buitenland?
binnenland.
19e Jaargang.
K
DINSDAG 7 AUGUSTUS 1928
No 5944
Do ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bl] vooruitbetaling
Voor Lelden 19 cent per week 12.50 per kwartaal.
Gii ome Agenten 20 oent per week 12.60 per kwartaal
Kanco per poet '2-95 P« kwartaal
Het Geültistreerd Zondagsblad la voor de Abonné'e ver-
kriigbaar tegen betaling van 50 et. per kwartaal, by voor-
pitta:taling. Afionderlyko nummer» 5 «t„ met Goflluatreerd
poodagsblad 9 ct.
Oit blad verschijnt eiken dag uitgezonderd Zon- en Feestdagen. II
Bureaux: RAPENBURG No. 10 - LEIDEN
TEL. INT. ADMINISTRATIE 935 REDACTIE 15
GIRONUMMEFt 103003 POSTBUS No. 11
in n a—eaan
OE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGTI
Cowone advertentlén 3P cenl per r 9 3
Voor Ingezonden Mededeelingen wordt het
3 dubbele ran het tarief berekend. s
Kleine edvertentlën, van ten hoogste 80 woorden, Wtön
betrekkingen wttrden aangeboden of gevraagd, huur en verv
huur, koop en verkoop f0.50.
Dit nummer bestaat uit
twee bladen.
De leer en practijk der
Katholieke Kerk
De Katholieke Kerk ondervindt in haar
leer en practijk bestrijding en felle bestrij
ding. Dat weet ieder.
Maar óók waardeering een waardee
ring, die tot navolging noopt komend
van velen, die buiten Haar staan, en gege
ven, dikwijls althans, zonder dat men er
zich klaar van bewust is.
Zoo lezen wij b.v. in een artikel in „Het
Volk", geschreven door den Leidschen so
ciaal-democraat mr. v. Eek:
In elk gezin kunnen de eigenschappen
van gemeenschapszin en saamhoorig-
heidsgcvoel aangekweekt worden, doch
in het socialistisch gezin slechts kan dat
geschieden met het oog op de bevorde
ring van het socialisme. Een socialistisch
gezin is echter onbestaanbaar, als niet
man en vrouw beiden overtuigde socialis
ten zijn.
Is in .',Het Volk" niet herhaaldelijk de
Kerk gehoond om haar maatregelen tegen
het gemengde huwelijk?En wordt in
bovenstaande regels nu niet het gemengde
huwelijk afgekeurd, in hetzelfde socialis
tisch dagblad?
Wat de heer v. Eek aanvoert als nood
zakelijk vereischte voor de vorming van
een socialistisch gezin gelclt als algeineene
regel in nog veel en vèèl sterkere mate voor
de vorming van een katholiek gezin. Dat
kan toch niemand tegenspreken
En zoo mag men in de boven geciteerde
woorden lezen een erkenning van de juist
heid vap het katholieke inzicht in het ge
mengd huwelijk. Een inzicht, dat door
geestverwanten van den schrijver zoo her
haaldelijk fel is bestookt geworden.
Maar 't gebeurt meer, dat zij, die zich te
genover de Katholieke Kerk blijven stéllen,
de waarheid en juistheid gaan erkennen
van een onderdeel in de leer en practijk
der Kerk, dat zij langdurig hebben bestre
den
Kunnen wij niet herhaaldelijk klanken
opvangen van velen, die o zoo heilrijk oor-
deelen het boekenverbod der Kerk, het
welk zij of hun geestverwanten lang als een
uiting van bekrompenheid hebben ge
brandmerkt?
En hoe velen om nog een ander voor
beeld te noemen laten eindelijk los de
onhoudbare opvatting van de neutraliteit,
de godsdienstloosheid in de opvoeding der
kinderen, welke door de Katholieke Kerk
altijd is veroordeeld geworden.
Het gemengde huwelijk kan als derde
voorbeeld worden aangehaald.
Men behoeft zich over dit alles niet te
verwonderen.
Zelfs wie de bovennatuurlijke leiding in
de Kerk ontkent zou toeh al tot nadenken
moeten worden gebracht door het feit, dat
de Kerk by haar wetten en maatregelen bij
haar practijk, de ondervinding heeft der
Historie van twintig eeuwen
VOLKENBOND.
Oe a.s. zitting van den Volkenbondsraad.
De voorloopige agenda.
De on 30 Augustus beginnende 51ste
zitting van den volkenbondsraad zal door
net J'msche raadslid geopend worden die
deJ'JU ,£™ctie van nieuwen raadspresi-
"ent ook de negende volkenbondsvergade-
red» °Pi 3 ?e.P'ember met een openings-
rede /.al inleiden.
Op de voorloopige agenda staan 28
tiekè' t ,vaaroncler als belangrijkste poli-
nister P, ee" nicuw rapport va" mi"
stand ?eelaerls van Blokland over den
'en en iTtaSem ge" 'USSChe'1 P°"
kwIstitT staan °-a- °P Je agenda de
Geneef8 opnchtinS van het door de
centraal 8 f^'-conventie voorziene
van de a a 0 bureaude goedkeuring
stituut v vau liet Eomeinsche in-
wereldlef f"i pnvaatre0hL die van het
de d„„ i mmstltuut te Bome en van
iiiis.j. r 0 '"lernationale luchtvaartcom-
schap van graaf Bemsdodfherkende'"p£
ciale commissie, die op 27 dezer voor een
nieuwe zitting bijeenkomt, en den raad
voorstellen moet doen voor het spoedig
bijeenroepen eener internationale confe
rentie voor do controle der bewapenings
industrieën, vormt liet eenige punt der
agenda, dat op het ontwapeningsprobleem
betrekking heeft.
De behandeling van dit probleem blijft
voorloopig aan de volkcnbondsvergadering
voorbehouden. De volkenbondsraad, die
na de aanvullende verkiezingen voor de
aftredende drie nict-pcrmancnte raadsle
den reeds 25 September voor zijn zitting
bijeenkomt, zal eerst in de tweede helft
van September en op grond van de hou
ding, die de volkenbondsvergadering zal
aannemen, zich met het ontwapeningspro
bleem bezighouden.
Vermoedelijk zal ook de beslissing over
het Poolsch-Litausch conflict eerst- in deze
onder voorzitterschap van Chamberlain
plaats hebbende zitting vallen.
OEMENIE.
Vierhonderd granaten ontploft.
In munitie-opslagplaats
bij Boekarest.
In een aan den rand der stad Boeka
rest -Mogen voormalig fort, dat thans als
munitie-opslagplaats wordt gebruikt, zijn
gisterenmiddag '100 granaten van zwaar
kaliber met donderend geweld ontploft.
De brand, die dientengevolge ontstond,
kon eerst na geruiinen tijd gebluscht wor
den, daar het blusschingswerk door de
ontzettende hitte en gebrek aan water
uitermate bemoeilijkt werd.
Omtrent het lot van zes soldaten, die
op het oogenblik der ontploffing bij het
depot wacht hadden, is op het oogenblik
nog niets bekend.
JOEGO-SLAVIË.
Raditoj' toestand ernstig.
Zijn einde elk oogenblik
v c r w a c h t.
Op het historische St. Marcusplein te
Zagreb is gisteren onder den blooten he
mel een kerkelijke bidstonde gehouden,
voor het herstel van den leider der Kroa
tische boerenpartij, Stephan Ra-ditsj,
waaraan het grootste deel der bevolking
deelnam.
De bladen te Zagreb noemen den toe
stand van Baditsj zeer kritiek. Enkele zij
ner familieleden zouden onder tranen
hebben verklaard, dat- hij gisterenavond
een ernstigen aanval van hartzwakte
heeft gehad. Voorts lijdt de patiënt onder
het slechte functionnecren der nieren, ter
wijl tevens waterzucht en suikerziekte ge
constateerd zijn. Baditsj' einde, zoo wordt
gezegd, kan elk oogenblik worden ver
wacht.
In geval van zijn overlijden zou, naar
de „Pravvda" betoogt, de politieke toe
stand van Joegoslavië zeer duister wor
den. De groole massa der Kroaten, zegt
het blad, die vastgesloten achter haar lei
ders staan, wacht slechts op een teeken
voor het ontketenen van een politieke
actie. Algemeen heerscht de opvatting,
dat het overlijden van Baditsj den toe
stand uitermate zou eompliceeren, waar
bij de extremisten ongetwijfeld zijde zou
den spinnen.
De leiders der Kroatischeboerenpartij
hebben een proclamatie tot de bevolking
gericht om voorloopig van het houden van
straatdemonstraties af te zien, omdat
daardoor, naar in het manifest wordt ge
zegd, de arbeid van „agents provocateurs"
slechts vergemakkelijkt zou worden.
Politieke moord te Zagreb.
Een hoofdredacteur uit
Belgrado doodgeschoten.
De Belgradische journalist Bistovitsj en
hoofdredacteur van „Unit" is gisternacht
om 2 uur in de straten van Zagreb i er-
moord.
Eerst was hij met stokken aangevallen,
waarna hij door een agent naar het hospi
taal gebracht werd. Daar aangekomen na
derde hem een individu en schoot negen ko
gels uit een revolver op hem af.
De agent en een voorbijganger werden
gewond. Bistovitsj werd gedood.
De moordenaar Oougnitsj verklaarde, dat
hij de polemiek niet kon gedoogen, door
Bistovitsj gevoerd in diens eamnagne tegen
de Kroatische partij en in het bijzonder te
gen Baditsj.
GRIEKENLAND.
Brutale bandieten.
Vier politici ontvoerd.
Vier politici, Candida ton voor de progres-
sistische partij in Janina, zijn. toen zij temg
keerden van een verkiezingstournée, nabij
een brug op ongeveer 11 K.M. van Athene,
door vijf met geweren gewapende bandie
ten overvallen. De bandieten brachten den
auto tot stilstand en voerden de inzittenden
de bergen in. Twee der politici werden spoe
dig vrijgelaten, ten einde een losgeld van
een half millioen drachmen te halen voor dc
bevrijding van de beide anderen.
Te Athene en Janina is ontsteltenis ge- i
wekt door dezer* brutalen overval. Het
schijnt, dat de regeering het losgeld zal be
talen, ten einde de twee gevangenen van
een anders bijna wissen dood te redden, en
dat zij eerst daarna de bandieten zal ach
tervolgen. Daar de banken gesloten zijn, zal
het geischte losgeld aan de verwanten der
gevangenen worden verstrekt uit de kas van
het belastingkantoor.
Venizelos heeft zijn groote verontwaardi
ging over den overval uitgesproken en zijn
sympathie voor.de gevangenen. Hij beloofde
alles te doen wat in zijn vermogen ligt om
het bandietisme in Griekenland en speciaal
in den Epirus, uit. te roeien. Zijn regeering
kan thans, zeide hij, niet verantwoordelijk
worden gesteld, daar deze eerst kort aan
het bewind is. De vorige regeering evenwel
heeft in het geheel geen pogingen gedaan
om het bandietismc uit te roeien, verklaar
de hij.
MEXICO.
DE MOORD OP OCREGON.
De beschuldiging van ean kerkelijk
complot mislukt.
De pogingen der Mexicaansche regeering
om te bewijzen, dat de moord op genera? 1
Obregon aan Roomsch-Katholieke activi
teit moet worden toegeschreven, seint de
bekende „Daily Express"-correspondent,
Mason, zijn op een mislukking uitgeloopen.
Men heeft alles gedaan om overtuigende
bewijzen in handen te krijgen, dat
Roomsch-Katholiek complot tegen Obregon
was gesmeed, doch niets is naar voren ge
bracht. waaruit blijkt, dat de moordenaar,
Toral, door de kerkelijke autoriteiten werd
gebruikt.
Senor Juan Nieto, de procureur-generaal
in deze zaak, verklaart: „Als wij Trejo ge
pakt hebben, zullen wij den sleutel heb'. :i
tot het complot om generaal Obregon te
vermoorden.
Trejo, die zich verborgen houdt, is de
persoon, die Toral'de revolver gaf. Hij is
een beambte van de Crom den Mexieaan-
schen arbeide; sbond. <J.ie niet de "erinr
connectie lieeft met dc Boomsch-Katliclirke
Kerk.
Een factor, die gunstig is voor de Katho
lieken is het feite dat- de autoriteiten beslo
ten hebben, den moordenaar openlijk te
vonnissen. Dit is de eerste maal. sedert
den tijd, dat. Mexico's anti-Roomschc poli
tiek begonnen is. dat een onpnlijke venris-
vclling onder zulke omstandigheden plaats
had.
Tot nu toe werden er geheime processen
gevoerd.
Het is reeds duidelijk, voor zoover de re
sultaten van het voorloopig gerechtelijk
onderzoek zulks uitwijzen, dat de openbare
vonniswijzing niet alleen dc Katho'ieke
Kerk van medeplichtigheid aan de misdaad
za.1 vrijspreken, doch tevens den Mexicanen
zal toonen, hoe gemakkelijk het voor de re
geering is, beschuldigingen tegen de geeste
lijkheid te lanceeren, en hoe anders de zaak
wordt- wanneer openlijke bewijzen worden
gevraagd.
/AN HET VATICAAN.
's Pausen boodschap aan China.
„E e n k o e n e politieke daad"
De paus heeft, zooals reeds gemeld, aan
zijn apostolischen vertegenwoordiger in
China een boodschap gezonden voor het
Chineesche volk.
Deze boodschap is te Rome met groote
belangstelling gelezen. Men is liet er over
eens, dat de morecle en diplomatieke conse
quenties van vérstrekkende.", aard kunnen
z»jn en hel Vr.ticaan, dat altijd buitenge
woon voorzichtig is geweest in zijn dip'oma-
tie, heeft nu een belangrijken stap gedaan,
meent-men, door alle speciale voorrechten
op te geven, daar dc paus eenvoudig voor
zijn missonarissen en voor de aanhangers
der R. IC. Kerk de vrijheid en veiligheid
van dc algemeen geldende wetten vraagt.
Veilig mag worden aangenomen, dat de
boodschap groote voldoening zal wekken
bij de Chineesche nationalistische regeering
De boodschap heeft de kwestie van een .ge
regelde diplomatieke vertegenwoordiging
van het Vaticaan in China weer op den
voorgrond geplaatst, iets waartegen Frank
rijk zich in het verleden altijd heeft verzet
Verscheidene bladen spreken van een daa l
van koenen moed en verondersteld wordt,
dat deze wel niet zal zijn verricht zonder
dat het Vaticaan te voren enkele Europee-
sche mogendheden zooals Frankrijk cn En
geland, daarover heeft gepolst. Enkele b'a-
den vreezen. dat het Quirinaal evenwel niet
geraadpleegd is cn de hoop, dat. de bood
schap van den paus de weltige belangen
van Italië in China niet schaden zal, is met
vrees1'gemengd.
HET HONGAARSCH BEZOEK.
Een bijeenkomst in de Dierentuinzaal te
's-Gravenhage.
Gistermiddag werd in dc groote dieren
tuinzaal een bijeenkomst gehouden, waar
in namens Hongarije officieel dank ge
bracht is aan de pleegouders, die in dc
laatste jaren Hongaarsche kinderen bij
zich hebben genomen en hebben verzorgd.
Zooals bekend is aartshertog Albrecht
van Hongarije, de eere-voorzitter van do
Kinderschutzliga in zijn land, vergezeld
van den staatssecretaris van Hongarije,
den heer Pettko Szandtner en mgr. J. Mes-
zaros uit Boedapest naar Nederland geko
men, om aan de dankbaarheid var. het
Hongaars?be volk uiting te geven.
Om half drie kwam dc aartshertog, ver
gezeld van baron van Vrcdenbureh cn den
Hongaarscher, gezant, den heer von Rud-
naij, in den Dierentuin aan, waar verschil
lende leden van comité's welke zich met
de Hongaarsche kinderverzorging hadden
belast, aan hen werden voorgesteld.
Vervolgens begaf men zich naar de groo
te zaal, waar reeds een groot aant il pleeg
ouders en ook vele Hongaarsche kinderen
bijeen gekomen waren.
De aartshertog werd begroet met het
Hongaarsche volkslied, door een Hon-
gaarsch orkest ten gchoorc gebracht. Door
een der dames werd hem vervolgens een
ruiker bloemen met een lint in de Hon
gaarsche kleuren aangeboden.
Daarna speelde het orkest nog het Wil
helmus waarna baron v. Vredenburch met
een enkel woord de bijeenkomst opende.
Vervolgens verkreeg Aartshertog Al-
bracht het woord. Allereerst bood hij zijn
verontschuldigingen aan dat hij de pleeg
ouders,niet in hun eigen taal kon toespre
ken en daarna voor het feit, dat dit sa
menzijn op een zoo ongewoon uur plaats
heeft. Gisteravond was de aartshertog ech
ter de gast van H. M. de Koningin, zoodat
er geen andere gelegenheid bestond.
doen zoo vervolgde «or. i\i den
oorlog, "Hongarije in g.orte ellende vas
achtergebleven, was de Hollandsche Aici-n-
actie de eerste lichtstraal in een di htcn
nevel, welke ons omgeven had. Zwaar had
Hongarije geleden en de armoede, welke
er heer? o oio, laat zich r.'et be,.< -ijvcn.
Pici gebukt- gir.gen dy TI on va? r-f-u*
ouders, niet wetende hoe zij bint kin.'ere.i
moesten verzorgen noch voor liét tegen
woordige noch voor dc tnekoinsb
Toen kwam-het aanbod uit Holland cn
er brak een storm van vreugde los. In Jt'21
vertrok de ee"stc trein ra ar Holland. Een
onvergetelijk gezicht was het: r.l die kin
deren, met bleeke gezichten, slecht gekleed,
onder zuchten en tranen afscheid nemende
van hun familie.
Hoe geheel anders Was het toen die kin
deren terug kwamen. Allemaal waren zij
goed gezond, met dikke wangen cn lachen
de gezichten. Men herkende ze in Honga
rije niet meer en kon-nauwelijks gelooven
dat het dezelfde hinderen waren.
De naa.stenl'ef'e van Holland is zoo
groot geweest, dat hot z:ch daardoor een
groot standbeeld heeft verschaft in de
harten van velen. Het gebeurde heel dik
wijls dat de kinderen moeilijker van hun
pleegouders konden scheiden, dat van hun
huis in Hongarije.
Holland heeft oen voorbeeld gegeven
van groot meegevoel en oprechte naasten
liefde en daardoor de Hongaarsche ouders
tot altijd blijvende dankbaarheid verplicht.
In hel Xc 'c lands:h richtte de aartsher
tog zich vervolgens tot de pleegouders en
zeide: Dank, duizendmaal dank voor uw
onvermoeide zorgen. Er zouden duizenden
kindergraven meer zijn op onze kerkhoven
als gij u niet over ens ontfermd hadt.
Op de rede van den aartshertog volgde
een langdurig appjaus.
Daarna, was hel woord aan den Hon-
gaarschen SUr.tsseiretarls Pcttko Szandt
ner die namens dc Hongaarsche Regecring
sprak.
Ook deze spr. gaf uiting van zijn dank
bar rheid jegens Holland, dat in den groot-
s.en nood de jongste generatie vac Hon
garije herberg,.c en hielp. Elke natie heeft
zijn deugden cn zijn gebreken, zoo o-,r.le
Ilongaaische. Maar toch geloof. s"r. niet,
dat de fout der ondenkbaarheid gevonden
zal worden en hij belooft aan HoMa.nl, d»l
ook in de harten der kinderen bet gevoel
van dankbaarheid geplant zal worden.
aniens zijn regcering brengt spr, nog
maals zijn hartelijke» donk.
Met een „Leve Uwe natie en Uw schoon
land" besloot spr.
Daarna sprak Mgr. Mcszaros. Mgr vroeg
wat wel het motief geweest kon zijn voor
de groote naastenliefde van Holland. Mgr.
meent, dat het ligt in dc liefde Gods. Dc
•ware Christen heeft God lief uit g?hocl zQi
hort cn deze liefde bewerkt ook dc naas
tenliefde.
Heeft Hongarije verdiend, wat gij voor
ons gedaan hebt? zoo vraagt Mgr. Met
oen rustig geweten kan Mgr. zoggen, dat
Hongarije sinds duizend jaren zijn pli.'ht.
tegenover de christenheid heeft vervuld.
Op de grenzen der Westersche cultuur
heeft het de beschaving verdedigd. Ons
bloed is vergoten door de ruwe Ooster
lingen, opdat dc christelijke naties rustig
konden leven. W ij hebben de Europeesche
cultuur tegen de invallen der heidenen
verdedigd. In Hongarije zal men geen oude
kerken vinden van vele eeuv.cn her. Toch
heeft ons volk die wel gehad. Maar zij zijn
Het voornaamste nieuws.
BUITENLAND.
Raditsj' toestand zou zeer ernstig zijn.
's Pausen boodschap aan China wordt
een „koene politieke daad genoemd.
BINNENLAND.
Bezoek van de hooge Hongaarsche gas
ten te 's Gravenhage (1ste blad).
Nadere berichten over het noodweer fn
het Zuiden van ons land (Gem. Berichten,
2de blad).
LEIDEN.
Brand in een vuurwerkfabriek (1ste blad).
Onze Geïllustreerde pagina
De photopagina geeft o.m.: photo's van:
de Marathonrace het Haagsche bloemen
corso een spoorwegongeluk in Duitsch-
land.
BODEGRAVEN.
"WELEERW. PATER
ALBERTUS GROENEVELD O. Carm.,
die heden zijn Eerste Plechtige H. Mis
heeft opgedragen.
verwoest bij de talrijke invallen uit het
Oosten.
Zoo is Hongarije een groote hulp vour
de wereld geweest.
En nu is Hongarije zelf geholpen," door
dal Gij zijn kinderen hebt gevoed. Zoo
heeft Holland een volk geholpen, dat zijn
roeping sinds duizend jaren heeft vervuld.
En uit naam van alle medebroeders in
Hongarije brengt Mgr. hartelijk dank.
De verschillende toespraken werden in
het Duitsch gehouden en door prof. dr.
Kallai vertaald.
Prof. Kallai nam nu zelf het, woord om
i it naam van zijn kerk do Hóngaarsch
Protestantsche dank te brengen aan do
Hollandsche ploegouders.
Ais aan een der eersten onder hen denkt
sur. aan wijlen Mevrouw van Vredenburch,
die zooveel gedaan heeft voor het Hon
gaarsche kind. Dan brengt spr. dank aan
baron van Vredenburch, den president van
liet Centraal Comité en aan zijn echtge
noot c, die beiden den diep gevoelden dank
voor hun toewijding verdiend hebben.
Daarna rich'.te prof. Kallai zich tot de
verschillende comités om deze éveneens
te bedanken.
Baron van Vredenburch sprak daarna
een woord van dank voor dc ondervonden
medewerking. Als is het nu in Hongarije
veel beter, er kan toch nog veel geholpen
worden. Hongarije kan zich verzekerd hou
den van dc blijvende sympathie in Hol
land.
Spr. eindigde met „God bescherm e en
zeg?ne Hongarije."
Als tolk van liet Katholieke Haagsche
Comité voerde vervolgens nog het woord
de heer Hulsman, die o.m zeide, dat er
onc'er de pleegouders dankbaarheid leeft
voer het ia hun gestélde vertrouwen.
Xad.-t de muziek nogmaals het Wilhel
mus ten gehoor" had gobracht sprak dr.
Dekkers in dc Hongaarsche taal nog en
kele woorden en zeide, dat het slechts
christenplicht was geweest, wat Nederland
voor Hongarije had gedaan.
Daarna begaf de aartshertog zich in de
zaal om de jdeegouders, die op het oogen-
biik nog een Hóngaarsch kind bij zich heb
ben, de hand te drukken.
Prof. Mi*. P. A. Diepenhorst Burgemeester
van Rotterdam?
Naar de „Tel." verneemt, wordt prof. mr.
.P. A. Diepenhorst, hoogleeraar aan de Vrije
(Universiteit te Amsterdam on lid van de
Eerste Kauicr, genoemd als ernstig can-