BUITENLAND.
BINNENLAND.
19e Jaargang.
VRIJDAG 20 APRIL 1928
No. 5853
Do ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bi) vooruitbetaling
Voor Leiden 19 cent pei wee* 12.50 pei kwartaal.
Bij onze Agenten 20 cent pei week 12.60 pei kwartaal,
franco per post 12.95 per kwartaaL
Bet Geïllustreerd Zordagsblad la vooi de Abonné'e ver
krijgbaar tegen betaling van 5C cu per kwartaal, bij voor
uitbetaling. Afzonderlijke nummere 5 ct., met Geïllustreerd
ïondagsblad 9 ct
Dit blad verschijnt eiken dag uitgezonderd Zon- en Feestdagen. II
Bureaux: RAPENBURG No. 10 - LEIDEN
TEL. INT. ADMINISTRATIE 935 REDACTIE 15
GIRONUMMER 103003 POSTBUS No. 11
OE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT 1
Gewone odverlenllén 3P cent por r Q 61
Voor Ingezonden Mededeelingen wordt bet
n dubbele var het tarief berekend, s
Kleine edverlenrién, van ten hoogste 80 woorden, wbmLo
betrekkingen worden aangeboden ol gevraagd, tauor en iw
huur, koop en verkoop 1 0.50
Dit nummer bestaat uit
drie bladen.
V Aan het werkl
Er worden in vele gemeenten vergade
ringen gehouden, waarop gesproken wordt
over het Schaepman-fonds en de noodza
kelijkheid van een Partijbureau voor de
B. K. Staatspartij.
In vele gemeenten zijn deze vergade
ringen niet goed bezocht. En, als oorzaak
daarvan, hebben wij hooren veronderstel
len, dat men ba.-.g is, dat op die vergade
ringen een aanval op de portemonnaie
wordt gedarn en meD daarom wegblijft.
Die aanval op de portemonnaie wordt
ook gedaan. Met dien verstande echter,
dat de meeste besturen van locale kies
verenigingen tijdens de vergadering zelf
niet op indringende wijze zullen laten be
delen en de bezoekrs vrij zullen laten.
De groote aanval geschiedt n a de ver
gaderingen moet dan in elkaar worden
gezet.
Dan moeten propagandisten rond trek
ken, huis aan huis, om te vragen steun, en
medewerking voor het groote doel, dat
de R. K. Staatspartij beoogt: de oprichting
van een bureau.
Dat bureau moet er komen.
"Wilt ge eens weten, hoe onze tegenstan
ders doen?, vroeg dezer dagen „Ons
Noorden".
De S.D.A.P. heeft zeven ruime locali-
teiten ter beachikking van de leiding.
Ie. een groote zaal voor hot bestuur.
(Het bestuur der kath. Staatspartij ver
gadert in een hotel of een café
2e. een bureau voor het partij-secreta
riaat. (De secretaris van de kath. Staats
partij doet alles op zijn eigen kantoor of
in zijn huiskamer
3e. een kantoor voor het bestuur van
de Soc.-Dem. Vrouwenclub (De Staats
partij kan nu niets doen voor de vrou
wen
4e. een kantoor voor de administratie,
waar zes personen werken. (De Staats
partij heeft niets, noch typiste, noch
klerkje, noch kantoor
5e. een bureau voor gemeente-advies.
(De Staatspartij heeft niets en gaat deze
adviezen vragen bij de Anti-Revolution-
nairen
6e. een vertrek voor de Bibliotheek. (De
Staatspartij heeft nog niet één boek of
boekenkast
7e. een localiteit voor het archief. (De
Staatspartij heeft niets
Zou voor de Staatspartij een Bureau
ook noodig zijn, waar onze tegenstanders
zoo ingericht zijn? En zij hebben maar
50.000 leden, wij 335.000
Dat nu overal de bestuursleden en de
propagandisten der R. K. Kiesvereenigin-
gen aan het werk gaan; dat er moge ont
staan een onderlinge wedijver tusschen
de verschillende gemeenten en parochies
om in de geldelijke bedragen voor het
Schaepman-fonds vooraan te staan
Waarachtig, alle geapplaudiseer voor
het werk van den grooten emancipator
mgr. dr. Schaepman is looze ijdelheid, als
wij nu niet stellen de daad, noodzak e-
1 ijk om zijn werk in stand te houdeneen
partijbureau
En daaraan moeten ailen medewerken,
die het Katholicisme in het openbare le
ven in Nederland, welks vrijheid Schaep-
man heeft bevochten, vrij willen houden
L Allen moeten medewerken. In iedere
parochie zijn er, die een groote, een aan
zienlijke gift kunnen gevenen alle ande
ren geven naar vermogen.
Katholiek Nederland werke in deze
eendrachtig samen.
HONGARIJE.
Onderzoek to Szent Gotthard beëindigd.
De deskundigen van den Volkenbond
hebben het onderzoek naar den inhoud der
wagons te Szent Gotthard beëindigd. Zij
zullen hun rapport opstellen en naar Ge
neve terugkeeren.
RUSLAND.
Millioenen-vondst te Moskou.
Brandkast met juweelen
ontdekt.
Naar gemeld wordt, zijn te Tsarslcojs
Selo, het voormalige tsarenverblijf, in het
kasteel van grootvorstin Maria Pawlowna
in een ingemetselde brandkast juweele::
ter waarde van 3.500.000 mark ontdekt.
Executies in Sovjet-Rusland.
Volgens berichten in de Letlandsclic
bladen heeft de Gepeoe gedurende de
maand Maart 52 z.g. tegen-revolutionnai-
ren teerchtgesteld, namelijk 23 te Se-
bastopel, 10 te Samarkand en 19 in ver
schillende andere plaatsen.
Russische mijnwerkersellende.
Lange reeks klachten.
Herhaaldelijk leest men, dat Moskou fi-
nancieelen steun verstrekt aan stakende
mijnwerkers in andere Europeesche lan
den, en de Sovjet-pers staat dan vol bral
lende artikelen waarin tot hulpverleening
aan de stakende kameraden „die onder on-
menschelijke arbeidsvoorwaarden moeten
werken", wordt aangespoord. Nu moge het
waar zijn, dat de positie der mijnwerkers
in enkele West-Europeesche landen zooals
algemeen wordt erkend, wel iets te wen
schen overlaat, doch het zijn toch aller
minst de Sovjets, die in dezen eenig recht
van spreken hebben, daar de term „on-
menschelijke arbeidsvoorwaarden", door
hen zoo gaarne voor propagandadoelein
den gebruikt, juist voor de Russische mijn
industrie, meer dan voor eenige andere,
van toepassing is. Dit blijkt overduidelijk
uit het verslag van het te Sharkoff gehou
den congres der Oekrainsche mijnwerkers,
dat door het officieele Sovjet-orgaan „Iz-
westija" wordt gepubliceerd, en waaraan
wij o.m.'het volgende ontleenen:
De woontoestanden onder de mijnwerr
kersbevolking laten nog alles te wenschen
over. Terwijl het aantal arbeiders met 40
pet is toegenomen, is de woonruimte
slechts met 15 pet. gestegen. Van «Ie
nieuwe woningen, die in de nabijheid der
mijnen zijn gebouwd, is er geen enkel, die
niet reeds na verloop van één jaar gron
dig hersteld en gekallefaterd moet worden
De oorzaak hiervan is gelegen in bet
slechte bouwmateriaal en de slordige af
werking. Bij een onderzoek op 26 mijnon
dernemingen is gebleken, dat 27 procent
van de mijnw erker stehuizen cementen
vloeren hebben, hetgeen moeilijk verwar
mend kan werken, bij ruim 50 procent ont
breekt elke ventilatie, slechts in S procent
der woonkazernes bestaat gelegenheid
zich te wasschen en ajleen 7 procent van
de tehuizen hebben een ruimte, waar het
ondergoed kan worden gereinigd.
In de laatste twee jaar zijn in het Do-
netz-gebied 5 badkamertjes gebouwd, doch
alvorens aan de beurt te komen moeten de
arbeiders 2 a 3 uur in de file staan. Bij de
Kadijefsky-mijnen wordt het mijnschacht
water als badwater gebruikt en de gele
genheid om zich te wasschen is daar zoo
beperkt, dat elke arbeiders slechts één
keer in de vier maanden een bad kan
nemen.
Bij de Tsjtsjerbinofsky-mijnen vond ter-
gelegenheid van de herdenking der Octo-
ber-revolutie op feestelijke wijze de ope
ning van een badhuis plaats. De arbeiders
verheugden zich reeds, doch och arme?
Toen 'n aantal mannen zich door 'n heerlijk
frisch bad wilde reinigen en verkwikken,
bleek namelijk, dat de installatie verkeerd
functioneerde.
Tal van arbeiders krijgen voorts geen
behoorlijke rust en zwaar vermoeiend
langdurig overwerk is er aan de orde van
den dag. De veiligheidsmaatregelen en do
hulpdienst bij ongelukken zijn ten slotte
absoluut onvoldoende.
Tot zoover het verslag van de „ïzwestija
Veilig kan worden aangenomen, dat wan
neer de Sovjet-censor een beschrijving van
dergelijke wantoestanden voor publicatie
vrijgeeft, de werkelijke situatie nog erger
en schandelijker is. Zoodat ook hier, zou
men zoo zeggen, meer aandacht voor den
eigen balk en minder lawaai over den bui-
tenlandschen splinter, vanzelfsprekend zou
zijn. Dit te verwachten, zou echter betee-
kenen, rlat men de Sovjet-heeren ten
eenenmale niet kent.
CHINA.
GROOTE ZEGE VAN FENG.
Leger van Soen in de pan gehakt.
Zware verliezender
Zuidelijken.
Telegrammen uit Peking melden, dat
de z.g. Christen-generaal I-eng Joe-sjiang
een van de legers van Soen Tsjoen-fang
volkomen in de pan heeft heeft gehakt en
maarschalk Tsjang Tsoeng-tsjang gedwon
gen heeft zich terug te trekken naar
Jentsjau-foe. Vermoedelijk zal Tsjang
trachten stand te houden te Taian-foe.
Gemeld wordt, dat de Zuidelijken £0.000
man verloren, waarbij een generaal en dri<>
kolonels in een strijd van 36 uur, die ein
digde met de inneming van Lintsjeng.
Üit Sjanghai wordt nog gemeld, dat Po
king geen bijzonderheden geeft over den
militairen toestand. De Noordelijke tegen
slagen in Sjantoeng moeten echter aan
zienlijk zijn. Er wordt gevochten in het ge-
heele hongersnoodgebied.
JAPAN
Het anti-corlogs verdrag.
Japan gaat in beginsel met
Kellogg mee.
Het agentschap „Indopacific" meldt ui'.
Tokio, dat de Japansche premier Tanaka
zonder voorbehoud zijn instemming heeft
gegeven met het veelzijdig anti-oorlogsver-
drag, dat door Staatssecretaris Kellogg
is voorgesteld. Ook de Japansche minister
van Marine Okada heeft zich voor het ver
drag uitgesproken. Hij onderstreepte nog
eens de onmogelijkheid van een totale ont
wapening, daar er op de aarde nog te veel
oorlogszaken bestaan.
De politieke onrust in Japan.
M oorden.
Naar uit Tokio gemeld wordt, zijn to
Wakajama in de nabijheid van Osaka door
leden van de vaderlandsche vereeniging
Kokusuikai drie plaatselijke politici ver
moord en vijf andere personen gewond.En
der vermoorden had bij de jongste verkie
zingen de zaak van de liberale oppositie
krachtig voorgestaan en was daarom ge
arresteerd.
Uit de hechtenis ontslagen beschuldigde
hij de politie hem in de gevangenis te heb
ben mishandeld.
Dit feit heeft uller belangstelling ge
trokken en zal zeer zeker in het parlement
ter sprake gebracht worden.
De plaatselijke leider van de Kokusui
kai verscheen daarop Maandagavond met
vijf gewapende aanhangers bij den thans
vermoorden politicus, die juist een bespre
king met partijgenooten hield en bood bij
die gelegenheid een arbitrale beslechting
van het conflict aan. Toen dit aanbod een-»
ter werd afgeslagen beval de leider van do
Kokusuikai zijn ni'aSïïeri zyrf politieleen te
genstanders te lijf te gaan.
Na het volvoeren van hun misdaad
meldden de daders zich onmiddellijk bij dc
politie aan.
Japansche troepen naar Sjantoeng.
Wegens de dreigende situatie, die doe
het nieuwe offensief der nationalistische
Chineesche legers in de provincie Sjan
toeng is geschapen, heeft het Japansche
kabinet thans definitief besloten verster
kingen te zenden. Uit Tientsin zullen drie
compagnieën naar Tsinan vertrekken, ter
wijl uit Koemanoto in Japan een brigac.3
van 5000 man met afdeelingen telegrafis
ten en geniesoldaten naar Tsingtau zullen
worden ingescheept.
Inmiddels zijn te Tsingtau reeds twee
Japansche kruisers en vier torpedojagers
gearriveerd; een slagschip en nog eenige
kruisers volgen dezer dagen.
EERSTE KAMER.
De begrooting van Justitie.
Twee zaken uit de beschouwingen over
Justitie verdienen te wordeji vermeld: dc
vervolging van de Indische studenten en
de vervolging di<>niet tegen de Roba-
ver werd ingesteld. Beide zaken werden
door den heer Mend.els ter sprake ge
bracht.
Wij geven hier wat minister Don
ne r omtrent deze beide aangelegenheden
heeft medegedeeld.
Wat de kwestie van de Robaver betreft,
de Robaver zegt dat geoordeeld werd, dat
bij behoud van de positie van de Bank ge
leidelijke liquidatie van de vorderingen tot
'n bedrag van 30.000.000 mogelijk zou zijn.
Die verwachting is niet verwezenlijkt, het
vertrouwen werd geschokt en toen was de
Bank genoodzaakt hulp te vragen. Is hier
nu een strafbaar feit gepleegd? Men kan
meenen dat die vorderingen ^lleen tot de
geschatte waarde op de balans mochten
voorkomen en niet tot de formcele waar
de. Dit dubium wordt in het nieuwe ont
werp op de Naaml. Venootschappen weg
genomen door de verplichting om de
maatstaf der waardeering te vermelden.
Thans echter bestaat het dubium nog en
bij verschillende ondernemingen was het
gewoonte de nominale waarde te vermel
den. Waar het op aan. komt, is of het
juist is, dat de 30 millioen vorderingen in
1923 nog te liquideeren waren en of de
earning power van de Robaver zoodanig
was, dat zij kon verwachten de verliezen te
'iquideeren. Sprekers indruk is, dat het
bestuur de kracht der Robaver in hooge
mate heeft overschat, maar dat men niet
geweten heeft, dat men over 6 weken niet
meer in staat zcu zijn voort te gaan.
Het is zeer gemakkelijk achteraf te zeg
gen dat spr. robuster had moeten optre
den, doch met moet toegeven, dat het een
zeer moeilijke beslissing was, waarbij een
groot economisch nadeel op het spel stond.
Als men alle factoren in aanmerking
neemt, kan men niet zeggen, dat het op
treden der justitie is af te keuren.
Wat de zaak tegen de Indische studen
ten betreft merkt spr. op, dat men een
proces nooit kan beoordeelen naar zijn af
loop. Er is geen sprake van dat spr. aan
het parket concrete orders heeft gegeven.
Spr. wist wel, dat er sprake was van een
vervolging, maar hij wist niet dat de ar
restatie zou gebeuren. Zij is gebeurd op
bevel van den rechter-commissaris. Iedere
maand word er verlenging gevraagd, die
verleend is. De verdedigers hadden daar
tegen telkens hun bezwaren kunnen in
brengen, maar zij hebben dat niet gedaan,
zij hebben alles opgespaard tot de open
bare rechtzitting.
Wat betreft sprekers onderhoud met
den rechter-commissaris, deelt spr mee,
dat er een interpellatie-de Visser in de
Tweede Kamer was aangevraagd. Met het
oog daarop heeft de rechter-commissaris
aan spreker zuiver informatorische mede
deelingen gedaan. Spr. kan niet inzien dat
daarop de kwalificaties van toepassing
zijn, die de heeren Duys en Mendels daar
over hebben gebezigd. Spr. heeft zich ab
soluut onthouden van inmenging. Hij kan
niet aanvaarden, dat uit den afloop kan
blijken dat de opzet van het proces on
juist is geweest.
Met sympathie zal menigeen gadegesla
gen hebben wat de laatste jaren geschiedt
in het belang van hen, die met den straf
rechter in aanraking zijn geweest. Over
de behandeling van gevangenen (welke
zoo humaan behoort te zijn als met het
karkter van straf vereenigbaar is) heeft
de Katholieke afgevaardigde Heerkcns
T h ij s s e n een sympathiek speeehje met
diverse desiderata gehouden.
TE VEEL BEGAAFDEN?
De gemeente Eindhoven bezit een deur
waarder, die doctor in de psychologie en
de philosophie is. Hij heeft zich in zijn
vrijen tijd door eigen studie de kennis ver
worven, die hem tot deze promoties in staat
heeft gesield. Thans wil dr. Van Horik
ook in de rechtswetenschappen promovee-
ren. Toestemming tot deze promotie, krach
tens art. 133 der H. O.-wet heeft hij van den
minister van Onderwijs reeds verkregen.
Dr. v. Horrik wenscht te promoveeren
op een proefschrift, waarvoor hij een stu
diereis naar Poitiers, Oxford en Hamburg
moet maken. Hij heeft daarom aan het ge
meente-bestuur van Eindhoven een studie
verlof gevraagd van 1 Februari tot 31 De
cember van dit jaar, onder aanbieding dat
hij een goed en vakkundig plaatsvervanger
zal stellen voor eigen risico en op eigen
kosten.
Het gemeentebestuur heeft echter het
vraagde verlof geweigerd „om der gevol
gen wille" d.w.zom geen precedent te
stellen
Vragen van Kamerleden.
Inenting tegen roodvonk en
diphterie.
Door mevrouw de VriesBruins zijn aan
den Minister van Arbeid, Handel en Nij
verheid de volgende schriftelijke vragen
gesteld
le. Is het den Minister bekend, dat de
inspectie van het Staatstoezicht op do
Volksgezondheid op verschillende scholen
in ons land een circulaire doet verspreiden,
met de bedoeling propaganda te maken
voor de inenting tegen roodvonk en diphte
rie, waarin o.m. deze zinsneden voorkomen:
„Geen onkel kind mag meer aan rooavonk
of diphteritus sterven, en dit kan, wanneer
de ouders hen maar tijdig tegen deze ziex-
te laten inenten" en „Een goed ingeënt
kind krijgt geen roodvonk of diphteritis"?
2e. Acht de Minister de opvatting, in
deze zinsneden neergelegd, in overeenstem
ming met de ervaring, tot nu toe in ons
land met de actieve immunisatie tegon
roodvonk en diphterie opgedaan?
3e. Zoo ja, is de Minister dan bereid, do
nauwkeurige gegevens mee te deelen, waar
uit blijkt, in hoeveel gevallen deze actieve
immunisatie is toegepast, benevens uie,
waaruit blijkt, dat kinderen na immunisa
tie inderdaad vrij gebleven zijn van rood
vonk en diphterie?
4e. Indien de uitspraken, in vraag 1 ge
noemd, niet in overeenstemming zijn met
de opgedane ervaring, acht de Minister
deze onjuist gebleken voorstelling dan niet
nadeelig voor het groote belang, dat hier
voor de bestrijding van 2 veel voorkómende
besmettelijke ziekten op het spel staat?
5e. Zoo ja, is de Minister dan bereid, het
verspreiden van circulaires met dergelijke
tendentieuze uitspraken tegen te gaan?
De malversaties te Meppel.
Door den heer Schaper zijn aan den Mi
nister van Binnenlandsche Zaken en Land
bouw de volgende schriftelijke vragen ge
steld
1. Is de Minister bereid, een beknopt
overzicht te geven van de malversaties en
ongeoorloofde handelingen en nalatigheden
gepleegd door het dagelijksch bestuur der
gemeente Meppel, zooals dezo de laatste
maanden zijn geconstateerd of wellicht nog
te constatoeren vallen?
Het voornaamste nieuws.
BUITENLAND.
Een millioenen-vondst in Rusland.
Ellendige toestanden onder de Russi
sche mijnwerkers.
Feng, de z.g. Christen-generaal, heeft
een groote overwinning behaald.
Nadere bijzonderheden van de aardbe
ving in Bulgarije (Buitenl. Berichten, 2de
blad).
BINNENLAND.
De H.H. Wijdingen ip het Bisdom Haar
lem zullen op 2 Juni worden toegediend
door Z. D H. den Aartsbisschop van
Utrecht (Kerkn., 1ste blad).
De Begrooting van Justitie in behande
ling bij de Eerste Kamer (1ste blad).
Mededeeling over plaatsbewijzen voor
goedkoope treinen en slecht weer (2e blad)
Onze geïllustreerde pagina.
De photopagina geeft o.m. photo's van:
de Aalsmeersche bloemententoonstelling;
veiligsheidrr.aatregelen bij Vogelenzang;
het tramongeluk te Berlijn.
2. Wil de Minister hierbij mededeelen,
in hoeverre in het bijzonder de burgemees
ter van al deze handelingen de verantwoor
delijkheid of de medeverantwoordelijkheid
draagt en of overwogen wordt of artikel 60
der Gemeentewet op hem van toepassing
is?
Onderzoek naar spoorwegongevallen.
De vertegenwoordiging van
het personeel in de
commissie.
Voor de derde maal heeft de Personeel-
raad aan de Directie der Nederlandscha
Spoorwegen verzocht hem (den Personeel-
raad) de bevoegdheid te verleenen om aan
enquetes in min of meer belangrijke s;: oor
wegongevallen deel te kunnen nemen.
Huldigt de Minister het standpunt dat
bij dergelijke onderzoeken de medewerking
van een of meer vertegenwoordigers van
het personeel nuttig kan zijn, de Directie
heeit andermaal geweigerd en hare ziens
wijze aldus geformuleerd:
„Wij kunnen nog steeds niet inzien, uat
van deelneming van den Personeelsraad
aan enq-êtes een beter resultaat te ver
wachten is dan thans zonder die deelne
ming verkregen wordt. Integendeel, achten
wij de mogelijkheid geenszins uitgesloten,
dat de gevraagde bemoeienis, welke in
hoofdzaak beoogt voor een speciaal onder
deel van de bedrijfstaak, te weten het per-
soneelbelang, op te komen, het onderzoek
ongunstig zal beinvloeden. Zoolang voor
ons deze overwegingen gelden, kunnen wij
aan den wensch van den Personeelraad
geen gevolg geven."
OostenrijkNederland.
Trein voor pleegkinderen.
Evenals verleden jaar zal ook dit jaar
weer een vacantietrein van Oostenrijk
naar Nederland en terug loopen. De pleeg
ouders hebben daardoor de gelegenheid
hun pleegkinderen in de vacantie weer
eens bij zich te hebben. De trein zal aan
komen 3 Juli en eind Augustus vertrek
ken. Aanvraagformulieren en nadere ia-
lichtingen verstrekt de heer O. Plantenga,
St. Josef straat 112 te Tilburg.
Coöperatieve Inkoopvereen.
St. Horr.obonus.
In het Vereenigingsgebouw aan don
Goudscheweg te Rotterdam is de jaarlijk-
sche Algemeene Ledenvergadering gehou
den, die zich kenmerkte door groote be
langstelling van de zijde der leden, die bij
na allen aanwezig waren.
Om circa half elf oponde de voorzitter
de vergadering met den Christelijken
greet.
Nadat een aantal nieuwe leden door
den voorzitter zijn geïnstalleerd, do inge
komen stukken en de mededeelingen zijn
behandeld, wordt het jaarverslag van den
secretaris betreffende interne aangelegen
heden der vereeniging voorgelezen, dat
met algemeen applaus wordt begroet.
Daarna volgt het jaarverslag van den Di
recteur, dat een overzicht geeft der voor
naamste werkzaamheden, de financieel©
positie, welke niets te wenschen overlaat
en de exploitatie-kosten. De Balans en
Exploitatierekening werden met alge
meene stemmen goedgekeurd.
De periodiek aftredende heeren Ferd.
Meyer, J. van der Hart en C. A. Krim-
pcr.fort, worden met algemeene stemmen
weder herkozen.
Een verzoekschrift van 5 leden tot af
scheiding van St. Homobonus van den K.
K. Middenstand wordt behandeld en met
meerderheid van stemmen verworpen.
Hierna volgden nog eenige zakelijk*