NOBILE C.S. OP HET PAKIJS
BUITENLAND.
19e Jaargang.
DONDERDAG 14 JUNI 1928
No. 5898
Po ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij vooruitbetaling
Voor Leiden 10 cent per week f2.50 per kwartaal.
Bij ome Agenten 20 cent per week f 2.60 per kwartaaL
Franco per poet f2.95 per kwartaaL
Bet Geïllustreerd Zondagsblad fa voor de Abonné'a ver»
krijgbaar tegen betaling ran 50 ct. per kwartaal, bij voor
uitbetaling. Afaonderlyke nummers 5 ck, met Geïllustreerd
pondagsblad 9 ct.
Dit blad verschijnt eiken dag uitgezonderd Zon- eo Feestdagen. U
Bureaux: RAPENBURG No. 10 - LEIDEN
TEL. INT. ADMINISTRATIE 935 REDACTIE 15
GIRONUMMER 103003 n POSTBUS No. 11
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT!
Gowona .d.orlentlèn 3P een» per f g O»
Voor Ingezonden Mededeelingen wordt het
a dubbele van het tarief berekend* 3
Klelno advertentlën, ran ten hoogste 80 woorden, waarin
betrekkingen warden aangeboden of gevraagd» huur en ver
huur, koop en verkoop f 0.50.
HT
De positie van Nobile was gisteren 80 gr. 37 min. Noorderbreedte en 27 gr.
34 min. Oosterlengte.
Wat voor nut?
Nog altijd houdt de onzekerheid omtrent
de eindelijke redding der* „Italia"-bcman-
ning de wereld in spanning.
Overal waar kranten gelezen worden en
telegrammen doordringen, vragen duizen
den zich af, of de hulpexpedities, die van
Italië,' Noorwegen en Rusland uit gezon
den worden, nog tijdig het handjevol men-
schen kunnen bereiken, die daar eenzaam
in een wereld van sneeuw en ijs strijden
om behoud van hun leven.
Van generaal Xobile en een zes-tal ge
zellen weet men, dank 'zij de radio, waar
zij zich bevinden, doch men kan ze we
gens de ontzaglijke moeilijkheden, welke
het pakijs oplevert, slechts uiterst lang
zaam naderen. Drie anderen hebben zich
over het ijs op weg begeven naar Noord-
oostland. Wat er van hen geworden is, is
onzeker.
En omtrent het lot van de overige leden
der bemanning, die met de „Italia" zijn
weggedreven, tast men volkomen in het
duister.
Aldus is de situatie, zooals deze zich
eindelijk heeft afgeteekend na veel on
juiste en onvolledige telegrammen.
Het kleine groepje, dat zoo gelukkig
was den zwakken radio-zender bij zich te
hebben, heeft vooralsnog de beste kans om
gered te worden. Voor de andeien is het:
een speld in een hooiberg zoeken. Waar
schijnlijk zal de Poolzee hen als prooi voor
zich opeischen.
Menigeen zal zich dezer dagen hebben
afgevraagd, waarom het toch noodig was,
zoovele menschenlevens in de waagschaal
te stellen en zooveel kosten aan te wen
den voor den bouAv van een duur lucht
schip, alleen om even heen en weer te vlie
gen naar een paar schotsen en wat ijsber
gen. Wat voor nut hebben eigenlijk zulke
gevaarlijke en kostbare Poolepcdities 1
De vraag is gemakkelijker te stellen dan
haar te beantwoorden.
Wat voor nut heeft het, groote sterre-
wachten en kolossale kijkers te bouwen
om naar de sterren te kijken? De menscli
wil nu eenmaal meer dan zijn dagelijksch
eten en drinken. Hij leeft niet vanTrood
en drank alleen. Honger en dorst naar we
tenschap is een der eigenschappen, welke
den redelijken mensch verheffen boven het
dier. En zoolang er nog een plekje op de
aarde is, dat de mensch niet kent, zal hij
net zoolang worstelen en werken, totdat
hij weet, wat het is en hoe het er uit ziet.
Alleen al uit een zucht, om te weten.
Doch men behoeft het nut van deze en
andere expedities naar onbekende oorden
Ttiefc alleen te zoeken in hun belang voor
de menschelijke kennis.
Zij kunnen ook wel degelijk een meer
materieel nut hebben.
Toen Hertz jaren geleden in zijn labo
ratorium proeven deed met zijn z.g. reso
nator, waarmede hij onbekende electrische
golven kon opvangen, welke door middel
van een „Ruhmkorff" werden opgewekt
toen deze geleerde met deze golfjes aan
het spelen en probeeren was en ontdekte,
dat zij zelfs door deuren en muren heen
drongen, dacht hij er heelemaal niet aan,
dat men jaren later met deze zelfde elec
trische golven de geheele aarde zou om
spannen en er mede zou telefoneeren van
het eene uit-einde der aarde tot het
andere.
Zelfs toen Marconi zijn eerste proeven
deed met veel betere toestellen, werden
deze proeven voor „spelerij" uitgemaakt.
Nobile en zijn mannen hebben aan deze
schijnbaar nuttelooze spelerij hun leven te
danken, wanneer zij gered worden.
Zoo is het nut van Noordpoolepeditie3,
die op weg gaan om oorden te bezoeken,
waar naar alle schijn niets te vinden is,
nog lang niet te overzien.
Groote ontdekkingen worden vaak niet
gedaan omdat men er naar zocht, maar
omdat men bij het zoeken naar iets anders
opeens een onverwachte vondst deed.
Zoolang er op onze kaarten in het hoo-
ge Noorden nog een groote witte vlakte
prijkt, waarop staat aangegeven „onbe
kend gebied", kan niemand zeggen, dat
daar niets te vinden is.
Nu zou men aan de verdiensten zoowel
van Nobile als van Amundsen, Wilkins en
zoovele andere Noordpoolvaarders te kort
doen, door te veronderstellen, dat zij zich
daarheen begaven louter geleid door de
gedachte „je kunt nooit weten, wat er mis
schien te vinden is."
Integendeel, zij hebben zich wel degelijk
een bepaald doel gesteld.
Vooreerst wilden zij onderzoeken of er
zich in het Poolgebied land bevindt.
Geen van alle Poolvaarders heeft land
gezien, zoodat er naar alle waarschijnlijk
heid geen eilanden zijn, n.iaar wanneer cr
hier of daar een behoorlijk eilandje zou
worden ontdekt, zou dat in de toekomst
van groot nut kunnen zijn. Wanneer wij
een kaart van het Xoordpoolgebied voor
ons nemen, treft het ons, dat landen als
Canada cn Groenland en Siberië, die wij
ons steeds voorstellen als kolossaal ver uit
elkander liggend, toch eigenlijk zoo knus
jes dicht bij elkaar rondom de Poolzee lig
gen. Een eventueele vliegroute over de
Noordpool zou heel wat tijd besparen.
Tegenwoordig is een vlucht over de
Pool uiterst gevaarlijk, toegegeven, maar
wanneer er land was, dat ais rustpunt en
benzine-basis kon worden gebruikt, dan
zou cr al heel wat van het gevaarlijke van
een Poolvlucht worden weggenomen.
Voeg daar nog bij, dat het vliegen in de
toekomst heel wat gemakkelijker en zeker
der zal worden en u hebt het nut van de
Poolexpedities reeds tastbaar in het ver
schiet.
Een ander doel, dat Nobile en zijn man
nen zich gesteld hadden, was het doen van
weerkundige en waterstroomingsonderzoe-
kingen. De weersomstandigheden aan de
Pool beïnvloeden in ruime mate het weer
op den Atlantischen Oceaan en in Europa.
Een van de Noordelijkste weerkundige
stations ligt op het Jan Mayen-eiland,
dicht bij Groenland, maar wat cr in het
uitgestrekte gebied ten Noorden van dat
eiland gebeurt, daarvan weet men nog wei
nig. En wat wij ervan weten, het is weder
om te danken aan de stoutmoedige kerels,
die op zoek gingen zonder te weten wat
zij zouden vinden.
Toen Heemskerk en Barendsz in de ja
ren 15941596 een doorvaart naar ïndië
zochten via het Noorden en o.a. Spitsber
gen ontdekten, dachten zij er ook nier aan,
dat er eeuwen later nog eens steenkolen
gedolven zouden worden.
De Hollanders hebben zich trouwens
nooit terug laten schrikken door wat
sneeuw en ijs en een guar klimaat. Zij heb
ben in het Noorden, vooral in de buurt
waar Nobile thans vertoeft, de sporen van
hun aanwezigheid aclucr gelaten. Let
maar eens op dc echt Holianclscho namen
daar in dat. onherbergzame oord: Spits
bergen, Noordoostland, Mosselbaai, Lief
debaai, Verlegen Hoek, Hinloopenstraat
enz. enz.
En trotsch op onzen 'ouden roem van
zeevaarders ook in de Noordelijke wate
ren en nakomelingen "van de ontdekkers
van Spitsbergen cn Nova Zcmbla, denken
wij wel eens: Wat doen die Italianen nu
eigenlijk in „ons" koude Noorden
Hun expeditie is mislukt, vele verzamel
de gegevens zijn misschien verloren ge
gaan en het land, dat zij zochten, was niet
te vinden, doch pionierswerk hebben zij
verricht, waarop zij trotsch mogen zijn cn
waarvoor de wereld hen later misschien
dankbaar zal zijn.
Nobile zelf gewond.
Volgens berichten, die gisteravond door
Nobile naar Rome zijn geseind, zouden er
bij de landing der „Italia" drie personen
gewond zijn, namelijk professor Malgrin,
die een armkneuzing bekwam, de techni-
ker Cecioni, wiens rechterbeen onder de
knie is gebroken, tt-rwijl Nobile zelf ver
wondingen heeft bekomen aan rechterarm
en rechterbeen. De verwondingen van
prof. Malgrin schijnen spoedig hersteld te
zijn, daar hij op 30 Mei met Mariano en
Zappi naar kaap Noord is vertrokken.
Het zal evenwel langen tijd duren eer Ce
cioni geheel genezen is. Wat de kwetsuren
van Nobile zelf betrft, hij heeft medege
deeld, dat zijn arm genezen is, en het
schijnt, dat hij ook zijn been spoedig weer
gewoon zal kunnen gebruiken.
Hoe het gebeurde.
De Citta di Milano heeft gisterochtend
het volgend draadloos bericht naar Rome
doorgegeven.
„De draadlooze verbinding met de groep
Nobilei die gisteren slechts zwak was, bleek
vanmorgen veel beter te functioneeren, zoo
dat wij een uitvoeriger bericht van Nobile
zelf hebben opgevangen. Volgens dat be
richt bevond het luchtschip zich op 25 Mei
op den terugweg naar Spitsbergen, toen
het op 80 gr. 38' N.B. en 26 gr. 55' O.L., na
reeds eenige uren in een dichten mist te
hebben gezworven, met het ijs in contact
kwam, zich even weer verhief maar 2 mi
nuten later op het dichte pakijs neerkwam.
De kajuit en een deel van het vaste omhul
sel braken door den schok af, waardoor het
luchtschip zich weer verhief cn in Oostelijke
richting verder dreef. Onder de wrakhoop
van de kajuit kropen na enkele oogenblik-
ken alle kajuitpassagiers uit, waarbij bleek
dat twee hunner verwondingen aan de bee-
nen en een waarschijnlijk een breuk onder
de knie, hadden opgeloopen. Ook de mees
te gereedschappen en de levensmiddelen
konden spoedig uit de wrakhoop gehaald
worden, waarbij bleek dat ze weinig schade
hadden opgeloopen. Op den avond van 30
Mei hebben zich daarop drie leden van de
expeditie, en wel de kapitein-luitenants ter
zee A. Mariano en Filippo Xappi en de
Zweedsche geleerde dr. Finn Malmgren, op
een plek 12 K.M. ten Noordoosten van het
eiland Foyn van de anderen afgescheiden,
en zijn, van levensmiddelen voorzien de
richting van de Noordkaap van Noord-Oost-
land ingeslagen.
Zij hoopten ongeveer 10 K.M. per dag
over het zeer moeilijk begaanbare ijs te
kunnen afleggen en het vasteland te kun
nen bereiken. Wat verder van hen gewor
den is, weet generaal Nobile niet.
Op het drijfijs bleven achter: generaal
Nobile, de Tsjecho-Slowaaksche geleerde,
professor Behoenek, (die dus niet bij de
andere groep is, zooals eerst gemeld was
Red.), ingenieur Cowani, de luitenant ter
zee Viglieri, de marconist Biagi en twee
leden van de bemanning.
De anderen, die met het luchtschip af
gedreven zijn, hebben levensmiddelen voor,
naar ruwe schatting 3 maanden bij zich,
benevens hun geheele uitrusting. De twee
gewonden bij onze groep maken het goed.
de een is al weer beter en de ander is met
verbonden knie reeds in staat zich te be
wegen. Het ijs waarop wij ons bevinden
vertoont echter breede scheuren, die zich
op enkele plaatsen reeds tot open kanalen
verwijd heoben, zoodat wij geen kans heb
ben er af te komen. Vanmorgen heerscht
er een dichte sneeuwstorm met N.W. wind".
Een Hollander neemt deel aan het
reddingswerk.
Naar uit Kingsbay wordt gemeld is het
stoomschip „Svalbard" uit Green Harbour
met tien honden en den Hollandschen hon
denmenner Van Dongen te Kingsbay aan
gekomen.
Naar de „Tel." verneemt, is van Dongen
bij de Ned. Spitsbergen C'o. te Rotterdam
een goede bekende. Hij is in 1923, op 10-ja-
rigen leeftijd, naar Spitsbergen vertrokken,
voor alle soorten werkzaamheden. Zijn
avontuurlijke geest-, gepaard aan een voor
een knaap zeldzaam doorzettingsvermogen,
maakten hem spoedig een prima krac^
voor de nederzetting. Toen zijn vader Ir
naar Nederland vertrok, is Sjef te Spitsber
gen achtergebleven. Reeds vijf maal heeft
hij overwinterd. Ook dit jaar maakte hij
deel uit van de winterploeg en was hij meer
speciaal belast met het africhten van hon
den. Naar de, directeur der Ned. Spitsber
gen Co, de heer H. H. Dresselhuys, mede
deelde, is dat een zeer belangrijke functie.
De Ned. Spitsbergen Co. heeft steeds de
grootste zorg besteed aan de honden. Aan
vankelijk koos men afstammelingen van de
dieren, die de expeditie van Amundsen
meemaakten. Door herhaaldelijk van Groen
land nieuwe honden te importeeren, brengt
men er versch bloed in, want het fokken
van de dieren onder elkaar kan het ras zeer
benadeelen.
De honden zijn in uitstekende conditie,
wat wel het boste blijkt uit het feit, dat
herhaaldelijk zeer bekende onderzoeke s de
honden ter leen vroegen. Door dat uitlee-
nen houdt men de honden fit. De honden
zijn op roep gedresseerd en er behoort zeer
veel geduld toe om ze T te richten. Sjef van
Dongen staat bij de Ned. Spitsbergen Co.
in zeer hoog aanzien om zijn moed, zijn
energie en zijn betrouwbaarheid.Men kan to
allen tijde op den 21-jarigen jongen man
rekenen. De reis, die hij thans aanvaardt,
is niet van gevaren ontbloot. Het is thans
het slechte seizoen, want de ijsschotsen
laten los en zijn omringd door kanalen, ten
gevolge van den dooi. Daar doorheen moet
men zijn weg zoeken, door het slaan van
ijsbruggen.
Hulpexpeditie af.
Het hulp-stoomschip „Braganza" is Ie
Kingsbay aangekomen, teneinde benzine
en andere voorraden aan boord te nemen.
Amundsen heeft verklaard, dat hij het
plan om een expeditie te organiseeren,
heeft opgegeven, daar zijn Amerikaansche
vrienden slechts een expeditie op touw
wilden zetten, indien zij van de regeering
daartoe liet verzoek ontvingen.
Het schijnt, dat er thans meer neiging
bestaat om hulp-expedities te organisee
ren in nog andere landen, doch het is
hoogst betreurenswaardig, Jat het werk
niet ineens werd aangepakt.
Dit nummer bestaat uit
twee bladen.
VOLKENBOND.
Do Intern. Arbeidsconferentie.
Rationaliseering der
b e d r ij v e n.
Te Genève is momenteel de internatio
nale arbeidsconforentie bijeen. Gisteren
werd een resolutie aangenomen, door Ser-
rarens ingediend, waarbij het Internatio
naal Arbeidsbureau wordt verzocht de en
quête naar den invloed van de rationuli-
seering en de concentratie op de omstan
digheden onder de arbeiders voort te
zetten.
Hij wees op de verschillende vragen,
welke de rationaliseering stelt. Zoo spreekt
men van hooger loonen ten gevolge van de
rationaliseering en doet het voorkomen,
of de levensstandaard zal stijgen, waar
door eerst de vraag en daarna de produc
tei zal toenemen, en men meent, dat de
werkloosheid, die het gevolg is van de ra
tionaliseering, slechts een voorbijgaand
verschijnsel is. Onderzocht moet worden,
of dit waar is. Sarrarens meent, dat het
noodig is gegevens te verzamelen omtrent
de tewerkstelling van arbeidskrachten, die
door nieuwe uitvindingen of verbetering
van bestaande machines geëlimineerd woe
den. Spreker vraagt ook te onderzoeken,
welke maatregelen genomen moeten wor
den om de door rationaliseering werkloos
geworden arbeiders schadeloos te stellen.
Ten slotte wees .Serrarens op de vraag
stukken op het gebied van hygiëne en vei
ligheid, welke de technische wijzigingen in
de industrie opwerpen. De arbeidsconfe
rentie nam voorts met algemeene stemmen
een resolutie aan, waarbij het Internatio
naal Arbeidsbureau wordt verzocht, een
studie te maken van de professioneelo
aanpassing van onvolwaardige arbeids
krachten.
DUITSCHLAND.
De kabinetsvorming.
De onderhandelingen tusschen de par
tijen over de vorming ecner nieuwe regee-
ring werden heden voortgezet. Nadat de
rijksdagfracties van de sociaal-democra
ten, centrum- en Bciersche volkspartij zich
bereid hadden verklaard 'n nieuwe regee
ring te vormen is thans nog 't wachten op de
beslising van de fractie der Duitsche
volkspartij.
Onregelmatigheden bij de spoorwegen.
Bij de rijksspoorwegdirectie Dresden
zijn onregelmatigheden ontdekt, die veel
overeenkomst vertoonen met do jongste
gebeurtenissen bij het centrale spoorweg
bureau te Berlijn.
Een ingenieur der spoorwegen moet een
door hem gedane uitvinding, zonder daar
toe van de spoorwegdirectie vergunning te
hebben gekregen, aan een firma hebben
verkocht en vervolgens bij deze firma be-
Het voornaamste nieuwe.
BUITENLAND.
Een resolutie van Serrarens op de in
ternationale arbeidsconferentie.
Verschrikkelijke uren voor de stad
Tientsin.
Nadere mededeelingen over het lot van
generaal Nobile en de zijnen. Nobile blijkt
zeif ook gewond te zijn. «**5*
BINNENLAND.
Het Klompenmakerswetje aangenomen.
(lste blad).
Minister Lambooy trekt een groot deel
van de door hem voorgestelde wijzigingen
in de Militiewet in. (lste blad).
De tweede finale om het Olympisch
voetbalkampioenschap eindigde met een
2—1 overwinning van Uruguay op Argen
tinië. (Sport 2de blad).
OMGEVING.
Een doodelijk auto-ongeluk onder Sas-
senheim. (lste blad).
NOORDWIJK.
Zeereerw. Heer A. F. Wijtvliet.
Morgen herdenkt de zeereerw. heer A. F.
Wijtvliet, verblijf houdend in het St. Jc-
roensgesticht, zijn gouden priesterfeest.
stellingen hebben gedaan, waar tegenover
hij een bedrag van ongeveer Mk. 10.000 als
licentiegeld hoeft ontvangen.
De spoorwegdirectie heeft dc zaak bij
de justitie aangegeven en den ingenieur
met een ondergeschikten ambtenaar, die
vermoedelijk van de zaak heeft afgeweten,
voorloopig geschorst.
POLEN.
Bloedig treffen aan Polcn's grens.
Russische grenswachters
in gevecht met smokkelaars.
Aan de Poolsch-Russische grens nabij
Mikszany is het gisternacht tot een bloe
dig treffen tusschen Russischen grens
wachters en een sniokkelaarsbonde geko
men, waarbij vier soldaten en drie smok
kelaars werden gedood. Zes smokkelaars
konden ten slotte door do grenswachters
worden gearresteerdde vier overige leden
der bende ontkwamen op Poolsch gebied,
waar zij door Poolschc grensoldaten ge
arresteerd werden.
GRIEKENLAND.
Stakingen en botsingen.
In verschillende steden van Grieksch-
Macedonië is een staking uitgebroken,
waarbij de laatste dagen herhaaldelijk tot
botsingen is gekomen met de politie.
De overheid schrijft het uitbreken van
de staking aan de communisten toe, doch
zeker is, dat ook de gematigde groepen
der vakvereenigingen do staking ten vollo
steunen, wat er op wijst, dat do ontevre
denheid onder de arbeiders algemeen is.
Te Saloniki hebben Dinsdag alle arbei
ders in de tabaksfabrieken en magazijnen
het werk neergelegd, daar hun looncischen
niet ingewilligd werden.
