geen oogenblik bui ten beschouwing heben gelaten. Als belangrijk resultaat moet,verder beschouwd Avorden, dat Duitschland het beginsel van de instelling van een speciaal orgaan erkend heeft, dat tot taak heeft dc geallieerde rcgceringcn in het alge meen en Frankrijk in h*t bijzonder in de gedemilitairiseerde zone dc noodige vei ligheid te waarborgen. DUITSCHLAND. De pantserkruiserkwestie. De volksstemming. Minister Severing heeft het communis tisch voorstel tot verbod aran aanbouw a-an pantserkruisers in den a-olgcnden vorm toegelaten cerig artikel: de bouw van pantser- scheren. en kruisers van welk soort ook is verboden". Van 3 tot 10 October bestaat nu gele genheid a-oor de kiezers om hieroA'er eerf volksstemming af te >.gen, door tot dien datum ruim 4 millioen handteekenin- gen bijeen te brengen. ZWITSERLAND. Fascistische verklikkers. Door de politie in Lugano is in het kan ton Tessino in verband niet de nasporin gen in de zaak Rossi een georganiseerd spionnage-nest opgeruimd. De politie ar resteerde allereerst een zekeren Marzo ral i, wien zij verdacht het hoofd van een bende cocaïne-sinokelaars te zijn. Het block echter, dat men met den leider van een spionn?ge-dienst te doen had, welke tot taak had zekere Italianen en andere personen in Tessino in dc gaten te hou den en de Italiaansche politie met hun daden o"> de hoogte te stellen. Verder Averd een zekere Vernizzi gearesteerd, die echter tegen borgstelling weer Averd vrij gelaten. De organisatie had filialen te Lo carno, Bellinzona en eenige groote steden in Noord-Zwitserland. Volgens de „Cer- riera del Tessino" zullen a-erscheidene bij deze zaak betrokken personen uit het kanton Tessino uitgewezen worden. OPENING STATEN-GENERAAL Heden heeft H.m. de Koningin, A-erge- zeld door Z. K. H. den Prins der Neder landen en door H. K. H. Prinses Juliana op de bekende plechtstatige Avijze in de Grafelijke Zalen op het Binnenhof, waar dc leden der Eerste cn Tweede Kamer in vcreenigde vergadering waren bijeenge komen, mitsgaders ccn groot aantal ge- noodigden, het nieuwe zittingsjaar A-an de Staten Generaal geopend. Dit schouwspel blijft, al is het jaar in jaar uit precies hetzelfde slechts A'erle- den jaar was het eenige nieuwe dc ver schijning van Prinses Juliana honder den en honderden kijklustig én trekken. Zoo ook Aveer heden. En ook Aveer even als altijd waren de drommen het dichtst terplaatse waar het meeste te bewonde ren valt: de omtrek van het Koninklijk Paleis, Avaar tegen 1 uur 's middags de Koninklijke stoet afrijdt en dan het Bin nenhof, dat, reeds eenige uren vóór de stoet daar ter plaatse stil houdt voor den met rood en fluweel cn goud OA'crhuifden ingang, een tooneel A-an een en al leven digheid in schittering biedt, door de auto riteiten, die, mecrendeels door hun dames vergezeld, dc plechtigheid komen bijwo nen. Onnoodig te zoggen dat ooi: langs den Aveg dien de stoet heen cn terug reed: Noordeinde, Houtstraat, Lange Voorhout, Korten Vijvevberg en Binncnnhof de be langstelling heel groot Avas, buitenshuis maar ook niet minder binnenshuis, Avant aan - de overal geopende vensters zaten bewoners en gasten opeengehoopt. Uit verscheidene Avoningen was de vlag uitgestoken. Even vóór 1 uur, verliet» de Koninklijke Familie, toegejuicht door de menigte, en onder de tonen van het oude Wilhelmus, gespeeld door de Koninklijke Militaire Kapel, onder leiding A-an luitenant Boer, het Paleis. De aldaar opgestelde Eere- Avacht A-an 100 Grenadiers, presenteerde dc geweren cn diep zeeg het Rcgiments- vaandcl toen Koningm, Prins en Prinses instegen in de prachtige gouden koets, be spannen met acht paarden, terwijl uit de verto over de stad het eerste der minuut- schoten daverde, welke van het Malieveld Het voornaamste nieuws. BUITENLAND. Het verzoek der Unie van R. K. Vrou wenbonden aan den Volkenbondsraad. De indruk van het accoord van Zondag inzake de Rijnlandkwestic in Duitschland en Frankrijk. De vlucht van kapitein Koppen. (Lucht vaart, 2e blad). De berichten omtrent den omvang van de stormramp in West-lndië worden be vestigd. (Telegrammen). Berichten over een groote scheepsramp (Buitenl. Berichten, 2de blad). BINNENLAND. De opening van de Staten-Generaal (lstc blad). De rectoraats-jverdracht aan de R. K. Universiteit te Nijmegen (2de blad). Weer een zware brand te Amsterdam (Gem. Berichten, 2de blad). Aanrijdingen op onbewaakte overwegen (Gem. Berichten, 2de blad cn Laatste Be richten). Wegens plaatsgebrek kunnen wij van: daag geen photo's opnemen. uit, tijdens den duur der plechtigheid uit een batterij van vier kanonnen werden af gegeven. De Prins nam plaats naast de Koningin, Prinses Juliaua tegenover Haar. Het breede lint van het Grootkruis van <len Ncdcrlundschen Leeuw tooid'' eik der vorstelijke personen. Dc stoet werd geopend door een deta: chement caA'alerie, Avaarbij dc Standaard van het Korps en de trompetters, die van tijd tot tijd schitterende fanfares aanbie den. (Men scheen te hebben verwacht dat ditmaal het pas opgerichte vrijwillige liu- zarcnmuizekcorps den stoet zou openen, maar dio verwachting Averd niet vervuld). Dan volgden, to paard, een rijknecht majoor en twee rijknechts. Hierna kwam het met twee paarden be spannen rijtuig, waarin plaats had geno men Graaf Du Moneeau, Opperceremonic- mcestcr der Koningin en Grootmeester van Hr. Ms. Huis. Onmiddellijk op dit rijtuig volgde de Gouden Koets, met de Koninklijko Fami lie. Ter rechterzijde reed te paard Vice- Admiraal Bauduin, chef van Hr. Ms. Mi litaire Huis en Adjudant-Generaal der Koningin. Links van de Staatskoets reed de Gouverneur der Residentie, Generaal- Majoor Insinger te paard. Achter de Statiekoets sloten zich te paard aan alle officieren a-an het Militaire Huis der Koningin, tc welen allo adjudan ten cn ordonnance-officicren in goAvonen dienst en de volgende adjudanten in bui tengewonen dienst: Luitenant-Generaal titulair b. d. P. W. Weleer; gep. Luitenant Generaal Jhr. E. J. M. Wittert; gep. Lui tenant Generaal K. F. C. Gcrlh van Wijk; gep. Generaal-Majoor II. C. J. ter Beek; (leneraal-Majoor J. H. Borel; Kolonel H. G. Bambonnct en gep. Majoor A. Ruys. Een commando cavalerie sloot den stoet Omstrocks kwart over één uur bereikte de stoet hot geheelo afgezette Binnenhof. De tallooze venstors der openbare gebouwen, vertoonden Aveer het zoo levendige schouAvspel van genoodigdon uit ambtena ren- en andere kringen, die niet moe wer- den dc Koninklijke Familie toe te juichc'.i en toe tc Avnivcn met hoeden cn zak doeken. En hier vond Hare Majesteit voor de eerste maal bij deze jaarlijksche plechtig heid een eerewaeht, gevormd uit het kra- nige korps Mariniers te Rotterdam, 75 in groote tenue gekleede manschappen, on der commando a-an een hunner kapiteins. Dc gcAvcren Averden gepresenteerd, ter wijl dc Koninklijke Militaire Kapel, die zooals nu al eenige jaren gebruikelijk is, van het Koninlijk Palcis in allerijl weer naar het Binnenhof Avas gesneld ook hier het Wilhelmus, oudo toonzetting, ten gchooro bracht, totdat do Koninklijko Fa milie het gcbouAv was binnengetreden. Alvorens binnen te tredon werden Ko ningin, Prins en Prinses eerbiedig begroet door zes marine-officieren van Haar Mi litair Huis, die hadden plaats genomen boven aan het bordes, dat naar den iiv gang leidt. Deze waren: de adjudanten in buiten- gewonen dienst vice-admiraal titulair b.d. .T. J. Rmnbonnet; vice-admiraal titulair b.d. f'. C. Zepers Rijser; Sellout bij Nachf b.d. Jhr. J. C. van MühlcnSchout bij Nacht Jhr. G. L. Schorer: Kapitein-Luite nant ter Zee Baron de Vos van Steen- wijk en luitenant ter Zee le kL Termijte len. adjudant van den Prins.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsche Courant | 1928 | | pagina 1