BUITENLAND.
BINNENLAND.
KERKNIEUWS.
Letteren en Kunst
SPORT.
19e Jaargang.
MAANDAG 3 SEPTEMBER 1928
No. 5966
Of ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij vooruitbetaling:
Voor Leiden 19 cent per week. f2.50 per kwartaal
Bij onze Agenten 20 cent per weekf 2.60 per kwartaal
Franco per postf 2.95 per kwartaal
Het Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonnó's ver
krijgbaar tegen betaling van 50 ct. per kwartaal, bij voor
uitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 ct., met Geïllustreerd
Zondagsblad 9 ct.
Dit blad verschijnt eiken dag uitgezonderd Zon- en Feestdagen. II
Bureaux: RAPENBURG No. 10 - LEIDEN
TEL. INT. ADMINISTRATIE 935 REDACTIE 15
GIRONUMMER 103003 POSTBUS No. 11
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT:
Gewone advertentlën 30 cent per regal
Voor Ingezonden Mededcelingon wordt het
dubbele van het tarief berekend.
Kleine advertentiën, van ton hoogsto 50 woorden, waarin
botrckkingon worden aangeboden of gevraagd, hnur cn ver
buur, koop en verkoop f0.50.
Dit nummer bestaat uit
twee bladen.
V E-n blijde opgang
In 'en artikel naar aanleiding van het
25-jarig jubileum als journalist van den
waarh. hoofdred. van „De Maasbode", den
hee4 Hazelzet op welk jubileum ook wij
deror dagen hebben gewezen schrijft
pater H. Hermans in „De Maasbode" van
Z;ndagmorgen:
'Als aankomend redacteur met deugde
lijke qualiteiten vóór vijf en twintig ja
ren aan „De Maasbode" verbonden, heeft
hij in die kwart eeuw heel den blijden op
gang van ons blad medegeleefd.
„Den blijden opgang van ons blad'
De heer Hazelzet heeft dien meegemaakt.
Maar laten wij het nu eens openlijk getui
gen, dat duizenden Katholieken in den
lande metblijdschap getuigen zijn ge
weest en nog zijn van dienzelfden
opgang!
fc.l Duizenden Katholieken, in wie leeft het
inzicht, dat een blad als „De Maasbode"
van ontzaglijk-groote beteekenis en onbe
rekenbaar-groot nut is voor het Katholieke
leven in ons vaderland, een blad, dat
Katholieke voorlichting 6chenkt over -héél
het breede terrein van het openbaar leven,
nationaal en internationaal; dat als nieuws
blad, dank zij groote offers van arbeid en
geld, voldoet, op excellente wijze, aan alle
redelijk gestelde eischen.
Geen Katholiek is meer voor zijn zaken
^genoopt, zich op een liberaal groot blad te
''•bonneeren; dat deze toestand in ons land
is geschapen, is zulk een eminent Katholiek
ÏJ>eiang dat het moeilijk is, het te over-
schatten
Wat wij hier beweren, weten allen, kan
althans niemand tegenspreken; maar er zijn
toch nog Katholieken, die in plaats van
„De Maasbode" lezen een liberaal groot
•blad, omdat zij dat noodig hebben; naar zij
beweren, zonder te kunnen bewijzen, uit
bekrompen vooroordeel of onvergeeflijke
«leur I
V Kapitalistische ontaarding
A
l| Onder dit opschrift wordt in „De Volks-
krant" geteekend het walgelijk gedoe, dat
men in eenige steden van ons land heeft
vertoond met een neger-danseres.
I „De Volkskrant" schrijft naar aanleiding
hiervan
II
„Is er schandelijker kapitalistische
l ontaarding denkbaar 1
„eigenaars" van die neger-danse-
i res hebben haar voor eenige dagen
verkocht aan Haagsche exploitanten.
Lang werd onderhandeld over den
prijs totdat men het ten slotte eens
werd over eene betaling van 1500 gul
den per avond.
En tegen deze moderne slavernij
T geen woord van protest in de liberale
li en socialistische pers, die straks weer
1» roerende artikelen zal schrijven over
jpj het werk van den Volkenbond tegen
den slavinnenhandel of over kapitalis-
H. tische uitspattingen, die materieele
i(3belangen bedreigen!
De liberale pers spot met de huis
vaders, die meenen, dat 1500 per
11 avond te veel is voor deze „kunst".
En het „Volk"?
geeft een uitvoerig verslag van
h f eerste vertooning."
cc-
LE" dan TerTolSl "De Volkskrant": „De
I»a^^a,''s^en' zaakje op touw heb-
lB>en gezet, zullen zich de handen wrijven.
n raenschenhandel en zielenbederf vindt
jti' *e^s ^en steun van de socialistische pers."
irsT ^nderdaad, hier is sprake van een schan-
-°;f aa'' tengevolge van bet particulier bezit
/«tTU een „kapitalistische ontaar-
'J En kier heult „Het Arolk" mee
VOLKENBOND.
Het Kellogg-pact en de Monroe-leer.
D e V. B.-r a a d o n t w ij k t een
antwoord.
De Volkenbondsraad te Gcnève heeft
geantwoord op den brief van Costa Rica,
waarin dat land bezwaar maakte tegen
toetreding tot het Kellogg-pact, indien dit
tevens inhield een erkenning van de Mon
roe-leer, en waarin den Raad een interpre
tatie van die leer gevraagd wordt.
De Volkenbondsraad verkeerde door dit
schrijven in een precaire positie. In de eer
ste plaats moest de raad zorgen, de Ver-
eenigde Staten niet af te stooten in de
tweede plaats, de Zuid-Amerikaansche Sta
ten te bevredigen.
Geantwoord werd:
1. De raad is niet in staat een interpre
tatie van de Monroeleer te geven, daar dit
aan de betrokken mogendheden moet wor
den overgelaten.
2. Het feit, dat in art. 21 van het pact
van den volkenbond de Monroeleer wordt
genoemd, beteekent geenszins, dat dit een
bijzondere uitbreiding of beperking van
zijn geldigheid meebrengt.
De Vereenigdc Staten zijn nu ontzien,
doordat de raad zich van het geven ccner
uitdrukkelijke interpretatie der Moeroe
leer heeft onthouden. De Zuid- en Midden-
Amerikaanscbe Staten kunnen hunnerzijds
tevreden zijn, omdat het telegram aan
Costa Rica nadrukkelijk verklaart, dat de
vermelding der Monroe-leer in artikel 21
op geenerlei wijze kan worden opgevat als
oen sanctionneeren of uitbreiden van die
leer.
Het Hongaarsch Roemeensch optanten
geschil.
In een tweede geheime zitting, die de
Volkenbondsraad aan het Hongaarsch-Roe-
meensch optanten geschil gewijd heeft, heeft
Hongarije voorloopig de overwinning be
haald.
De volkenbondsraad heeft besloten, de
nieuwe Hongaarsehe voorstellen op de
agenda dezer zitting te houden, doch de
discussies daarover tot de 52ste raadszit
ting der op 10 September na de verkiezin
gen voor den raad aanvangt, te verdagen.
De Roemeensche opvatting, als zoude de
raad op grond van het ongelukkige besluit
van Juni zich in het geheel niet meer met
de kwestie mogen bemoeien, is daarmee
dcfinitef van de hand gewezen.
Het Kellogg-pact.
Reeds 32 staten toegetreden.
Naar uit AVa-shington wordt gemeld, heb
ben reeds 32 staten aan bet Amerikaansche
staatsdepartement bericht gezonden, dat
zij het.anti-oorlogspact zullen teckenen of
reeds geteekend hebben.
FRANKRIJK.
minister b0kan0wski gedood.
BIJ EEN VIEGRAMP TE TOUL.
Met vier anderen in een brandend
vliegtuig.
Droevig naspel van Poincaré's
feest.
De feestelijkheden te Sampigny ter ge
legenheid van het tweejarig bewind v<m
Poincaré, samenvallende met diens G8sten
geboortedag, hebben gisteren een droevig
naspel gehad.
De Fransche minister van Handel en
Posterijen en tevens van de civiele lucht
vaart, Bókanowski, werd bij een vliegonge
luk, nadat hij het landgoed van Poincaré
had verlaten, met de vier andere inzitten
den van het toeslel dat hem vervoerde, ge
dood.
Van Sampigny had Bokanowski zich gis
teravond per auto naar Toul begeven. Hij
had maatregelen getroffen om aanwezig te
kunnen zijn bij de inwijding van het vlieg-
feest der Auvcrgne te Clermont-Ferrand,
waarheen hij zich per speciaal vliegtuig,
dat Zaterdag uit Le Bourget was vertrok
ken en tegen den avond op het militair?
vliegveld van Toul was neergestreken, wil
de begeven.
Als leider van het departement van ci
viele luchtvaart heeft Bokanowski talrijke
vluchten gemaakt en de toekomst van de
burgerlijke luchtvaart had zoozeer zijn aan
dacht in beslag genomen, dat hij zich in
den laatsten tijd bijna geheel aan de ont
wikkeling daarvan had gewijd cn zich met
kracht verzette tegen het plan een afzon
derlijk ministerie van Luchtvaart in te stel
len, dat dan niet onder zijn leiding zou
staan.
Het vliegtuig, dat te Toul gereed stond,
was een tweedekker met- luchtgekoolden
motor, die dienst deed op de gewone lijnen
van de Compagnie Internationale .lc Navi
gation Aèrienne. Het vertrok Zaterdag
middag om 5 uur van Le Bourget en werd
bestuurd door een van de gewone piloten
van do maatschappij, Gabriel Hanin, uit
■JA-x-
.Bokanowski
Straatsburg, die in vliegerskringen zeer
bekend is. A erder reisden met de machine
Lefranc, technisch directeur van de maat
schappij, de mecanicien Vidal en de mar
conist Villins. De machine was onlangs van
een nieuwen motor voorzien en werd voor
het vertrek grondig geïnspecteerd.
De reis naar Toul werd zonder eenig
incident afgelegd. Gistermorgen om 9 uur
verscheen Bokanowski op het vliegveld te
Toul en nam plaats in de vliegmachine, die
zes passagieis kan-vervoeren. De personen,
die uit Parijs waren gekomen, stegen even
eens weer in en het toestel taxi'de over
liet terrein. Dc mcnschen, die op het veld
het vertrek bijwoonden, kregen den indruk,
dat de piloot eenige moeite had het vlieg
tuig van den grond te krijgen en verder te
stijgen. Al spoedig scheen dit bezwaar ech
ter overwonnen, want de machine steeg tot
ongeveer öOO meter.
Tot hun groote, ^Isteitenis zagen dc toe
schouwers plotseïïng, hoe het vliegtuig
naar rechts begon af te glijden en vervol
gens met razende snelheid viel, om neer te
storten op een weg, die zich op nauwelijks
100 meter afstand van het vliegveld be
vindt. Ternauwernood was het toestel neer-
gesmakt, of een geweldige vlam steeg op.
De reddingsbrigade, die onmiddellijk ge
alarmeerd werd, snelde naar de plek, waar
de machine zich bevond, doch de hitte was
zóó intens, dat de leden der brigade op
een afstand moesten blijven en geenerlei
poging konden doen, om de inzittenden te
bevrijden. Er bestond voor de slachtoffers
niet de minste kans te ontsnappen. Eerst
een uur nadat de ramp had plaats gehad,
konden dc geheel verkoolde lichamen uit
het toestel worden gehaald.
De juiste oorzaak van het ongeval is niet
bekend, doch naar de meening der oogge
tuigen heeft do piloot, toen hij merkte, dat
er iels aan den motor haperde, getracht
zoo spoedig mogelijk te landen, zonder er
in te slagen de machine in zijn macht te
behouden.
Verscheidene der ministers, die met Bo
kanowski te Sampigny hadden vertoefd,
waren reeds naar verschillende deelcn van
het land vertrokken en konden niet meer
worden bereikt. Aan Briand kon echter het
treurige nieuws nog worden medegedeeld
toen hij op het punt stond naar Genève te
vertrekken en ook minister Leygues werd
op de hoogte gesteld. Poincaré droeg di
rect den minister van Binnenlandsche Za
ken, Sarraut, op, zich per automobiel naar
Compiègne te begeven, om uit zijn naam
en dien der andere ministers aan mevrouw
Bokanowski de deelneming der regeering
te betuigen.
ALBANIË
achmed zogoe koning.
Zaterdag geproclameerd.
In de Zaterdag te Tirana gehouden zit
ting van do Albaneesche nationale verga
dering werden de voorstellen inzake het"
uitroepen van Achmed Zogoe tot koning
van Albanië goedgekeurd.
Een delegatie uit de vergadering begaf
zich onmiddellijk naar Achmed Zogoe om
hem de kroon aan te bieden.
Om vijf uur 's middags begaf Achmed
Zogoe zich naar de nationale vergadering
waar hij den eed aflegde.
Ter gelegenheid van de kroning zullen
groote volksfeesten plaats hebben.
MEXICO.
De treinovervallen in Mexico.
De gewapende begeleiders
neergeschoten.
Een Reuter-telegram uit Mexico meldt
over den jongsten treiaoverval daar te
lande:
Bandieten hebben in den staat Morelos
de soldaten, die 'n passagierstrein bewaak
ten, op één na doodgeschoten en daarna de
passagiers beroofd.
Men gelooft, dat de wacht uit niet meer
dan tien man bestond.
Do passagiers werden van al hun bezit
tingen beroofd, doch niemand werd ge
deerd.
Dc bandieten hebben den trein daarna
in brand gestoken.
Omtrent den bandietenoverval op een
trein in Mexico wordt nader bevestigd, dat
in een heftigen striid van de tien bewakers
van den trein negen gedood werden.
Yerscheidon leden van het treinpersoneel
werden gewond.
Ook uit andere deelen van het land wor
den bandieten-overvallen gemeld.
Ofschoon de bandieten op verschillende
plaat-ten met verliezen werden teruggesla
gen. zoeken vele boeren hun toevlucht in
de door de regeoringstroepen bewaakte
steden.
R. K. WERKLIEDENVERBOND,
Een gestadige groei.
Naar wij vernemen, bedroeg het leden
tal van het R. K. Werkliedenverbond op 1
Ju'i j.l.128.292.
De stijging is vrij regelmatig: 1 Januari
1925 121.520, 1 April 121.800, 1 Juli >28.292.
Hot aantal leden der vakbonden bedroeg
11.584.
Het aantal leden der diocesane bonden
niet aangesloten bij een Vakbond bedroeg
10.703.
Het aantal leden van de diocesane bon
den bedroeg op 1 Juli j.l. 97.151.
't Aantal leden jjiet bij de diocesane bon
den aangesloten bedroeg alzoo 31.141.
Dc winst van de diocesane bonden over
het afgolonpen kwartaal bedroeg 1700 le
den. Bijzonder de Bossche Diocesane Bond
maakt daarbij met 795 leden een goed fi
guur.
Van dc vakbonden verdienen een bijzon
dere goede noot: de Bouwvakarbeiders
bond, dc Landarbeid ersbond, do Trans
port-arbeidersbond, de Metaalbewerkers -
bond, dan de R. K. Slagorsgezellenboud en
St. Raphaël. „Volkskrant".
PATERS FRANCISCANEN.
Pater Regalatus Hazebroek Provinciaal.
In het gehouden Kapittel van de Ncder-
landsche Provincie der Paters Franciscanen
werd tot. Provinciaal gekozen Pater Rega
latus Hazebroek. tot Custos Pater Simon
Bennenbroek, tot Definit-orcn Pater Augus-
tinus Bulters, Prof. Dcsiderius Franses,
Pater Marius Lamcrs cn Pater Dagobertus
Hulshof.
Retraite voor a.s. miliciens
Van 22 tot 25 September a.s. zal te
Noordwijkerhout een retraite wor
den gegeven voor dienstplichtigen, die bin
nenkort onder de wapenen moeten komen.
Inlichtingen bij den aalmoezenier J. J.
Noordman, Huygenstraat 6, Den Haag.
Muziekfeest te Rijswijk.
Onder begunstiging van ideaal zomer
weer is op het midden terrein van de wie
lerbaan te Rijswijk Zaterdagmiddag
dag do 26ste muziekwedstrijd gehouden,
uitgaande van den Bond van Harmonie-
en Fanfarevcreenigingcn in Zuid-Holland.
Dertien vereenigingen namen aan de
wedstrijden deel. Als juryleden fungeer
den de heeren Joh. Fabriaan, directeur
van do Stadsmuziekschool te Gouda, Hen
ri Zeldenrust, opera-dirigent te 's-Graven-
hage en Joh. Vink, toonkunstenaar te
Leiden.
Prijzen werden o. a. behaald:
Harmonie, afd. uitmuntendheid:
Miiziekvcrccniging .Excelsior", W a s-
s e n a a r, 101 pnt., le pr. eerepenning II.
M. de Koningin-Moeder, le directeurs-
prijs. Deze vereeniging behaalde het
hoogst aantal punten cn kwam daardoor
in het bezit van den wisselbekcr van den
Bond.
Harmonie, le afdecling:
Harmonievereeniging ,Dc Post", Lei
den: 97 pnt., 2e pr. eerepenning van den
minister van Staat, Commissaris der Ko
ningin in Zuid-Holl.
Harmonie, le afdceling:
Muziekverccniging „P. C. en L.", Lei
den, G4 pnt., 3e prijs.
De Harmonie van Hazerswoude,
64 pnt., 3e prijs.
Harmonie Slikkerveer 19 pnt., le prijs.
Na loting met Fxcelsior te Wassenaar en
De Post Leiden, kwam deze vereeniging
in het bezit van den wisselbekcr.
Het voornaamste nieuws.
BUITENLAND.
Bij een vliegongeluk te Toul is de Fran
sche minister voor de civiele luchtvaart ge
dood.
Achmed Zogoe is Zaterdag tot koning
van Albanië uitgeroepen.
De beide vermiste Oceaanvliegers Has-
sell en Cramer zijn gevonden en gered
(Telegrammen).
Het wrak van de „Latham" gevonden
(Luchtvaart, 2e blad).
BINNENLAND.
Het schrijven van Z. H. den Paus aan de
Presidente van de Intern. Unie van Kath.
Vrouwenbonden (2de blad).
Jubileum van Stork te Hengelo (2de bl.)
Kapittel Paters Franciscanen (Kerkn., le
blad).
HAGEL-RAMP KWAKEL
Veilingvereen. Vinkeveen
P. van Z., Vinkeveen
f 25.—
10.—
KORFBAL.
Om den Maas- en Scheldebeker.
Gisteren werd to Rotterdam gespeeld
om don Maas- cn Scheldebeker tusschen
Rotterdam on Antwerpen.
Nadut de rust met 30 waB ingegaan
kwam liet einde mot een 61 overwinning
voor het Rotterdamschc twaalftal.
Om den DT.v.-vaas.
De uitslagen van do serie-wedstrijden om
den D.T.V.-vaasr luiden:
D.T.V.D.D.V. 12; Vitesse (L.)Deetos
2-0; D.D.V.Vitesse O-O; D.T.V.-Dectos
1-1; D.T.V.—'Vitesse 3-0; D.DV—Deetos
01. Deetos won derhalve den wisselprijs.
Ser/ewedstrijden Ons Eibernest.
Do voornaamste uitslagen van de door
Ons Eibernest gehouden wedstrijden lui
den:
le afd. le ronde: H.S.V.H.K.V. 01;
D.K.C.Fluks 02; ALOOns Eibernest
1—1. Halve competitie: H.8.V.D.K.C. 5—
1; H.K.V.Fluks 1-6; HSV—A.L.O 0—1;
Fluks—Ons Eibernest 24; D.K.C.A.L.O
0—5; HKV—Ons Eibernest 2—2; le pr. Ons
Eibernest; 2e pr. Fluks 3e A.L.O.
GOLF.
Noordwijksche Golfweek.
Zondag i.s te Noordwijk aan Zee de jaar-
lijksche Golfweek begonnen.
De wedstrijden werden geopend met de
match om den Palace Hotel-wisselboker,
.open voor heeren leden van Ned. Golfclubs
of houders van maand- of seizoenkaarten
te Noordwijk. Het was een handicap match,
plan 18 woles.
De uitslagen luiden:
lo Rondo: Me. Kcan slaat Ferry Noor-
duyn met 8 en 7E. Cremers slaat M.
Garshagen met 7 cn 6.
2c Ronde: H. Binnendijk slaat F. Cre
mers met 5 en 3; G Cremers slaat S. Prak-
ke met 4 en 3; John Mc. Kean sl. H. Baron
Rweerts de Landas met 2 up; M. Solver
slaat, F Koolhoven met 2 up; F. Noorduyn
slaat W. Redelmeier met 8 en 7; H. Kessler
slaat mr. J. Evorwijn met 4 en 3.
zwemmen.
Alweer een Kanaalzwemmer.
Do Egyptische zwemmer Ilclmy is er na
een aantal pogingen in geslaagd het Ka
naal over te zwemmen. Hij startte bij Kaap
Gris Nez Vrijdagmiddag cn bereikte Fol
kestone na 23 uur en 40 minuten in het wa
ter te zijn geweest. Dit is een der langste
tijden van zestien met succes bekroonde
kanoaltochten, maar het wordt beschouwd
als een opmerkelijk staaltje vah uithou
dingsvermogen, vooral in verband met do
kracht der stroomingen.
WATERPOLO.
Uitslagen.
De uitslagen van do vorige week ge
speelde wedstrijden luiden:
Vrijdag 31 Aug.: Z.I.A.N.—L.Z.C.-comb.
4—2.
Zaterdag 1 Sept.: L.Z.C. V—Poelmeer
3—1.
Voor deze week staan do volgende wed
strijden nog op het programma:
Dinsdag t Sept. to half acht n.m.: L.Z.C.
Ill H.P.c. 11 (Heemstede). L.Z.C.I-H.P.
c. I (Heemstede).
H.P.C. II is kampioen van een reserve
derde klasse afdeeling en H.P.O. I van een
tweede klasse afdeeling.
