Uit de Omgeving
de groote Nederlandsch ondernemingen ïn
Indië deze zaak bezien hebben, zich ervan
bewust, dat tegenover groote geldelijke
offers geen geldelijke vergoeding zoude be
staan. Daarom is de steun van het Indische
gouvernement in den vorm van een sub
sidie zoozeer gewaardeerd.
Rede generaal Sn ij der s.
Generaal Snijders zeide vervolgens, dat
hetgeen dezen dag geschiedde een nationa
le gebeurtenis was, en het Comité Vlieg
tocht NederlandIndië was er trotsch op
hieraan te hebben mogen bijdragen.
Nog hebben gesproken de heeren J. Bol
namens de Kamer van Koophandel te Am
sterdam en de Vogel namens de Kon. Ned.
Ver. voor de Luchtvaart.
Een plechtig Wilhelmus volgde op de re
devoeringen, waarna verschillende vliegtui
gen gedemonstreerd hebben.
De start van het eerste vliegtuig.
Klokslag 6 uur hedenmorgen, precies op
den vastgestelden tijd, is het eerste de 5
vliegtuigen naar Indië vertrokken.
Dit historische feit is niet in de een
zaamheid voltrokken, integendeel, vele
honderden personen waren op Schiphol te
zamen gekomen. Ook de burgemeester van
Amsterdam, de heer W. de Vlugt, had door
zijn aanwezigheid blijk gegeven van zijn
groote belangstelling in de ontwikkeling
van onze luchtvaart. Even voor 6 uur wer
den de postzakken, die niet minder dan
276 K.G. aan post bevatten, ongetwijfeld
meer dan men verwacht had, in de H. N.
A. F. A. geladen. De leden van den Raad
van Commissarissen van de Ned. Indische
Luchtvaart Mij. de heeren Delprat, Ent
hoven en Hacobson, alsmede de directeur
de heer Plesman drukten de leden der be
manning de hand en wenschte hun 'n goede
reis. Het vliegtuig heeft de volgende be
manning: le bestuurder kapitein G. A.
Koppen; 2e bestuurder kapitein E. T. Hen
gen en de werktuigkundige H. M. v. Hcrk.
Eenige passagier*, is de heer Zimmermann,
hoofdredacteur van „d'Orient''.
Op 6 uur precies werd de deur van de
cabine gesloten en onmiddellijk daarop
kwam beweging in het vliegtuig. De start
was zeldzaam mooi. Het eerste officeele
postvliegtuig had zijn vlucht naar Indië
aangevangen, onder de toejuichingen der
menigte vloog het vliegtuig in Zuid-Ooste
lijke richting weg.
Nieuwe vlucht van von Hünefeld.
De „Königsberger Allgemeine Zeitung"
meldt dat von Hünefeld, die indertijd over
den Oceaan vloog, een nieuwe vlucht zal
ondernemen en wel naar het Oosten.
Met het Junkers vliegtuig „Europa", dat
in zijn bezit is overgegaan, is hij voorne
mens naar het Verre Oosten en vandaar
over den Grooten Ocaan naar Amerika te
vliegen. Het vliegtuig z-1 niet door Köhl
doch door den vlieger Lindner bestuurd
worden.
Deze mededeelingen worden te Berlijn
bevestigd. Er wordt op gewezen, dat kapi
tein Köhl het vliegtuig niet zal besturen
omdat hij elders werkzaam moet zijn.
LANGERAAR.
H. Vormsel. Op meer dan gewone wij
ze was Woensdagmorgen onze Parochie in
feesttooi. De yele vlaggen met pauselijke
wimpel waren het beste bewijs, dat men
vereerd was met het hooge bezoek van Z.
D. H. den Bisschop. De Bisschop diende
aan 304 kinderen dezer parochie het H.
Vormsel toe. Tegen S uur waren bij de
kerk verzameld do kinderen van Nieuw-
veen en Zevenhoven, alsmede ook vele be
langstellenden uit beide parochies. Te
ongeveer half twaalf, nadat de plechtighe
den waren geëindigd verliet Mgr. onder
het luiden der klokken onze parochie.
NOORDWIJK.
Geboren: Johannes Cornells Petrus,
z. van L. A. v. d. Zalm en A. M. Koelewijn.
Maria d. en Gijbertus z. van A. Vink en
J. v. Rijn. Maria Theresia d. van Th. H.
Teuni9sen en A. G. Mozar. Gijsbcrtus
Gerardus, z. van G. H. v. Went en G. M.
Aarts. Dirkje d. van Jac. Korbce cn L.
Duijndam. Anna Clasina, d. van F. P.
Bierman en M. A. Janson. Afra Anna
Maria, d. van G. J. Caspers en G. Koostra.
Petrus Johannes, z. van H. J. Groenen
woud en A. Waasdorp. Geertje, d. van
G. v. Weeghel en A. de Mol, Dirk, z. van A.
Haasnoot en D. Klinkenberg. Sophia
Johanna, d. van S. de Haas en H. G. Alke
niade.
O n d e r t r o u w d:R. v. Soeren 31 j. te
Noordwijkerhout en R. Knoppert 27 j. al
hier. C. J. v. Duijn 19 j. alhier cn M. A.
Peters 19 j. to Waddinxveen. H. Braak
man 30 j. en K. v. d. Niet 24 j.
Getrouwd: H. C. Spierings 29 j. te
Hillegom cn H. C. A. Trompet 24 j. alhier.
P. Vink 26 j. ij J. I. de Lincel 22 j. H.
A. v. d. Berg 23 j. te Noordwijkerhout en
J. G. v. Zuijlen 23 j. alhier. R. v. Soeren
31 j. te Noordwijkerhout en R. Knoppert 27
j. alhier.
Overleden: J. Heemskerk 38 j. ge
huwd met D. v. Duijn. L. Th. R. Kranen
burg 3 mnd. C. Steenvoorden 55 j., geh.
met F. de Groot. - A. A. M. Caepers 1 d.
P. A. Perfors 2 j.
0UÜE-WETET(ING.
Bazar. Dinsdagmiddag opendo Ds. W.
W. Siddré de bazar in de Muskatorfabriek.
Velen woonden de opening bij. In enkele
woorden memoreerde spreker het verloop
van den bazar van 1923, welke een
schitterend verloop hau. Enkele weken
geleden was de inventaris voor deze ba
zar nog niet zco groot, maar in do laatste
week liep de waarde nog tot een bedrag
van 1700.Spreker sprak de hoop uit,
dat Donderdagavond L>.„ dö sluiting alles
zou zijn uitverkocht. Spreker achtte zich
vervolgens verplicht eenige woorden van
oprechten dank te spreken. In de eerste
plaats cjvl den Burgemeester als Hoofd
der Gemeente bedankt voor zijn medewer
king. Tot zijn spijt kon de Burgemeester
niet aanwezig zijn. Ten tweede werd dank
gebracht aan den heer Rijsdijk, Directeur
van de Muskatorfabriek, voor zijn groote
gastvrijheid, volle medewerking en zijn
enthousiasme om alles keurig in orde te
laten brengen. De Directeur was zelfs zoo
welwillend geweest om een timmerman
beschikbaar te stellen bij het in gereed
heid brengen dor uitstallingen. Ook het
kantoorpersoneel was in groote mate
welwillend geweest. Als klein, blijk van
waardeering ontvingen zij ccn opgemaak-
ten fruitmand. De 1/ieren Snaterse en
Spruitenburg ontvingen voor nunne mede
werking een kistje sigaren. Hierna werd
de bazar voor geopend verklaard en kon
den de dames-verkoopsters aanvangen om
hun waren aan te prijzen. Al spoedig bleek
dat dit aan de dames wel was toever
trouwd, want aan het eind van den mid-
lag was er al een groot gat in de inven
taris.
Onze indruk bij een rondwandeling langs
de verschillende standen is zeer gunstig en
wij kregen den stelligon indruk, dat men
hier zeker eenige aangename en voor
het dool der bazar nuttige uren kan
doorbrengen. De gezelligheid wordt mede
nog verhoogd, door radio-muziek. Het toe
stel is geplaatst door de firma Dö Vries
en Stevens te Leiden.
VOORSCHOTEN.
Geboren: Hendrika, d. van J. Gips en
G. H. van den Hoek. Leentje Francina,
d. van D. Verhaar en C. van Nieuwkoop.
Ondertrouwd: A. de Romijn en G.
Vlaanderen.
Gehuwd: H. Schippers en M. J. de
Graaf.
WASSENAAR.
Geboren: Gerard Hendricus, z. van
J. Pel en G. A. IJ. A. Stigter. Johannes
Pieter, z. van £P. de Leeuw en G. Fries
wijk. Johannes, z. van A. Bergman en T.
Dekker. Johan Cornelis, z. van H. Iviers
en M. G. Beuk. Adriana Cornelia, d. van
B. Grun.ieken en A. M. van "Winden.
Maria Helena Christina, d. van .T. W. van
der Velde en M. C. van Veen. Agues
Agatha, d. van H. J. Putker en C. M. Oos-
terveer. Louis, z. van Ph. var. Oven cn
J. Keijzer. Teade Pieter, z. van G.
Arends en S. Bakker. Johannes Cornelis,
z. van J. G. B. la Grand en H. J. Gielon.
Antje, d. van S. Abma en H. van der
Gaag.
Ondertrouwd: A. B. van den Bree
en M. C. J Koek. A. Vermeulen en J.
Goor. W. Bcssirc cn 1T'. Thomez. A.
Colijn en N. A. Bergman.
Overleden: A. L. Oostmeijer, m. van
H. Bouwman 67 j. W. van Rijn, wed. van
A. Tolido 68 j. Jkvr. H. A. A. van der
Goes S8 j. J. Noest, m. ven A. Th. H.
Leon 67 j.
Tc Leiden gevestigd.
L. C. W. van Asbeck, verpjeegster, Dia-
conessenhuis. S. P. Bartstra, Kager-
straat 6. A. van den Berg, Lijsterstraat
35. C. F. J. Berkemcijer, kapelaan, Bree-
straat 139. L. H. F. Bertel, Schelpenka
de 8. J. Blom, Papengracht 20. £T. J.
Broeze. ingenieur, Stadhouderslaan 35.
A. Bruijn, Ut. Jaagpad 7. J. Buijs, Rijn
dijkstraat 90. W. G. H. Chavannes, Oude
Rijn 3. M. J. Colijn, dienstbode, Bronk-
horststraat 15. M. J. C. H. van Dingstee
Kra.il, Wasstraat 10. A. G. L. M. van
Dijk, winkelbediende, Rijnsburgerweg 62a.
M. P. van Dijk, kinderjuffrouw, J. de
Wittstraat 15. E. C. Fontein, H. Rijn
dijk 13. J. G. M. van Geelen, verpleeg
ster, Acad. Ziekenhuis. L. Girisch,
Noordeinde 50. T. J. Gorter, analyste,
Witte Singel 104. L. Gudde, kapelaan,
Heerensinge'. 3. F. Heuser, bankwerker,
Botermarkt 3. H. Th. Höruing en fara.,
metaalbewerker, v. Limburg Stirumstraat
16. J. L. Hoving, N. Rijn 65a. J. A. A.
de iT'ong, Witte Rozenstraat 22. M. de
Jong, Rijnsburgerweg 167. J. W. Kesler,
onderwijzer, Rijn- ën Schiekade 42. J. C.
van Kleef, huishoudster, Rijnsburgersingel
41. S. Kliffen, dienstbode, Heerengracht
58. C. Kok en fam., Bouwk. Opzichter,
Fagelstraat 5. C. W. M. Wocken, Noord-
einde 50. W. A. Koekkoek, huishoud
ster, Haagweg 47. A. N. Korenhof en
fam, Turfmarkt 5a. A. A. A. Kroon,
verpleegster, Acad. Ziekenhuis. M. W.
Leegstra, Kagerstraat 6. E. J. Lensink,
verpleegster, Aca-d. Ziekenhuis,, K. Lipp,
huishoudster, J. de Wittstraat 17. J. G.
D. J. M. Lohmeijcr, leerares, Hooigracht
36. A. M. Maass, verpleegster, Acad. Zie
kenhuis. W. M. Me wissen, id., id. J.
H. Muhring, bakker, Lammermarkt 5.
W. Nietebooh, Pelikaanstraat 9. J. G.
van Noort, bakker, Doezastraat 19. J.
W. Noppen, Duivenbodestraat 14. G. A.
van Opzeeland, verpleegster, H. de Groot
straat 19. F. P. H. oudens, Sum. O.
B., Oegstgeesterlaan 31. W. van der
Poel, majoor inf. N. O. I. L., Koorevaasstr.
8a. Raden Soedjono, Merelstraat 1.
W. E. Th. T. Sandberg, Leeuwerikstraat. 57.
T. C. P. Rijkenberg, verpleegster, Acad.
Ziekenhuis. J. C. Schade, calculator,
Koninginnelaan 14. A. M. T. Scheltema
Juynboll en fam., Nieuwe Rijn 69. K.
P. Scheps en fam., pianostemmer, P. de la
Courtstraat 28a. J. L. Schenk, Morsch-
weg 51. E. Smid, verpleegster, Acad. Zie
kenhuis. L. E. Smits, dienstbode, Pa
pengracht 19. M. Spaan, verpleegster,
Acad. Ziekenhuis. E. C. Stade, id., id.
W. Staffleu en fam., werkman Rijks-Tel.,
Leeuwerikstraat 13. C. Stipriaan Luïs-
ciusKnapper, Merelstraat 31. J. E.
Tebbertman, machnist, Amaliastraat 26.
A. M. Tcunissen, verpleegster, Acad. Zie
kenhuis. A. C. Veelenturf, winkelb^
diende, Hoogstraat 12. D. Verboom,
dienstbode, Rijnsburgeweg 137. C. H. J.
Verhaar, Noordeinde 50. G. Vermey,
Voorstraat 13. A. Vaverkova, Volmo
lengracht 22. W. J. de Wit en fam.,
straatmaker, Vredehof 5. A. ten Wolde,
verpleegster, Acad. Ziekenhuis. Kie Ing
Yap, Witte Rozenstraat 10a. H. Zemel,
verpleegster, Acad. Ziekeuhuis. J. Zwiers
los-arbeider, L. Agnietenstraat 9. W. v.
d. Zijden en fam., koopman, v. d. Werf-
etraat 56.
Uit Leiden vertrokken.
H. J. H. Schönfeld, Utrecht, Nieuwe
Gracht 191 W. van Hoeve en fam., Soe-
rabaia H. W. C. van Osselen, Den Haag
Laan van Poot 153 M. Vos, Lisse, Villa
„Magnolia" M. C. van der Voorst, idem
M. J. van Zonneveld, Hazcrswoude,
Dorpstraat D. 200 D. C. Hofman, Tilburg
J. v. Beverwijckstraat 53 P. L. Sandberg
en fam., den Haag, W. de Withstraat 35
E. Hcschek, Bottrop (Dl.) Oberstrasse 11
B. E. G. Stumpel, Haarlem, Zijlweg 287
W. A. Oudshoorn. Amsterdam, v. Wouw
straat 244 III M. J. Bakker, Amsterdam,
Linnaeusstraat 78 III M. Lindner, Op-
heusden Wed. Dr. J. I. v. RoijenHelle-
ma, Utrecht, Mauritsstraat 96 J. de
Leeuw, Zoeterwoude, Vrouwenweg 37 A. N.
L. J. Moonen, Amsterdam, Laurier
gracht 105 D. Moraal en fam., Zoeterwou
de, Vrouwenweg 37 A. E. P. Koning,
den Haag, Doornstraat 66 E. A. Duym,
Heemstede, Seminarie „Hageveld" L.
van der Niet, Katwijk, Duinhof 5 Ph. A.
Kuijvenhoven en fam., Zoeterwoude, Vrou
wenweg E 46 C. P. Vlieland en fam.,
Leiderdorp, Hoogmadesoheweg 42 A. A.
Lukassen en fam., Soesterberg, Verl. Post-
eg 51 J. v. Raalte, den Haag. Amalia
straat 7 G. H. Meijlink, Hillegom, van
de Endeüaan 32 A. A. Bakker, Apel
doorn, Sanatorium „Berg en Bosch" M.
van der Voort, Katwijk, Wassenaarscheweg
15 H. P. Salomons, Velp (G.). Egmond-
straat 11 A. v. Ham, Rotterdam, Vlie-
gorstraat 24 M. van Bostelen en fam„
Anna Paulowna G. Th. J. Mol, Eindho
ven, Brugmanstraat. 61 J. Winsemius,
Amsterdam, Ceintuurbaan 177 II M. B.
Laporte, Zoeterwoude, Vrouwenweg E. 37
a.b. J. C. de Wit, Mierlo, Wilhelmina-
straat E 23 G. Schaap, Rijnsburg, Spi-
nozalaan 6 P. Arbouw, Delft, Jacob Ger-
ntstraat 20 A. H. Hooijer. Apeldoorn,
Koningstraat 27 Baron F. van der Feltz,
Vlaardingen Schiedamschestraat 16 E.
J. Pilon, den Haag, Weimar straat 284
A. v. Kooij. Voorschoten, Hofweg 23 B.
Neumann geb. Pesla, Bottrop (Dl.) A. J.
M. Taverne, Rotterdam, Coolsingel 61
H. L. v. Nifterik en fam., Oegstgeest, v.
Duivenvoordestraat 60 C. Chr. v. Eg-
mond, Nieuwersluis, Politietroepen H.
C. Brinkman, Utrecht, Tolsteegsingel 34
G. Volland, Assendelfö E. M. v. Mens,
Ned. O.-Indië P. C, Montanus en fam.,
Rotterdam, Lusthofstraat 54 E. E. Crop,
Iverkrade, Ehrensteinstraat. 36 H. M. van
den Wijngaard, Oegstgeest, Regentesselaan
28 J. A. J. Saunier, Venraij, Francisca
ner klooster A. Zandvliet, Curasao (W.-
Indië) M. W. Fr. Stol, Koudekerk, bij
Jieverden A. J. C. Vlaskamp, Noordwijk
Binnen, Huis ter Duinstraat, Villa .Buiten
rust" M. J. Noordman, Kientzheim pres
Colmar Hause Rhin Plus Sacré Coeur
J. J. Stephanus, Voorburg, Wateringen-
straat 166 P. W. Beijersbergen, Oegst
geest, Dorpstraat 5 L. Fr. Saarloos'. den
Haag, Regentesselaan 113 P. J. van der
Schaar en fam., Vlaardingen, Binnensingel
64 T. Brandwijk, Vreeswijk, Zuiderstraat
L. Beker, Voorschoten, Instituut „Wul-
lings" P. Gladdinus, Luik (België), Rue
croix rouge 230 E. H. ter Kuile, Am
sterdam, Prinsengracht 791 M. E. Wit-
mans Voorschoten, Rijndijk 110 Ong
Sian Gwan, N. O.-Indië L. W. P. van de
Wijngaard, den Haag, Zand Ambacht-
straat A 474.
BRIEVEN VAN EEN STEDELANDER.
Postkantoor te Leiden.
Lijst van onbestelbare brieven en brief-
ktarten, van welke .de afzonders onbekend
zijn. Terugontvangen in de 2de helft der
maand Augustus 1928.
Brieven, binnenland: Mej. Ric Aalhuizen
Rotterdam Bos, Rotterdam Dr. H. de
Bruijn, Amsterdam Bunnik, Leiden
Burgemeester en Wethouders, Wassenaar
Directeur Gemeentebelastingen. Den
Haag A. v. d. Ende, Winkel Geneesh.
Directeur Endegeest, Oegstgeest W. de
Graaf, Haamstede Huis van Bewaring
No. 10, Den Haag D. Kruijt, Amersfoort
Leidsche Courant, 11 Leidsch Dag
blad, 11 J. A. Lente, Sneek Mevr. H.
Lefferstra, Sneek Mei. M. Marschalk,
Den Haag Mej. Greta Mindeijofn, Lei
den Ds. Mortier, Zalk H. Nieuwen-
huizon, Leiden I. Snoek, Den Haag
R. Terker.s, Amsterdam B. Vlaming,
Lisse Fa. Rouppe v. d Voort, Den Haag
K. de Vries, Amersfoort Mej. E. van
Wilgenburg, Rotterdam J. Woltmann,
Den Haag.
Briefkaarten, binnenland: A. Beegen-
berg, Amsterdam Mej. Tr. Brussee, Den
Haag H. Galjaard, 11 schipper F. J.
Griffioen, Rotterdam Mej. A. Huijbers,
Noordwijk schipper Kroeze, Rotterdam
Mevr. LokkerBakker, Rotterdam
Mej. Mieloo, Apeldoorn schipper Roelf-
sema, Koudekerk Feromij Teunisse, Den
Haag Mej. N. Tiemstra, Leeuwarden
schipper A. van Vliet, Oude-Wetering
Willy dc Vries, Arnhem Mevr. v. d.
Woude, Rijswijk Mevr. L. van Zoest,
Leiden.
Brieven, buitenland: Miss Ethel Allsup,
Londen J. R. Cheadle, Londen Mad.
van Loon, Munchen Rozenthal, Singa
pore, Tine Stoel, 11 Duitschland Uni
versiteit, Braunberg.
Briefkaarten, buitenland: E. Bloot Plou-
vier, Brugge M. P. Brants, Nürburg
HausSoneuschen, Arenberg Mej. Tr.
Koster, Offenbach Mej. A. Mantowski,
Essen K. Meihuizen, Salzburg Cath.
Meijer, Offenbach C. Tendeloo, Bruges.
Negen briefkaarten zonder adres.
Gedurig moet ik mij erover verbazen,
hoe onhandig de verdedigers der openbare
school te werk gaan bij hun verdediging.
Wat doen zij 1
Trachten zij het openbaar onderwijs op
zóó hoog peil tc brengen, dat iedei zal
moeten toegeven: ge kunt wel zien, waar
„het denkend deel der natie" schuilt.
We bemerken niets daarvan.
Wel worden allerlei nieuwigheden ge
probeerd of ingevoerd, zooals:
Schoolbioscopen, waardoor de regelma
tige uitvoering van het leerplan telkens
wordt onderbroken en de eigenlijke leer
tijd wordt bekort, want geen enkele school-
autoriteit, geen enkele leerkracht denkt
er aan, na schooltijd zich met de geliefde
kinderen te bemoeien;
schoolbaden, waarvoor de noodige tijd
ook aan het onderwijs wordt onttrokken;
nieuwe leermethoden het Dalton-sys
teem b.v. waarvoor de kinderen alB
proef-materiaal worden gebruikt, den aan
hangers van dat nieuwe ter eere.
Wie niet met al deze dingen ingenomen
ia, wie niet terstond een nieuw denkbeeld
omhelst, hij wordt een achterlijk niensch
genoemd, die niets voor het kind over
heeft. Terzelfdertijd wordt dan al dat
nieuwe hoogelijk geprezen, als verhelde
rend het inzicht der leerlingen en verdie
pend de resultaten van het onderricht.
En passant mislukt de proef om de
leerlingen der lagere school zonder exa
men naar de H. B. S. te laten overgaan;
noch de verheldering, noch de verdieping
blijken in voldoende mate aanwezig.
Het peil van het onderwijs gaat er al-
zoo niet op vooruit.
Maar wat doen de oude „palstaanders"
dan om de openbare school te redden?
Leveren zij het bewijs, dat deze wer
kelijk neutraal is, zoodat de voorstanders
van het bijzonder onderwijs eigenlijk noo-
deloos alarm maken? O, zij verzekeren dit
wel, onophoudelijk en in allerlei toonaar
den, maar terzelfder tijd ontmoet men
leerkrachten der openbare school in meer
dere organisaties, wanneer rechtsgezinde
ouders niet willen weten, zoodat deze zeer
terecht de neutraliteit gesteld zij ware
mogelijk niet vertrouwen.
Vermogen zij aan te toonen, dat het
bijzonder onderwijs minderwaardig is? Zij
trachten er wel eens naar, door smalend
te spreken over den kostbaren tijd, welke
met bidden en godsdienstonderwijs zou te
loor gaan, maar dan komen.de onpartij
dige examens aantoonen, hoe onwaar deze
bewering i9.
Een ander wapen is: de duurte 1 Ziet
toch eens, zoo wordt zelfs in gemeentera
den betoogd, naar al die bijzondere school
paleizen! Die moeten de burgers maar be
talen!
Deze redeneering gaat echter naar twee
zijden mank.
Vooreerst betalen de rechtsche burgers
evengoed als de linksche, zoowel voor de
openbare scholen als voor de bijzondere,
zoodat geheel anders dan voorheen, toen
links zich van do rechtsche scholen niets
aantrok, maar wel rechts' voor de openbare
school liet meebetalen van onrechtvaar
digheid geen sprake kan wezen.
Bovendien: als er geen bijzondere scho
len werden gebouwd, wel, dan zouden er
even zooveel openbare moeten wezen,
want de gelijkstelling is op het aantal
leerplichtige kinderen van geen invloed.
Waar blijft op die manier de grond voor
dat duurteverwijt?
't Is waar: hier en daar wordt een open
bare school te groot voor het slinkend aan
tal kinderen Leiden weet daarvan mee
te pratenja, wordt er wel eens een
overcompleet, maar hierin voorzag de
wet. Een overtollige openbare school
zie b.v. naar de Leidsche Plantsoenschool
kan aan het bijzonder onderwijs worden
overgedragen, waardoor bouwkosten wor
den uitgespaard.
En wat de term „schoolpaleizen" be
treft, nieuwe openbare scholen zien er ook
goed uit, wat niemand zal afkeuren, terwijl
de wettelijke eischen voor alle dezelfde
zijn.
Dit laatste geldt ook voor de exploita
tiekosten. Het groote publiek krijgt dien
aangaande wel eens een verkeerde opinies
als telkens weer door de gemeenteraden
gelden moeten worden gevoteerd, waarop
de bijzondere scholen aanspraak hebben,
maar daarbij wordt dan dit voorname
punt over het hoofd gezien: dat volgens
de wet het exploitatie-cijfer der openbare
school den vorm aangeeft, volgens welken
aan de bijzondere haar kosten zullen wor
den vergoed. Ook in dit opzicht drijft dus
de bijzondere school de kosten niet om
hoog. Was zij er niet, moesten dus alle
kinderen naar de openbare school, de kos
ten zouden precies1 dezelfde wezen.
Ik neem hierbij dan maar aan, dat de
openbare school zoo voordeelig mogelijk
zou worden beheerd, indien zij 't monopolie
lwl wat echter aan twijfel onderhervig
is. Men herinnere zich b.v.. dat Leiden
voorheen afzonderlijke handwerkonderwij-
zeressen had, hoewel de gewone onderwij
zeressen voor haar handwerk-acte een toe
lage krijgen, waarvoor zij echter nooit
iets behoefden te doen. De afschaffing dier
afzonderlijke leerkrachten gaf duizenden
guldens per jaar besparing, zonder dat het
onderwijs eronder leed.
De „palstaanders-", dio voortdurend meer
grond onder hun voeten voelen wegzinken,
hebben intusschen nog een pijl op hun
boog. Zij gaan angstvallig na, of 't met do
aanvragen van gelden voor den bouw voor
een bijzondere school wel heelemaal in
orde is; of allo handteekeningen van
ouders wel bona fide zijn; of er geen pres
sie is uitgeoefend enz. En als zij dan maar
even twijfelen, rennen zij met bezwaar
schriften naar de bevoegde machten, zoo
als er nog dezer dagen een 't betreft de
aanvrage voor een Christelijke school
het Leidsche Morschkwartier werd bt
handeld in een openbare zitting der Q<
deputeerde Staten van Zuid-Holland.
Nu, als er werkelijk iets niet in o«l
mocht wezen, hebben die adressanten gelij
in verband waarmede ik mij onthoud va
een oordeel over evenbedoelde actie; Gi
deputeerden zullen 't wel goed uitzoekei
De linksche waakzaamheid is volkome
wettig, maar daartegenover moet va
rechts gezorgd worden, dat er nooit iel
aan te merken valt. Eén geval van t
veel ijver heeft niet te Arnhem eens zo
iets plaats gehad? doet jaren lang oj
geld in de kringen onzer tegenstanden
Ik sprak daar met opzet van „te vee
ijver want meer zal aan een geval al
b.v. in Gelderlands hoofdplaats voorvie
niet ten grondslag liggen. Men heeft
niet liet volle aantal kinderen, waarvoo
een school aangevraagd kan worden bij
een; vindt het jammer, de wel in aanmet
king komende kinderen van bijzonder 011
derwijs verstoken te laten engaa
met de beste bedoelingen do perken vai
den ijver te buiten.
Mis, vrienden, volkomen misGe moei
in zoo'n geval óf wachten óf naar oudei
trant alvast voor eigen rekening ij
't klein beginnen, in een gehuurd pant
b.v., indien men het wachten niet verant
woord vindt. Heel spoedig zullen dan we
alle bezwaren geweken zijn en kan meL
met volle zeilen op het juiste doel aan
stevenen.
Waarom ik al deze dingen, welke geens
zins nieuw zijn, nog eens naar vorei
breng? Het is mij gebleken, dat ook ii
rechtsche kringen zij 't dan in den zei
kant ervan de luidruchtige actie de
tegenstanders niet zonder gevolgen blijft
Speciaal die averechtsche voorstellingei
betreffende de kosten slaan in, weshalft
het goed kan geacht worden, dienaangaan
de de waarheid nog eens in 't licht
stellen.
Wat links nog nooit heeft kunnen vin
den: een rechtschen wethouder van on
derwijs, die het openbaar onderwijs ver
waarloosde. Dit ligt trouwens volkomen ii
onze lijn: wij komen steeds op voor onze
rechten,, maar zullen die van anderen ook
niet verwaarloozen. Dat in de Sleutelstad,
waar de afdeeling onderwijs ten Raadhuize
onder katholieke leiding staat, deze juiste
gedragslijn nauwgezet wordt gevolgd, is
dezer dagen wederom duidelijk gebleken,
De oppositie moest bakzeil halen.
Ik had het boven over het Dalton-s,, w.
teem, waarvoor een poos geleden ook te
Leiden reclame is gemaakt. In dit ver
band zij het mij vergund te wijzen op hei
volgende:
De heer F. Evers te Alkmaar geeft k
,.Het Kind" verslag van de moeilijkheden,
waarop hij bij zijn proef met het Dalton,
stelsel stuitte. Hij schrijft, dat het begin
een groote desillusie werd, voornameliit
wat betreft de z.g. taken („assignment*"/
Slechts één maand heeft hii den o™
kelijken opzet vastgehouden: het bik
dat vele beenen niet sterk genoeg wareJ
de weelde van het arbeiden in vrij^g^ fcJ
dragen. In het algemeen koos'men éersL
de takken, waarbij schrijfwerk te verrich.
ten was en pas daarna koos men de „lees'
opgaven. Verder waren er nog andere b
zwaren. „In de eerste plaats dan, dat
rekentaak bijna altijd tot het laatst wei
uitgesteld. Wanneer dan een buurman
een buurmeisje gereed was met een seri
taken en aan een volgende serie b
dan deed zich verscheidene malen het zee
begrijpelijke geval voor, dat met zoo'
laatste taak de hand werd gelicht, om b,
te kunnen blijven en weer te kunnen be
ginnen met werk, waarvoor grootere in
teresse bestond dan voor sommetjes. Ei
in negen van de tien gevallen was dat
laatste vak rekenenBij sommige kinderei
waren de vorderingen in dit vak na eenigt
maanden dan ook zéér miniem.
In de tweede plaats was er een andere
moeilijkheid in betrekking tot de opga-
ven in de taak die gelezen moest worden
Wanneer voor aardrijkskunde of gesehie
denis uit een of ander leerleesboek een be
paald lesje moest worden gelezen, dan
bleek bij navraag de leerling daar in het
algemeen maar zeer weinig van te weten,
ook niet al werd maar één bladzijde opge
geven. Men zal licht begrijpen hoe dat
kwam: er werd niet alleen het opgegeve-
na doch dikwijls meer gelezen, of er werd
zolf iets anders gelezen, waarvan 't plaatje
bijv. bij het openslaan van het boekje de
aandacht had getrokken.
Zoo viel na eenigen tijd te constateereni
le. dat de netheid aanmerkelijk minder
was geworden; 2e dat oppervlakkigheid
hand over hand toenam; 3e. dat sommig!
leerlingen massa's werk verzetten, maa
anderen daarentegen hun tijd zeer on
voldoende gebruikten ten opzichte va
wat in de taken was opgegeven; 4e da
de zorg voor de leermiddelen te wenschei
overliet; 5e. dat de parate kennis gerin
was: 6e dat de totale klasse-prestatie
aanzienlijk was gestegen; 7e. dat de indi
vidüeele schoolarbeid reeds op verscheide
ne leerlingen een merkbaar gunstigen in
vloed had geoefend".
Men ziet hieruit, hoe voorzichtig mei
moet zijn met de toepassing van nieuwig
heden. Punt 7 ziet er wel optimistisch uit,
maar dit zal dan ook zeker slaan op
beste leerlingen, die tegen de proef be
stand bleken. In 't algemeen bleef „de pa
rate kennis gering". Hoe hiermede punt 6,
dat de „totale klasse-praestatie" roemt,
valt te rijmen vermag ik niet te begrij
pen. Wie 't wel snapt, gelieve mij in ta
lichten. Bij voorbaat dank
AJO.
4-3
