BUITENLAND.
Buitenl. Berichten
BINNENLAND.
19e Jaargang.
MAANDAG 21 MEI 1928
No 5878
e Seidóelve (Soii/tomt
Do ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij vooruitbetaling
(Voor Leiden 10 cent per ireek f 2.50 per kwartaal.
Bij onze Agenten 20 cent per week f2.60 per kwartaal
Franco per post f2.95 per kwartaal
Het Geïllustreerd Zondagsblad Is voor de Abonné'e ver
krijgbaar tegen betaling van 50 cl per kwartaal, bij voor
uitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 ot., met Geïllustreerd
Zondagsblad 9 et»
Ott blad verschijnt eiken dag aHgezonderd Zon- en Feestdagen. II
Bureaux: RAPENBURG No. 10 - LEIDEN
TEL. INT. ADMINISTRATIE 935 REDACTIE 15
GIRONUMMER 103Ó03 s POSTBUS No. 11
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGTI
Gewon* s d verte n II n 30 cent per regcl^
Voor Ingezonden Mededeelingea wordt het
s dubbele van het tarief berekend. 8
Kleine edvertentlën, van ten hoogste 80 woorden, waarin
betrekkingen wDrden aangeboden of gevraagd, hum en ver
huur, koop en verkoop f0.50.
J Dit nummer bestaat uit
twee bladen.
V Naar den bedrijfsvrede
In de vergadering van den Partijraad
der R. K. Staatspartij op jl. Zaterdag zijn
behandeld de vier prae-adviezen over hot
vraagstuk „De taak van den wetgever in
den tegenwoordigen tijd ten aanzien van
de verhouding tusschen werkgever Cn
[werknemer in het bedrijfsleven".
Eenigen tijd geleden hebben we gepubli
ceerd deze verkorte praeadviezen van
de heeren dr. J. v. Beurden oud-Praem.,
C. J. Kuiper, Lid der Tweede Kamer, prof.
mr. dr. Ch. Raaijmakers S.J., en mr. P. L.
Steenberghe, industriëel.
Het Zaterdag gevoerde debat stond op
hoog peil.
Eenstemmig waren de meeningen zoowel
van prae-adviseurs als van debaters over
dit punt: er moet worden gestreefd naar
sedrijfsvrede; de toestand is niet
500, als hij zijn kan en moet.
Verschillend was echter het inzicht in
het constateeren van het tekort
aan bedrijfsvrede en in het a a n w ij-
i e n van de middelen, welke naar be
drijfsvrede voeren.
De drie eerste prae-adviseurs zagen den
C toestand, waarin de verhouding tusschen
^werkgever en werknemer verkeert, het te
kort aan bedrijfsvrede, donker in.
Dr. v. Beurden schreef in zijn prae-advies
m. (blz. 10): „In 't algemeen kan niet
u worden ontkend, dat de verhouding tus-
ichen patroon en arbeider in de diverse
ondernemingen zeer veel te wenschen over-
aafc".
De heer Kuiper (blz. 24) constateerde:
,0p maatschappelijk gebied hebben we nog
altijd te kampen met de erfenis van de
n euwenlange practijk der liberale econo-
nie, die het menschelijk arbeidsvermogen
e! ils koopwaar behandelt en ons nog doet
:d oortleven in een onchristelijke miskenning
2 Ier waardigheid van den arbeidenden
nensch".
Prof. Raaymakers drukte zich zeker niet
nc ninder sterk uit (blz. 68): „Als vijandige
nachten staan de vakvereenigingen van
m werkgevers en arbeiders tegenover elkaar.
i< Jitsluitingen en werkstakingen zijn aan de
irde van den dag. Geen courant kunt ge
ezen, of ge vindt er berichten in omtrent
en uitgebroken of dreigend conflict, nu in
leze industrie dan weer in gene".
De vierde prae-adviseur mr. Steenberghe
leeft in zijn geschreven prae-advies zich
liet uitdrukkelijk uitgesproken over het te-
rort aan bedrijfsvrede, dat er in .het huidi-
bedrijfsleven te constateeren valt, maar
e a zijn mondelinge verdediging bleek hij.
lf an meening, dat de toestand, hoewel
eze beslist om verbetering roept,
och nog zeker niet zóó slecht is, als ande-
Bn het wilden voorstellen. En ook van de
ijde der debaters, nl. uit werkgevers-krin-
en, zooals door mr. Kortenhorst en mr. v.
paendonk, werd laatst-bedoelde voorstel
ling gewraakt. De heer v. Spaendonk
oemde de boven-geciteerde uitspraak van
rof. Raaymakers voor 90 pet. overdreven,
j n durfde bout zeggen, dat deze Nijmeeg-
che hoogleeraar een „absoluut averecht-
che voorstelling van de werkelijke verhou-
ingen heeft gegeven" en „bedenkelijke
onclusies heeft getrokken uit een abstrac-
b van de werkelijke verhoudingen."
Wij gelooven, dat de debaters, die zich
too sterk beriepen op hun werkelijkheids-
in, en tot de slotsom kwamen, dat 't toch.
clukkig, nog niet zoo héél erg is, herhaal-
lelijk ih hun betoog blijk gaven, de werke-
ijkheid toch wel wat oppervlakkig te be-
len> en zich dan daardoor in hun conclusie
list buiten de werkelijkheid stelden. Zoo
3ag uit 't feit, dat er 'n betrekkelijk gering
antal stakingen en uitsluitingen is, zonder
neer, zeker geen gunstige conclusie worden
etrokken ten aanzien van den bedrijfsvre-
eJ daarvoor kunnen immers andere oorza-
en aanwezig zijn. En zulk een conclusie
r°k o. a. de heer Kortenhorst. Terecht
perd dan ook door anderen, o.a. door den
nae-adviseur, den heer Kuiper, en vooral
oor prof. Raaymakers, op het onwerkelij-
van een dergelijke redeneering gewe-
bitusschen was het debat hierover wel
feressant, maar niet van zoo héél veel
ïcn.
belang voor de p r a c t ij k eigenlijk, mee-
nen wij, niet van beslissenden in
vloed op de vraag: wat moet er nu gebeu
ren en wat moet er nu door ons, door de
R. K. Staatspartij, worden gedaan. Want
zooals gezegd, allen toch waren 't
er over eens, dat de toestand hoezeer zij
ook gradueel in de beoordeeling ervan ver
schilden niet is, zooals hij zijn kan en
moet. En allen waren daarom van oordeel,
dat er moet worden gestreefd naar
meerderen, beter-gefundeerden bedrijfs
vrede.
In de keuze van den weg naar den be
drijfsvrede waren niet allen het eens.
De drie eerste prae-adviseurs spraken
zich uit voor de publiekrechtelijke bedrijfs
organisatie in verschillend tempo de
vierde wilde niet verder gaan dan het wet
telijk verbindend verklaren van collectieve
arbeidscontracten.
Toch stonden deze allen niet zóó heel ver
van elkaar als 't oppervlakkig schijnt, even
min als de verschillende debaters.
En de wensch van den afgevaardigde uit
den kieskring Haarlem, dat de vier prae-
adviseurs er naar zouden streven om tot
een compromis te komen welke wensch
hilariteit verwekte was toch heusch nog
niet zoo utopistisch, althans niet, wanneer
men zich afvraagtt, wat wil men eigenlijk
wil voor de eerstkomende jaren.
Wij zullen dit morgen nader aantoonen;
om dan ook een opmerking te maken over
in debat zich openbarende scherp en spits
schijnende meenigsverschillen tusschen
prof. Raaymakers en mr. Kortenhorst.
DUITSCHLAND.
DE RIJKSDAGVERKIEZINGEN.
Een kalme dag.
Toch nog twee dooden.
Dank zij den aanhoudenden regen, waar
door geen Berlijner er aan dacht de stad
te verlaten, is er gisteren, den dag der
rijksdagverkiezingen, te Berlijn druk ge
stemd. Overigens was het een kalme dag,
de stemming was koel en zakelijk en het
kwam slechts tot enkele botsingen, welke
niet veel om 't lijf hadden. In het Zuid
oosten van Berlijn kwam het evenwel tot
een treffen tusschen nationaal-socialisten
en communisten, waarbij van vuurwape
nen gebruik werd gemaakt. Verscheidene
personen werden licht gewond. Een jeug
dig communist, die een schot in de borst
kreeg, is aan de gevolgen overleden. De
politie moest van den gummistok gebruik
maken om de vechtenden te scheiden.
De stemming te Berlijn gold, volgens de
uit de provincie ontvangen berichten, ook
voor geheel Duitschland. Slecht weer, druk
ke opkomst der kiezers en kalm verloop.
Een betreurenswaardige uitzondering
maakt het Saksische stadje Glauchau,
waar de leider der sociaal-democraten Za
terdagnacht door communisten werd ver
moord. De daders zijn reeds gearresteerd.
De voorloopige uitslag.
De uitslag van de verkiezingen was tot
hedenochtend 6 uur als volgt:
Sociaal-Democraten 134 zetels.
Duitsch Nationale Volkspartij 63 zetels.
Centrum 58 zetels.
Duitsche Volkspartij 41 zetels,
Communisten 44 zetels.
Democraten 21 zetels.
Beiersche Volkspartij 14 zetels.
Linksche Communisten O zetels.
Economische Partij 20 zetels.
Nationaal Socialisten 10 zetels.
Duitsche Boerenpartij (Beiersche Boe
renbond) 7 zetels.
Völkisch Nationale Blok 2 zetels.
Duitsch Hannoverschs Partij 3 zetels.
Landbond 3 zetels.
Christ. Nat. Boerenpartij 8 zetels.
Volksrechtpartij 4 zetels.
ENGELAND.
Engeland steunt het anti-oorlogspact.
Een voorbehoud voor speciale
belangen.
De Britsche minster van Buitenlandsche
Zaken heeft Zaterdagmorgen aan den
Amerilcaanschen gezant te Londen den
tekst overhandigd van het Britsche ant
woord op de Arcerikaansche nota betref
fende een verdrag tot uitbanning van den
oorlog.
Na de ontvangst te hebben bevestigd van
de nota van Kellogg en van die van
Briand, zegt sir Austen Chamberlain, dat
het plan om te komen tot het sluiten van
een verdrag, ten einde den oorlog, als een
instrument van nationale politiek, buiten
de wet te stellen, in Engeland groote be
langstelling heeft gewekt. De Engelsche
regeering zal dan ook een dergelijk plan
met al haar macht steunen.
De bewoordingen van artikel 1 aangaan
de het buiten de wet stellen van den oor
log als instrument der nationale politiek,
maken het wenschelijk, dat er aan wordt
herinnerd, dat er zekere gebieden op de
wereld zijn, waarvan de welvaart en in
tegriteit van speciale en vitale beteekenis
zijn voor Engeland's vrede^n veiligheid.
De Engelsche regeering h^t het in het
verleden steeds duidelijk trachten te ma
ken, dat inmenging in die gebieden niet
toegelaten kan worden.
De bescherming dezer gebieden tegen
aanvallen is voor het Britsche rijk een
maatregel van zelfbescherming. Het dient
goed begrepen te worden, dat de Engelsche
regeering het nieuwe verdrag aanvaardt
onder de absolute voorwaarde, dat het
haar vrijheid van handelen in dit opzicht
niet aantast.
De regeering der Ver. Staten heeft
gelijke belangen en zij heeft verklaard, dat
zij elke geringschatting daarvan door een
buitenlandsche mogendheid als een on
vriendelijke daad zou beschouwen. De En
gelsche regeering gelooft daarom, dat zij
bij het definieeren van haar positie uit
drukking geeft aan de bedoelingen der
Amerikaansehe regeering.
ITALIË.
HET FASCISME EN DE JEUGD
ORGANISATIES.
Mussolini heeft den prefecten der Ita-
liaansche provincies een circulaire doen
toekomen, waarin verklaard wordt, dat na
de ontbinding der Katholieke padvinders-
groepen geen andere organisaties meer
door het decreet van 17 April worden ge
troffen en dat alle speciaal godsdienstige
jeugdvereenigingen zooals de oratoria, de
Maria-congregatie enz., welke een deel van
de Katholieke actie zijn, evenals vroeger
kunnen blijven besruan.
TURKIJÉ.
Koning Aman Oellah in Angora.
Uit Angora wordt gemeld, dat Koning
Aman Oellah van Afghanistan aldaar is
aangekomen. Hij werd door Kemal Pasha
en door het kabinet ontvangen. Tijdens
zijn verblijf te Angora verblijft hij in het
presidentspaleis. Gisteren werd hem een
feestmaaltijd aangeboden, waaraan zes
honderd personen aanzaten.
CHINA.
DE STRIJD TUSSCHEN NOORD
EN ZUID.
Japans politiek in Mandsjoerije.
Eventueel ontwapening der
Noordel ij ken.
Ondanks het succes, dat de Noordelij
ken bij Pautingfoe hebben behaald, zoo
als door de telegrammen werd gemeld, zijn
de Japansche autoriteiten er van overtuigd,
dat het moreel der troepen van Tsjang
Tso-lin zoo slecht is, dat zij niet Peking
en Tientsin zouden kunnen verdedigen
tegen een ernstigen nationalistisehen aan
val.
Indien de Noordelijken in de richting
van Mandsjoerije terugtrekken, zullen de
Japanners hen bij Sjanhaikwan ontwape
nen.
Het Japansch hoofdkwartier is bereid
nauw samen te werken met de andere bui
tenlandsche militairen in geheel Noord-
China, maar het zal geen inmenging dulden
in de Japansche politiek in Mandsjoerije.
Dertien studenten te Peking
doodgeschoten.
Bij te Peking plaats gehad hebbende
relletjes zijn dertien studenten doodge
schoten.
Naast de gezantenwijk is een vliegter
rein voor Japansche vliegtuigen ingericht.
ONCELUKKEN.
MIJNRAMP IM DE V. S.
Reeds 32 lijken geborgen.
Nog veertien vermisten.
Uit Brownsville (Pennsylvania), wordt
geseind: Een aantal mijnwerkers is door
een ontploffing en daarop gevolgden brand
in de Mother-mijn opgesloten.
Naar nader uit New-York aan V.D. ge
meld wordt, hebben de reddingsbrigades
tot nu toe, volgens de officieele berichten,
reeds 32 lijken geborgen. Negen mijnwer
kers werden levend naar boven gebracht.
Veertien mijnwerkers worden nog vermist.
Men neemt aar., dat de mijnwerkers om
gekomen zijn door rle ontwikkeling van
gassen na de ontploffing. Aan de ingangen
van de mijn hebben den geheelen nacht
de familieleden in angstige spanning in den
stroomenden regen op berichten gewacht.
Hartverscheurende tooneelen hebben zich
afgespeeld, toen de eerste namen der ver
ongelukten bekend werden gemaakt.
Schuilplaats door den bliksem getroffen.
Twee personen gedood en
vier zwaar gewond.
Te Heddel bij Brunswijk sloeg tijdens
een hevig onweer in een afdak, waaronder
een aantal personen een schuilplaats had
gezocht. Een jonge vrouw en een knecht
werden daarbij gedood, terwijl vier ande
ren zwaar werden gewond. De ongeluk-
kigen waren deels verlamd, deels hadden
zij ernstige brandwonden aan de voeten op-
geloopen. Ook twee paarden, die men on
der het afdak had geleid, werden gedood.
Als door een wonder ontkwamen acht
jonge meisjes aan de ramp. Zij haastten
zich om nog voor het losbarsten van het
onweer het afdak te bereiken, doch juist
voordat zij er aankwamen, sloeg de blik
sem in, zoodat zij ongedeerd bleven.
Weer aardschokken in KleirvAzië.
Uit Angora wordt gemeld: Zaterdag
zijn te Demidjo bij Koelabia vijf aard
schokken gevoeld.
Weder rust op Nieuw-Guinea.
Een patrouille vermoedelijk
opgegeten.
Aneta seint uit Ternate: De toestand
bij de Zuid Vogelkop op Nieuw-Guinea is
thans rustig. De resident van Ternate, de
assistent-resident, alsmede de divisiecom
mandant zijn teruggekeerd. Een gezagheb
ber is achtergebleven met drie brigades
gewapende politie. De door de opstandige
bevolking vermoorde patrouille is door
haar waarschijnlijk opgegeten. Gedurende
de politioneele actie in de onrustige streek
stuitte men slechts eenmaal op gewapend
verzet, waarbij leden van een patrouille
onbeduidend gewond werden. Enkele ver
zetslieden werden gedood.
Schipbreukelingen uitgeschud.
Naar u»t Rio de Janeiro gemeld wordt,
heeft een rooverbende van ongeveer 200
man de bemanning van het Grieksche
stoomschip Constante Pateres, dat in de
nabijheid van de Cerapebuskust aan den
grond geloopen was, overvallen. De onver
laten beroofden de schipbreukelingen van
hunne papieren, kostbaarheden en klee-
ren. Slechts de woelige zee weerhield hen
er van ook het. schip uit te plunderen. De
autoriteiten hebben een troependetache
ment ter sterkte van 300 man uitgezonden
om de orde te herstellen.
Meikeverplaag in Belgisch Limburg.
De omstreken van Zonhoven, Genck,
Asch in Belgisch Limburg hebben te lij
den van een ware meikevers-invasie, waar
door groote schade aan de gewassen wordt
toegebracht.
HET GEDOCUMENTEERDE MIRAKEL.
Van niet-katholieke zijde is wel eens ge
spot met de historie van het Amsterdam-
sche Mirakel, dat als geschiedkundig feit
onhoudbaar werd genoemd. Sedert dr. J.
F. M. Sterck zijn „Heilige Stede in de Ge
schiedenis van Amsterdam" heeft uitge
geven, wordt deze spot niet meer gehoord,
want de bewijzen, welke hij voor de his
toriciteit van het Mirakel bijeenbracht,
moeten door alle onpartijdige deskundigen
als afdoende worden erkend.
Zoo schrijft in het jongste nummer van
den groenen „Amsterdammer" prof. dr. H.
B rugmans
„Een ieder weet, dat de Heilige Stede
vastgehecht is aan het befaamde Mirakel
van Amsterdam. Men mag over dat mira
kel denken, zooals men wil Maar ieder zal
moeten erkennen, dat het documenteel vrij
stevig staat. De oorkonden, die er van
spreken, gaan bijna tot het feit zelf terug.
Ik zou zelfs wel eenige meerdere waarde
willen hechten aan de verklaring van den
baljuw van Amstelland en de regeering
van Amsterdam van Donderdag in de oc
taaf van Paachen dan dr. Sterck doet:
maar het stuk heeft geen jaartal en het
is blijkbaar alleen een bevestiging van de
eigenlijke verklaring omtrent het mirakel.
Maar dit en dergelijke onzekere documen
ten daargelaten, het oudste stuk, waarin
van het mirakel wordt gesproken, is van
19 October 1346, dus ongeveer anderhalf
jaar nadat het feit zou hebben plaats ge
had. Uit een ander stuk van 21 October
1347 blijkt, dat op dien dag de kapel der
Heilige Stede met vier altaren is gewijd.
Met de documenten zijn wij dus al vrij
dicht bij het feit zelf. Wij mochten wen
schen, dat alle historische feiten var. oude
geschiedenis en middeleeuwen zoo goed ge
documenteerd waren."
Nadat sommige niet-katholieke histo
rici het Mirakel van de H. Stede als on
controleerbaar naar vage en onhistorische
tijden hadden verwezen, blijkt het Ihans
ook van die zijde voor de historische kri
tiek gegrond.
„Tijd".
Het voornaamste nieuws.
BUITENLAND.
De rijksdagverkiezingen in Duitschland.
Engeland steunt het anti-oorlogsverdrag.
De speciaal godsdienstige jeugdvereeni
gingen in Italië zullen niet worden ontbon
den.
Mr. v. Lear Black te Khartoem in Afrika
aangekomen. (Luchtv., 1ste blad).
Ernstige mijnramp in Amerika. Reeds
zijn 32 lijken geborgen. (Buitenl. Ber-'-Mm,
lste blad).
BINNENLAND.
Vervolg verslag vierde vergadering van
den Partijraad der R. K. Staatspartij (2de
blad).
De „Veendam" aangevaren (2de blad).
De uitvoer van boeren-Leidsche kaas.
(L. en T., lste blad).
Het Olympisch Hockey-tournooi. Ne
derland slaat Duitschland met 2—1. (Sport,
2de blad).
HET ZILVEREN BONDSJUBILé VAN
„ST. RAPHAëL."
„St. Raphaël" jubileert. Het Bondsor
gaan „Het Rechte Spoor" heeft een ge
ïllustreerd feestnummer uitgegeven, dat,
keurig verzorgd, de jubilaresse waardig is.
En Zaterdagavond hebben de feesten
van den Nederl. R. K. Bond van Spoor- en
Tramwegpersoneel St. Raphaël in Den
Bosch een aanvang genomen.
Onder leiding van het Hoofdbestuur
kwamen in Hotel Noord-Brabant bijeen de
buitenlandsche afgevaardigden en de afge
vaardigden der afdeelingen, die heden niet
tijdig ter plaatse kunnen zijn.
Voorzitter Ilellemons sprak een kort
woord van welkom, in het bijzonder tot de
buitenlandsche gasten en de aanwezige da
mes.
Aanwezig waren als vertegenwoordigers
der zuster-organisaties uit het buitenland,
de heer en mevrouw M. Garnier (Parijs,»,
voorts de heeren O. Knebel (Berlijn), Ir.
Haider, Joh. Wallner en Ferd. Geisslinger
(Weenen), J. Boullet, G. Delecura en J. van
Maldeghem (Brussel), dr. M. Grenczer, J.
Szlavy, en G. Horv&th (Budapest).
Verschillende dezer heeren voerden het
woord en brachten namens hun organisa
ties de beste gclukwenschen over, waarbij
zij dank zegden voor het vele goede, dat
Holland voor de vrouwen en kinderen der
in nood verbeerende volkeren had gedaan.
De avond werd verder in gezellige kout
doorgebracht.
Zaterdag is in het Concertgebouw een
groote feestvergadering gehouden.
Deze vergadering werd voor een belang
rijk deel vereerd het de hooge tegenwoor
digheid van Mgr. A. F. Diepen, Bisschop
van Den Bosch.
Met extra- en verstrekte treinen werden
uit alle deelen des lands een 9000-tal man
nen en vrouwen naar Den Bosch gevoerd,
waarbij zich vele adviseurs aansloten.
Mgr. A. Diepen, bisschop van Den Bosch
droeg om kwart voor twaalf in de St. Jab
een H. Mis op aan het statig met bloemen
gesierde Maria-altaar, dat gedurende de
Meimaand in het midden der kathedraal is
opgeslagen.
Onder de H. Misi werden gezangen uit
gevoerd door het kathedrale koor en het
knapen-koor van de fraters.
Pastoor Donders hield een korte predi-
catie, na afloop waarvan hij meedeelde, dat
des morgens een der Raphaëlmannen,
heer Peters uit Heerlen, in den trein bij
Boxtel plotseling was doodgebleven. Deze
man was met zijn collega's op weg naar Si
Raphaël, doch hij werd plots geroepen bij
Mgr. Mutsaers z.g.
Voor de zielerust van Mgr. Mutsaers en
de overleden leden werd gebeden.
Na de H. Mis wijdde Mgr. Diepen het
nieuwe St. Raphaël-vaandel, dat vervaar
digd is naar een ontwerp van Joep Nicolas.
Na afloop der plechtigheden in de kerk
vond de opstelling van den stoet plaats op
de Parade. Tijdens deze opstelling bespeel
de de heer Van Balkom, beiaardier van St.
Jan, het carillon.
De groote stoet van 9000 personen met
meer dan honderd vaandels en een tiental
muziekkorpsen defileerde voor Mgr. A.
Diepen.
Bij het H. Hart-monument bracht het
hoofdbestuur van St. Raphaël door zijn
voorzitter en vier bruidjes een bloemenhul
de aan Koning Christus.
Het gemeentebestuur ontving de hoofd
bestuursleden en hunne dames, alsook de
buitenlandsche gasten ten atadhuize, waar
burgemeester Van Lanschot in de raads
zaal een keurige rede hield.
Van het bordes sloeg dit gezelschap ver
der den stoet gade.
In het plantsoen had vervolgens ondanks
het zeer slechte weer de openluchtmeeting
plaats.
