Uit de Rijnstreek.
STADSNIEUWS.
SPUI
UITME)
ITER M84l
KKOÜP.
ren-
lasting bedroegen 31.055, aan schoolgeld
Het vermenigvuldigingscijfer werd be
paald op 2.5.
De aftrek voor gehuwden zonder kinde
ren en ongehuwden was 600; voor het
le en 2e kind 50, 3e en 4e 75 en voor
elk kind racer 100.
Door de N.V. Uithoornsche Baconfa-
brieken werd een baconfabriek opgericht
op 1 December 1927 werd het openbare
slachthuis officieel geopend.
De algejneene toestand der veestapel is
gunstig. Slechts 1 geval van mond- en
klauwzeer werd geconstateerd en 2 geval
len van miltvuur. Op de markt te Uithoorn
■werd aangevoerd 6.57.750 K.G. kaas. De
pachtprijzen rezen van 140 tot 160 per
H.A. De koopprijzen van 2200 tot 3000
per H.A.
De algcheene toestand van land- en
tuinbouw was zeer ongunstig Van de drie
bankinstellingen is de boerenleenbank van
groote beteekenis in deze gemeente. Uitge
leende voorschotten ƒ75.514; terugbetaal
de voorschotten 77000. Ontvangsten in
loopende rekening 494.300. Uitgaven in
loopende rekening 535.309. Winst 20C0.
5.458, aan opcenten der verschillende
belastingen 7692.
Verdronken. Zaterdagmiddag was te
Uithoorn het 16-jarige meisje Keeltje Ver-
brugge in het zwembad aan het baden. Op
een gegeven oogenblik sloeg zij achterover
en verdween in de diepte. Toen zij weer op
het droge was gebracht, bleken de levens
geesten reeds geweken te zijn.
Inbraken. Gisternacht is alhier weer
op twee plaatsen ingebroken: bij den groen-
tenhandelaar Egberts en bij den verlofhou
der Bruines. Bij Egberts is een flink be
drag aan geld gestolen; bij Bruines is de
dader gestoord door den eigenaar. D|ze
heeft de politie gewaarschuwd en men
heeft hem toen te pakken gekregen. Het
bleek een Amsterdamsehe visscher te zijn
een goede bekende van de justitie.
VOORHOUT.
Personalia. De heeren K. Ouwehand
en N. van Schaik zullen Vrijdag, 13 Juli
a.s. den dag herdenken, waarop zij voor
25 jaar in dienst traden bij de H. IJ. S. M.
Het zal hun dien dag niet aan belangstel
ling ontbreken.
KOUDEKERK.
'AANBESTEDING KOUDEKERKSCHE
BRUG.
Totaal laagste inschrijvers 75.000.
Gister is op de Provinciale Griffie aanbe
steed het maken van den onderbouw en de
metalen bovenbouw van een nieuwe ophaal
brug met aansluitende betonbruggen enz.
over den Rijn onder de gemeenten Koude
kerk en Hazerswoude.
De commissaris der Koningin leidde
persoonlijk do aanbesteding, waarvoor een
groote belangstelling was.
Het eerst kwam de onderbouw aan de
orde. Ingeschreven hebben 38 deelnemers,
te weten: J. v. d. Velde en de Jong, Oegst-
geestv 46.789W. Bakker, Gouda 48.933;
G. v. Dijk. Hardinxveld, 50.300; E. v. Lu
iing, Woubrugge, 50.324; E. de Bruyn,
Haarlem, ƒ50.750: N.V. Concordia, Papen-
drecht, 50.780: N.V. Nederhorst, Gouda,
ƒ51.843; N. v, Zanen en Verstoep, Gouda,
52.700; N.V. Aannemersbedr. v.h. Bokho
ven, Gouda, 53.200; N.V. Beton- en Wo-
ningbouw-Mij., Gouda, ƒ56.300; J. W. Ver
heul, Rotterdam, ƒ56.749; D. Esser, Delft,
ƒ57.000; H. v. Driel. Koudekerk, 58.300;
G. v. d. Elshout, Den Haag, 58.555; W.
v. Zuylen, Groningen, 58.20; H. Korswa-
gen. Leiden, ƒ59x100: H. v. Zeventer,
Vught, ƒ59.200; N.V. Enkhuizer Betonbouw
A. Last, Enkhuizen, f 59.200; J. v. d. Elshout
Maden, ƒ59.250; N.V. Aann. bedrijf, P. A.
Wijne, Dordrecht, ƒ59.500; N.V. Beton Zui-
derhoek, Den Haag, 59.600; J. Verwater,
Maden, ƒ59.980; T. Kruyn, Hillegersberg,
59.995; firma, A. Rovers en Co.. Maden,
60.100; Firma W. v. Splunder. Ridderkerk
ƒ60.280; L. Verwater. Maden, ƒ60.800;
Xaaml. Venn. Nat. Betonb.. den Haag,
60.800; W. de Jong. Amersfoort, ƒ61.233;
H. Turkenburg. Alphen, 61.300; Firma
Rutgers en Simon, Schiebroek, 61.500; A.
den Ouden, Gouda 62.300; Gebr. Aberson,
Steenwijk, f 62.670; G. Gesman en C'. Zoe-
temeyer Alphen, 62.890; J. Oudekamp,
Zwolle, ƒ63.420; C. de Vries, Purmerend.
ƒ63.500; N.V. Aptel, Maden, ƒ63.900 en
W. A. Verbruggen, Gouda, 64.400.
Een biljet was wegens gemis aan zegel
ongeldig.
Daarna de Bovenbouw. Ingeschreven heb
ben: Utr. Machinefabriek Smulders ƒ28.945
2S.900 (als het gewalste staal van de
Hoogovens te Velzen moet worden betrok
ken), 2225 meer (wanneer de brug elec-
t.rische beweegkracht krijgt); Mach. en
Constructiefabr. Kroes, Woerden f 33.400.
32.S00 en ƒ3970; Werkspoor, Amsterdam
39.100, f 38.100 en f 3000: Rott, Machine
fabriek Bra at f 41.265, ƒ41.265 en 2S50;
Constr. en Staalfabriek Rotterdam, 43.850
Ged. Staten moeten over dit biljet nader
beraden, omdat de tweede voorwaarde niet
is ingevuld.
ALPHEN AAN DEN RIJN.
Melkoverstrooming. In de Brugstraat
kantelde gistermorgen een paar melkbussen
met inhoud van de auto v. d. S., waardoor
een belangrijke hoeveelheid van het kost
bare goedje verloren ging.
Het vuur nog niet gebluscht. Tussehen
de familie IJ. en B. ontstond Zaterdag
avond andermaal twist, en hoewel reeds
eerder voor een dergelijk geval procesver
baal tegen bovengenoemde personen werd
opgemaakt, bleek het oude vuurtje nog niet
gebluscht en werd de hulp van de politie
weder ingeroepen.
In den Rijn. Gisteravond geraakte in
een onbewaakt oogenblik een zeven-jarig
zoontje van den arbeider M. in den Rijn.
De drenkeling werd evenwel spoedig opge
merkt, zoodat hij tijdig kon worden gered.
Woningbouw. Onze gemeente breidt
zich snel uit. Overal zien we nieuwe wonin
gen als paddestoelen uit den grond verrij
zen. 't Eene complex ïs nog niet gereed of
bereids wordt met den bouw van anderen
aangevangen. Thans vernemen we weer, dat
door eenige aannemers het plan is opgevat
op het open terrein langs de Zaalbergstr.
een aantal nieuwe burgerwoonhuizen te
doen bouwen.
HAZERSWOUDE.
Tegen den grond gestooten. De land
bouwer II. werd Zondagmorgen door een
losgebroken stier tegen den grond gestoo
ten, en werd zoodanig bezeerd dat hij
zich onder geneeskundige behandeling
moest stellen.
Personalia. De heer J-ac. v. Wieringen
Bz. is aangesteld als tijdelijk opzichter bij
de Zuiderzeewerken te Harlingen.
HAZERSWOUDE (H. Rijndijk).
Een jubileerende zouaaf. Het echt
paar Leonardus Wortman en Anna Borst
alhier, is thans in de bruidsdagen en ho
pen 23 Juli a.s. hun vijf en vijftig-jarig
huwelijksfeest herdenken. De bruid, 77
jaar oud, was en is nog steeds bereid, om
daar waar hulp of raad gevraagd wordt
van dienst te zijn. De bruidegom, een
80-jarige grijsaard, is als jongeling, even
als zoovelen naar Rome gegaan, om de
rechten van Paus Pius IX te verdedigen,
waarvoor hij gerechtigd is de medaille
„Bene merenti" te dragen. Het bruidspaar
woont gedurende vele jaren in de Kippen-
buurt, en deze dagen staat de deur hun
ner woning wijd open om alle belangstel
lenden te ontvangen. Een beetje zonne
licht in hun levensavond is hun van harte
gegund.
NIEUWKOOP.
Met een boksijzer bewerkt. De politie
rechter te Utrecht veroordeelde de land
bouwer Th. Chr. N. alhier, die bij gelegen
heid van het op Hemelvaartsdag gehouden
muziekcorps een ingezetene dezer gemeente
met een boksijzer bewerkte, tot 50.
boete. De Officier van Justitie had vier we
ken gevangenisstraf geëischt.
Huldeblijk Koningin-Moeder. De al
hier gehouden collecte ten behoeve van het.
aan H.M. de Koningin-Moeder aan te bie
den huldeblijk heeft 110.57 opgebracht.
WOERDEN.
Personalia. Onze plaatsgenoot, de heer
B. v. Es, slaagde te Beverwijk voor het on
derwijzersexamen.
Vingers gebroken. Bij een Zaterdag op
het V.E.P.-terrein tussehen een paar Woer-
densehe elftallen gespeelde voetbalwedstrijd
had de keeper D. het ongeluk twee vingers
te breken. Hij werd in het R. K. ziekenhuis
verbonden.
Ernstige aanrijding. Zekere \V. H., wo
nende in de Pannënbakkerijen, werd Zon
dag terwijl hij in aangeschoten toestand
op de fiets reed door een auto aangere
den. Hij werd in bewusteloozen toestand
opgenomen. De ontboden geneesheer con
stateerde hersenschudding. Den autobe
stuurder treft geen schuld.
D. V. voor R. K. Bijz. Onderwijzers.
Prof. W. Nolet over de
martelaren, van Alkmaar.
In de bovenzaal van café-vostaurant de
„Harmonie", hield de afdeeling Leiden en
Omstreken van de Dioc. Vereeniging voor
R. K. Bijzondere onderwijzers gisteravond
een vergadering, die door een flink aantal
leden, o.a. door den weleclelgestr. heer Bul
ten, werd bijgewoond en waar de zeereerw.
hooggeleerde heer prof. W. Nolet het onder
werp: ,De martelaren van Alkmaar" be
handelde.
Even na zeven uur opent de voorzitter,
de heer H. J. de Boer, de vergadering met
een woord van welkom, nadat de geestelijk
adviseur, Reetor Kleintjes, de vergadering
met gebed heeft geopend.
Spr. memoreert, dat sinds eenige dagen
het zevende leerjaar is ingegaan, waarvoor
spr. dank brengt aan de onderwijsautoritei-
ten, waartoe ook behoort de heer Bulten.
Spr. brengt dan een in memoriam aan de
nagedachtenis van den overleden bisschop
Mgr. A. J. Callier, die volgens spr. veel
voor het onderwijs in het bisdom heeft ge
daan, waarvoor spr. drie belangrijke feiten
opnoemt. Hierna wordt een gebed voor de
zielerust van Mgr. Callier gestort. Na een
woord van gelukwensch wegens het weder
bezetten van den bissehopeplijken zetel
door Mgr. Aengenent, richt de voorzitter
zich tot. den heer Yerwev, met een geluk-
wpvisch voor de Pauselijke onderscheiding
hem ten deel gevallen bij zijn 25-jarig ambts
jubileum, wat met een hartelijk applaus
wordt beloond.
Onder mededeelingen volgt, dat er een
plaatselijke jeugdcommissie is gevormd,
waarin de heer van Heeteren zitting heeft
genomen. Het. rapport over de aansluiting
van lager en middelbaar onderwijs zal ter
gelegener tijd op 'n vergadering worden be
sproken. De aandacht wordt op verzoek ge
vestigd op het congres van Sobriëtas en de
Sectievergadering voor onderwijzers hierop,
die gehouden wordt op 31 Juli, des avonds
van 5 tot 7 uur. Hiervoor en tevens voor
het. congres voor beroepskeuze te Udrecht
worden subsidies voor een afgevaardigde
verzocht.
Aangenomen wordt het voorstel beide af
gevaardigden een subsidie van ƒ10 te
verleenen. Als afgevaardigden worden aan
gewezen de heeren van Heeteren en Bulten
resp. voor Utrecht en Nijmegen.
Twee nieuwe leden zijn tot de afdeeling
toegetreden.
Na de notulen, die onder dank onveran
derd werden gearresteerd, werd het ver
slag van de federatie-vergadering gelezen.
Nadat de voorzitter prof. Nolet had in
geleid, nam dl?ze het woord. Spr. gaf aller
eerst de reden aan, waarom hij zich niet
voor zijn lezing aan het gevraagde onder
werp had gehouden en dat hij als onder
werp nu had gekozen: De martelaren van
Alkmaar.
Na een korte inleiding, waarin spr. noemt
het boekje van den Franciscaner Historicus
Pater Dr. Lampe, begon spr. met de be
handeling der vTaag: Is er nu kans, aldus
spr., dat de Alkmaarsche martelaren hei
lig worden verklaard!
Daartoe ging spr. na, hoe het. dossier te
dier zake eerst in casu voor de Haarlem-
sche rechtbank wordt vastgesteld. Dan
gaat, aldus spr., dit dessier, waarin de
getuigenverklaringen zijn opgeteekend, naar
Rome. Daar wordt erover advies uitge
bracht, waarna de Paus al of niet het de
creet de tuto uitbrengt, waarna de zaak
ook al of niet wordt voortgezet.
Na een nieuwe behandeling voor een
nieuwe rechtbank, volgt dan de zalig- en
later de heiligverklaring.
Aldus is de loop van zulk een proces.
In de 2e helft nu van Juni van 1572 zou
den de soldaten van Sonoy zes van de Pa
ters Franciscanen, die iu een klooster to
Alkmaar leefden en die niet meer kondon
ontkomen, hebben gedood voor het geloof.
Eerst zouden er vijf en later de zesde ter-
dood zijn gebracht. De vijf eersten werden
gebracht, naar Enkhuizen, waar zij door
Gerard van Berkenrode terdood zouden
zijn veroordeeld, en een dag daarna opge
hangen. In de omstandigheden dezer mate
rie schuilt, volgens spr. de causa martyrii
De zesde werd een paar maanden lang
rongevoerd en gepijnigd, daar hij de schat
ten der kerk niet wilde uitleveren, waarna
hij tenslotte in Ransdorp bij Amsterdam
zou zijn gedood.
Zijn deze feiten nu waar?
Spr. wil als antwoord de volgende stel
lingen poneeren. Er zijn toentertijd 6 Fran
ciscanen gedood en wel voor het geloof. Spr.
bewijst deze stellingen met allerlei getui
genissen eerst aangaande de 5 Paters, die te
Enkhuizen werden gedood en ten tweede
van de zesde die in Ransdorp werd terdood
gebracht. Het oudste getuigenis is van een
der Paters, die naar Gorcum vluchtte en
daar den volgenden dag vertelde, dat in
Alkmaar vijf Franciscanen werden gevan
gen genomen, volgens het getuigenis van
Esthius. Het tweede getuigenis bevat een
liedje van broeder Hendrik van Biesten, die
voor de rondtrekkende zangers een liedje
maakte van 23 coupletten, waarin gezegd
wordt dat genoemde feiten in 1572 te Alk
maar en Enkhuizen geschiedden. Het derde
getuigenis is van den Pauselijken nuntius
der Zuidelijke Xederlandcn.Bontivclio, die in
een werkje over den oorlog in Vlaanderen
de feiten van het martelaarschap mededeelt
Vervolgens geeft spr. twee getuigenissen
uit het v erk van den historicus Brandt, die
in de geschiedenis van de vermaarde koop
stad Enkhuizen erkent, dat den 12den Juli
eenige „minre broeders in Enkhuysen shijn
ghehangen". In '66 leeft de herinnering
daarvan volgens Brandt nog te Enkhuizen
voort.
Deze algemeene getuigenissen staan vol
gens spr. zeer hoog.
Daarna vermeldt spr., wat er met de mar
telaren gebeurde naar de verhalen der his
torici als Leidanus, Opmeer, Dusseldorp e.a.
van wie volgens spr. de beide eersten de
oorspronkelijke verhalen hebben geleverd,
onafhankelijk van elkander. Vat. de waarde
der getuigenissen van Florentius Leidanus
en Opmeer aangaat, Vermeldt spr. dat er
getuigenissèn zijn, dat Leidanus zijn gege
vens had van ooggetuigen, terwijl Opmeer,
een aanzienlijk man, zijn studie daarover
voortzette van de Bont, zoodat de feiten
tweemaal zijn nagespoord.
Spr. concludeert hieruit, dat hetgeen door
twee goede getuigen wordt bevestigd, ge
loofd moet worden al moet alles tot de juis
te proporties worden teruggebracht, Wat
beiden getuigen en wat Leidanus ambts
halve getuigt kan onvoorwaardelijk worden
geloofd.
Na een korte pauze behandelde spr. het
feit, dat uit de omstandigheden bleek, dat
zij om het geloof ter dood werden gebracht
Volgens spr. zou het geschied zijn om de
belijdenis der Eucharistie, waartusschen Se-
dulius ook formeel verband legt. De con
clusie is dus volgens spr.: zij zijn terdood
gebracht en wel terwille van het geloof.
De zesde, die later ter dood werd ge
bracht, was Engelbert Terborg, over wien,
Bourcher. een Franciscaan, uit een klooster
te Parijs, volgens spr., waarschijnlijk naar
gegevens van Leidanus getuigenissen geeft
De tweede getuige over Terborg is Op
meer, terwijl uit beider verhalen blijkt, dat
ook deze getuigen onafhankelijk van elkaar
zijn. De bronnen zijn zeer explicite in de
verklaring, dat Terborg gemarteld is. De
fama martyrii over Terborg is volgens Pa--
ter dr. Lampe, zooals uit verschillende ge
schriften blijkt, zeer algemeen.
Spr. geeft als zijn meening, dat de zaak
der Alkmaarsche martelaren aan alle kan
ten zeer sterk staat en besluit met den
wensch, dat hij sympathie heeft mogon
wekken voor deze zaak, opdat ook de kinde
ren van deze martelaren zullen hooren en
hen aanroepen.
Nadat door eenige der aanwezigen vra
gen waren gesteld, die door prof. Nolet wer
den beantwoordt, bracht de voorzitter dank
aan prof. Nolet voor diens interessante rede
waarna de goed bezochte vergadering op
de gebruikelijke wijze en nu met den wensch
tot prettige vaeantie door den voorzitter
werd gesloten.
Binnenkort zal Prof. Nolet ditzelfde
denvevp in eenige artikelen in onze courant
behandelen.
3. de thans bestaande diensten te hand
haven.
Bij dit referendum zal aan het betrok
ken personeel worden medegedeeld, dat,
wanneer gebroken diensten worden ge-
wenscht, het einde van den dienst zal
worden verzet,
Dit referendum zal plaats vinden voor
den nieuwen winterdienst, zoodat de thans
geldende dienstorders ongewijzigd blijven.
Van de doorgaande diensten Schevenin-
genLeidenKatwijkXoordwijk wordt
verzocht de diensten 27 en 8 te wijzigen,
aangezien deze te lang worden geacht.
De betrokken vertegenwoordigers zullen
met den chef U. D. overleggen om een
gunstige oplossing te verkrijgen.
Inzake personeel-diensten Leiden stads
tram wordt wijziging verzocht van de dien
sten 24, 26, 31, 32 en 34 op werkdagen.
In deze aangelegenheid zal eveneens met
den chef U. D. overleg worden gepleegd.
Ten aanzien van den in te voeren zo-
merdienstrooster en rouleering kantoren en
halten LeidenKatwijkNoordwijk wordt
opgemerkt, dat dienst. 11 op Zondag ein
digt te 19.45 uur en dienst 11 op Maandag
te 5.30 uur aanvangt, zoodat geen voldoen
de nachtrust wordt genoten.
Tevens wordt verzocht in dezen rooster
meerdere vroege diensten op Zondag op
te nemen.
Personeelaangelegenheden bij de
N. Z. H. T. M.
Omtrent de bespreking tussehen de
vertegenwoordigers van den P. Chr. Bond
„St. Raphael" en de Ned. Vereeniging
met den chef der Exploitatie te Leiden,
kan het „L. D." het volgende mededee-
len
Inzake de diensten voor het personeel
te Voorburg en Leiden wordt, verzocht de
stationnementen grooter te doen zijn.
Er wordt medegedeeld, dat binnenkort
een zes minuten-dienst is te wachten, waar
door aan de bezwaren zal kunnen worden
tegemoet gekomen.
Naar aanleiding van de bespreking over
al of niet gebroken diensten wordt beslo
ten het personeel te Voorburg bij referen
dum zich te laten uitspreken over:
1. gebroken diensten met een rust van
11/1 of 2 uur;
2. gebroken diensten met een rust van
11/2 uur, of
Katholieke Agenda
LEIDEN.
Dinsdag. „De Hanze", „In den Vergulden
Turk", 8.30 uur.
Woensdag, It. K. Rijtuig- en Wagenmakers,
Patroons-Vreeniging „St. Joseph",
Kring Leiden, L'Union, 6 uur.
De avond-, nacht- en Zondagdienst der
Apotheken wordt van Maandag 9 J u 1 j
tot en met Zondag 15 Juli, waargeno- I
men door de Apotheek van den heer P. d-u
C r o i x, Rapenburg 9, Telef. 807.
INGEZONDEN MEDEDEELING.
HET ASTRONOMISCH CONGRES.
Tentoonstelling in de Sterrewacht.
Op verzoek van prof. De Sitter heeft
dr. C. A. Crommelin een kleine histori
sche tentoonstelling van astronomische in
strumenten ingericht in de collegekamer
van de Leidsche Sterrewacht. Verreweg
het grootste deel der ten toon gestelde
instrumenten maakt deel uit van de his
torische verzameling der Sterrewacht; en
kele zijn ingezonden door het Natuurkun
dig Laboratorium alhier en door den heer
A. H. W. Mensing te Amsterdam, terwijl
voorts de Universiteitsbibliotheek hand
schriften en het Prentenkabinet portret
ten afstonden.
Op deze tentoonstelling zijn nagenoeg
alle van Christiaan Huygens zelf afkom
stige instrumenten en lenzen aanwezig,
die ons zijn bewaard gebleven: een astro
nomische kijker, een planetarium en een
klokje, vijf door hem zelf geslepen lenzen
en voorts het mooie marmeren medaillon,
waarvoor Huygens te Parijs geposeerd
heeft. Ook zijn er negen lenzen, geslepen
door zijn ouderen broer Constantijn. Por
tretten (oude kopergravures en reproduc
ties naar schilderijen) en handschriften
(o.a. teekeningen van het planetarium en
de eerste teekening die Huygens van Sa-
turnus met zijn ring gemaakt heeft) vullen
deze collectie aan.
Wat de eigenlijke sterrekundige hoek-
moetinstrumenten betreft, verdienen in de
eerste plaats onze aandacht diegene, die
onmiddellijk betrekking hebben op de
stichting en latere ontwikkeling der ster
renwacht: het groole houten quadrant
eertijds eigendom van den Leidschen hoog
leeraar Will'ibrordus Snellius (15911626),
in 1632 uit zijn nalatenschap aangekocht.
Dit instrument is aanleiding geweest tob
de stichting der Leidsche Sterrenwacht in
1632. Ook aan een groot koperen qua
drant, in 1685 door Coenraad Metz te Am
sterdam vervaardigd, is een herinnering
verbonden: het graf in 1689 aanleiding tot
een vergrooting der sterrenwacht.
Hoogst merkwaardig is een klein qua-
drantje, eertijds het eigendom van Boer-
haave en door hem gebruikt op zijn land
goed Oud-Poelgeest.
Astrolabiën zijn er een zestal op de
tentoonstelling, meest 16de-eeuwsche in
strumenten; twee groote van de Sterren
wacht en vier kleinere, een Arabische,
een Hebreehwsche, een Italiaansehe en
een Duitsche, ingezonden door den heer
Mensing te Amsterdam en deel uitmaken
de van diens zeer uitgebreide verzame
ling van oude astronomische instrumen
ten.
Kijkers zijn er véle, uit den aard der
zaak alleen kleinere, en voor 't meeren-
deel afkomstig uit de 18de eeuw. Vooral
spiegeltelescopen van Hollandsche en En-
gelsche makers zijn goed vertegenwoor
digd.
Van de aard- en hemelglobes is boven
al belangrijk een tweetal, vervaardigd
door Willem Janszoon Blaeu (15711638)
een in zijn tijd zeer bekend boekhande
laar, uitgever (atlassen) en mathematicus.
Van de zeevaartkundige instrumenten
verdienen, behalve eenige lSde-eeuwsche
eompassen, twee houten hoekmeetinst.ru-
menten, een Cross-staf of Jakobs-staf en
een backstaff onze aandacht.
Beide zijn uiterst primitieve instrumen
ten, die gedurende eeuwen door de zee
vaarders gebruikt werden om de zons
hoogte te bepalen.
De Poolsche film van de zonsverduistering
Gisterenmiddag is in het Trianon-thea-
ter voor de leden van het Internationaal
Astronomisch Congres de film vertoond,
welke door de Poolsche expeditie van de
laatste totale zonsverduistering
Zwoedsch Lapland is gemaakt.
De directeur van de sterrenwacht te
Krakau, prof. dr. Th. Banachiewicz, die
aan het hoofd van de Poolsche expeditie
stond, gaf vooraf een uitvoerige uiteen
zetting omtrent de wijze, waarop deze ex
peditie is tewerk gegaan en welke me
thode zij beeft toegepast, teneinde zoo
nauwkeurig mogelijke resultaten te ver
krijgen. Daarvoor waren drie stations op
gericht een in Jokknokk, één in PorjuS en
één in Skallarin, voor welke stations, die
alle in de totaliteits zóne lagen en waar
van een in het midden en twee in de
grensgedeelten ervan gelegen waren, drie
chrono-einematographen waren vervaar
digd. Met deze instrumenten zijn voortref
felijke resultaten bereikt. Bij de opnamen,
die vervolgens op het doek werden ge
bracht was het niet te doen om de beel
den zelf, voornamelijk om de waarnemin
gen, die men vroeger met de oogen en
den chronometer heeft verricht, namelijk
de voor de astronomen zoo belangrijke
contactsbepalingen, dat zijn de oogenblik-
ken, waarop de zon tijdens de totale eclips
verdwijnt en dan weer verschijnt, zoo
nauwkeurig mogelijk gade te kunnen slaan
en naar tijd en plaats te kunnen registree- L
De aangewende ehrono-cinematographï-
sche methode nu, waarvoor de gebezigde1 I
instrumenten in Polen zelf zijn vervaar- I
digd, heeft een uitstekend resultaat op- nei
geleverd en daarmede is het mogelijk ge-
weest, een zoo groot mogelijke nauwkan- ff®'
righeid te bereiken, zooals met cijfers f8'
werd aangetoond.
Duidelijk kon op de film worden waar
genomen, hoe vlak voor het begin der to
taliteit de dan zeer dunne sikkel in paar-
len overgaat, de zoogenaamde paarlen j
van Bailey, welke door de bergen aai*
den maanrand ontstaan. Deze parels wa-
ren voor het onderzoek en de verwerking
van de resultaten zeer gewichtig.
Bovendien werden naast de gebezigde
instrumenten, nog op het doek gebracht
de corona en de protuberansen, waarvan
de belichting buitengewoon goed was en
die een krachtig applaus ontlokten.
te
!M
lei
Ontvangst door de regeering.
De deelnemers aan het congres van de -wi
Internationale Astronomische Unie zijn yc
gisterenavond met hun dames namens de
Ned. regeering door den minister van On- yc
derwijs, K. en W. in de Ridderzaal te d<
's-Gravcnhage ontvangen. Tot de genoo- ge
digden behoorden een groot aantal leden D\
van het corps diplomatique, de president- Vc
curator van de Leidsche Universiteit, Jhr. Ve
mr. De Gijselaar, de kanselier van de Ne- hi
derlandsche orden, vice-admiraal v. d.
Bosch, de burgemeester en de secretaris 0j
van Leiden, burgemeester Patijn van Den te
Haag wasverhinderd, de heer P. Visser, ze
chef der afd. K. en W. van het Dept. v. TC
Onderwijs en verscheidene hoogleeraren.
De Minister van Onderwijs, mr. Was- f
zink, constateerde in zijn toespraak tot de
zeer talrijke gasten, dat het programma,
van het congres wel getuigt voor een ver
eenigen van het nuttige met het aangena
me: non semper tendit arcum Apollo. De
zen avond zijt gij na de drukke se?G**--
vergaderingen en de vermoeiende bezoe
ken aan bezienswaardigheden hier geko
men om uit te rusten. Intusschen hebt gij
voor zoover gij voor de eerste maal dit
land bezoekt, kunnen constateeren, dat
Holland niet slechts een land van kana
len en molens is een ik hoop, dat gij allen
er een prettigen indruk van zult bewaren.
Het was spr. aangenaam thans in deze
historische zaal den gasten het welkom te
mogen toeroepen.
Prof. Sitter van het congres dankte
den minister voor zijn hartelijke woorden
en uitte de hoop, dat waar het congres
thans tot de twee helft van zijn program
is genaderd, ook de thans komende da
gen evengoed mogen blijken als de reeds
gepasseerde.
Terwijl daarna een strijkje zicb deed
hooren was er gelegenheid aan de buf
fetten om zich van ververschingen te voor
zien.
'di
Eere-promotie van prof. Deslandres uit
Parijs en van prof. Küstner uit Bonn.
Hedenmiddag heeft in het groot audi
torium der Leidsche universiteit de plech
tige bevordering tot doctor honoris causa
in de wis- en natuurkunde plaats gehad
van prof. H. A. Deslandres, directeur van
het Observatorium te Parijs, en van prof.
F. Küstner van de sterrenwacht te Bonn,
tot de toekenning van welke eere-doctora-
ten de senaat der Leidsche universiteit
kort geleden in verband met het thans to
Leiden gehouden wordend internationaal
astronomisch congres had besloten.
Prof. Küstner was met het oog op zijn
gezondheidstoestand verhinderd aanwezig
te zijn. Als zijn vertegenwoordiger was nu
aanwezig prof. ir. P. Güthnick, om den
doctorsbul in ontvangst te nemen.
Onder de talrijken, die het groot audi
torium vulden, waren behalve de leden van
het congres en hunne dames, de heer Ma-
railly, gezant van Frankrijk en graaf Von
Zech, gezant van Duitschland. Voorts ver
schillende curatoren en de secretaris van
curatoren der Leidsche universiteit, de
meeste leden van den Leidschen academi-
schen senaat enz.
De rector-magnificus der Leidsche uni
versiteit, prof. dr. J. Wensinck^ opende
deze plechtige buitengewone zitting van
den senaat met er op te wijzen, dat, door
het overlijden van prof. VUrtheim, helaas
ook ditmaal de Universiteit in rouw is ge
huld.
De rector heette hierna namens den se
naat welkom curatoren der Leidsche uni
versiteit, de gezanten van Frankrijk en
Duitschland, de heer De Marcilly en graaf
Von Zech, de dames en heeren leden van
de International Astronomical Union en
verder allen, die aan de door den senaat
tot hen gerichte uitnoodiging tot het bij
wonen van deze bijeenkomst hadden ge
volg gegeven.
Ik veroorloof mij, aldus spr., U in herin
nering te brengen, dat de s-enaat in zijn
vergadering van 10 Mei j.l. op voordracht
van de faculteit der wis- en natuurkunde
besloten heeft, het doctoraat honoris causa
te verleenen aan prof. Deslandres, direc-
