BUITENLAND.
B-uitenl. Berichten.
Ned. Oost-lndië.
BINNENLAND.
19e Jaargang.
DINSDAG 31 JULI 1928
No 5938
Do ABONNEMENTSPRIJSbedraagt bi] vooruitbetaling
Voor Leiden 19 cent per week 12.50 per kwartaaL
pij onze Agenten 20 cent per week 12.60 per kwartaaL
Franco per post f2.95 per kwartaaL
pet Geïllustreerd Zondagsblad la voor de Abonné'a ver
krijgbaar tegen betaling van 50 ct. per kwartaal, bij voor-
citbetaling. Afzonderlijke nummers 5 ct., met Geïllustreerd
Zondagsblad 9 ct.
Oit blad verschijnt eiken dag uitgezonderd Zon- en Feestdagen.
Etareaux: RAPENBURG No. 10 - LEIDEN
TEL INT. ADMINISTRATIE 935 REDACTIE 15
GIRONUMMER 103003 s POSTBUS No. 11
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT.
Co wo no advertentlên 30 cent per regc
Voor Ingezonden Mededeelingen wordt het
s dubbele' van het tarief Berekend. 3
Kleine advertentlên, van ten hoogste 80 woorden, waarin
betrekkingen warden aangeboden of gevraagd, buur en ver
huur, koop en verkoop 1 0.50.
Qit nummer bestaat uit
twee bladen.
EEN GROOTE RAMP!
„Vrijdag namiddag een zware hagelbui
ongelooflijk groote brokken ijs vielen
neer".
Zoo stond 't in de courant. Maar....
to velde staan de boonen, en augurken,
heerlijk bloeiend, een rijken oogst belo
vend.
Men berekent zoo heel wat te kunnen
afdoen van de achterstallige schulden, ge
maakt in de twee a drie vorige magere
jaren.
„De brokken ijs vielen neer" op die
bloeiende akkers en in enkele minuten is
aan de Kwakel bij twee en dertig tuinders
met groote gezinnen, de geheele arbeid
vernietigd, alles vernield, alle hoop op
maar de geringste oogst ontnomen.
De mannen staan bij de ruïne op hun
velden te huilen. En de vrouwen en kinde-
Hier moet geholpen worden. Daar is
geen brood.... geen zaaigoed, geen hout
voor een aanstaande teelt.
Wie helpt.
Alles wordt gaarne in ontvangst genomen
door:
J. J. G. HAFKENSCHEIDT,
Pastoor, De Kwakel.
Giro No. 32761.
Andere bladen worden dringend gebe
den, bovenstaand bericht wel to willen
plaatsen.
DU1TSCHLAND.
Het financieel schandaal.
Nederlanders- in de affaire
gemoeid?
Het onderzoek der Berlijnsche politie
naar de zwendel-affaire in papiermarklee-
ningen is, wat Hamburg betreft, geëindigd.
De resultaten worden voorloopig geheim
gehouden en zijn zelfs niet aan de Ham-
burgsche politie-autoriteiten ter kennis
gebracht.
De oud-secretaris van het Stinnes-con-
cern, von Waldow, is ter beschikking van
de justitie gesteld. Naar gebleken is, is
von Waldow door een consortium van inter
nationale zwendelaars er toe gebracht, te
Londen voor een bedrag van 250.000 mark
oorlogsleeningen ter waarde van 30 mil
lioen mark nominaal op te koopen. Destijds
moet von Waldow niet in staat zijn ge
weest de som van 25.000 mark uit eigen
zak te verschaffen, zoodat hij geld moest
opnemen bij andere personen, tegen wie
eveneens' een onderzoek gaande is.
Ten bewijze, dat de stukken zich op den
door de Duitsche wet vereischten termijn
in het bezit der houders bevonden, zou von
Waldow valsche verklaringen van Neder-
landsche notarissen hebben overgelegd.
ENGELAND.
BELANGRIJKE VERKLARING VAN
CHAMBERLAIN.
Over de ontwapeningskwestie.
Overeenstemming met
Frankrijk verkregen.
Bij de besprekingen in het Lagerhuis
omtrent de begrooting van Buitenlandsche
Zaken heeft sir Austen Chamberlain een
belangrijk© verklaring afgelegd omtrent dc
buitenlandsche politiek van Groot-Brittan-
nië. Tn het bijzonder ten aanzien van de
ontwapening deed hij de gewichtige me'de-
decling, dat hoewel op het oogenblik dc
voorbereidende commissie voor ontwape
ning niet bijeen is en geen definitieve da
tum is bepaald, voor haar volgende zitting,
tusschen Frankrijk en Engeland besprekin
gen hebben plaats gehad, met het doel de
bestaande meeningsverschillen uit- den weg
te ruimen en een compromis te vinden, op
basis waarvan overeenstemming kan wor
den bereikt. Dit compromis zou dan aan de
andere mogendheden worden voorgelegd
en beide partijen hoopten op deze wijze
den arbeid der commissie te bevorderen.
Deze besprekingen, zoo ging Chamber
lain verder, hebben succes gehad en ik sta
op het punt aan de andere groote zee
mogendheden mededeeling te doen van het
compromis, waartoe wij gekomen ziju, in
de hoop, dat het ook voor haar aanvaard
baar zal zijn. Naar wij vertrouwen zou dan
een groote hinderpaal uit den weg zijn ge
ruimd en een stap voorwaarts zijn gedaan.
Cnamberlain zeide zich niet over de
voorstellen zelf te kunnen uitlaten, zoolang
zij niet ter kennis van de andere mogend
heden zijn gebracht, doch hij geloofde, dat
de eerste ernstige discussie hieromtrent in
de ontwapeningscommissie zelf zou plaats
hebben. De voorstellen beperken zich tot
de vlootbewapening en betreffen geschillen
die met betrekking tot de vloot zijn gere
zen. Wij hebben deze geschillen pogen te
verzoenen, zeide de minister en dat is de
methode om vorderingen te maken.
Chamberlain over het Kellogg-pact.
Sprekende over het anti-oorlogsverdrag
dat binnenkort te Parijs zal worden getee-
kend, zeide Chamberlain:
„Niemand kan zeggen, wat in de toe
komst de beteekenis van dit verdrag zal
zijn. Het kan veel of weinig beteekenen,
doch het is een teeken des tijds, dat een
dergelijk pact wordt voorgesteld. De ver
dragen van Locarno hebben de-atmosfeer
in Europa verbeterd. Zij hebben den we-
derzijdschen goeden wil bevorderd en dc
positie van den Volkenbond versterkt.
Hetzelfde kan men zeggen van het Kellogg-
pact.
Men moet geen overdreven verwachtin
gen van het pact koesteren, welke door
groote teleurstellingen zouden kunnen
worden gevolgd. Het verdrag is een erken
ning van de afschuwelijkheid van den oor
log en van het feit, dat de oorlog een mid
del is, waartoe men slechts op liet laatste
oogenblik zijn toevlucht moet nemen. Of
het pact later nog meer zal beteekenen dan
dit hangt volgens Chamberlain niet af van
eenigerlei verplichting, welke de regeering
der Vereenigde Staten op zich zou kunnen
nemen, doch van de wijze waarop het
overige deel der wereld meent, dat het. op
treden van een aanvaller door de Ver
eenigde Staten zal worden beoordeeld, dus
van de vraag of Amerika den aanvaller
zal helpen of belemmeren in zijn actie.
Indien de Amèrikaansche natie zich
achter haar eigen verdrag schaart, zeide
Chamberlain ten slotte, zal waarlijk de on-
derteekening ervan een nieuw en krachtig
wapen zijn tegen den oorlog en een hoogst
belangrijke waarborg voor den vrede. *De
Britsche regeering hoopt dit en zij zal in
dezen geest gaarne met de Vereenigde
Staten samenwerken, om het pact vruchten
te doen dragen.
Een crisis aanstaande?
Voor of tegen protectie.
De Zaterdag door den Engelsehen minis
ter van binnenlandsehe zaken gehouden
rede, waarin deze in tegenstelling met zijn
ministerieele collega's opkwam voor be
schermende rechten voor de ijzer- en staal
industrie, heeft, in het kabinet zoodanige
meeningsverschillen doen ontstaan dat te
gen Woensdag, a.s. een bijzondere kabinets
zitting zal worden belegd.
JOEGO-SLAVIË.
Vervolging der revolverhelden.
'Na opheffing hunner
parlementaire immuniteit.
De Joegoslavische minister van Justitie
heeft de Skoepsjtina machtiging verzocht
tot vervolging van Basjitsj, den afgevaar
digde, die op 20 Juni de schoten loste in
het parlementsgebouw. Tevens wordt ver
zocht om opheffing van de parlementaire
onschendbaarheid van de afgevaardigden
Popovitsj en Javanonovitnj. De vervolging
van den eerste wordt verlangd, daar deze
tot de geestelijke daders van de schietpartij
wordt gerekend. Volgens getuigenis van
elf afgevaardigden had Popovitsj ver
klaard: „Ik blijf er u met mijn hoofd borg
voor, dat Baditsj hier in de zaal zal wor
den vermoord".
Jovanovitsj had na den moord de daad
geprezen en gezegd, dat een goed Serviër
en Montenegrin aldus moest handelen.
CHINA.
Nieuwe strijd in China?
Feng zou willen optrekken
tegen Tsjang Tsoeng-T s j a n g.
Volgens een bericht uit Peking van het
Indo-Pacifique-agentschap hebben de Ja
panners de terugtrekking hunner troepen
gestaakt, daar maarschalk Feng Joe-Sjiang
aangekondigd heeft, dat hij tegen de strijd
krachten van Tsjang Tsoeng-Tsjang wil op
trekken.
AMERIKA.
Amerika tracht invioed in Liberia
te krijgen.
De Crt. verneemt, dat er aan de New-
York World uit Genève is gemeld, dat er
een rapport is uitgebracht door de manda
ten-commissie van den Volkenbond, waar
uit zou blijken, dat Hoover en het Ameri-
kaansche departement van Buitenlandsche
Zaken, de negerrepubliek Liberia hebben
gedwongen, zich aan een Amerikaansch
rubbermonopolie te onderwerpen en een
leening van vijf millioen' dollar te aan
vaarden.
Hoover zou volgens liet rapport met de
hulp van het departement van Buitenland
sche Zaken pressie hebben uitgeoefend op
de regeering van Liberia om haar te dwin
gen, een leening van de Firestone Rubber
Company te aanvaarden op voorwaarden,
welke Amerika in staat stelden, alle in
komsten en uitgaven van Liberia te con-
trolceren voor een millioen acres in Liberia
voor rubberaanplant en men verdenkt
Hoover ervan zijn invloed ten gunste van
bovengemelde transactie to hebben uitge
oefend, omdat hij zoo gaarne den Britschen
rubberkring zou breken.
Hooggeplaatste ambtenaren van het de
partement van Buitenlandsche Zaken ver
klaren, dat noeli de voorwaarden van de
leening, noch die van de concessie van dien
aard zijn, dat hierdoor de „gesloten deur"
zou worden geschapen, doch zij moesten
toegeven, dat, nu Amerikaansche firma's
de regeering van Liberia zullen advisecren
de Vereenigde Staten bij machte zullen
zijn, grooten invloed op den gang van za
ken in Liberia uit ts oefenen.
MEXICO.
Na den moord op Obregon.
Commissarissen van politie
vervangen.
Uit Mexico wordt gemeld, dat Zaterdag
alle commissarissen van politie in dc pro
vinciale hoofdsteden van hun post onthe
ven en door aanhangers van Obregon ver
vangen zijn.
Het bestuur der vakvereenigingen heeft
een verklaring gepubliceerd, waarin gezegd
wordt, dat alle tegen de individueele lei
ders der arbeiders geuite verwijten geheel
ongegrond zijn en dst uit den uitslag van
het onderzoek zal blijken, dat alle be
schuldigingen onjuist zijn.
Het bericht dat Morones naar de V. S.
zou zijn gevlucht, wordt eveneens onjuist
genoemd. Morones zou zich nog steeds in
Mexico bevinden.
FEEST BO'AIN OE POOL.
Prof. Behounek verhaalt van den 24sten
Mei.
De geleerden deden
w a a r n o m i n g e n.
De speciale correspondent van „Stock-
liolms Tiddingen" geeft in zijn blad verslag
van een langdurig onderhoud, dat hij met
den Tsjechisch® geleerde prof. Behounek
heeft gehad op de reis van Narvik naar
Malmö. De Zweedsche journalist verzocht
prof. Behounek om een beschrijving van
het feest, dat aan boord van de „ltalia"
gevierd werd gedurende de uren toen het
luchtschip boven de Noordpool zweefde.
Prof. Behounek die aanvankelijk eenigszins
aarzelde, vertelde ten slotte het volgende:
Toen de „ltalia" in den nacht van 24
Mei over de Noordpool cirkelde, gaf plot
seling Nobile een teeken. De gramofoon
werd opgedraaid, de Italianen hieven den
rechterarm voor den fascisten groet om
hoog, terwijl de tonen van de fascisten
hymne weerklonken: „Giovinezza, gïovi-
nezza". Het waren een paar plechtige mi
nuten, merkte prof. Behounek op. Na de
fascistenhymne kwam nog een tweede lied,
de Irredcntahymne, het lied van <*e Ita-
liaansche minderheid uit den tija, dat
Triest nog tot Oostenrijk behoorde.
Toen het gezang afgeloopcn was, werd
de groote Italiaansche zijden viag naar
beneden gelaten, die meegenomen was.
Daarna kwam het door den Paus gezegen
de kruis aan de beurt. Het werd evenals
de vlag aan touwen bevestigd, door de Ita
lianen gegroet en toen neergelaten, totdat
het op het ijs neersloeg. Het plan, Maria
no, prof. Pontremoli en dr. Malmgren naar
beneden te laten, moest, wegens den heer-
schenden storm opgegeven worden, doch
twee uur kruiste dc „ltalia" boven <*e
Noordpool.
Malmgien, Pontremoli en Behounek kon
den gedurende dien tijd tal van waarne
mingen doen.
Nadat de Tsjechische geleerde daarop
in bijzonderheden de ramp zelf had be
schreven, vroeg de correspondent: „Wie
heeft Malmgren's aanteekeningen van den
tocht der „ltalia"?" Behounek antwoord
de: „Ik. Dat wil zeggen, een notitieboek.
Het ging bij de ramp verloren. Later vcnJ
ik het terug. Ik heb deze aanteekeningen
noodig, omdat zij in zekeren zin de mijne
aanvullen. Na 't gebruik zal ik natuurlijk't
document naar Zweden terugzenden."
In een inteview, dat, een verslaggever
van de „Voss. Ztg." met prof. Behounek
had, verklaarde deze, dal hoe ook het oor
deel van de wereld over de Nobile-expedi-
tie zou uitvallen, hij diep respect hau voor
het- lijden van al zijn tochtgenooten.
\"e!e misverstanden zijn volgens Behou
nek ontstaan, doordat er een tegenstelling
bestond tusschc i het commaudo van de
„C'itta di Milano" en de overige Italiaan
sche expedities. De „C'itta" had een mo
nopolie van de berichten en maakte er een
gebruik van, dat Verkeeerde begrippen
over Nobi'e ken veroorzaken.
Behounek verklaarde ten slotte, dat
Malmgren generaal Xobile's favoriet was.
Er is niet de geringste reden, aldus oe
Tsjechische geleerde, geen geloof te slaan
aan het verslag van Zappi en Mariano.
Zonder twijfel heeft Malmgren hen aange
spoord, hem achter te laten. Vóór zijn -ver
trek zeide Malmgren tot Behounek, dat
Uit de plicht was van den zwaksten met
gezel.
Behounek over Nobile.
Onmiddellijk na zijn aankomst te Berlijn
heeft de Tsjecho-Slowaaksche professor
Behounek in de wachtkamer van het Ber
lijnsche station een aantal persvertegen
woordigers ontvangen.
In de eerste plaats legde hij er den na
druk op, dat hij dien morgen vroeg op de
hartelijkste wijze als beste vriend en in de
volmaakste harmonie te Warnemunde van
generaal Nobile en do andere Italiaansche
deelnemers aan dc Noordpoolexpeditie af
scheid had genomen.
Met betrekking tot de berichten, welke
reeds over hun tocht gepubliceerd waren,
zeide prof. Behounek, dat hij daarover nog
niet duidelijk was ingelicht; hij had ten
minste den indruk gekregen, dat dc ge
beurtenissen vaak volkomen verkeerd v. or
den beoordeeld en dat daardoor generaal
Nobile en den anderen Italianen onrecht
werd aangedaan.
In de eerste plaats is generaal Nobile
absoluut een aeronautisch vakman, waar
schijnlijk waren onnauwkeurigheden en
verminking der rapporten, ook van die,
welke hij zelf gegeven heeft, ontstaan door
het feit, dat men elkaar dikwijls buitenge
woon moeilijk heeft verstaan. Zoo wareii
aan boord van de „Krassin" zeven journa
listen meegekomen, van wie er slechts één
Fransch en alle anderen slechts Russisch
spraken.
Komend op de verhouding tusschen ge
neraal Nobile en Malmgren legde prof.
Behounek er den nadruk op, dat deze van
hot begin tot hef eind de best denkbare is
geweest. Mabngrrn is juist de beste vriend
van Nul ilfi geweest, waaruit hij ook ver
klaarde. d it Nobile hem als leider van ziju
exi-e iitie had uitgekozen, ofschoon toch
ook een groot aantal Italiaansche weerkun
digen gesolliciteerd hadden.
Op de vraag, waarom generaal Nobile
zich nis eerste liet redden, hetgeen toch
velerwegen niet begrepen werd, antwoord
de professor Behounek, dat hier een ver
gelijking met een kapitein van een schip
niet juist, was, daar hier toch geheel an
dere omstandigheden bestonden.
Het zou nooit mogelijk geweest zijn. ge
neraal Nobile als laatste to redden, daar
reeds in het belang van de reddingsactie
de marconist Biagi tot het laatst, hij de
roode tent had moeten blijven. Overigens
had men reeds 48 uur voor do aankomst
van Lundborg een volgorde der redding
opgesteld, volgens welke eerst Ceccioni,
vervolgens als tweede professor Behounek,
als derde Trojani, die koorts had, als vier
de generaal Nobile, als vijfde luitenant
Yiglieri en als laatste Biagi zouden wor
den gered.
Deze volgorde is echter gewijzigd, toen
Lundborg aankwam en mededeelde, dat hij
het strikte bevel had gekregen generaal
Nobile als eerste te redden, opdat het red
dingswerk naar zijn aanwijzingen zou kun
nen worden uitgevoerd.
Daarbij kwam nog, dat Nobilo toon het
lichtste woog, hetgeen eveneens oen motief
was om hem terstond mede te nemen,
/laar Lundborg geen grootere belasting in
zijn vliegtuig kon hebben.
Voor de tweede landing, welke echter
helaas mislukte, had Lundborg de redding
van twee leden der expeditie op het oog,
daar hij dezen keer geen waarnemer had
meegenomen en verder ook het vliegtuig
zooveel mogelijk ontlast had.
Ten slotte legde professor Behounek er
dpn nadruk op. dat de rpdding door de
..Krassin" op bijna het laatste oogenblik
was geschied, wane de ijstoestanden waren
s'echter geworden. Zoo hadden zij op hun
terugtocht reecis niets meer gezien van het
ijs, van waar Kort te voren Mariano en
Zappi waren gered.
Nobile's reis cloor Duitsch'and.
Gitteren om 11.34 is met den trein uit
Warncmünde via Stendal de Xobile-expe-
ditie te Maagdenburg aangekomen. Enke'e
leden van het gezelschap zag men in de
wagongangen. Eon oogenblik ontwaarde
men ook Nobile, die er gezond, maar zeer
ernstig uitzag. Een kleine groep mcnschen,
die zich voer den salonwagen had verza
meld, gedroeg zich geheel rustig. Speciale
ordemaatregelen waren niet getroffen. Met
een kleine vertraging vertrok de trein om
11.48 in de richting Halle.
Te Halle kwain de trein met ongeveer
vijf minuten vertraging binnen. Het per
ron. waar de trein moest stilstaan, was
door de politie afgezet. De Noorsche wagen
werd daarop op een ander sooor geran
geerd. Dnnr het om technische re lenen
niet- mogelijk was. het vertrekperron af t"
zetten, kon men Nobile gadeslaan. Op het
laatste oogenblik voor het vertrek, dat
met elf minuten vertraging plaats von l.
wilde de generaal den wagon verlaten en
zich nog even naar den restauratiewagen
van den Maag lenburger sneltrein begeven
De spoorwegbeambten sloten echter <le
deuren, daar de trein zich reeds in bewe
ging zette.
Het voornaamste nieuws.
BUITENLAND.
Belangrijke verklaring van Chamberlain
over een compromis tusschen Engeland en
Frankrijk inzake de ontwapeningskwestie.
f/en crisis in het Britsche kabinet a.s?
Prof. Behounek over Malmgren cn Nobile
(Buitenlandsche Berichten, lc blad).
BINNENLAND.
Overleden is pastoor B. J. Schrandt te
Haarlem (Kerkn., 2de blad).
Een zeilongeluk op de Zuiderzee. (Gem.
Berichten, 2do blad).
Onze Geïllustreerde pagina
De photopagina geeft o.m. photo's van:
de eerste steenlegging van het katholiek
krankzinnigen-gesticht voor vrouwen te
Noordwijk; de officieele opening der Olym
pische Spelen; uitzending van kinderen
door het R. K. Huisvestingcomité to Lei
den; een jubileerende Broedermeester van
de Leidsche Processie naar Bridle (welke
vandaag wordt gehouden).
Do „Segah" op een bank geloopen.
Op haar terugreis van Boven-
D i g o e 1.
Aneta seint uit Amboina: Het sloom-
-vhip der Kon. Pnketvaarb Mij. „Segah",
dat door het gouvernement gecharterd is
voor dc vrachtvaart tusschen Makasscr eu
Boven-Digoel, is op haar terugreis van Bo-
ven-Digocl veertig mijlen benedenstrooms
van het interneeringskamp op een zand
bank in do Digoelrivicr vastgcloopon. Het
stoomschip der Gouvernementsmarine „Al
batros" zal op 3 Augustus uit Anibon der
waarts vertrekken, om assistentie te ver-
leenen.
Graan naar Rusland.
Aankoopen voorloopig
gestaakt.
De Rotterdams-che correspondent van
het „Hbld." schrijft:
Aan 't eind van de vorige week is do
laatste scheepslading graan uit Rotterdam
naar Rusland verscheept. De 50.000 ton zijn
daarmee overschreden. Aankoopcn zijn er
do laatste dagen niet meer gedaan. Van
Russische zijde gewerd ons de mededeeling
dat de aankoopcn in West-Europa niet
zouden worden voortgezet en dat zelfs
eerlang oen aanvang zou worden gemankt
met den uitvoer van graan uit Rusland.
Een betrekkelijk kleine partij graan, die
in Rotteudam gekocht maar nog niet ver
scheept. is, zou men zelfs van de hand wil
len doen.
In hoeverre dezo mededeelingen juist zijn
zal dc toekomst moeten lecren. In handels
kringen rekent men met do mogelijkheid
dat er straks bij een willige markt door
Rusland toch nog gekocht zal worden.
Met den daadwcrkelijkcn uitvoer van
graan uit Rusland is in ieder geval nog
geen aanvang gemaakt.
Uitvoer van vleesch.
De minister van binnenlandsehe zaken
cn landbouw;
Gelet op <1 o bes-bikking van den minis
ter van landbouw, nijverheid en handel van
15 Juni 1022, zooals deze is gewijzigd bij de
beschikkingen van den minister van bin
nenlandsehe zaken en landbouw van 17
November 1025 en van 26 April 1926;
Mede gelet op de art. 70 cn 71 der Vee
wet:
Heeft:
A. bovengcncemdo beschikkingen inge
trokken
B. bepaald:
Ontheffing van het verbod tot het naar
alle landen van Europa uitvoeren of aan
een middel van vervoer tot uitvoer aanbie
den van vleesch, hetwelk niet voorzien is
van één of meer merken als bewijs, dat liet
bij eenc van Rijkswege ingestelde keuring
voor uitvoer geschikt is bevonden, wordt
verleend
a. voor verduurzaamd vleesch, mpt uit
zondering van licht gezouten varkons-
'ccseh (z.g. bacon), van voor uitvoer naar
nader aan te wijzen landen bestemd ge
smolten vet, van gezouten varkenskoppen
cn van gezouten varkensmagen;
b. als landen, bedoeld sub a, worden
aangewezen: Engeland, Malta, Frankrijk,
Duitschland, Italië;
e. voor vleesch, hetwelk zich bevindt in
spoorwegrijtuigen, hetzij op schepen of
vlotten ca bestemd is voor verbruik van de
daarin rf daarop verblijvende personen.
