BUITENLAND.
BINNENLAND
19e Jaargang.
WOENSDAG 6 JUNI 1928
No. 5891
Öo ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bl) vooruitbetaling
Voor Leiden 19 cent per week f 2.50 per kwartaal-
Bij onze Agenten 20 cent per week f2.60 per kwartaal.
Franco per post f2.95 per kwarta&L
Het Geïllustreerd Zondagsblad is root de Abonné's ver»
krijgba&r tegen betaling van 50 et per kwartaal, bij voor
uitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 ct, met Geïllustreerd
Zondagsblad 9 ct
Oit blad verschijnt eiken dag uitgezonderd Zon- en Feestdagen. 0
Bureaux: RAPENBURG No. 10 - LEIDEN
TEL. INT. ADMINISTRATIE 935 REDACTIE 15
GIRONUMMER 103003 s POSTBUS No. 11
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGTl
Cowone edvertentlén 3P cent per f S 0
Voor Ingezonden Mededeelingen wordt het
a dubbele van het tarief Berekend. 3
Kleine edvertentlén, van ten hoogste 80 woorden, waarin
betrekkingen w)>rden aangeboden ol gevraagd, huur en ver
huur, koop en verkoop f 0.50.
HÏÏÉII'H '"l|L 1
Dit nummer bestaat uit
twee bladen.
V Dienstplicht en geestelijken
Binnenkort zal de Dienstplichtwet in de
Tweede Kamer aan de orde komen.
De S. D. A. P. zal dan beproeven wijzi
ging te brengen in art. 15 van deze wet.
Volgens art. 15 van de wet wordt o.a.
vrijstelling verleend wegens het bekleeden
van een geestelijk ambt of opleiding tot
zoodanig ambt.
Do vrijstellingen hebben in 1911 door
heb initiatief van christelijk-historische
zijde eenige uitbreiding gekregen, zooals
ze het ook, vergeleken bij het daaromtrent
in de wet van 1861 bepaalde, in 1898 heb
ben gekregen.
Tot tweemaal toe, in 1898 en in 1911, is
er in de Kamer een debat over deze vrij
stellingen gevoerd, in 1898, toen.de liberaal
Pyttersen en, de sociaal-democraat Troel
stra een amendement hadden ingediend,
om deze vrijstelling te doen vervallen, en
een debat o.a. met dr. Schaepman plaats
vond, in 1911, toen wederom een dergelijk
amendement door de sociaal-democratische
fractie werd ingediend, gelukkig met even
weinig succes als in 1898. Thans zal de
S. D. A. P. opnieuw beproeven deze vrij
stelling uit de wet te doen verdwijnen.
Wij zullen afwachten de verdediging
van dit denkbeeld.
Natuurlijk geenszins is weinig waardee
ring van den arbeid der geestelijken daar
toe aanleiding; integendeel! Juist om de
wanrdeering daarvan moeten ook de gees
tlijken en aspirant-geestelijken in
Aefc leger worden opgenomen; de béste
elementen moeten daaruit niet verwijderd
worden gehouden!
Zöó zal er van socialistische zijde wor
den gepraat
Maar men zal, ondanks het schijn
schoon van deze en dergelijke beweringen,
p ij nl ij k.treffen den zuiver voelenden
godsdienstigen mensch, voor wie het klaar
is als de dag, dat de geestelijke en as
pirant-geestelijke geroepen is tot a n d e-
r e diensten aan Staat en Maatschappij,
dan die welke het leger moet beoogen
V Venijn zu'gen
De oproerige Krabbelaar in „Het Volk",
de heer A. B. Kleerekooper, schrijft een
stukje met het mooie opschrift: „Sint Ka
non."
Hij heeft gelezen de rede van Henri
Hermans op den Maastrichtschen Katho
liekendag en vindt wat deze Katholiek
daarin gezegd heeft over vrede louter p.n
alleen woorden zonder inhoud of eigenlijk
•woorden, waarmede de inhoud van de ka
tholieke praetijk in strijd is. Want
daar komt 't! Want in het verslag van
.denzelfden Katholiekendag, in dezelfde
krant, vangt de huldiging der Doorluchti
ge Bisschoppen aldus aan: „Een kanon
schot weerklinkt". En drie bladzijden ver
der, wéér in diezelfde krant, heeft de be
schrijving van de Oldenzaalsche processie
op Tweeden Pinksterdag dit slot:
„Toen aan het Hoogaltaar de zegen met
het Allerheiligste gegeven werd, donder
den drie kanonschoten over bosch en hei."
Priesterzegen op oorlogstuig. En ge-
schutsdonder op het mysterie der altaren,
aldus de heer Kleerekooper.
't Is toch ook verschrikkelijk!
Wie denkt er nu aan oorlog, aan dood
schieten enz., als hij bij zulke gelegen
heden een kanon hoort? Wij zouden die
kanonnen daarvoor ook gebruiken, als het
ger was afgeschaft en wij ze dan nog
hadden bewaard
Die kanonschoten zijn eenvoudig een
vorm van hulde-betoon, zooals bijv. het
klokkenluiden iB: men vestigt de aandacht
op een gebeuren.
Men moet venijn kunnen zuigen, als de
oproerige Krabbelaar, om nu weer zoo te
kunnen schrijven, als hij schrijft.
BELGIE.
De Belgische souvereinen naar Congo.
De koning en de koningin van België
vertrokken gisteren voor een reis van twee
maanden in Belgisch Congo.
De regeering ontving telegrafisch be
richt van den gouverneur-generaal van
Congo, dat twee nieuwe gevallen van gele
koorts bij Matadi waren geconstateerd.
In verband met dit bericht zijn wijzigin
gen gebracht in het reisplan van het Bel
gisch koningspaar.
duitschland.
Wie is de nieuwe rijkskanselier?
Naar de „B. Z. am Mittag" meent te
weten, is het nauwelijks nog aan twijfel
onderhevig, dat de sociaal-democratische
Rijksdagafgevaardigde Hermann Miiller-
Franken tot Rijkskanselier zal worden be
noemd. Voor de portefeuille van Binnen-
landsche Zaken zou men het oog op den
Pruisischen oud-minister van Binnenland-
sche Zaken Severing (sociaal-democraat)
hebben laten vallen.
italië.
MUSSOLINI
GROOTE REDE VAN MUSSOLINI.
Een overzicht van de buitenl. politiek.
Vrede met Joeg o-S I a v i
Gisteren heeft Mussolini in den Senaat
een groote rede gehouden, waarin hij een
overzicht gaf van de plaats welke Italië in
de buitenlandsche politiek inneemt. Den
toestand in China noemde hij zeer belang
wekkend. Het is niet gemakkelijk den aard
der Chineesche burgeroorlogen te bepalen
noch hun gevolgen aan te geven, maar hij
achtte het niet uitgesloten dat in China
een eenheidsstaat zal worden gevormd van
meer dan 400 millioen bewoners.
Wat de betrekkingen met Oostenrijk aan
gaat, verklaarde hij, dat deze in diploma
tiek opzicht correct zijn en dat zij zelfs
hartelijk kunnen worden, indien de goede
wil van Oostenrijk evengroot als die van
Italië is.
Aangaande de betrekkingen met Joego
slavië betoogde de duce o.m.Sinds drie
jaar wacht het Italiaansch-Joegoslavisch
vriendschapspact op ratificatie door de
Skoepsjtina. Italië wil zich niet in de inge
wikkelde parlementaire wisselvalligheden
van een nabiiurstaat mengen doch het kan
zijn buitenlandsche politiek evenmin van
die wissel valigheden afhankelijk maken.
Spreker moest constateeren, dat het ver
drag van 1924 de vriendschappelijke be
trekkingen tusschen Italië en Joegoslavië
niet bevorderd heeft. Het zou nutteloos en
gevaarlijk zijn, aldus Mussolini, ons de wer
kelijkheid te verhelen. In talrijke kringen
in Joegoslavië wordt de campagne tegen
Italië op breeden grondslag gevoerd. Bo
vendien worden de toestanden in het fas
cistische Italië absoluut verkeerd begre
pen.
De jongste incidenten kunnen van diplo
matiek gezichtspunt bezien als uit den weg
geruimd worden beschouwd; Italië erkent
Belgrado's goeden wil ter zake.
Afschaffing van Kath. feestdagen.
Protest van de „Osservatore".
Onder den titel „Een nieuwe kalender"
brengt de „Osservatore Romano" de op
zienbarende mededeeling, dat de directie
der Noord-Italiaansehe metaalindustrie, in
overleg met de fascistische syndicaten,
heeft uitgemaakt, dat van nu af aan noch
Hemelvaartsdag, noch Sacramentsdag vrije
feestdagen voor de arbeiders der metaal
industrie zijn.
Daarentegen krijgen de arbeiders op
Carnavals-Dinsdag en Paasch-Maandag vrij
De feestdag van de H.H. Petrus en Pau-
lus wordt niet meer gevierd, doch wel
wordt 's konings verjaardag als vrije dag
ingevoerd.
Naar aanleiding van deze zonderlinge
regelingen in een Katholiek land, waar bo
vendien de door het fascisme ingevoerde
„Carta del Lavoro" de handhaving der
Katholieke feestdagen voor alle arbeiders
waarborgt, maakt de „Osservatore" na
tuurlijk scherpe opmerkingen, welker be
antwoording men met spanning tegemoet
ziet.
RUSLAND.
Massa-arrestaties t® Rostof aan de Don.
Wegens nieuwe financi e e 1 e
fraude.
Uit Moskou wordt gemeld, dat te Ros
tof aan de Don 160 personen gearresteerd
zijn in verband met nieuwe „schreeuwen
de financieelo fraude", welke in het Don
en het Donetzbekkcn ontdekt zou ziin. On*
der de gearresteerden bevinden zich 35
ambtenarer van het financieel© bureau te
Rostof aan de Don. De mee3ten worden
beschuldigd van omkoopbaarheid en ver
keerde voorstelling van zaken.
Er gaat in deze streek nauwelijks een
week voorbij zonder dat ambtenaren gear
resteerd worden. Tot de gearresteerden
behooren ditmaal dc secretaris van de
communistische partijcommissie en de se
cretaris van de plaatselijke jeugdorgani
satie. Zij worden beschuldigd vin het mis
bruik maken van hun gezag, de Sovjetre-
geering in deze streek in diserediet te heb
ben gebracht, alsmede van het aanranden
van vrouwen.
SYRIË
Een nieuwe koning?
Zoon van Bin Saoed candidaat.
De politieke leiders in Syrië hebben vol
gens te Jeruzalem ontvangen berichten
te Baalbeck een conferentie gehouden ter
bespreking van den regeeringsvorm in Sy
rië. Verzekerd wordt, dat de meerderheid
der deelnemers aq- de conferentie, waar-
tue ook de nieuwoleden van de nationale
vergadering behooren, zich uitgesproken
heeft voor de stichting van een monar
chie. Feisal Saoed, de zoon van den Ara-
bischen heerscher Bin Saoed zou worden
uitgenoodigd in Damaskus den troon te
bestijgen.
china.
DE CHINEESCHE WARWINKEL.
Is Tsjang Tso Lin dood?
Een v e r wa r d e t o e st a n d.
Over Tsjang Tso Lins lot bestaat nog
groote onzekerheid. Eerst werd gemeld,
dat hij slechts licht gewond was. Nu mei.lt
Tokio, dat zijn toestand ernstig is en de
Jijishimpo, een Japansch blad, heel'b al
vernomen, dat de dictator overleden zou
zijn, maar dat men dit f<nt voorloopig nog
geheim houdt.
Woe Tsjang Sjeng, de gouverneur van
de provincie Heiloenkiang zou eveneens
overleden zijn. Dit laatste wordt officieel
bevestigd.
Het behoeft geen nader betnog, dat
Tsjangs dood belangrijke gevolgen kan
hebben in Mandsjoenje. Do correspondent
van de Vossische ZeLtung meldt, dat de
toestand in Moekden ,nog steeds zeer ge
spannen is. Tsjangs langdurige afwezig
heid, zijn nederlaag eu de vervreemding
tegenover Japan hebben zoovel onder de
bevolking als bij 't leger een revolution-
naire stemming in hei» leven geroepen.
Verscheidene ambtenaren moeren gear
resteerd zijn, ter-v.jl ook een aantal perso
nen, van wie men aannam, dat zij bij den
aanslag betrokkeu waren, werd gevangen
genomen. Zij werden zonder vorm van
proces terecht gesteld. Volgens Ja]tansche
berichten waren de bommen van Russisch
maaksel.
De Japansche consul-generaal te Moek
den heeft aan de Japanners in dc om
muurde stad opdracht gegeven een toe
vlucht te zoeken in do Zuid-Mandsjcerij-
sche spoorwegzone. In de omgeving van
het Japansche consulaat in Moekden wor
den thans prikkeldraad versperringen aan
gelegd.
Spoorbrug bij Tientsin
vernield.
Als gevolg van intriges en omkooperij
onder 20.000 man, die tot dusver tot bet
leger der Noordelijken behoorden, hebben
deze soldaten de spoorbrug te Jangt3jen
bij Tientsin in de lucht laten vliegen.
Hierdoor is dc terugtocht van twee leger
korpsen van de Mandsjoerijscho troepen
naar Moekden afgesneden.
De toe stand te Tcking.
Peking is op het oogenblik geheel ge
ïsoleerd. Reeds gedurende drie dagen loo-
pen er geen treinen en zijn de uoorten ge
sloten, de inter-communale 'telefoonlijnen
zwijgen in alle talen en van buiten de stad
wordt geen enkel blad ontvangen. Alle
buitenlanders, die in de vo irsteden wo
nen, zijn binnen de stad gekomen, terwijl
de buitenlandsche bewoners van de stad
naar de gezantenwije zijn verhuisd. Voor
al des nachts wordt druk gepatrouilleerd.
De gewezen premier Wang heeft een
cömitó voor de openbare veiligheid ge-
installeerd, dat de coi.croic zal hebben
over de politie, die is versterkt met lödO
man noordelijke troepen van het garni
zoen.
Intusschen is do voorhoede van het
Sjansi-leger de voorsteden van ^eking
binnengerukt.
TWEEDE KAMER.
Wijziging Pensioenwet.
Begonnen is met het wetsontwerp tot
wijziging der Pensioenwet 1922, met de
bedoeling om enkele verbeteringen aan te
brengen.
Do algemeeno beschouwingen over de
zeer ingewikkelde materie duurde maar
kort.
Er werden eenige wenschen geuit om
trent nog verdergaande verbeteringen.
Mevrouw Bakke rN o r t (Chr. H.)
wilde o.m. gelegenheid tot vervroegd
ouderdomspensioen voor onderwijzers bij
het Lager, Middelbaar en Voorbereidend
Hooger Onderwijs en kwam terug op het
reeds meermalen door haar aanbevolen
„Zusterspensioen" (pensioen voor de zuster
van den ambtenaar, die het huishouden
van den ambtenaar verzorgt).
De heer T i 1 a n u s (Chr. h.) had graag
wat meer tegemoetkomino: gezien jegens
de onderwijzers bij het Nijverheidsonder
wijs.
Mej. Westerman (V. B.) en de heer
J. Ter Laan (S. D.) steunden verschil
lende van de reeds geuite wenschen. En
de heer Gerhard (8. D.) probeerde het
met een motie waarin werd aangedrongen
op een uitgebreide herziening der Pensioen
wet met allerlei belangrijke verbeteringen
„binnen niet te langen tijd".
De motie werd al dadelijk, nrig voordat
Minister de Geer aan het woord was
geweest, kort maar nadrukkelijk bestreden
door de heeien T i 1 a n u s (Chr. Ti.) en
v. D ij k (R. K.), die erop wezen, dat de be-
teékejiis der in de motie vervallen wen
schen, vooral wat de financieele gevoelens
aangaat, niet is te overzien.
De Minister van Financiën
zeide hierna geen woord meer over de
motie. En wat de geopperde wenschen be
treft wees hij erop, dat het thans alleen
gaat om het wegnemen van enkele con
crete ongerechtigheden. De tijd voor 'een
algeheel© herziening, waarbij de geuite
wenschen te pas zullen komen, is nog niet
gekomen. Er moet eerst rust komen, ook
omdat er op het stuk van.de uitvoering dei-
Pensioenwet, mede ten gevolge van de vele
wijzigingen in den laatsten tijd, achter
stand is ontstaan.
Heden voortzetting.
De agenda is weer aangevuld met ver
schillende wetsontwerpen (w. o. het Klom-
penwetje) en de motie-van den Bergh in
zake Woningwetbouw.
Eenige avondzittingen zijn reeds vast
gesteld, blijkbaar met de bedoeling om de
volgende week aan deze zijde van het Bin
nenhof de werkzaamheden te beëindigen.
En Vrijdag a.s. laatste akte van het drama
der nieuwe wet op de besmettelijke ziekten,
waarbij mevr. de VriesBruins zal pogen
na heropening van de beraadslagingen de
herinenting in de wet opgenomen te krij
gen.
Gedenkboek ter eere van H. M. de
Koningin-Moeder.
Er heeft zich, gelijk in het algemeen
reeds bekend mag worden verondersteld,
een Commissie gevormd, bestaande uit Dr.
J. Th. de Visser, oud-minister van Onder
wijs, Kunsten en Wetenschappen, voorzit
ter Prof. Dr. P. J. Blok, oud-Hoogleeraar
aan de Rijksuniversiteit te Leiden H. Co-
lijn, lid van de Eerste Kamer en Voorzit
ter van het Anti-Revolutionair Partijbe
stuur; Mr. D. Fock, oud-Gouverneur-Gene
raal van Nederlandsch-Indië en Voorzitter
van den Vrijheidsbond Dr. C. Lely. oud-
Minister van Waterstaat; mr. F. A. C.
Graaf van Lynden van Sandenburg, vice-
voorzitter van den Raad van State, Opper
kamerheer van H. M. de KoninginMr. H.
P. Marchant, Voorzitter van de Vrijz.-De-
mocratische Fractie in de Tweede Kamer;
Mgr. H. van de Wetering, Aartsbisschop
van Utrecht en H. Ch. G. J. van der Man-
dere, algemeen-secretaris van de „Vereeni-
ging voor Volkenbond en Vrede", de laat
ste optredend als secretaris, welke Com
missie uitvoering gegeven heeft aan haar
voornemen, om in verband met het feit,
dat binnen zeer korten tijd H. M. dc Ko
ningin-Moeder den dag zal herdenken,
waarop zij 50 jaren te voren op 7 Ja
nuari 1879 Nederlandsche werd door
Haar huwelijk met Koning Willem III,
een Gedenkboek uit te geven, gewijd aan
Haar persoonlijkheid en Haren arbeid en
toewijding voor ons land.
Deze Commissie heeft zich tot uitvoe
ring van haar voornemen gewend tot voor
aanstaande persoonlijkheden en publicis-
Het voornaamste nieuws.
BUITENLAND.
Een rede van Musso'ini in den Senaat.
Wederom massa-arrestatiss in Rusland.
De toestand in China na de ontruiming
van Peking.
Berichten omtrent opgc-'ancien seinen
van de „Italia" F.en H. Den Hang
voor Nobiie's redding. (Luchtv., 2de blad).
BINNENLAND.
Hoogleeraarsbenoemingen aan de R. K.
Universiteit. (2de blad).
Groote brand te Krimpen a. d. IJssel.
Rietschelven, schuren en arbeiderswonin
gen in de asch gelegd. (Gemengde Berich
ten, 2de blad).
Voetbaltroostournooi: Holland wint met
3—1 van België en Chili met dezelfde cij
fers van Mexico. Aanvoerder Denis gehul
digd. (Sport, 2de blad).
ten, behoorende tot vexschillendo politieke
en godsdienstige richting, die zich allen
zonder onderscheid bereid konden verkla
ren medewerking aan dit Gedenkboek te
verleenen. A. W. Sijthoff's Uitgevers-
Maatschappij te Leiden heeft de uitgave
van dit Gedenkboek op zich genomen.
Na een inleidend artikel van Dr. J. Th.
de Visser, zal in het Gedenkboek worden
opgenomen een persoonlijk woord van mr.
8. van Houten, mr. E. W. A. Gort van der
Linden en Dr. C. Lely, de drie Ministers,
die werden benoemd en in functie waren
tijdens het Regentschap van II. M de Ko
ningin-Moeder. Wijlen Prof. dr. F. J. L.
Kraemer, Directeur van het Koninklijk
Huisarchief, beschrijft Goorg Friedrich
Graaf van Waldeck, Voorvader van de
Koningin-Moeder en Generaal in Neder-
landschen dienst, terwijl Prof. dr. P. J.
Blok, oud-Hoogleeraar aan de Rijksuniver
siteit te Leiden, een artikel Waldeck-
Oranje NassauNederland schrijft, dat
genealogisch en historisch de betrekkin
gen aantoont tusschen de wederzijdsche
Vorstenhuizen. Dr. N. Japikse, directeur
van het Bureau van 's Rijks geschiedkundi
ge publicaties, behandelt Koningin Emma
als Echtgenoot© en Moederde heer N.
Ch. G. J. van der Mandere, Secretaris van
de Commissie van Redactie, spreekt over
haar als Groothertogin van Luxemburg
van dit Groothertogdom, vroeger zoo na
aan Nederland verwant. Prof. Mr. J. Kos
ters behandelt de Conferenties voor Inter
nationaal Privaatrecht in 1893 en 1894, in
verband met den daaruit voortgevlociden
arbeid op dat gebied Prof. Mr. R. Kra
nenburg spreekt over de staatrechtelijke
positie der Regentes Mr. P. M. Ritter
Jr. te Utrecht bespreekt Koningin Emma
als Koningin-Regentes en Koningin-Moe
der in het openbaar leven; Mr. A. de
Graaf behandelt de KoninginMoeder en de
liefdadigheidMevrouw Muller-Lulofs te
Utrecht spreekt over de Koningin-Moeder
en de weldadigheid; Mr. G. A. van Haef-
ten. Voorzitter van het Bestuur van het
Koninklijk Conservatorium to 's-Graven-
hagc, over de Koningin-Moeder en de mu
ziek en andere kunsten en wetenschappen.
Artikelen worden door Prof. Ir. J. A. G.
van der Steur gewijd aan de paleizen van
de Koningin-Moeder; door Jhr. Mr. J. W.
H. Rutgers van Rozenburg aan de Konin
gin-Moeder als Ambachtsvrouw©door
Mr. J. II. de Chans, Secretaris van den
Raad van Commissarissen van Oranje-
Nassau-Oord, van dit sanatorium, hetwelk
de Koningin-Moeder in het leven riep
door Dr. J. B. F. van Gils, Secretaris-Pen
ningmeester van de Nederlandsche Cen
trale Vereeniging tot bestrijding van tu
berculose van de Koningin-Moeder en de
bestrijding der tuberculose in het alge
meen door den heer M. C. Koning, direc
teur Mij. „Nederland" aan het Koningin-
nedok te Amsterdam en de Scheepvaart,
terwijl mejuffrouw H. S. S. Kuyper een
slotwoord voor het Gedenkboek schrijft.
Uiteraard wordt een groot deel van het
Gedenkboek ingenomen door de periode
van het Regentschap van H. M. dc Konin
gin-Moeder. De buitenlandsche aangele
genheden worden behandeld door Mr. F.
A. C. Graaf van Lynden van Sandenburg
de strijd om het kiesrecht door Mr. J.
Limburg; de justitie door Mr. J. R. H. van
Schaikde openbare werken door Mr. G.
van der Meulen, Secretaris-Generaal van
Waterstaat; de financiën door Prof. Mr.
A. van Gijn; Nederl.-Oost-Indië door
Z.Exc. A. W. F. IdenburgWesLlndië door
Mr. D. Fockhet Leger door Luit.-Gen. b.
d. de Quayde Marine door den heer C.
C. Zegers Rijer, Secretaris-Generaal van
het Departement van Marino en de sociale
wetgeving door Prof. Mr. P. J. M. Aal-
berse.
H. M. de Koningin heeft op het tot
Haar gericht verzoek om de opdracht van
dit werk, aan haar Moeder gewijd, te wil
len aanvaarden ,der Commissie een gun
stig antwoord doen toekomen, terwijl de
Koningin-Moeder van haar ingenomenheid
met het verschijnen van dit Gedenkboek
deed blijken.
