BUITENLAND. BINNENLAND. 19e Jaargang. DONDERDAG 21 JUNI 1928 No 5904 Oit blad verschijnt eiken dag uitgezonderd Zon- en Feestdagen. II Bureaux: RAPENBURG No. 10 - LEIDEN TEL. INT. ADMINISTRATIE 935 REDACTIE 15 GIRONUMMER 103003 n POSTBUS'No. 11 do ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij vooruitbetaling IVoor Leiden 19 cent per week 12.50 per kwartaaL Pij onze Agenten 20 cent per week 12.60 per kwartaaL Franco per post f2.95 per kwartaaL £let Geïllustreerd Zondagsblad U voor de Abonné'a ver krijgbaar tegen betaling van 50 cL per kwartaal, bij voor uitbetaling. Afzondeiiyke nummers 5 ct., met Geïllustreerd [Zondagsblad 9 ct. tWtbMMigMBMBBaaagBOBMMiWy MkflTI yam—B DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT! Gowone advertentlên 3P cant por rfl Voor Ingezonden Mededeelingen wordt het ,v a dubbele van het tarief berekend. 8 Kleins advertentlên, ven ten hoogste 80 woorden, wsoKn betrekkingen wurden aangeboden of gevraagd, huur en ver huur, koop en verkoop f 0.50. Dit nummer bestaat uit twee bladen. V Communistische propaganda Wij hebben onlangs in enkele artikelen gewezen op de propaganda, die het Com munisme voor zijn verderfelijke stellingen maakt. Veel propaganda voor het communisme is ook gemaakt op de Film-tentoonstelling onlangs te Den Haag, waar de Sovjet voor de communistische film zoo'n pracht van 'n reclame heeft gemaakt, dat de Izwestia, het officieele orgaan der Sovjet-Republiek, naar wij in de Rotterdammer" lezen, juicht over het behaalde resultaat en aandringt op de Verovering van de filmmarkt in Ne derland. De reclame voor de communistische film op de tentoonstelling in Den Haag, heeft ons wéér geleerd, dat men het gevaar uit Moscou niet mag onderschatten. Terecht zegt „De Gelderlander": „Moskou heeft alles tot in de punt jes georganiseerd, ook de propaganda door middel van de film. Men kan 't overige Europa niet bereiken door de pers, maar de film spreekt een inter nationale taal en de film verstaat men in Nederland evengoed als in Turkije. De propaganda door middel vart de film is een aparte tak van dienst in de Sovjet-Republiek, welke immers niet rusten zal, vóór zij haar uiteinde lijk doel, de wereld-revolutie, zal heb ben bereikt. In het land der Sovjet werkt deze propaganda anders, dan daarbuiten. In de eigen republiek werken 1824 film organisaties, die jaarlijks een publiek trekken van ongeveer 35 millioen per sonen. Maar dit publiek wordt op zui ver communistische films onthaald, waarvan een groot deel rechtstreeks tegen God en Zijnen dienst is gericht. Buiten Rusland echter volgt men een andere taktiek. Daar werkt men met artistieke films, waarvan de strekking min of meer communistisch is, doch waarvan de techniek zoo welverzorgd mag heeten, dat men ze aandient als een kunst-film. Als voorbeeld daarvan kunnen dienen de films „Potemkin" en „De Moeder". Deze films werden in Nederland ook niet aangeboden door de commu nistische partij Holland dat zou achterdocht en verzet hebben gewekt.. List en bedrog zijn geoorloofde midde len in den strijd voor de revolutie, heeft Lenin gedecreteerd en listig is de Sovjetpropaganda in hooge mate. Zij produceert communistische films onder het mom van kunstfilm en laat dee bij het Nederlandsche publiek in voeren door bijv. een „Vereeniging voor Volkscultuur" of door het „Insti tuut voor Arbcidsontwikkeling". Op de Haagschc tentoonstelling in April heeft men kunnen leeren, dat dit Instituut met twee auto's het land heeft afgereisd en de taak der communistische propa ganda met ijver overgenomen. De „Rott." vond in den stand van Jt Instituut op de Haagsche tentoonstelling o.m. de volgende kunstfilms aangegeven: „Polikuschka", „Potemkin" en „De Drie Dieven". „Potemkin" alleen werd door het Insti tuut meer dan 130 maal vertoond. In Ne derland. En van de „Potemkin" schreef de com munist Schild destijds in een der commu nistische bladen o.a. het volgende: „Deze film (Potemkin) was niet in de eerste plaats voor U of mij ge maakt, maar voor de groote onbewus te massa. En dit heb ik bemerkt, dat door deze film in velen de allereerste kiemen zijn ontplooid. Natuurlijk moet er nog veel gebeuren met deze men- schen, die veelal het abc van het communisme nog niet kennen, maar „boerenhersens malen langzaam", zegt H. Roland Holst in „Opstandelingen"' Dit geldt ook hier. Maar eenmaal komt de tijd. Wie weet hoe snel reeds, want En nu wil men volgens bovengenoemd Russisch blad de Nederlandsche filmmarkt veroveren Neen, wij zijn niet bang, dat zulks bin nen een paar maanden zal kunnen gebeu ren. Maar wèl waarschuwen wij ernstig voor deze langzame maar stelselmatige propaganda van de communistische denk beelden, ook door de film. Een gewaarschuwd man geldt voor tweel BELGIE. De Antwerpsche havenstaking. Al het werk thans stopgezet- De staking der Antwerpsche havenar beiders heeft zich nog uitgebreid, daar 'thans ook de ploegbazen in staking zijn ge gaan- Hun aantal bedraagt ongeveer 3000, dat der stakers thans in toaal 12000. De politie heeft, verscheidene zeelieden ge arresteerd, daar dezen werkwilligen wil den beletten aan den arbeid te gaan. Men vreest, dat de staking zich zal uitbrei den tot de vaste arbeiders der z.g. natio nale corporaties. Daar al het werk in de haven van Ant werpen is stopgezet, heeft men den indruk, alsof het een rustdag is. Wanneer het ha- venverkeer buitengewoon druk is, zijn 16.000 arbeiders te werk gesteld, terwijl er thans 12.000 sakers zijn. De staking is voor de binnenvaart een ware ramp. Het overladen in de lichters geschiedt niet meer. De schepen uit Huil zullen Antwerpen niet aandoen, de „Nij- kerlc" gaat direct naar Rotterdam. Ook de werklieden van de graan-elevatoren heb ben zich bij de stakers aangesloten. De „Belgenland", van de Red Star line, zal zonder te zijn gelost Antwerpen weer ver laten. Gevreesd wordt, dat de staking zich ook tot de zeelieden uitbreidt. Nederlandsche firma's te Terneuzen hebben den Antwerp- schen scheepsbevrachters voorgesteld de goederen in Nederland te laten lossen. In de scheepsherstellingsbedrijven is het werk thans ook door de laatste stakers, tegen de door de werkgevers gestelde voorwaarden hervat. DUITSCHLAND. De staking op den Rijn. Na de arbitrale uitspraak. Door -de verbindendverklaring van de ar bitrageuitspraak in de aangelegenheid van de Rijnscheepvaart is de toestand nog niet geheel in orde. Slechts langzaam komt het bedrijf op gang, daar onder de arbei ders nog onderhandelingen worden ge voerd. De havenarbeiders, die aanvankelijk een sympathiestaking voerden, hebben nu zelf looneisehen gesteld en blijven in staking, tot aan de eischen voldaan zal zijn. De scheepvaart blijft hiervan de nadee- lige gevolgen ondervinden, terwijl ook het kolenvervoer nog stil ligt. Een gisteren gevelde arbitrage-uit spraak, waarbij de havenarbeiders een loonsverhooging van zeven procent krij- gên, is door de partijen afgewezen. ITALIË. Engelsch-ltaliaansch incident bijgelegd. Het incident te Milaan, waar een koe rier van de Engelsche regeering door fas cisten mishandeld werd, is, naar verluidt, bijgelegd, daar kapitein Delafons ver klaard heeft genoegen te nemen met de verontschuldigingen, die zijn aanvallers hem hebben aangeboden. JOEGO-SLAVIË. BLOEDBAD IN DE SKOEPSJTINA. EEN REVOLVERGEVECHT TUSSCHEN PARLEMENTSLEDEN. Twee dooden, vier gewonden. De boerenleider Raditsj getroffen. Gistermiddag is het in de Joego-Slavi- sche Skoepsjtina tot een heftig tumult ge komen. De radicale afgevaardigde Punica Rasjitsj trok een revolver en loste ver scheidene scholen op de banken der Kroa tische Boerenpartij. Paul Raditsj, de ge wezen minister, en neef van den boerenlei der Stefan Raditsj, werd door een kogel doodelijk getroffen. De boerenafgevaardig- den dr. Pernar en dr. Bazaritsjek werden zwaar gewond. Rasjitsj werd door de suppoosten aan de polite uitgeleverd. Sedert gistermiddag halftwee is elke telefoonverbinding met Belgrado verbro ken. Nader wordt gemeld, dat het reeds da delijk na opening van de zitting tot woeste tooneelen kwam, naar aanleiding van een voorstel van Punica Rasjitsj om een on derzoek te doen instellen naar de geest vermogens van den boerenleider Raditsj. De afgevaardigde dr. Pernar, van de Raditsj-partij, beschuldigde Rasjitsj er van, zich op wederrechtelijke wijze in Zuid Servië grond te hebben toegeëigend en dezen verkocht te hebben. Toen trok Punica Rasjitsj een revolver. Eenige ministers van de radicale partij, die achter de sprekerstribune zaten, wil den op hem toesnellen om hem het wapen te ontrukken. Dreigend riep Rasjitsj ech ter uit: „Die mij nadert, schiet ik doad Daarop hief hij zijn revolver op en loste een schot op den afgevaardigde Pernar, die voor de bank van de radicale partij stond. Het schot drong Pernar door een long. Hevig bloedend zonk hij ineen. De afgevaardigden der Raditsj-partij gingen voor de banken van hun partijge- nooten staan om hun leider Stefan Ra ditsj te bescheimen, daar zij bemerlden, dat Punica Rasjitsj op dezen mikte. Ras jitsj vuurde door. Zijn tweede schot trof den boerenafgevaardigde dr. Bazaritsjek, die voor Stefan Raditsj was gaan staan om dezen met zijn lichaam te dekken. Ba zaritsjek kreeg een kogel in de borst en stierf kort daarop. Intusschen mikte Rasjitsj onafgebro ken op Stefan Raditsj. Voor dezen had zich, nadat Bazaritsjek gevallen was, de afgevaardigde Grandia geplaatst. Hem trof het derde sclict, dach hij werd slechts licht aan den linkerarm gewond. Hij tui melde een weinig op zijde en van dat oogenblik maalde Punica Rasjitsj gebruik om het volgende schot op Stefan Raditsj af te vuren. De kogel trof doel. Raditsj werd in den buik getroffen. Nu stortte de neef van Stefan Raditsj, de oud-minister Paul Raditsj, zich op Pu nica Rasjitsj. Na enkele seconden zonk echter ook hij met bloed bedekt ter aar de. Het vijfde schot had hem in de linker borstzijde getroffen. Het hart was aan de onderzijde geraakt. "Men diende hem een kamferinjectie toe, die hem voor korten tijd het bewustzijn deed herwinnen, doch kort, daarop stierf hij in het ziekenhuis op de operatietafel. Geweldige paniek. Alles had zich in weinige oogenblikken afgespeeld. Voordat de aanwezigen tot bezinning waren gekomen, was alles voor bij. In de zittingzaal en op de galerijen brak een geweldige paniek uit. De mees te afgevaardigJen snelden naar do uit gangen, evenals het aanwezige publiek. Van deze geweldige verwarring maakte Punica gebruik om ongemerkt de zitting zaal en het parlementsgebouw te verla ten. Onmiddellijk w.<t ..en artsen en ambulan* ccwagens ontboden, opdat de gewonden naar het ziekenhuis konden worden over gebracht. Stefan Raditsj werd terstond na zijn aankomst aldaar geopereerd. Het schot was links in de buik gedrongen en had het buikvlies geraaid:. Hoewel gevoe lige organen niet getroffen werden, is zijn toestand toch zeer bedenkelijk, daar hij aan suikerziekte en een hartkwaal lijdt. Verbinding met het buiten la nd. Het Skoepsjtina-gebouw werd onmiddel lijk door de politie ontruimd. Alle toegan gen werden afgezet. De geheele politie macht van Belgrado Is gealarmeerd. Alle openbare vergaderingen zijn verboden. Het bericht van de bloedige gebeurtenis sen verspreidde zich als een loopend vuur door de stad en veroorzaakte groote op winding. Na twaalf uur 's middags werden alle telefoonverbindingen met het buiten land verbroken. Ook perstelegrammen werden niet verzonden. De bladen brach ten in extra-edities het nieuws van het bloedbad. Eerst na vijf uur werden de ver bindingen met het buitenland hersteld. De regeering kwam onmiddellijk bijeen, nadat minister-president Woelritsjewitsj den koning rapport van het gebeurde had uitgebracht. Na de zitting van het kabinet werd een communiqué uitgevaardigd, waarin de re geering verklaart, dat zij de ongehoorde gebeurtenissen in de Skoepsjtina ten zeer ste betreurt en veroordeelt. Zij zal tegen den dader met de uiterste gestrengheid optreden. Dc begrafenis der gedoode af gevaardigden Bazaritsjek en Paul Raditsj en de geneeskundige behandeling der ge wonden, Stefan Raditsj, Pernar, Grandia en Jcletsj zal op kosten van den, staat plaats hebben. De regeering zal aan de ge zinnen der gedooden een staatspensioen toekennen. RUSLAND. Toenemende werkloosheid. Op oen vakvereenigingscongres te Mos kou werd de werkloosheid een van de moeilijkste problemen der Sovjet Unie ge noemd. Op 1 Januari bedroeg het aantal ingeschreven werkloozen in de Unie in totaal twee millioen, 'n stijging van 500.000 sedert October. DeTuidige cijfers zijn niet bekend gemaakt. Tot de werklooze vak- vereenigingsleden behooren 500.000 ge schoolde arbeiders. MEXICO. DE KERKVERVOLGING. Obregon zal de politiek van £alle& voortzetten. Uit Mexico wordt gemeld, dat generaal Obregon, die naar verwacht wordt presi dent Galles op 1 December zal opvolgen, uit Cajemesonora een telegram heeft ge zonden, waarin hij verklaart, dab hij de zelfde houding zal aannemen, als toen hij de president was. Hiermede verdwijnt de hoop, dat Obre gon tegenover de Katholieke Kerk een meer toegevende houding dan Calles zal aannemen. Obregon herinnert in dit telegram aan zijn verklaring van 27 Januari 1923, waar in hij nan de priesters hun politiek van ob structie verweet. Obregon heeft dit telegram gezonden aan het Agentschap Trans-Agency in ant woord op een vraag, waarin hem verzocht werd zijn houding uiteen te zetten naar aanleiding van de berichten uit Rome, wol ke er op schenen te wijzen, dat het Vati- caan besloten heeft de onderhandelingen tot regeling van het geschil met de Mexi- eaar.sche regeering uit te stellen, totdat Obregon aan het bewind zou zijn gekomen. EERSTE KAMER. Voorstel-Zijlstra (wijziging leerlingenschaal op de lagere scholen), aangenomen. Wij ziging Ongevallenwet aangenomen. Wijziging Arbeidswet aangenomen. De Senaat, die anders nogal afkecrig is van initiatief-voorstellen en op grond daar van destijds ook de voorstellen van den heer Rutgers en mejuffrouw Westerman namens de grootst mogelijke meerderheid heid het initiatief-voorstel-Zijlstra aangeno men. De beer Zijlstra kreeg een paar stevige aanvallen te verduren. De heeren van der Hoeven mede naens de grootst mogelijke meerderheid der Christelijk-Historisehe fractie) en d e Jong (er bleek niet of hij een meer of minder groot deel der Katholieke fractie achter zich had) verklaarden zich pertinent tegen het voorstel. Zij wilden de leiding In zake het opruimend er „onderwijsverslech- teringen" aan de Regeering laten en von den dat de zaak feitelijk was afgedaan, nadat de Regeering had verklaard in de Tweede. Kamer, voor liet genoemde doel niet meer dan f'/s millioen beschikbaar te kunnen stellen en dit bedrag nu cemnah! bestemd is voor de door de Regeering we der ingevoerde zevenjarige leerverplichting. Ze beschouwden dit als een feitelijke on- aannemelijkverklaring en wilden daarom niet medewerken tot een maatregel, die nog 1.850.000 zou vorderen. De heer O s s e n d o r p (S. D.) en de heer v. E ra b d e r. (V. D.) maakten de o.i. juiste opmerking, dat de mededeeling der Regeering in de Tweede Kamer niet mag worden beschouwd als een onaannemelijk- verklaring. Eerst als een initiatiefvoorstel door de beide Kamers is aangenomen. Is voor den betrokken Minister het oogenblik aangebroken, om te overwegen, in welken zin hij de Koningin zal adviseeren omtrent al of niet bekrachtiging. De Kamers hebben het voorstel alleen te bcoordeelen naar de eigen mérite's van het voorstel en moeten blijven aannemen dat de Regeering tot het einde toe rekening zal willen houden met de bij de behandeling aangevoerde argu menten. De stemming liep uit op een succes voor den heer Zijlstra, Het voorstel werd aan genomen met 27 stemmen tegen 10. Voor stemden de Anti-Revolutionairen, de Vrijheidsbonders. de Sociaal-Democra ten, de Christelijk-Historisehe heer Polle- ma, en 5 Katholieken (de heeren Reiimer, Blorajous, Dobbelman, Jansen en de Voor zitter). De tegenstemmers waren de Christelijk- Historisehen minus de heer Pollema en 6 Katholieken (de heeren de Jong, de Wit, Haffmans, Miehie'.s van Kessenich, van Lanschot en Fransen). Hot initiatief-voorstel-Zijlstra wijzigt, zooals bekend, de leerlingenschalen der kleinste scholen, zoodat daardoor aan me nige eenmans- of tweemansschool een nieuwe leerkracht wordt toegewezen. De heer Zijlstra werd door vele leden, waaronder ook tegenstemmers, gelufcge- wenscht. Nu de Koninklijke bekrachtiging nog! De wetsontwerpen tot wijziging der On gevallenwet en de Land- en Tuinbouwon- gevallenwet ten eipde het aantal beroeps ziekten uit te breiden waren nu aan de orde. Na eenige discussie werden de wetsont werpen aangenomen met 26 tegen 6 stem men, die van de heeren Miehiels van Kes senich (R. K.), de Gijselaar (C. H.), Ver kouteren (C. H.), de Wit (R. K.), Haffmans (R. K.) en van der Hoeven (C. II.) Het wetsontwerp tot wijziging der Ar beidswet met de bedoeling het mogelijk te maken, dat jongens beneden 14 jaar krach tens leerlingovereenkomst werkzaam wor den gesteld in werkplaatsen, vond bestrij ding bij de S. D. A. P. Minister Waszink wees op het belang, dat gelegen is in de aanvulling der lacune tusschen Leerplichtwet en Arbeidswet. De minister deelde mede, dat onderhan delingen gaande zijn om, ingevolge de Col lectieve Arbeidsovereenkomst in het typo grafisch bedrijf, leerlingen tot dit bedrijf toe te laten krachtens rle Nijverheidsonder wijswet en hem voor deze opleiding subsi die is gevraagd. Op dit verzoek heeft de minister bevestigend geantwoord. De Kamer keurde het ontwerp goed met 20 tegen 11 stemmen. Het voornaamste nieuws. BUITENLAND. Majoor Maddalena vindt het kamp van Nobile. Hij werpt levonsmidde en naar omlaag, doch kan niet landen. (2de blad. Men zie ook Telegrammen). Amundsen is zoek. Majoor Maddalena krijgt opdracht hem op te sporen, (tele grammen). In de Skoepsjtina te Belgrado heeft een afgevaardigde twee tegenstanders doodge schoten en vier gewond. BINNENLAND. De vergadering van dc Eerste Kamer. Drie wetsontwerpen. (1ste blad). Een Hollandsch Bisschop op Java. (Kerknieuws, 2de blad). De Apostolische prefect van Banka. (Kerknieuws, 1st? blad). Tegen stemden de Sociaal-Democraten en de heeren Franssen (R. K.) en vart Embden (V. D.) (De andere aanwezige Vrijzinnig-Democraten stemden voor). Do Kamer is tot nadere bijcenrocping uiteen. NIEUWE VEERPONT IN GEBRUIK GENOMEN. De betere verbinding Moerdijk— Willemsdorp. Dinsdag werd de nieuwe groole^ veer pont van den dienst MoerdijkW illems- dorp in gebruik genomen. Tot de aanwezigen behoorden o.m. de minister van Waterstaat, de heer v. d. Vegte, die een rede hield, waarin hij aller eerst de geschiedenis van den veerdicn&t naging. Spr. herinnerde er aan, dat in 1914 van het vuur gebruik maakten 43.200 per sonen, 20.300 rijwielen en 4800 auto's en in 1927 186.000 personen, 48.800 rijwielen en 39.800 auto's. Deze cijfers zijn maar al to duidelijk, geide do Minister. Er blijkt uit, dat ons volk voel mobieler is gewerden; de periode van rustig zitten uitkijken ach ter horretjes schijnt voor ons gevoel haast tot een voorhistorisch tijdperk te gaan be hooren. De nieuwe veerpont is in staat ruim 20 auto's tegelijk te vervoeren benevens per sonen en rijwielen. Dc nieuwe boot zal den overtocht in een kwartier volbrengen, zoo dat dus elk half uur 20 auto's van eiken oever kunnen worden overgezet, hetwelk een verdubbeling van de overzetcapaciteit bij thans bcteekent. Doordat de nieuwe pont voor kopiading is ingericht, is een snelle in- en ontscheping verzekerd. Koninklijk Besluit. Ontslag burgemeester. Op verzoek eervol ontslagen met dank als burgemeester van Urmond P. N. Strij kers. Hooger Landbouwonderwijs. Aan ir. J. Hudig is eervol ontslag ver leend als directeur der tweede afd. van het Rijkslandproefstation te Groningen en dezo is benoemd tot gewoon hoogleeraar aan de Landbouw Hoogeschool te Wageningen voor onderwijs in de Landbouwscheikundc. Vragen van Kamerleden. Aangifte van effecten voor de belasting. Op de vragen van het Eerste Kamerlid de Veer betreffende do aangifte van effec ten voor de inkomstenbelasting en de ver mogensbelasting, heeft de Minister van Fi nanciën de Geer geantwoord, dat de af zonderlijke vragen naar de waarde van ef fecten, welke genoteerd worden ter beurze van Amsterdam, en naar de waarde van andere effecten de mogelijkheid van een betere controle beoogen op de waardeaan- gifte van incourante fondsen. Een driejari ge practijk heeft uitgewezen, dat deze in twee rubrieken gesplitste aangiften der effecten nuttig is. Deze splitsing brengt voor de bezitters geen onnoodigen last mede. De Minister acht dan ook geen termen aanwezig om te bevorderen, dat in de aan gifte-formulieren voor een volgend belas tingjaar de bedoelde splitsing, welke, bij de vermogensbelasting reeds gedurende eeni ge jaren bestaat, niet zal worden gevraagd. De steun aan mobilisatie-slachtoffers. De Staat gedagvaard. Men bericht ons: Waar de regeering tot op heden, niette genstaande herhaalden aandrang uit de Eerste en Tweede Kamer der Staten-Gene- raal, uit zuinigheids-overwegingen in ge breke is gebleven op een behoorlijke wijze aan haar verplichtingen te voldoen, inzake hen, die in en door den militairen dienst, gedurende de mobilisatie gedupeerd wer den, heeft het Bestuur van den Bond van Mobilisatie Invalieden en van hun Nabe staanden te Drachten besloten, den leden langs den Burgerrechtelijken weg recht te verschaffen.

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsche Courant | 1928 | | pagina 1