BUITENLAND. BINNENLAND. STADSNIEUWS. 19e Jaargang. DINSDAG 22 MEI 1928 No. 5879 3)e cbolie (Bou^anfc Do ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bl] vooruitbetaling |Voor Leiden 19 cent per week f 2.50 per kwartaal Bij onze Agenten 20 cent per week 12.60 per kwartaal Franco per post- 12.95 per kwartaal Het Geïllustreerd Zondagsblad la voor de Abonné's ver krijgbaar tegen betaling van 50 ct. per kwartaal, bij voor uitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 ct., met Geïllustreerd Eondagsblad 9 ct. Dit blad verschijnt eiken dag uitgezonderd Zon- en Feestdagen. U BureauxRAPENBURG No. 10 LEIDEN TEL. INT. ADMINISTRATIE 935 REDACTIE 15 GIRONUMMER 103003 vPOSTBUS No. 11 DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT! Gewone advortentlën 30 cent por r 9Sé Voor Ingezonden Mededeelingen wordt bei rt dubbele van het tarief berekend. kleine advertentlën, van ten hoogste 80 woorden, w^Shn betrekkingen wtorden aangeboden of gevraagd, huur en huur, koop en verkoop f 0.50. Dit nummer bestaat uit drie bladen. V Naar den bedrijfsvrede Zooals onzen lezers bekend, is er een verschil tusschen de drie eerste, j.l. Za terdag op den Partijraad der R.-K. Staats partij behandelde, praeadviezen over de taak van den wetgever in den tegenwoor- digen tijd ten aanzien van de verhouding tusschen werkgevers en werknemers in het bedrijfsleven, en het vierde praeadvies. En dit verschil is, dat de drie eerste praeadviezen die van de heeren dr. van Beurden, Kuiper en prof. mr. dr. Raay- makers, betoogen, dat de bedrijfsvrede uiteindelijk gebaseerd moet worden op pu- diekrechterlijke bedrijfsorganisatie en het vierde praeadvies dat van mr. M. P. L. iteenberghe niet verder gaat dan col- ectieve arbeidscontracten en dezer ver- jindendverklaring. Dit verschil in opvatting sprong vooral lar voren in het debat. Werknemers ilaatsen zich aan de zijde van de drie eer- te praeadviezen, werkgevers aan den kant an laatstgenoemde. En tusschen prof. mr. Ir. Raaymakers en mr. Ivortenhorst nam* discussie een scherpen vorm aan. Prof. Raaymakers stelde zich in het licht Ier Katholieke beginselen c-n leidde uit lie beginselen af, welke plaats hij moet linemen in de kwestie, die aan de orde as. Dr. Ivortenhorst plaatste zich midden n de werkelijke omstandigheden van het (ogenblik eri vroeg zich af, voever hij kan faan zonder eenig gevaar te loopen, een mwenteling te brengen, welke voor het be- rijfsleven schadelijk: zou kunnen zijn. Jammer was, dat de heer Kortenhorst, - en allen, die spraken, zooals hij wel iet de Katholieke beginselen buiten zijn etoog schoof, maar deze ook laug iet men dien nadruk aanwees, als prof. taaymakers dat deed. Uit deze verschillende wijze van betoo ien en van bezien der feiten ontstond een eel verklaarbare botsing waarbij prof. laaymakers zich scherp uitliet tegenover ,en heer Kortenhorst, omdat hij meende, at deze zijn betoog in een zekere min- chting had neergehaaldhij sprak van een stig advocaat, die enkele dingen uit zijn etoog had opgepikt en deze verkeerd had oorgesteld. En toch wij zijn er beslist van over- uigd, dat er tusschen allen een coinpro- iu zijn gevonden kunnen worden elfs tusschen de twee praeadviseurs die et verst van elkaar afstonden; prof. aaymakers en de heer Steënberghe. Een ompromis, als eerstgenoemde meer had ekeken naar het dire ct-b ereikbare a laatstgenoemde zijn oogen niet had ge- oten voor wat in de toekomst, wen selijk is, zoodra de tijd er voor rijp is eworden. Wat dit compromis dan zou inhouden, ierover in een volgend artikeltje. DUITSCHLAND. NA DE RIJKSDAGVERKIEZINGEN. Het aftreden der regeering verwacht. ieisdenieuwe rijkskanselier? Verwacht wordt, dat de regeering van larx heden in verband met het resultaat au de verkiezingen zal aftreden. Alge meen acht men het waarschijnlijk, dat een leuwe coalitie met de sociaal-democraten >nder de Duitsch-nationalen tot stand zal orden gebracht. De .Deutsche Ailg. Ztg." zet boven haar ïrkiezingsbeschouwingen reeds het hoofd: Rijkskanselier Otto Braun", doch wijst tevens op, dat nog geringe veranderin- in de samenstelling der partijen vol- sns den definitieven verkiezingsuitslag 'o betrekkelijk belangrijken invloed op schatting der politieke mogelijkheden 1 den nieuwen rijksdag zullen kunnen uit benen. De indruk te Par ij s. eerste cijfers, die te Parijs bekend !erden, gaven den indhik, dat socialisten 1 communisten een enorme overwinning Niden behalen die hun de regeering zou- verzekeren en dat bracht een begrij- e»]ke onthutsing. Eerst in den loop van den dag werden meer overzichtelijke cijfers hekend en kwam men tot de overtuiging, dat het woord zou blijven aan de groote concentra tie, die de politiek van Stresemann zou moeten voortzetten. Dit feit gaf algemeen tob groote voldoening aanleiding, evenals de nederlaag der nationalisten, die voort durend de hetze tegen Frankrijk aanwak kerden. Voor wat de buitenlandsehe politiek, speciaal de toenaderingspolitiek Briand Stresemann betreft, oordeelde men den uitslag bijzonder - gunstig. "Wat echter den terugslag op de Fran- sche politieke verhoudingen betreft, zijn de gevoelens natuurlijk zeer verdeeld. De linksche partijen zijn in een ware vreugderoes, daar zij hopen dat de link sche Duitsche verkiezingen invloed zullen hebben op de aarzelende radicalen en dat nu voor de aanstaande kamer een meer derheid zal kunnen gevormd worden, waar van heb zwaartepunt geheel bij links ligt. De socialisten vooral hopen, dat door den Duitschen uitslag hun zeer geschokt pres tige eenigszins hersteld zal worden, te meer, daar zij hun nederlaag van 29 April j.l. op rekening van het onbillijke kiesstel sel blijven stellen, welk stelsel zij zelf in het leven hebben helpen roepen. De uitslag aan gene zijde vanden Rijn kan van grooten invloed zijn op de samen stelling der Fransche partijen, aangezien de radicalen van diverse schakeering er een argument in zullen vinden om zich op een zeer geavanceerd links program te concentreeren, onder voorwendsel het roo- de gevaar te bestrijden, waartoe zij de rechterzijde niet meer in staat achten. De Fransche nationalisten zien den roo- den aanwas in Duitschland met zekere be duchtheid. Ze vreezen, dat het figuur dat de communisten in Duitschland hebben ge maakt, aan de bolsjewistische propaganda weer nieuwe kracht zal bijzetten. Over de nederlaag der nationalisten zijn ze natuur lijk zeer tevreden. De Pruisische Landdag. Sterk naar links. Bij de verkiezingen voor den Pruisischen landdag zijn 450 afgevaardigden gekozen. De sociaal-democraten verkrijgen 136 (in den ouden landdag 114), de Duitsche natio- nalen 82 (109), het centrum 72,(81), de com munisten 56 (44), de Duitsche volkspartij 40 (45), de democraten 21 (27), de economi sche partij 21 (17). de nationaal-socialisten 8 (11), de Welf en 5, de landbond 7 en de partij voor volksrecht 2 mandaten. Do verschuiving naar links komt bij de verkiezingen voor den Pruisischen landdag nog sterker tot uitdrukking dan bij die voor den rijksdag. GRIEKENLAND. Venizelos weer op het tooneel. Hij heeft de leiding der liberale part ij weer aanvaard. Venizelos heeft een proclamatie gepu bliceerd, waarin hij verklaart, zich met het oog op de laatste politieke gebeurtenissen gedwongen te zien, zijn vroegere verklarin gen, waarin hij zeide der politiek verre te zullen blijven, terug te nemen. Van heden af neemt hij de leiding der liberale partij van Kafandaris over. Deze laatste zal zijn ontslag indienen, waarop dan wel het af treden van het geheele Kabinet zal vol gen. RUSLAND. Het Schachty-proces. In heb Schachty-proces is, naar uit Moskou wordt gemeld, gisteren met het verhoor der beklaagden begonnen. De Russische ingenieur Beresowski, die in de dagvaarding een kapjtalist van 20.000 roebel wordt genoemd, gaf toe, dat hij volgens zijn overtuiging niet aan de stand vastigheid van het sovjetstelsel geloofde en het daarom zijn plicht heeft geacht de instructies van de vroegere mijnbezitters op te volgen. Hij ontkende echter, zich aan de hem ten laste gelegde feiten te hebben schuldig gemaakt en hield vol dat de mijnschacht, waar hij het toezicht had, reeds onder water stond, toen hij met de werkzaamheden werd belast, zoodat het volloopen van deze schacht niet aan hem te wijten is. Wel gaf hij toe, de instructie van de vroegere mijnbezitters te hebben gevolgd, die de productie zoo laag mogelijk wilden houden. CHINA. DE STRIJD TUSSCHEN NOORD EN ZUID. Nieuw vredesaanbod van Tsjang Tso Lin. Maar zijn troepen staan gereed tot d e r. s 1 a g. Het departement van Buitenlandsehe Zaken van Tsjang Tso Lin heeft opnieuw een vredesoproep tot do Zuidelijken gericht, waarin hij zegt, dat Japan China bedreigt, maar dat Hanking s ijdoiheid en Feng Joe Sjang's wil tot vechten de Chineesche een heid belet hebben. Het heet verder in den oproep:' „Het Japansche memorandum is vol vèr-reikende consequenties. Terwijl de Noordelijken ge reed staan om zich met de Zuidelijken in den slag te meten, hopen de autoriteiten te Peking nog altijd, dat een meer ver lichte zienswijze hen er t8e zal brengen, de nutteloosheid in te zien van een twijfel achtige campagne, die de internationale moeilijkheden slechts moet vermeerderen". Intusschen bereidt Tsjang Tso Lin, naar gemeld wordt, zich voor op een beslissen- den slag bij Pautingfoe tegen Feng Joe Japansche maatregelen. In verband met den steeds ernstiger wordende toestand in Noord-China, heeft de chef van den generalen staf aan den bevelhebber van het Japansche leger in Kwantoeng. instructie gegeven alle beschik bare regimenten te Moekden te concen treeren, vanwaar zij naar de strategische punten zullen gezonden worden, als de onlusten zich tot Mantsjoerije uitbreiden. Vrije Universiteit te Amsterdam. M r. V. H. Rutgers, hoog leeraar in Romein§ch recht en strafrecht. Tot gewoon hoogleeraar bij de juridische faculteit aan de Vrije Universiteit is be noemd mr. V. H. Rutgers, om onderwijs te geven in het. Romeinsche recht en het strafrecht. Mr. V. H. Rutgers, zoon van den beken den anti-revolutionairen hoogleeraar dr. F. L. Rutgers, werd 16 December 1877 te 's-Hertogenboseh geboren, Mr. Rutgers1 heelt reeds gedurende zijn parlementaire loopbaan, behalve voor de sociale wetgeving en het onderwijs in het ministerie-Colijn is hij ook korten tijd minister van onderwijs geweest veel be langstelling getoond voor de groote kwes ties van het internationale leven. D r. L. v. d. Horst, hoog leeraar inde psychiatrie Volgen de „Standaard" zou het in de bedoeling liggen aan de Vrije Universiteit een hoogleeraar in de medische faculteit te benoemen voor psychiatrie en experi- menteele psychologie. Genoemd wordt de naam van dr. L. v. d. Horst, thans genees heer aan de Valerius-kliniek. De Stearine Kaarsenfabriek te Gouda. Geen inwilliging der arbeiderseischen. De directie der Koninklijke Stearine Kaarsenfabriek „Gouda" heeft geweigerd te voldoen aan de door de arbeiders(sters) in overleg met hun bestuur der samenwer kende arbeidersorganisaties tot haar ge richte verzoeken tot herstel van de mini- mumloonen van 1922 en vaststelling van den leeftijdsgrens voor dat loon op 21 jaar, tot wederinvoering van de vroegere vacan- tieregeling en tot belichaming van de ar beidsvoorwaarden in een collectief con tract. De arbeiders(sters) wenschen echter niet in deze weigering te berusten en a.s. Vrij dagavond zullen zij dan ook een vergade ring gehouden, waarin over heb stellen van een ultimatum gestemd zal worden. Ontslag aangezegd aan 600 kolenwerkers. Door de directie der S. H. V. te Rotterdam. De directie der Nederlandsche Rijnvaart* vereeniging deelde mede, dat de Duitsche Rijnvaartstaking thans van grooten in vloed is op de bedrijvigheid in de haven te Rotterdam. „Het was al erg slap in de haven" aldus de directie „maar de Duitsche Rijnvaartstaking heeft die slapte nog ver ergerd. Men behoeft niet alles op den bree- den rug der staking te schuiven. Het stuk- goedverkeer was al afnemend en de staking in Zweden beïnvloedde zeer ernstig de ertsaanvoeren. Maar afgezien daarvan is de Duitsche Rijnvaartstaking een be langrijke factor. Het kolen- en ert-svervoer is daardoor voor een groot gedeelte stil komen te liggen. Zoo heeft de Steenkolen- Handelsvereeniging (S. H. V.). haar aan voeren tot een vijfde van het gewone ko- lenkwantum zien terugloopen. De directie der Steenkolenhandelsver- eeniging heeft daarom tegen a.s. Zaterdag aan 600 man van haar uit 1450 arbeiders bestaand personeel ontslag aangezegd, met de toezegging dat zij weder aangenomen worden als de zaken een gunstiger wen ding nemen. Er kan slechts met groote moeite worden doorgevaren. De Rijnvaart lig nog wel niet geheel stil, maar er gaat weinig om. Vrach ten naar den Boven-Rijn worden_alleen op risico van den verlader aangenomen. R. K. PATRONATENBOND. District Leiden. Vorige week hield bovengenoemde bond zijn jaarvergadering, en v;el in het mooie, practisch ingerichte gebouw van het St. Pancratius-Patronaat. Na de vergadering met gebed te hebben geopend, sprak de Weleerw. voorzitter, Kapelaan Kemper man, niedo namens den gastheer, den Wel- aerw. Directeur van het St. Pancratius-Pa tronaat, Kapelaan R. Nieveen v. Dijkum, een woord van welkom, en deed enkele mededeelingen uit de jaarvergadering van het bestuur van den R. K. Arbeidsbeurs. Dan las de secretaris de notulen van de vorige belangrijke vergadering, en had daarvoor een hartelijk woord van dank in ontvangst te nemen. Onder het genot van een geurig kopje koffie, aangeboden door de Patronaats-commissie „St. Pancratius", luisterden de vergaderden dan naar het jaarverslag van den secretaris, waaruit ons bleek, dat de Bond zijn taak niet als een sinecure beschouwt; met. een opwekking tot de heeren Commissieledn, om hun taak, ter eere Gods en in het belang der jeugd opgenomen, getrouw te blijven ver vullen, en deze taak niet op de laatste plaats te stellen, eindigde de secretaris zijn keurig verzorgd verslag. De wn. penning meester gaf alsdan een overzicht der kas, zoowel van Arbeidsbeurs als van Patrona- tenbond, en ontving ook den dank der ver gadering voor zijn accuraat beheer. Tot kascommissie werd benoemd het bestuur van het St. Petrus-Patronaat. Aan de beurt van aftreding volgens rooster was de penningmeester, die zich niet meer herkiesbaar had gesteldin -zijn plaats werd gekozen de heer N. Vreeburg. Hierop volgde rondvraag, waarbij Kape laan Groot ter sprake bracht, nauwer con tact te leggen met de R. K. Sportvereni gingen; een geanimeerde ge^lachtenwisse- ling ontspon zich over de steeds actueele sportkwestie, naar aanleiding waarvan de Eerw. voorzitter met ndaruk vastlegde, dat de Patronaats-Commissieleden de Bescher mers zijn der hun toevertrouwde jeugd, en dan ook de lasten moeten dragen, aan die taak verbonden. Het voorstel van Kapelaan Groot, om binnenkort een vergadering uit te schrijven voor besturen der belangheb bende vereenigingen, werd aangenomen. In zijn slotwoord beval de Weleerw. voorzitter nogmaals in aller aandacht aan, nu reeds volop te doen sparen voor de te houden Retraite van 7 tot 10 October, en wees erop, dat het een eeretaak is. de re traite zelf voltallig te maken. Ook de te houden Propaganda-avond voor de R. K. Vakorganisatie werd aanbevolen. Dan nog een woord van bemoediging, genomen uit de gebeden der H. Kerk van dien dag, den feestdag van den H. Joannes Baptiste de la Salla, waarna deze practische vergade ring werd gesloten met gebed. „SANCTUS AUGUSTINUS". Voordracht over Luther. Voor de Katk. Studentenvcreeniging „St. Augu3tinus" trad gisteravond als spieker op pater Dujmstee O.E.S.A. over: „Luther". Na de oorlogsjaren, zeide spr., gaat er,een strooming naar verecniging door de we reld een strooming, zich verzettend tegen het individualisme, het geestelijk erfdeel van Luther en Galvijn, dat de maatschap pij in al haar takken heeft doordrongen en tot de treurigste gevolgen heeft geleid. Wij zien in Volkenbond en Kerkënbond een reactie opgroeien, om alles te hereenigen. Op de laatste congressen van den grooten Wereldbond voor Kerken te Genève, Stock holm cn Lausanne heeft men een poging gewaagd de groote Christelijke idee der eenheid weer in de Maatschappij te ver werkelijken, zoowel op dogmatisch als op sociaal gebied. Het is echter wij mogen gerust zeggen: helaas op een fiasco uit- geloopen. Toch heeft deze beweging er toe bijgedragen, veler oogen te openen voor het glorieus, het onverzettelijk stand punt. dat de Katholieke Kerk inneemt. Wanneer wij deze strooming van nabij bezien, dan vragen wij ons af: op welk standpunt moeten wij ons plaatsen? Dan is 't noodig de bronnen van de zoogenaam de Hervorming na te speuren en te bestu- deeren den grooten Reformator: Luther. De omkeer van Luthe»" achtte spr. op de eerste plaa-ts een psychologisch proces. Het Protestantisme is niet zoozeer voortgeko men uit do Luther's wetenschap als uit zijn karakter. Reeds in zijn jonge jaren werd hij op school en thuis „gemaszre- gelt", waardoor in zijn hart ontwaakte een geest van verzet. Toen hij later roeping voor het kit oster gevoeld, kwam deze ka raktertrek sterk naar voren. Gehoorge- vend aan een impuls van zijn hart on der donker en bliksem, en nog geheel on der den indruk van den dood van zijn vriend, besloot hij in het klooster te gaan. Bij de Augustijnen te Erfust werd hij jurist zijnde met open armen ontvangen. Luther was niet de man die uit opvoe ding luisterde naar gezag. Hetgeen zijn leermeesters hem voorhielden, maak- Het voornaamste nieuws. BUITENLAND. Beschouwingen na de verkiezingen iri Duitschland. De Pruisische Landdag is nog linkscher geworden dan de Rijksdag. Venizelos weer op het Grieksche poli tieke tooneel. Nieuw vredesaanbod van Tsjang Tso Lin. De heer v. Lear Black heeft oponthoud te Khartoem. (Luchtv., 3de blad). Noodlottige gasaanval op Hamburg. Verscheidene dooden en circa 150 zieken. (Buitenl. Berichten, 2de blad). BINNENLAND. Overleden is te Rotterdam pater fr. Hya cinth Derksen O.P. (Kerkn., 3de blad). Het raadhuis van Vierlingsbeek afge brand. (Gemengde Berichten, 2de blad). Te Rotterdam heeft een rechercheur een op heeterdaad betrapten inbreker bij zijn viucht neergeschoten. (Gemengde Berich ten, 2de blad). Het hockeytournooi op de Olympische Spelen. (Sport, 2do blad). Benoemingen aan de Vrije Universiteit te Amsterdam, (lste blad). LEIDEN. De plannen voor de a.s. 3 Octoberfeesten (lste blad). te op hem geen of een verkeerden indruk. In het klooster deed hij z ij n zienswijze op inzako de leer der zaligmaking. Het ligt voor de hand, dat Luther, professor ge worden zijnde aan de Universiteit te Er furt, trachtte zijn gedachtengang in sys teem om te zetten. Daarbij raadpleegde hij niemand. Do geschiedschrijvers zijn het er over eens, dat L. de Scholastieken slechts oppervlakkig heeft gekend. In het toren kamertje van zijn klooster sloeg hij den Bijbel open, om na te vorschen of zijn nieu we zienswijze van rechtvaardigmaking geen bewijs vond in de Bijbel. In de verschillen de boeken van de II. Schrift wordt deze leer geheel verschillend naar voren ge bracht. Dwaasheid is het één tekst uit te lichten men moet den Bijbel nemen in zijn geheel. Doch Luther legde aanstonds beslag op die gewijde schrijvers, die zijn. zienswijze verklaarden, zooals Paulus, ter wijl Jacobus in een hoek werd geduwd. Men moet Luther niet nemen als de man van de 95 thesen aan de Slotkerk te Wit tenberg; in 1517 was hij reeds 4 jaren in dwaling. De aflaten zijn niet het uitgangs punt voor de Reformatie deze wa ren slechts de toevallige directe oorzaak van den strijd maar de Brieven aan Ro- mienen en Galathen. In de aflaten-leer lag niet Luthers af keer van de Kerkdeze lag veel dieper. Het zag er in die jaren zoo diep treurig uit in de Kerk, vooral op zedelijk gebied met name bij de geestelijkheid, dat verlangend werd uitgezien naar een man om in den toestand verbetering te brengen. Ook de portmonnaie kwam bij de menschen in het gedrang. Van Rome uit werden ontzettend veel belastingen geheven, vooral in Duitsch land, hetgeen wrok gezet had in heb Duitsche hart. Van die stemming heeft L. geprofiteerdin zijn berucht geschrifb „Aan den adel" waarschuwde hij tegen Rome's hebzucht. D3 hoogststaande man nen begroeten hem in die dagen als de langverwachte. Na groote lankmoedigheid misschien wel te groote sprak de Paus over Lu ther de excommunicatie uit. Daarop moest de rijksban volgen, want volgens het Staatsrecht van die dagen zat de Kerk vast aan de Staat en bezat de Kerk supre matie op den Staat. Juist in die dagen was de strijdvraag brandend geweest, of het Concilie boven den Paus staat, ja of neen. Vandaar Luthers beroep op een vrij con cilie. Dit werd aangezien deze kwestie van concilie of paus was beslecht ge weigerd. De keizer hoorde hem echter op den Rijksdag te Worms. De latere onder zoekingen hebben volledig de oude le gende den kop ingedrukt, als zou de arme Luther daar machteloos gestaan hebben, met alleen de keuze tusschen herroepen of de brandstapel. Documenten hebben aan getoond, dat Luther met de grootste lank moedigheid is behandeld, zoo sterk dat hoogstaande kerkelijke overheden buiten hun boekje gingen. Maar Luther weigerde. Ten einde raad heeft men toen de Rijks ban over hem uil gesproken. Toen nam L. zijn intrek op de Wartburg, waar hij er toe gekomen is alle mogelijke dogma's omver te werpen. Daar heeft hij den Bijbel vertaald, getornd aan de Maria- vereering, en de heihg^nvereering, de Sa cramenten aangevallen, geknaagd aan het priester-ccliba-at en de kloostergeloften. Daarna heeft hij de Roomsche eeredienst

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsche Courant | 1928 | | pagina 1