N.V. De Leidsche Courant
19e Jaargang.
ZATERDAG 19 MEI 1928
No 5877
De.ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij vooruitbetaling
voor Leiden 19 cent per week f 2.50 per kwartaal.
Bij onze Agenten 20 cent per week f2.60 per kwartaaL
Franco per post f2.95 per kwartaaL
Het Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné's ver»
krijgbaar tegen betaling van 50 ct. per kwartaal, bij voor
uitbetaling. Afeonderlijke nummers 5 ct., met Geïllustreerd
Zondagsblad 9 ct.
Dit blad verschijnt eiken dag uitgezonderd Zon- en Feestdagen. II
Bureaux: RAPENBURG No. 10 - LEIDEN
TEL. INT. ADMINISTRATIE 935 REDACTIE 15
GIRONUMMER 103003 r POSTBUS No. tl
BEEmx
OE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT!
Gowona edwertenllén 3P «ent per re
Voor Ingeionden Mededeelingen wordt het
s dubbele van het tanef berekend. 3
Klolne advortentlén, van ten hoogste 30 woorden, waann
betrekkingen warden aangeboden of gevraagd, buur en ver
huur, koop eu verkoop f 0.50.
Dit nummer bestaat uit vijf
bladen waaronder het
Geïllustreerd Zondagsblad.
Aan H.H. Aandeelhouders.
Vanaf 21 Mei a.s. is het dividend
bewijs No. 12 betaalbaar aan ons
Bureau. Rapenburg Ns. 10, en bij
de firma DUYNSTEE VAN DER
VELDEN, Kassiers, Rapenburg 30,
Leiden.
DE DIRECTIE.
BUITENLAND.
DUITSCHLAND.
Een verkiezingsrelletje.
Een doode.
Bij een verkiezingsrelletje te Hamburg
is een slotenmaker door een revolverschot
gedood. De politie heeft gistermorgen een
20-jarig nationaal socialist Ehrhold, aan
gehouden, die bekend heeft te hebben ge
schoten, maar beweert in noodweer gehan
deld te hebben.
Arbitrage in het Rijnvaartconflict.
De arbiter hqeft de bij de staking in de
Rijnvaart betrokken partijen bijeengeroe
pen tegen 22 dezer. De uitspraak is niet
verbindend.
ITALIË.
Fascisten vermoord te Florence.
Ir Men meldt ons uit Berlijn:
Te Florence drong gisteren een bekend
communist, die onlangs uit Frankrijk was
teruggekeerd, een kleerruakerswinkel bin
nen en schoot een fascist neer, die daar als
bediende werkte. Nog een andere fascist
werd ook door hem geraakt. Hoewel de
militie en karabiniers terstond werden ge
alarmeerd, slaagde de dader er in te ont
komen.
RUSLAND.
De Sovjets en de vrede.
Een eigen anti-oorlogscongres.
Naar uit Moskou gemeld wordt, zal daar
op instigatie van de sovjet-organisaties
een congres worden bijeengeroepen, ter be
strijding van de oorlogsgevaren. Dit con
gres zal een antwoord zijn op het anti-
oorlogspact van Kellogg. Uitgenoodigd
zullen worden alle wetenschappelijke or-
.ganisaties van beteekenis uit alle deelen
van den wereld. Het congres zal onder
voorzitterschap staan van Kamenew. Mos
kou wil ook op dit congres bewijzen, dat
de Sovjets nog steeds volledige ontwape
ning voorstaan.
Het Schachty-peoces begonnen.
Gisteren is in de groote zaal van het
vakvereenigingshuis te Moskou, de oude
feestzaal van de Moskousche adelsvereeni-
ging, het Schachty-proces (het geding te
gen de gearresteerde ingenieurs en techni
ci, wien economische spionnage en contra-
re volutionnaire actie ten laste wordt ge
legd) begonnen.
De leden der rechtbank, onder voorzit
terschap van den rector der Moskousche
universiteit Wisjinski, de officier van justi
tie Krilenko, de zestien verdedigers die
zich met de behartiging van de belangen
der verdachten hebben belast en ten slot
te in verschillende dichte rijen de 53 ver
dachten laatstgenoemden door soldaten
der Gepeoe bewaakt waren op het rui
me podium in de zaal ondergebracht. Vóór
de verdachten zitten de 60 vertegenwoordi
gers der Russische bladen en een gelijk
aantal der buitenlandsche pers. De par
terre was voor het publiek gereserveerd.
De toeloop voor deze eerste zitting was
evenwel veel geringer dan men had ver
dacht, en de zaal was dan ook slechts ten
halve gevuld.
In een speciale loge werd de zitting door
de diplomatieke vertegenwoordigers van
Duitschland, Frankrijk, Polen en een aan
tal andere landen bijgewoond, met aan
het hoofd den Duitschen gezant, graaf Von
Brockdorff-Rantzau en den gezant der
Frartsche republiek, Herbette.
Om redenen van internationalen aard
zullen bepaalde gedeelten van het proces
achter gesloten deuren worden behandeld.
CHINA.
DE STRIJD TUSSCHEN NOORD EN
ZUID.
Japan wil geheel Mandsjoerije bezetten.
De Japansche regeering heeft door be
middeling van haar gezant te Peking en
haar consul-generaal te Sjanghai een ge
lijkluidend memorandum laten overhandi
gen aan Tsjang Tso Lin, en aan den Mi
nister van Buitenlandsche Zaken van Nan
king, waarin in verband met het oprukken
der zuidelijke troepen officieel wordt me
degedeeld, dat Japan voornemens is met
alle middelen de rust en orde in Mand
sjoerije te hahdhaven en geen vredesver-
storingen zal dulden.
Deze Japansche aankondiging beteekent
practisch een totale militaire bezetting van
Mandsjoerije.
Men verwacht in de eerstvolgende dagen
de mobilisatie van een sterke troepen
macht. Te Tokio wordt aan deze maatrege
len groote international béteekenis ge
hecht.
Aan den Engelsehen, Anierikaanschen,
Franschen en Italiaanschen ambassadeur
is een afschrift van het memorandum aan
China ter hand gesteld.
Een succes van Peking?
Het Noordelijke hoofdkwartier maakt
bekend, dat een nederlaag is toegebracht
aan de Zuidelijke en Sjansi-troepen op on
geveer 50 K.M. ten Zuiden van Pautingfoe.
De Japansche troepen nemen nog steeds
in aantal toe; hun sterkte overtreft thans
verre die van alle andere nationaliteiten
te zamen.
ZUID-AMERIKA.
Nieuw yevecht in Nicaragua.
Tijdens een ontmoeting tusschen Ameri-
kaansghe marinesoldaten en aanhangers
van Sandino zijn één Amerikaanscne fuse
lier, één man der Niearaguaansche hulp
troepen en vijf opstandelingen gewond.
In een door Sandino onderteekenden
brief waarschuwt de leider der rebellen,
dat, tenzij de V.S. hun mariniers uit Nica
ragua terugtrekken, de Noord-Amerikanen
niet meer veilig in Nicaragua kunnen wo
nen. Hij deelde mede, dat hij de Amerika
nen zal dooden, die hij gevangen heeft ge
nomen en beschuldigt de regeering van
Coolidge er van, verantwoordelijk te zijn
voor de „vreeselijke rampzalige situatie
in Nicaragua."
BINNENLAND.
R.K. STAATSPARTIJ
VIERDE VERGADERING VAN DEN PARTIJRAAD
UIT GEMEENTERADEN.
De Carnaval in 's Bosch
afgeschaft.
De gemeenteraad van den Bosch heeft
Woensdag in twee zittingen de behandeling
van de nieuwe poitileverordening en de
daarop ingediende amendementen voortge
zet.
Het amendement-Van Nispen, houdende
verbod van het houden van optochten en het
maken van muziek op straten en wegen
godurend de drie dagen, welke den Asch-
woensdag voorafgaan, dus de drie Carna
valsdagen, werd met 13 tegen 11 stemmen
aangenomen. Door dit besluit is dus niet
meer toegestaan het houden van optochten
en het maken van muziek, waaronder te
verstaan muziekcorpsen, op straten en we
gen gedurende de drie Carnavalsdagen.
Een voorstel van den heer Kuypers om
het Carnaval 1929 weer gemaskerd toe te
staan, werd verworpen.
Met 15 tegen 9 stemmen stelde de raad
vast, dat het sluitingsuur van café's 2 uur
zal zijn. Voor besloten bijeenkomsten bleef
de sluitingstijd op 3 uur gehandhaafd.
Op voorstel-van de heeren Van Nispen en
Nivard werd met 1311 stemmen besloten
geen verlengnig van sluitingsuur toe te
staan bij gelegenheid van Carnavl.
Een motie-Van de Pol en Van Nispen om
dansen toe te staan alleen op Zaterdagen
en Zondagen alsmede feestdagen en dit
over te laten aan den burgemeester, werd
aangenomen met 20 tegen 4 stemmen.
Ned. Maatschappij voor Nijverheid en
Handel.
Omkooperij in den handel.
Op de dit jaar te Middelburg te houden
algemeene vergadering der Maatschappij
zal o.m. besproken worden het vraagstuk
van de omkooperij in den handel en de
dienaangaande door eenige departementen
ingediende antwoorden en voorstellen. In
het Mei-nummer van ..Maatschappijbelan-
gen" zijn deze antwoorden afgedrukt. De
verschillende rapporten komen hierin over
een, dat er iets moet gebeuren om het
euvel te bestrijden. Het Hoofdbestuur on
derschrijft dit oordeel en adviseert om een
commissie te benoemen, die het vraagstuk
tn studie zal nemen en maatregelen zal
overwegen, die tot de bestrijding hiervan
kunnen leiden.
Corruptie in gemeente-bedrijven.
Te Haarlem.
In de Woensdag gehouden Raadsverga
dering van Haarlem, heeft wethouder Slin-
genberg op betreffende vragen geantwoord,
dat te Haarlem geen corruptie bij de be
drijven heeft plaats gehad.
In de groote zaal van. het Jaarbeursge
bouw houdt de R. K. Staatspartij haar
vierde vergadering van den Partijraad,
dié gisteravond om 8 uur werd geopend.
De openingsvergadering was goed bezocht.
Onder de afgevaardigden en de leden
van het Partijbestuur merkten wij op: het
Eerste Kamerlid mr. Heerkens Thijssen,
de Tweede Kamerleden Mgr. W. H. Nolens,
voorzitter van den Partijraad, Jhr. Mr. Ch.
Ruys de Beerenbrouck, voorzitter der R. K.
Staatspartij, J. Sunng. J. Wintermans, G.
Bulten, mr. A. baron van Wijnbergen, J.
Kuiper, mr. Kortenhorst en mr. van Rijcke-
vorsel.
De openingsvergadering stond onder lei
ding van den voorzitter van den Partijraad.
Mgr. W. H. Nolens, die de afgevaardigden
verwelkomde.
Openingsrede.
Op de eerste plaats zegt spreker zich la
moeten kwijten van den duren plicht twee
der medeleden te herdenken, die het tijde
lijke met het eeuwige hebben verwisseld.
Spreker heeft professor de Langen Wen-
dels het eerst ontmoet in 1879, toen deze
een referaat hield op een wetenschappelijk
congres te Freiburg. Pater de Langen Wen-
dels is daar vele jaren werkzaam geweest
en hij was nadien een sieraad van de R. K.
Universiteit te Nijmegen. Zeer ter harte
ging hem de vredesbeweging en spreker ge
looft dat het werken voor deze beweging
den dood van prof. de Langen Wendels
heeft verhaast.
De werkkring van den heer Chris Jansen
lag op een ander terrein. Hij was de steun
van den middenstand en een voorbeeld
van het leekenapostolaat.
Mogen beiden voor hun arbeid en hun
strijd rusten in vrede.
Staande hoorde de vergadering deze her
denking der dooden aan.
De organisatie, t't.l de Staatspartij
vervolgt spreker 'hierop heeft nu lang
zamerhand vaste vormen aangenomen. Mis
schien ontbreekt er nog iets aan. Zij wacht
nu nog maar op de voltooiing van een blij
vend Partijbureau en dat Bureau wacht nog
slechts op het binnenkomen van enkele dui
zenden guldens
De verschillende onderdeelen der organi
satie zullen nu steeds meer in functie gaan
treden. Nu zal het zegt spreker min
der voor de kiezers en de bestuurders der
kiesvereenigingen, doch misschien voor
candidaten, die tot de oude garde behoord
hebben, nog wel een beetje vreemd zijn,
maar ook dat komt wel in orde.
In het vooruitzicht van de verkiezingen
in 1929 zal een hernieuwing van het Pro
gram moeten worden overwogen. Candida-
tenlijsten zullen moeten worden samenge
steld en in ieder geval zal overwogen moe
ten welke houding de gekozenen zullen aan
nemen bij eventueele kabinetsformatie en
partij-groepeering. Hierop kan intusschen
later worden ingegaan.
Sperker meent nu van de gelegenheid
gebruik te moeten maken om enkele alge
meenheden naar voren te brengen,
Op de eerste plaats wenscht spreker dan
te zeggen dat in een organisatie die uit
zooveel deelen bestaat en zooveel personen
en besturen omvat; die daarbij werkt over
zoo langen tijd; dat 't bij 'n dergelijke or
ganisatie gcwenscht is dat ieder der orga
nen en der afzonderlijke personen onder de
oogen houdt ieder op zijn plaats te moeten
zijn en alles op zijn tijd te doen geschieden.
Ieder op zijn plaata dat wil zeggen, dat
de verschillende functionarissen hun be
voegdheid niet moeten uitstrekken en tre
den op het terrein van een ander. Dat ge
beurt wel eens door grooten ijver, waardoor
men behept kan worden met imperialisti
sche neigingen in het algemeen belang.
In de tweede plaats moet gezegd dat bij
de organisatie alles op zijn tijd moet komen,
hetgeen zeggen wil, dat men bij het nemen
van beslissingen rekening houdt met de om
standigheden. En als er dan toch nog wel
eens schepen verbrand moeten worden, dan
heeft men te zorgen dat deze in ieder geval
niet te vroeg verbrand worden.
Steeds heeft men verder voor oogen te
houden het wezen en doel der Katholieke
Partij. Tien jaar geleden hield spreker na
het vaststellen van het program een rede
over de Katholieke Partij en haar pro
gramma. Daarvan zal hij thans iets in het
kort aanhalen, al is het niet prettig zich
zelf te moeten citeeren. Maar ook Homerus
herhaalde zich wel eens, hetgeen vpor de
studenten, die hem moesten vertalen, dan
een meevallertje was (vroolijkheid).
In bedoelde rede vervolgt spr, heb
ik beloofd dat de Katholieke Partij er is en
niemand haar recht van bestaan meer be
twist. Nu is zij nog en ze zal er wel steeds
blijven.
liet doel van deze Katholieke Partij heb
ik in mijn rede genoemd het algemeen be
lang omvattend den Staat als eenheid. De
Kath. Partij mag en kan niet zijn de partij
van één stand, maar met de andere christe
lijke partijen rekent zij de handhaving en
doorvoering van de christelijke beginselen
in het staats-bestuur als de reden van
haar bestaan. Zij acht zich daarbij geroe
pen op te komen voor de vrijheid en de be
langen der Kerk. De Kath. Partij is dan
ook een volkspartjj in den goeden zin van
het woord, haar afgevaardigden vertegen-
wqordingen het Katholieke volksdeel in al
zijn geledingen.
Dat zelfde, zegt spr., geldt ook op dit
oogenblik. Past men dat toe op de bespre
kingen van de naaste tokomst, dan zal men
zich. te wachten hebben voor al te theore
tische, speculatieve beschouwingen en men
zal rekening hebben te houden met het
practische doel der Katholieke Staatspartij
Dat practische- doel is in casu, en dat blijft
het ook, de partij cn met name de vertegen
woordigers in de bestuurscolleges zoo tal
rijk en zoo sterk mogelijk te maken op een
door allen aanvaardbaar program, waarin
vooral uitkomt hetgeen voorshands in de
naaste wetgevende periode bereikbaar en
te verwezenlijken is.
Ten slotte, zegt spreker, ligt de kracht
van de Partij in haar eenheid. Spreker
hoopt dat zij, die gemeend hebben zich te
moeten afscheiden, door den gang van. za
ken zuilen geleerd hebben terug te keeren
en zij zullen met groote bereidwliligheid
worden opgenomen.
Het bewaren van de enh .1 is een dure
plicht en aan die eenheid mag men denken
als de Kerk ons in de litanie van Alle Hei
ligen leert bidden: Ut cuncto populo pa-
cem deligere digneris, Te rogamus audi
nos.
Zoo moge het zijn en zoo moge het blij
ven.
Hiermede verklaart spreker de vierde
vergadering van den Partijraad geopend.
Berichten van verhindering waren inge
komen o.a. van de Kamerleden Jac. Vos
mej. Annie Meyer en prof. dr. Veraart.
Na vaststelling der notulen der Partij
raadsvergadering van 25 en 26 November
1927 worden de ingekomen stukken ter ken
nis van de vergadering gebracht en volgen
enkele mededeelingen van het Partijbestuur
In behandeling kwamen na punt 5 (zie
elders) de door de Rijkskieskringorganisa-
teis ingediendo voorstellen.
Het verslag moeten wij tot Maandag la-
ten liggen.
Wel heeft een tweetal ambtenaren be
kend, geschenken in geldsbedrag te hebben
aangenomen, doch dit hield geen verband
met leveranties, en had daar ook geen in
vloed op.
De circulaire aan het personeel gericht,
waarin gevraagd is, of zij zich aan corrup
tie hebben schuldig gemaakt, is niet door
alle ambtenaren onderteekendtegen hen
zal niet opgetreden worden. Blijkt later, dat
zij toch corruptie gepleegd hebben, dan zal
hun de volle straf treffen.
Aan de politie is de bewuste circulaiio
niet toegezonden, omdat B. en W. zich op
het standpunt stelden, dat degenen, die be
last zijn met het opsporen van misdrijven,
zich niet schuldig maken aan m:«=drijven.
Fraai.
De „Trjbune" heeft 't over den voorzit
ter der S. D. A. P., den heer Oudegeest en
schrijft dan:
Gij hebt, lezer, nimmer van uw leven
een koningstijger of leeuwin in de sche
mering van het oerwoud aanschouwd?
Nou, wij ook niet. Maar dan toch wel op
een prentje, in een boek van Hagen
beek, of op de film.
Het voornaamste nieuws.
BUITENLAND.
De Sovjets willen een eigen anti-oorlogs»
congres bijeenroepen als antwoord op de
voorstellen van Kellogg.
Uit China wordt weer een succes voor
Peking gemeld.
De heer v. Lear Black te Cairo aange»
komen. (Luchtv.)
BINNENLAND.
Gisteren is te Utrecht de vierde verga
dering van den Partijraad der R. K. Staats
partij begonnen, welke heden wordt voort
gezet (1ste blad).
Ernstig ongeluk bij de wedstrijden der
Kon. Marine Jachtclub te Helder (Gem. Ber.
4de blad).
Nadere bijzonderheden over het misdrijf
te Blauwcapel (Gom. Ber., 4de blad).
De verduisteringszaak bij de Robaver.
Bekentenis van den aangehoudene. (Gem.
Berichten, 4de blad).
Het Olympisch hockey-tournooi voortge
zet. Britsch-lndië slaat België met 9—0,
Denemarken wint van Oostenrijk met 31.
(Sport, 2de blad).
Holland leidt in den strijd tegen Hon
garije om den Davis-Beker. (Sport, 2de
blad).
Onze geïllustreerde pagina.
De foto-pagina van heden brengt in beeld
een fraaie overzichtsfoto van het nieuwe en
het oude Stadion, waar de Olympische Spe
len zijn aangevangen. Een overzicht van
den hockey-wedstrijd Nederland—Frank
rijk. Het moderne vliegtuig. De begrafenis
van den Argentijnschen gezant.
Welnu, neem de facie van deze dieren
en neem Jan Oudegeest zijn pijp uit zijn
bek. Zet dan de drie portretten rondom
een gemeenschappelijk middelpunt en
laat ze daarna draaien. Zachtjes-aan en
dan een ietsje harder, en wij zijn er
zeker van: na een oogenblik zult gij
geen verschil meer ontwaren.
Fraaie journalistiek!
R. K. Kamer-Centrale, Leiden.
De heer H. G. de Boer te N o o r d w ij k,
heeft zijn benoeming als bestuurslid van
de R. K. Kamer-Centrale, Leiden (vacature
Warmerdam), aangenomen.
Uitvoering van de Pensioenwet.
De minister vah Binnenl. Zaken en Land
bouw heeft een circulaire gericht tot Ged.
Staten der onderscheidene provinciën be
treffende de uitvoering van de voorschrif
ten der Pensioenwet 1922 door de gemeente
besturen, waarin er op wordt gewezen dat
blijkens een mededeeling van den Pensioen
raad bij de uitvoering van de Pensioen
wet 1922, sedert gewijzigd, belangrijke
moeilijkheden worden ondervonden, omdat
vele gemeentebesturen bij de naleving van
de hun bij die wet en hare uitvoerin; voor-I
Dr. C. C. BERG
wiens benoeming tot hoogleeraar aan de
Leidsche Universiteit zeer spoedig te¥ ver
wachten is.
schriften opgelegde verplichtingen, voor
zooveel betreft de opgave van de mutaties
der in hun dienst zijnde ambtenaren
de betaling der verschuldigde pensioens
bijdragen, weinig medewerking betoonen en
zelfs blijkbaar trachten aan de financieele
verplichtingen te ontkomen..
In de circulaire worden verschillende
punten opgesomd, waarmede rekening is te
houden.
Oneervol ontslag.
Gisteravond besloot da gemeenteraad
van De Bilt na een geheime zitting met al-
genjeene stemmen tot oneervol ontslag, ing.
1 Oct. a.s., van den gemeentearchitect I J.
Vermaak, in verband met gepleegde cor-
ruptieve handelingen. Bij dit ontslag werd
tevens overeengekomen dat genoemde func
tionary} onder geen omstandigheden meer
in dienst der gemeente De Bilt zal mogen
terugkeeren.
Gemeente-secretaris van Halsteren.
In de gistermiddag gehouden vergadering
van den gemeenteraad van Halsteren wérd
met 7 tegen 4 stemmen besloten den secre
taris den heer A. van Hoek in de gelegen
heid te stellen binnen acht dagen vrijwil
lig heen te gaan Indien hieraan niet zal
worden voldaan, zal de Raad van het be
sluit van Ged. Staten, waarbij de goedkeu
ring van het raadsbesluit het ontslag van
genoemden heer werd onthouden, in beroep
te gaan bij de Kroon en zal het ontslag br-
s. lit door mr. dr. Buriks uit Den Haag voor
drii Raad van State worden verdr'igd.