Aan H.H. Aandeelhouders. BUITENLAND. BINNENLAND. 19e Jaargang. VRIJDAG 18 MEI 1928 No. 5876 De ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bl] vooruitbetaling toor Leiden 19 cent per week 12.50 per kwartaaL Bij ome Agenten 20 cent per week 12.60 per kwartaaL Franco per post (2.95 per kwartaaL Het Geïllustreerd Zondagsblad is voor de Abonné'e ver krijgbaar tegen betaling van 50 ct. per kwartaal, bij voor- oitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 ct., met- Geïllustreerd Zondagsblad 9 ct. Oit blad verschijnt eiken dag uitgezonderd Zon- en Feestdagen. II Bureaux: RAPENBURG No. 10 - LEIDEN TEL. INT. ADMINISTRATIE 935 REDACTIE 15 GIRONUMMER 103003 POSTBUS No. 11 DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT! Go won© advartontlén 3P cent por regoj Voor Ingezonden Mededeelingen wordt het s dubbele van het tarief berekend. 8 Klelno advertentlên, van ten hoogste 80 woorden, waarin betrekkingen warden aangeboden of gevraagd, huur en ver huur, koop en verkoop f 0.50. tm Dit nummer bestaat uit drie bladen. Vanaf 21 Mei a.s. is het dividend bewijs No. 12 betaalbaar aan ons Bureau. Rapenburg Na. 10, en bij de firma DUYNSTEE VAN DER VELDEN, Kassiers, Rapenburg 30, Leiden. DE DIRECTIE. BELGIE. Prins Carol te Brussel. Prins Carol heeft zich Woensdagmiddag bij zijn vertrek uit. Engeland op handige wijze weten te onttrekken aan de atten ties der vele verslaggevers en recher cheurs. Er was een gerucht verspreid, dat de prins, uit het landhuis bij Godstone, in Surrey, naar het Victoria-Station te Lon den zou gaan om er den boottrein te ne men. Twee groote auto's kwamen voor, één ervan werd hoog bepakt met bagage, waarna de gordijnen werden neergelaten en de wagen pijlsnel de oprijlaan uitreed. Journalisten en »echercheurs vlogen naar hun auto's, en nu begon er een wilde jacht. Zes of zeven auto's vlogen alle met maxi mum snelheid over den weg; hoeken wer den met twee wielen op den grond ge- ni nomen. Ze maakten 80 tot 100 kilometer in het uur, ook in Londen, tot aan Hyde Park f Corner, waar de Daimler moest stoppen 'voor een verkeersbloo. Hij werd onmiddel lijk omring 1 door journalisten, maar prins Carol was er niet in wel twee kinderen van den heer Jonescu, den gastheer van den prins, en één van 's prinsen Engelsche vrienden. De jacht had een kleine drie kwartier geduurd. In den tusschentijd ging het heele ge zelschap, uit twaalf personen bestaande, waaronder ook prins Carol en mevr. Lupes- cu zich bevonden, in auto's rustig naar Do ver, waar ze zonder herkend te zijn aan boord van de „Ville de Liège" gingen. Woensdagavond is de prins te Brussel aangekomen. DUITSCHLAND. De staking bij de Rijnvaart. Doordat, ingevolge het besluit der Ne derlandsche transportarbeidersfederatie, Woensdagmorgen het Nederlandsche scheepspersoneel op een aantal Nederland sche sleepbooten het werk heeft neerge legd, ligt thans het scheepvaartverkeer op den Rijn en de zijrivieren boven Ruhrort volkomen stil. De Nederlandsche reederijen hebben de staking van het personeel met onverwijld i ontslag beantwoord. Het havenbedrijf te Duisburg, Ruhrort, Mannheim en Rheinau staat thans volko men stil. Alleen de havenarbeiders der Duitsch-Ainerik. Petroleum-Gesellschaft zijn aan het werk gebleven. HONGARIJE. Een triomfale intocht. Woensdagavond heeft Harmsworth, de zoon van lord Rn therm ere (de Britsche krantenkoning, die zich voor Hongarije verdienstelijk heeft gemaakt door zijn ac tie voor herziening van het vredesverdrag van Trianon) een intocht te Boedapest ge houden. Een overwinnend veldheer kan zich geen grootscher en geestdriftiger ont vangst droomen. Het was een triomftocht, waaraan naar voorzichtigé schatting min stens 500.000 personen hebben deelgeno men. Te Boedapest alleen waren 150.000 personen ter verwelkoming van Harms worth op de been. In alle steden en dorpen tusschen Oedenburg aan de Hongaarsche grens tot Boedapest, op alle landwegen was het een gedrang van menschen, die Harmsworth wilden huldigen. Overal waren vertegenwoordigers der autoriteiten aan wezig en eerepoorten opgericht. Schoolkin deren wierpen bloemen naar den auto van Harmsworthin alle steden en dorpen wa ren vlaggen geheschen en borden met irre dentist ische opschriften opgehangen. Boedapest had zich voor de ontvangst van a-.. is worth in feestelijken vlaggen- en bloementooi gehuld. Op het groote plein voor het hotel Gellert, waar de officieele ontvangst plaats vond, was de menigte minstens 50 a 60.000 personen sterk. Harms- worth werd met minutenlang eljen- en hoe rageroep ontvangeu. Daarna defileerden circa 30.000 personen, w.o. tal van studen tenorganisaties en irredentistische Leve-n- te-afdeelingen voorbij den Engelschen gast. Vier muziekkorpsen speelden om beurten marschen. Het défilé duurde 21/2 uur. Ongeveer 60.000 personen verdrongen zich langs den 3 K.M. langen weg van het plein voor hotel Gellert naar hotel Ritz, waar Harmsworth zijn intrek had geno men. Om negen uur 's avonds gaf de centrale organisatie der irredentistische vereenigin- gen een thee aan 500 personen. Met Harmsworth zijn zes redacteuren van de Rothermereij-bladen en een aantal persfo tografen te Boedapest aangekomen, alsme de een der beide Hongaarsche secretaris sen van Rothermere en voorts het Lager- liuislid Somerset' Maxwell. POLEN. Een onverantwoordelijk optreden. Uit Warschau wordt gemeld, dat giste renavond een jongen, die met andere jon gens op de binnenplaats van een kazerne in de voorstad Praga wilde spelen, doodge schoten is. Op last van een officier werden de jon gens n.l. gepakt om aan de politie te wor den overgeleverd. Een der jongens wilde zich uit de voeten maken, waarop een sol daat zijn geweer op hem aanlegde en vuur gaf, met het ongelukkige gevolg, dat de jongen doodelijk getroffen neerviel. Voor de kazerne ontstond een oploop van het publiek, dat over dit onverantwoorde lijke optreden ten zeerste verontwaardigd was. De politie en de gendarmes moesten de menigte met geweld uiteendrijven. Twintig personen, die zich verzetten, wer den gearresteerd. CHINA. HET CONFLICT MET JAPAN. De Japansche eischen. T s j a n g K a i-S j e k zwicht. Volgens een bericht uit Canton heeft Tsjang Kai-sj'ek aan de Cantonregeering getelegrafeerd, dat hij, ten einde den op- niarsch naar het Noorden niet in gevaar te brengen, de Japansche eischen moet aan vaarden. Hij doet een beroep op de bevol king van Canton, zich hierbij neer te leg gen. De waarschijnlijkheid, dat de Chinee- sche Noordelijke troepen naar Mandsjoerije zullen terugtrekken, wordt door de Japan sche regeering ernstig onder de oogen ge zien. Zoowel de vorige als de huidige Ja pansche regeering hebben verklaard, dat zij zich er tegen zouden verzetten, wanneer Mandsjoerije in den burgeroorlog zou wor den betrokken. Deze politiek blijft gehand haafd, maar hoe zij uitgevoerd moet wor den zonder een van beide Chineesche par tijen te bevoordeelen. is een moeilijke kwestie. Wanneer Tsjang Tso-lin, zooals dat vroeger door andere „oorlogsheeren" is gedaan, zich naar de eene of andere ver dragshaven zou willen begeven, zou mén in Japansche regeeringskringen daarover zeer verheugd zijn. De regeering moet ter zelfder tijd reke ning houden met de algemeene sympathie van het Japansche publiek voor de Chinee sche nationalistische zaak en zelfs zij, die vroeger op de hand waren van Tsjang Tso- lin, zien in, dat het onmogelijk is, een im- populairen en verslagen leider op den voor grond te brengen. De regeering heeft besloten een volledig rapport over de Tsinanfoe-affaire voor te bereiden, ten einde dit aan den Volkenbond voor te leggen. De toestand te Tientsin is zeer gespan nen. Om de buitenlandsche concessie zijn prikkeldraa versperringen aangelegd. Aan het station verdringen zich dichte drommen vluchtelingen, die naar Mandsjoerije willen vertrekken. Onder hen bevinden zich tal rijke officieren en ambtenaren der Noorde lijken. Wedloop naar de hoofdstad. Uit Peking wordt gemeld: De noorde lijke Chineesche troepen zijn nog steeds op den terugtocht, om nieuwe stellingen in te nemen. Zij ontruimen geleidelijk de hoofd stad, terwijl de handhaving der orde reeds door de internationale politie is overgeno men. Tot dusver konden de troepen hun be wegingen op normale wijze volvoeren. Tsjang Tso-lin heeft bevel gegeven aan de spoorwegautoriteiten te Peking, Moekden, Tientsin en Poekau om het goederenver voer per trein stop te zetten en vijftien treinen naar Peking te zenden, welke voor troepenvervoer zullen dienen. Van de nationalistische aanvoerders staan generaal Jen Sji-sjan, de gouverneur der provincie Sjansi, en Feng Joe-sjiang het dichtst bij Peking. Tsjang Kai-sjek be vindt zich met zijn troepen in den rug van Feng's strijdmacht en is dus het verst ach ter. Feng moet over een legermacht van circa 200.000 man en Tsjang Kai-sjek over omstreeks 100.000 soldaten beschikken, ter wijl de sterkte van Tsjang Tso-lin's 'leger op 150.000 man wordt geschat. Men is hier van meening, dat de Zuide lijke troepen Tientsin links zullen laten lig gen en naar hun doel, Peking, zullen op rukken langs den Peking—Hankau-spoor- weg. Men gelooft, dat de Zuidelijke troepen tijdens hun opmarsch numeriek steeds zwakker zullen worden. De Noordelijken zouden dan ook waarschijnlijk weinig moei te hebben met liet belemmeren van bun opmarsch, wanneer zij althans zouden be sluiten een poging daartoe te doen. Tal van feiten wijzen echter op een verderen terugtocht. Het uiteindelijk resultaat van den strijd ligt evenwel nog in den schoot der toe komst verborgen. Op het oogenblik weet men nog niet eens zeker, of Tsjang Tso-lin inderdaad naar Moekden terugtrekt, dan wel of hij onderweg nog zal trachten stand te houden. Doch ook de betrekkingen tus schen de generaals der Zuidelijken zijn nog geheel onzeker en het is zeer goed moge lijk, dat plotselinge tegenstellingen tus schen hen zullen intreden, die den op marsch der nationalisten naar de hoofd stad in de war kunnen sturen. Oneenigheid tusschen Feng en Tsjang. Naar uit Nanking wordt gemeld, is er meeningsverschil gerezen tusschen Tsjang Kai-sjek en Feng. Feng zou door de Nan- king^regeering in het gelijk gesteld zijn en tengevolge daarvan wil Tsjang Kai-sjek af treden. Het aftreden van Tsjang wordt van groote beteekenis geacht, daar hij schuld is aan het conflict met Japan. TWEEDE KAMER. Het lot der Zuiderzeevisschers. Geen Kort Verslag. De Kamer heeft aan den nood der Zui derzeevisschers al de aandacht geschon ken, die deze ernstige zaak verdient. Van één uur tot zes uur is cr Woensdag verga derd en op de herstemming over het weder invoeren van een Kort Verslag na (afge stemd met 34 tegen 31 stemmen), is er' al die vijf uren over d;- Zuiderzeebegrooting (bijna 20 millinen) L-Vroken pn het meest over de kwestie der visscherij. De algemeene beschouwingen liepen bij na uitsluitend over de vraag, of de belan gen van de bij de Zuiderzeewerken ge plaatste arbeiders voldoende behartigd worden. De heeren Drop (S.D.), E b e 1 s (V.Dvan de Bilt (R.K.), Smeent (A.R.) en Bakker (Chr. H.) hadden heel wat klachten over de huisvesting van en de recreatie voor de arbeiders. Wie de gegevens van den Minister leest en hoort, moet tot de conclusie komen, dat hier ernstige overdrijving in het spel is. Toch meenden de socialisten met een speciale motie te moeten komen voor „bij zondere zorg" voor deze groep arbeiders. De motie was vaag genoeg; zóó vaag, dat de Minister van Waterstaat er weinig te gen had. D r. N o 1 e n s vond zulk een eisch voor arbeiders van één werk onredelijk, anderen oordeelden haar overbodig en de Kamer verwierp ze met 36 stemmen tegen 17 (voor de' sociaal- en vrijzinnig-democra ten). De post, die veel discussie uitlokte, was de 2 ton voor de uitvoering van de Zuider- zee-steunwet 1925, welke einde 1927 in wer king is getreden. Deze post werd te laag geacht. Er bleek algemeen misnoegen te heer- schen over de wijze waarop de visschers tot nu toe worden behandeld, algemeen werd met klem gewezen op het recht der visschers op vergoeding door het Rijk voor de schade die een Rijkswerk hun veroor zaakt, en algemeen de anti-revolutionair D u ym a e r v a n T w i s t, de Katholiek Van de Bilt, de socialist Van Zadel- hoff en de Chris tel ij k-Historischen Bak ker en Snoeck Hcnkemans waren de woordvoerders en niemand sprak in an deren geest den minister zeer krachtig te kennen gegeven, dat het zóó niet langer kon doorgaan. De minister erkende, dat er veel klach ten waren, *dat er veel ontevredenheid on der de visschers was, stemde in met al de sprekers die ha-dden aangedrongen op royaal uitvoeren van de Steunwet, beloof de, dat die wet herzien zal worden en dat hij zoo noodig met een suppletoire begroo ting zou komen. De heeren Duymaer van Twist en Van de Bilt waren hierdoor nog wel niet vol daan en vroegen aanteekening dat zij ge acht wilden worden, tegen de begrooting^ te hebben gestemd, maar over 't algemeei had de Minister nu toch de gemoederei gekalmeerd en de begrooting werd aange nomen. DE RIJKSMIDDELEN. In April. De Rijksmiddelen brachten in April ƒ346.761 meer op dan in dezelfde maand van het vorige jaarover de eerste vier maanden 827.951 minder dan in hetzelfde tijdvak van 1927. De rijwielbelasring heeft over de maand April j.l. opgebracht 383.460 legen ƒ434.142 over April 1927. De opbrengst over de eerste vier maanden van dit jaar bedraagt ƒ5.349.867.50. EEN „TELEGRAAF"-SCHEPPING In de „Nieuwe Crt." vinden we vol gende kostelijke dithyrambe onder het on- schrift: „Geen sectarisme": „Wien de eenheid van ons volk lief is, heeft zeker met genoegen het verslag ge lezen van de vergadering, die Zatcrdigmid- dng in BeJlevue te Amsterdam is gehou den. Daar waren meer dan 500 menschen bij een, die na een uitvoerige bespreking bij acclamatie een motie goedkeurden, waar bij het doelbewuste streven werd uitge sproken om te strijden voor eenzelfde denkbeeld. Zulk een eensgezindheid treft men bij ons te lande niet dikwijls aan. Gewoon lijk zijn er in zulk een drukbezochte bij eenkomst elementen, die een en ander heb ben aan te merken op de leiding of op het doel of op de middelen, waarmee de lei ding het doel tracht te bevorderen. Maar hier werd geen enkele wanklank gehoord, geen enkele opmerking gemaakt. Het was één krachtig geluid, dat zich deed hooren ten gunste van het doel, waartoe men bij eengekomen was. Die eensgezindheid had haar oorsprong in een lange geschiedenis, welke zich heeft afgespeeld in de laatste jaren, en zich in een welbekende uitdrukking laat samenvat ten, n.l het sectarisme in den aether En de vergadering, waarop wij het oog heb ben, was de constitueerende vergadering van de Algemeene Vereeniging Radio-Om- roe.p, kort aangeduid als de A. V. R. O. Het was de eerste algemeene vergade ring van de Vereeniging, en men was bijeen om de statuten en het huishoudelijk regle ment vast te stellen. Over deze punten werd heel weinig gesproken. Men kon zich weldra met de voorstellen vereenigen en na afloop daarvan werd unaniem de bo venbedoelde motie aangenomen. Door hen, die niet „aan radio doen", mo ge deze vergadering niet van zoodanig ge wicht geacht worden, dat een juichtoon over de eensgezindheid, daar waargeno men, gewettigd is, toch schijnt het ons toe, dat een zaak, die de gemoederen van ve len in -den laat.stem tijd in beroering heeft gebracht, wel de algemeene belangstelling waard is. Men kent de kwestie. Politieke en reli- gieuse richtingen trachten de radio dienst baar te maken aan de propaganda voor hun beginselen. Dat zou niet zoo heel erg zijn, wanneer dit geen aanleiding gaf tot conflicten. Men heeft echter onzen damp kring te beschouwen als één gebouw. En wanneer nu daarin tegenstrijdige'stemmen tegelijkertijd worden gehoord, dan moet dit uitloopen op verwarring. Deze verwarring moet worden voorko men en dit kan niet anders dan door een strenge regeling van de zendvergunnin gen. Maar daar zit juist de moeilijkheid. Er zijn in ons land zooveel groote en klei ne richtingen, die aanspraak meenen te mogen maken op een vergunning, dat Sa- lomo's wijsheid noodig zou zijn om een ieder tevreden te stellen. Daarom ligt de beteekenis van de be sproken vergadering minder in het feit, dat men weer eens een nieuwe vereeniging van luisteraars heeft, dan wel in den afkeer van het weerzinwekkend drijven der poli tieke richtingen om zich meester te ma ken van de beste gelegenheden tot pro paganda. De vergadering heeft duidelijk aangetoond, dat de radio niet als het voortplantingsmiddel van godsdienstige overtuiging en politieke beginselen be hoort te worden beschouwd". Het fijne van deze ophemelarij weet men pas als men kennis neemt van de me dedeelingen van „Het Volk", hetwelk berichtte, dat de bijeenkomst lievig was gepropageerd door mannetjes van de ..Telegraaf", dat meu gratis een lunch kreeg aangeboden, enz. enz. En dan moet men lezen, wat dat socialistisch blad ver der van de vergadering meedeelt. Over de claque, die was bijeengekomen, meldt een volgende passage ,Een der aanwezige luistervinken spreekt daarna onder luide protesten een woord van waardeering voor liet voorloopig be- stujir. Er is door een der aanwezigen ge sproken over een rede van de heer Zim- mërman. Wij moeten 't. echter waardeeren, dat de A. V. R. O. zulk een spreker voor den microfoon brengt. De heer Zimmerman heeft op nationaal en internationaal ge bied groote verdiensten. (Geroep: Mag dit -jftvel gezegd worden? De voorzitter reageert .'niet). Zij, die niet wensche», dat zoo'n man voor den A.V.R.O. spreekt, zijn bekrompen c'ie kunnen zich niet opwerken tot een hoogte om gedachten en mceningen van andersdenkenden aan te hooren. Dr. de Grave stelt daarna een motie van vertrouwen voor in het voorloopig be stuur, waarop een geweldig applaus volgde, zoodat de voorzitter aannam, dat deze mo tie was aangenomen. Opnieuw een dave rend geweld Aan het slot nam mr. van Doorne, de voorzitter van de vereeniging „De Vrije Luistervink", het woord, om o.m. te pro testeeren tegen de bewering, dat de gel- den voor de actie van zijn vereeniging wa- j ren beschikbaar gesteld door „De Tele graaf". ,Dit is volkomen onjuist. Het zijn 1 enkele vermogende heeren, die een belang- Het voornaamste nieuws. BUITENLAND. Prins Carol te Brussel aangekomen. De opmarsch der Zuidelijke Chineesche troepen naar Peking. De tocht van de „Italia". (Lucht.v. 3de blad). De heer v. Lear Black is gisteren te So- lem gedaald. Vandaag zou hij doorvliegen naar Cairo. (Luchtv. 3de blad). BINNENLAND. De Olympische Spelen aangevangen. De onthulling van het .Van Tuyll-monument (Sport, 3de blad). De bouwmeester dr. Cuypers te Amster dam gehuldigd (L. en K., 2de blad). Weer een tentoonstelling van Toorop te 's Gravenhage (L. en K., 2de blad). De R. K. Sportdag te Sassenheim (Sport, 3de blad). De 50ste Studentenroeiwedstrijd (Sport, 3de blad). De moord te Maartensdijk (Gem. Berich ten, 2de blad). Motorongelukken met doodelijken afloop (Gemengde en Laatste Ber.) LEIDEN. Benoeming van dr. Berg tot hoogleeraar te Leiden (1ste blad). Het heffingspercentage plaatselijke be- belastingen blijft ongewijzigd (1ste blad). OMGEVING. Een Encycliek-meeting te Noordwijk en een R. K. Landdag te Alphen aan den Rijn (2de blad). rijk bedrag daarvoor beschikbaar hebben gesteld. (Enkele verspreide stemmen: Na men noemenDeze heeren verdienen voor hun spontane daad den warmen dank van alle luistervinken. (Daverend applaus)" De vergadering werd hierna gesloten. Het „Volk" bericht nog: „Naar wij vernpmen, is de „Telegraaf"- redacteur Koning, die j.l. Zaterdag ter A. V. R. O.-vergadering zijn stem tegen de A. V. R. 0.-,Telegraaf"-politiek moti veerde, daarop Zondagvond door zijn hoofdredactie ontslagen. Duidelijker bewijs, dat er geenerlei ver band of gemeenschap tusschen de „Tele graaf" en A. V. R. O. bestaat, ware niet te leveren. Wie lacht daar?" Inderdaad, deze heclc beweging is pot sierlijk En dan moet men nog eens boven over lezen, wat de „Nieuwe Crt." zemelde over de brave eensgezindheid on de éénheid van ons volk. Geen „sectarisme", maar allemaal „Tele- graaf'-aanbidders van Leve de „neutrali teit"„Rsb." Het vraagstuk der verblindende autolichten. la belangrijke Nede ïdsche uitvinding. het De heer Otto Foelkol schrijft aan „Hbld Op Dinsdag 10 Mei 1.1. ontving ik een uitnoodiging als expert een demonstratie met anti-verblindend licht bij te willen wonen, welke op den weg achter Sonsbeek bij Arnhem ten overstaan van verschillen de autoriteiten zou worden gehouden. Om der waarheid eer te geven: toen ik dienzelfden avond samen met de hee ren Van der Wall en Voswijk, inspecteurs van het verkeerswezen te Arnhem en den technischen verslaggever van de plaatse lijke pers naar de afgesproken piel» reed waren mijne verwachtingen niet al te hoog gespannen. Andero experts die dit lezen, zullen mijn scepsis in dezen vermoedelijk wel ^begrijpen. Het probleem der anti-ver blindende verlichting is zoo oud als de automobielsport zelf en ook onder leeken zoo bekend, dat het overbodig mag heeten er veel over te zeggen. Ieder automobilist kent dat gevoel van onzekerheid en nervo siteit, dat ons bevangt, wanneer de schelle koplampen van een aansnellende auto ons uit de diepe duisternis voor onzen wagen onheilspellend tegemoctstralen. Juist op het moment, dat men zijn wagen extra vast in de hand moet hebben, beneemt het allesoverheerschende verblindende licht van den tegenligger het duidelijk uitzicht op den weg. Tot overmaat van ramp moet men op dat precaire moment ook nog zijn eigen licht omschakelen! De gevolgen zijn helaas maar al to be kend. De couranten zorgen er wel voor, dat we ze niet vergeten. Nog geen veertien dagen geleden vond op den straatuep bij Muiden door verblindende verlichting bin nen een week het derde ongeval plaats,

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsche Courant | 1928 | | pagina 1