BUITENLAND.
BINNENLAND.
KERKNIEUWS.
Land enTuinbouw
Uit de Omgeving
19e Jaargang.
MAANDAG 20 AUGUSTUS 1928
No 5396
bs ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bi] vooruitbetaling
jtfoo* Leiden 19 cent per «reek f2.50 per kwartaal.
Bij ome Agenten 20 cent per week f2.60 per kwartaal.
Franco per post f2.95 per kwartaal.
Bet Geïllustreerd Zondagsblad la voor de Abonné's ver
krijgbaar tegen betaling van 50 ct. per kwartaal, bij voor
uitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 ct., met Geïllustreerd
Zondagsblad 9 ct.
Dit blad verschijnt eiken dag uitgezonderd Zon- en Feestdagen. a
Bureaux: RAPENBURG No. 10 - LEIDEN
TEL. INT. ADMINISTRATIE 935 REDACTIE 15
GIRONUMMER 103003 s POSTBUS No. 11
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT
Gewone advortentlön 39 cent per rfQÓ^
Voor Ingezonden Mededeelingen wordt het
3 dubbele van het tarief berekend. u
Kleine advertentièn, ran ten hoogste 80 woorden, waarin
betrekkingen warden aangeboden of gevraagd* huur en ver
huur, koop en verkoop f0.50.
□it nummer bestaat uit
twee bladen.
V Katholieke staatkunde
Eenigen tijd geleden hebben wij in onze
courant voortgezet een op de vergadering
van de R. K. Kamer-Centrale Leiden ge-
yoerd debat met het eerste Kamerlid prof.
Steger. Deze Senator had beweerd, dat
m*n heeft een Christelijke politiek,
maar dat er in de politiek geen specifiek-
Katholieke beginselen zijn, dat er dus
geen specifiek-Katholieke politiek be
staat. Wij hebben in onze courant be
toogd, dat er wèl Katholieke politieke be
ginselen zijn; dat men niet maar zoo zon
der meer kan zeggen, dat de leiddraad,
waardoor de Katholieken bij de Staatkun
de zich moeten laten sturen, ten slotte
dezelfde is als die, welke de Protestantsche
Christenen hebben.
En nu is het ontwerp-program der E. K.
Staatspartij verschenen en daarin wordt in
den aanvang niet meer gesproken, zooals
bij vorige programs, van handhaving en
doorvoering der C h r i s t e 1 ij k-staat-
kundige beginselen, maar der K a t h o-
l i e k-staatkundige beginselen.
Een bevestiging van de juistheid van
onze meening.
Maar toch begrijpen wij niet, waarom
deze wijziging in het ontwerp-program is
aangebracht.
Er zijn K a t h o 1 i e k-staatkundige be
ginselen. Maar: er is over het algemeen
gestreefd naar handhaving en doorvoering
van die Katholiek-staatkundige beginse
len, welke wij met de andere Christelijke
partijen gemeen hebben. En dat terrein
was breed.
Wil men in de toekomst iets anders 1
Wij gelooven het niet!
Wil men zeggen, dat men Katholiek-
staatkundige beginselen kan handhaven
en doorvoeren, ook met hartelijke
medewerking van b.v. de Protestantsche
partijen, omdat deze beginselen ook door
deze partijen als waar en goed en, ten
deele althans, als de hunne worden er
kend? Of wil men aangeven, dat de B.
K. Staatspartij de verkiezingen ingaat vrij,
heel zelfstandig, als zoodanig, zonder zich
vooraf tot eenig bondgenootschap te bin
den? Deze laatste bedoeling lijkt ons niet
onwaarschijnlijk. Maar dan is de veran
dering ook niet zoo gewichtig, als sommi
gen schijnen te vermoeden.
De A. E. „Botterdammcr" vestigt er do
aandacht op en schrijft:
„Nu hadden sommigen gedacht, dat
de partijen ter rechterzijde, zich ver
plicht voelend voor een parlementaire
regceringsmeerderheid te zorgen,
reeds voor de stembusactie een voor-
loopig accoord zouden sluiten.
Daarmee had men dan bij de samen
stelling van de programs van actie
rekening kunnen houden.
Dit denkbeeld moest echter al spoe
dig losgelaten worden, omdat de Chr.
Hist. Unie blijkbaar van meening was,
dat zoo'n voorloopige coalitie haar
win- en werfkracht zou schaden.
De partijen stellen dus, althans offi
cieel, haar programs geheel onafhan
kelijk van elkaar vast. De mannen van
een toekomstig rechtsch Kabinet krij
gen tot taak, straks, als de stembus
gesproken heeft, uit de verschillende
programs een regeeringsbasis saam te
stellen. De partijen zelf gaan den
strijd in, alsof ze meenen, ieder op
eigen gelegenheid een meerderheid te
kunnen verwerven.
Draagt 't ontwerp-program der
Roomsch-Kath. Partij daarvan bijzon
dere sporen?
Men zou het haast wel zeggen.
In tegenstelling toch met vorige
pro~"anis, ook met dat van 1925,
spreekt het in den aanvang van hand
having en doorvoering der Katholiek-
Staatkundige beginselen
W ijst deze engere uitspraak er op,
dat men met name de Chr.-Histon-
schen een lesje wilde geven door dui
delijk te demonstreeren: als er straks
over coalitie gesproken wordt, dan
Roeten de onderhandelingen van on
derop beginnen.
Hjt verheugt ons, dat b.v. in „De
Lju direct is opgemerkt: „deze be-
8renzing was niet noodig'; maar we
oioeten tcch aannemen, dat de wijzi-
£ing opzettelijk is aangebracht.
o kopstukken in de Roomsch-Katb.
Partij verschrijven zich niet en Dr.
Nolens zou er niet overheen lezen.
Wat mag dan toch de beduidenis
zijn Y'
Over die beteekenis moge spoedig klaar
heid komen, opdat men deze niet verkeerd
of te diep zoeke
DUITSCHLAND.
Om den pantserkruiser.
De soc. dem. rijksdag-
fractie bijecen.
In den Rijksdag zijn gisteren het partij
bestuur en de Rijksdagfractie der sociaal
democraten bijeen gekomen om te beraad
slagen over de houding, welke de sociaal-de-
mooratische ministers hebben aangenomen
ten opzichte van den bouw van den nieuwen
Duitschen pantserkruiser.
Niet minder dan honderdzeventig perso
nen waren uit alle deelen van het rijk naar
Berlijn gekomen om aan de zitting deel te
nemen. De afgev. Chrispien leidde de
debatten, waarbij rijkskanselier Muller, de
minister van Financiën en de minister van
Binnenlandsche Zaken Severing aanwezig
waren. Van de Rijksdagleden was de meer
derheid opgekomen.
Duidelijk trad aan het licht, dat de op
winding in de partij hoofdzakelijk te wijten
is aan de communistische agitatie.
Hoe groot de belangstelling voor de ver
gadering was, bleek reeds uit het feit, dat
niet minder dan zeventig sprekers het
woord hadden gevraagd. De debatten wa
ren vertrouwelijk en duurden met een on
derbreking van een paar uur tot laat in den
namiddag.
Onmiddellijk na 't begin der zitting nam
rijkskanselier Müller het woord en hij slaag
de er in, door een plausibele argumentatie
de houding der sociaal-democratische mi
nisters in het kabinet te rechtvaardiger.
De sociaal-democratische ministers had
den geenszns eigenmachtig gehandeld, zoo-
als' him thans was verweten, daar de eigen
lijke beslissing over den bouw van den
kruiser reeds gevallen was bij de bespre
kingen over de kabinetsformatie. De vor
ming van het nieuwe kabinet had plaats
gehad in nauw contact met de partij en het
moest verbazing wekken, aldus spreker, dat
nu men ten uitvoer had gelegd wat ander
halve maand geleden besloten was, er zulk
een luidruchtige oppositie was ontstaan.
Met groote meerderheid van stemmen
werd de volgende resolutie aangenomen:
„De sociaal democratische Rijksdagfrac
tie en het sociaal-democratische partijbe
stuur vereenigen zich met het op 15 Augus
tus genomen besluit van het partijbestuur
en het bestuur der fractie over de houding
der tot de rijksregeering behoorende partij-
genooten met betrekking tot het beginnen
van den eigenlijken bouw van den pantser
kruiser A. Zij betreuren het, dat de sociaal
democratische ministers het besluit van het
kabinet hebben goedgekeurd zonder eerst
de fractie en het partijbestuur te raadple
gen. Fractie en partijbestuur achten nauwe
samenwerking tusschen hen en de kamera
den in de regeering bij alle, en vooral bij de
politieke kwesties strikt noodzakelijk. De
fractie en het partijbestuur beschouwen de
deelneming aan de regeering met het oog
op het algemeen belang der arbeiders aïs
van bijzonder gewicht. Zij zijn daarom van
meening. dat het besluit van het kabinet,
dat de uitvoering van een door den ouden
Rijksdag aangenomen wet betreft, in weer
wil van hun principieel afwijkende opvat
ting het niet noodig maakt, van onze kame
raden te verlangen, dat zij uit de regeering
treden".
ENGELAND.
Lord Haldane overleden.
Lord Haldane, de vroegere minister van
Oorlog, is overleden.
Als minister van Oorlog van 1905 tot 1912
organiseerde Haldane het moderne Brit-
sche leger. Hij bracht voornamelijk in het
landleger ingrijpende veranderingen aan.
Hij is de stichter van de expeditie-strijd
macht, welke in de eerste periode van den
oorlog zulk een belangrijke rol heeft ge
speeld.
Haldane's intieme bekendheid met
Duitschland en met Duitsche toestanden,
heeft tot misnoegen in zeker kringen geleid
waarvan het gevolg is geweest, dat hij in
1916, toen de eerste coalitie-regeering werd
gevormd, aftrad.
Haldane heeft zich in zijn later leven aan
het hooger onderwijs gewijd. Hij was ook
van 1912 tot 1915 Lord chancellor.
ALBANIË
Achmed Zoegoe koning?
Er is reeds meermalen sprake van ge
weest. dat de Albaneosche president Ach
med Zogoe zich tot koning zou laten uit
roepen. Het is hem evenwel nog nooit ge
lukt. Thans is weer zoo'n beweging gaande.
Het Albaneesch persagentschap zegt,
dat de geheele Albaneesche bevolking in
tallooze telegrammen uiting geeft aan den
wil, de monarchie als staatsvorm te zien
ingesteld en Achmed Zogoe als koning te
zien. Do beslissing daaromtrent kan echter
slechts worden genomen door de consti-
tueerende vergadering, die op 25 dezer
bijeenkomt.
GRIEKENLAND.
Pangalos schiet op de menigte.
Na een vredelievende rede v a n
V enizelos.
Naar uit Athene gemeld wordt, heeft
Venizelos aldaar een rede gehouden, waar
in hij o.a. verklaarde, dat de regeering niet
den oorlog wenscht, maar het binnen-
landsch herstel des lands op het oog heeft.
Na de rede van Venizelos trok een deel
der menigte door de Universiteitsstraat en
langs de club der aanhangers van Panga
los. Op dit moment losten generaal Panga
los en twee van zijn vrienden opeens scho
ten op de menigte, waardoor vijf personen
werden gewond, van wie één ernstig.
TURKIJE.
Turksch-Afghaarische huwelijksbanden.
Volgens uit Afghanistan ontvangen be
richten heeft de president der Turksche
republiek, Moe staf a Kemal pasja, om de
hand van prinses Koebrajan, de jongste
zuster van koning Aman Oellah van Afgha
nistan, gevraagd. Naar verluidt moet
Aman. Oellah een formeele uitnoodiging
naar Angora hebben gezonden, om de
kwestie van een huwelijk te Kaboel te ko
men bespreken.
CHINA.
De priestermoorden in China.
Volgens de jongste gegevens zijn er in
China sinds 1923 twaalf priesters ver
moord: 4 Schoutisten, 2 Franciscanen, 2
Jesuieten, 1 Picpufpaker, 1 Parijsche mis
sionaris en 2 Chïaeesche priesters.
AMERIKA.
Verscherpte drankbestrijding in de
Vereenigde Staten.
Onmiddellijk voor het vertrek van de
„He de France", waarmede Kellogg en
Mackenzie King naar Parijs vertrekken
voor het onderteekenen van het Kellogg-
pact, kwamen eenige drankwet-ambtena
ren aan boord, die de bijna 4000 personen,
die afscheid kwamen nemen van de ver-
trekkenden, aan een nauwkeurig onderzoek
onderwierpen. Dit had ten doel vast te
stellen, of deze personen geen alcoholhou
dende dranken van boord naar den wal
wilden smokkelen.
Deze actie is een deel van de nieuwe
intensieve campagne der politie tegen de
dranksmokkelaars. Zij laat het niet bij hal
ve maatregelen. Gemeld wordt, dat 139
welbekende mannen en vrouwen uit New
York Society, die vaak de nachtclubs van
Broadway bezoeken, opgeroepen zijn om
Maandag voor een jury te verschijnen,
waar zij onder eedc gehoord zullen wor
den en moeten onthullen, wat zij van de
overtreding der drankwetten weten.
Op die wijze hoopt de politie in staat
te zijn de eigenaars van een aantal clubs,
die van overtreding der drankwet worden
verdacht, te kunnen arresteeren
MGR. DR. ARIëNS.
„Wat jammer, dat deze reus Katholiek
was en daardoor in hooge mate gebonden".
Uit een artikel over dr. Ariëns in „De
Blauwe Vaan".
Wij lezen vlak onder dit artikel eer. ge
zegde van Tolstoï:
„Zoek de beste menschen onder hen, die
de werelt verdoemt". Hierover moet do
schrijver van bedoeld artikel in „De Blau
we Vaan" 'ns nadenken!
Dr. B. L. van der Waerden.
Hoogleeraar in de wiskunde
r ij ks universiteit te
Groningen.
Bij Kon. Besluit is benoemd tot gewoon
hoogleeraar aan de Rijksuniversiteit to
Groningen om onderwijs te geven in de
elementaire wiskunde, de analytische, be
schrijvende en hoogere meetkunde dr. B.
L. v. d. Waerden, privaat docent aan de
Universiteit ie Göttingen. De nieuw be
noemde hoogleeraar is 25 jaar oud. Hij is
de zoon van dr. Th. v. d. Waerden, lid der
Tweede Kamer. Hij is in 1926 te Amster
dam gepromoveerd op het proefschrift, ge
titeld „De algehieene grondslagen der
meetkunde van het aantal". Hij heeft een
groot aantal verhandelingen gepubliceerd
op het gebied der elementatie, de resulta
ten, over de algeineene theorie der diffe
rentiatie, terwijl zijn verdere publicaties
gingen over differentiatie, meetkunde en
invarianten-theorie en andere onderwer
pen.
Na zijn promoties vestigde hij zich te
Hamburg, later te Göttingen. In Hamburg
was hij assistent van prof. Blaschke en in
Göttingen van prof. Courant, waar hom
lessen werden opgedragen in meetkunde en
algemeene ideaal-theorie. Vóór deze be
noeming aan de Groningsehe universiteit
kwam hij ernstig in aanmerking voor een
benoeming aan de hoogeschool te Rostock.
Een blinde geslaagd voor het examen
Duitsch M. 0.
Donderdag slaagde te Den Haag voor
de akte middelbaar Duitsch A de heer
Frans Kooken uit Eindhoven. Deze ener
gieke 25-jarige jongeman is de eerste blin
de in ons land, die dit examon heeft afge
legd. De examen-commissie was den exa
minandus in alles ter wille, ofschoon hem
voor het werk niet meer tijd werd toege
staan dan aan anderen. Alle dictaat moest
eerst in Brailleschrift worden omgezet,
waarvoor de noodige voorbereidingstijd
werd toegestaan. De voorzitter der exa
mencommissie, prof. dr. van Swaay, huldig
de den heer Kooken voor zijn energie en
durf en reikte hem onder veel woorden van
waardeering het getuigschrift uit.
De heer Kooken heeft blijkens de „Msb."
eerst de school van het R. K. Blindeninsti
tuut te Grave afgewerkt; vervolgens de
R. K. H. B. S. te Eindhoven, voor zoover
dit althans mogelijk was. Op aansporing
van den directeur, den heer v. d. Donk,
heeft hij zich daarop in Duitsch bekwaamd
cn is hij naar de Universiteit in Bonn ge
gaan, waar hij 1 1/2 jaar gestudeerd heeft.
Na Bonn heeft hij de R. K. Leergangen in
Tilburg bezocht, met het thans bereikte
succes.
De heer Kooken heeft vooral ook veel
pleizier gehad van den heer P. v. d. Vel-
zen te Deurne, die met liefde en kennis o.a.
de benoodigde Duitsche spraakkunst in
Braille-schrift voor hem heeft omgezet.
Excursie R. K. Studenten.
Door de Unie van R. K. Studenten in
Nederland wordt van 1 tot 4 September
een excursie naar Zuid-Limburg georgani
seerd. Het vertrek heeft plaats op Zater
dag 1 September met den middagsneltrein
uit Holland, "s Avonds om 8 uur heeft de
eerste bijeenkomst plaats in het Volkshuis
te Heerlen, waar ook de oud-studenten, in
de mijnstreek woonachtig, aanwezig zullen
zijn. Het einde der excursie sluit aan bij
de eerste retraite op Dinsdag 4 September
in het retraitenhuis Loyola te Vught.
Het programma dezer excursie is op
aanvrage te bekomen aan het Bureau van
het Uni-secretariaat, Breestraat 149, Lei
den.
Den deelnemers cn deelneemsters wordt
verzoch uiterlijk op 25 Augustus zich op te
geven aan het Bureau Unie-secretariaat,
Breestraat 149, te Leiden.
Krankzinnigengesticht Vogelenzang.
Dinsdagmorgen 11 Sept. 1928 te half elf
zal het krankzinnigengesticht Vogelenzang
alhier officieel worden geopend door ds.
A. M. Donner, daarna een toespraak door
den geneesheer-directeur dr. A. J. de Blin
de en van den geestelijken verzorger ds. D.
W. Smit. De eerste patiënten werden in
den loop van de volgende week verwacht.
PRIESTERJUBILEA.
Pastoor J. A. Ruhé.
In de St. Gerardus Majellakerk aan de
Wenckenbachstraat tc 's-Gravenhage heeft
de Pastoor dier kerk J. A. Ruhé op plech
tige wijze zijn 25-jarig priesterjubileum
herdacht. Vanuit de Pastorie aan de Limb,
van Stirumstraat, waar Z.E.H. voor zijn
pastoraat vele jaren werkzaam was, werd
hij Zaterdag per auto naar zijn kerk ge
bracht en aldaar bij den ingang opge
wacht door de R. K. Padvinders, die lun
geestelijken leider begroetten. De kerk
was smaakvol versierd, en bevatte een
groote menigte, die haar belangstelling in
dit feest toonde. Op het Presbyterium
prijkte een schat van bloemen, en spreu
ken, ontleend aan de Bergrede. Kapelaan
Aarts verwelkomde namens do Parochie
den Jubilaris, die hierna met assistentie
van Pater Hulselman en Prof. Verhagen
als diaken een sub-diaken en kapelaan
Aarts als ceremoniarius een plechtig Lof
celebreerde. Zondagmorgen droeg de Jubi
laris voor zijn talrijk opgekomen Paro
chianen een dankoffer op, bijgedaan door
zijn Oud-Pastoor Kanunnik P. L. Desscns
van Leiden, als Presbyter-assistens,
Pastoor Th. Beukers van de St. Petruskerk
te Leiden als diaken, Pater Hulselman
als sub-diaken en Kapelaan Aarts als cere
moniarius.
Na het Evangelie richtte de Jubilaris
vanaf den kansel woorden van dank tot
God voor zijn roeping, herdacht zijn over
leden ouders en leeraren en vooral hetgeen
Het voornaamste nieuws.
BUITENLAND.
Het kabaal om den Duitschen pantser
kruiser met een sisser afgeloopen.
Wordt Achmed Zogoe koning?
Haïti geteisterd. Men spreekt van 200
dood en. (Buitenl. Berichten, 2e blad).
De Oceaanvlucht via Groenland (2o
blad).
BINNENLAND.
Het vijfde slachtoffer van het vliegonge
luk bij Heerlen overleden. (Luchtvaart, 2e
blad).
Twee Delftsche rangeerders door den
trein gegrepen en gedood. (Gem. Berichten
2e blad).
Een ernstig ongeluk bij athletiek-wed-
strijden te Rotterdam (Gera. Berichten, 2e
blad).
Een moord en zelfmoord in een auto te
Hilversum (Gem. Berichten, 2e blad).
HAGEL-RAMP KWAKEL
Gecollecteerd op een avondje van
een zilveren jubilaris 4.50
zijn Parochianen in do moeilijke (lagen
der Parochiestichting vier jaren geleden
voor hem gedaan hadden. Thans mocht hij
als Pastoor eener zelfstandige en bloeion-
de Parochie mede de vruchten van dien
arbeid inoogsten. Met een beroep op blij-
venden steun cn gebed besloot spr. zfjn
rede.
Het zangkoor bracht nnder leiding ven
Directeur Corn. Buitendijk Jr. de vier
stemmig Mis „In Honorem SS. Trinita-
tis" van Hub. Cuypers ten gchoore en ver
tolkte onder het Offertorium Ps. 84 vers 1
„Qnam dilecta" van Philip Loots.
Na den dienst werd een feestcantate,
gedicht door Kapelaan Aarts en op muziek
van Corn. Buitendijk, ten gelioore gebracht
De orgelbegeleiding was bij den heer Jos.
Schouten in goede handen.
Pastoor Ruhé ontving behalve een som
gelds als feestgeschenk verschillende fraaie
paramenten en een schat van bloemen.
Pastoor J. A. Annegarn.
Ook de pastoor der H. Familiekerk te
's-Gravenhagc, de zeereerw. heer J. A.
Annegarn, heeft gisteren onder hartelijk
meeleven zijner parochie zijn zilveren
priesterfeest gevierd.
Bioembollenuitvoer.
De uitvoer van bloembollen naar het
buitenland neemt elk jaar grootcre afme
tingen aan. In de eerste helft van dit jaar
zijn uitgevoerd 2.374.848 Kg. bloembollen
ter waarde van 2.866.848, tegen 1.880.101
Kg. ter waarde van 2.119.789 in hetzelf
de tijdvak van 1927. De voornaamste afzet
gebieden waren Groot Brittannië (997 ton).
Duitschland (757 ton), cn Frankrijk (101
ton).
SASSENHEIM.
Pater Tiburtius Noordermeer.
Na Woensdag in do St. Agathakerk te
Lisse zijn eerste Plechtigo H. Mis te hebben
opgedragen, kwam de weleerw. pater Ti
burtius Noordermeer gisteren in zijn ge
boorteplaats, Sassenheim, de H. Handeling
verrichten. Door een stoet bruidjes werd de
ncomyst aan het hek der kerk ingehaald en
betrad hij, terwijl het „Veni Creator" werd
ingezet, do parochiekerk.
Do neomyst werd bij het opdragen van
het H. Misoffer geassisteerd door den
weleerw. heer A. M. van Nobelen alB diaken
en den eerw. hr. Th. Ruygrok als subdiaken
Het altaar was feestelijk versierd. Onder
de H. Mis hield de pastoor een feestpredi-
catic naar aanleiding van het „Magnificat
anima mea Dominum". Mijn ziel maakt
groot den Heer.
Gezongen werd de 4 st. Mis voor gemengd
koor van Perosi en aan het slot der plecr-
tighcid de Priestercantate van Haagh.
De H. Mis werd o.a. bijgewoond door
eenige leden der St. Vincentiusvereeniging
te Leiden cn door de directrice van het Vin-
centiushuis.
Des middags werd van half 2 tot half 3
roceptie gehouden.
Met eea Plechtig Lof, waarbij pater
