BUITENLAND. BINNENLAND. 19e Jaargang. VRIJDAG 20 APRIL 1928 No. 5853 Do ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bi) vooruitbetaling Voor Leiden 19 cent pei wee* 12.50 pei kwartaal. Bij onze Agenten 20 cent pei week 12.60 pei kwartaal, franco per post 12.95 per kwartaaL Bet Geïllustreerd Zordagsblad la vooi de Abonné'e ver krijgbaar tegen betaling van 5C cu per kwartaal, bij voor uitbetaling. Afzonderlijke nummere 5 ct., met Geïllustreerd ïondagsblad 9 ct Dit blad verschijnt eiken dag uitgezonderd Zon- en Feestdagen. II Bureaux: RAPENBURG No. 10 - LEIDEN TEL. INT. ADMINISTRATIE 935 REDACTIE 15 GIRONUMMER 103003 POSTBUS No. 11 OE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT 1 Gewone odverlenllén 3P cent por r Q 61 Voor Ingezonden Mededeelingen wordt bet n dubbele var het tarief berekend, s Kleine edverlenrién, van ten hoogste 80 woorden, wbmLo betrekkingen worden aangeboden ol gevraagd, tauor en iw huur, koop en verkoop 1 0.50 Dit nummer bestaat uit drie bladen. V Aan het werkl Er worden in vele gemeenten vergade ringen gehouden, waarop gesproken wordt over het Schaepman-fonds en de noodza kelijkheid van een Partijbureau voor de B. K. Staatspartij. In vele gemeenten zijn deze vergade ringen niet goed bezocht. En, als oorzaak daarvan, hebben wij hooren veronderstel len, dat men ba.-.g is, dat op die vergade ringen een aanval op de portemonnaie wordt gedarn en meD daarom wegblijft. Die aanval op de portemonnaie wordt ook gedaan. Met dien verstande echter, dat de meeste besturen van locale kies verenigingen tijdens de vergadering zelf niet op indringende wijze zullen laten be delen en de bezoekrs vrij zullen laten. De groote aanval geschiedt n a de ver gaderingen moet dan in elkaar worden gezet. Dan moeten propagandisten rond trek ken, huis aan huis, om te vragen steun, en medewerking voor het groote doel, dat de R. K. Staatspartij beoogt: de oprichting van een bureau. Dat bureau moet er komen. "Wilt ge eens weten, hoe onze tegenstan ders doen?, vroeg dezer dagen „Ons Noorden". De S.D.A.P. heeft zeven ruime locali- teiten ter beachikking van de leiding. Ie. een groote zaal voor hot bestuur. (Het bestuur der kath. Staatspartij ver gadert in een hotel of een café 2e. een bureau voor het partij-secreta riaat. (De secretaris van de kath. Staats partij doet alles op zijn eigen kantoor of in zijn huiskamer 3e. een kantoor voor het bestuur van de Soc.-Dem. Vrouwenclub (De Staats partij kan nu niets doen voor de vrou wen 4e. een kantoor voor de administratie, waar zes personen werken. (De Staats partij heeft niets, noch typiste, noch klerkje, noch kantoor 5e. een bureau voor gemeente-advies. (De Staatspartij heeft niets en gaat deze adviezen vragen bij de Anti-Revolution- nairen 6e. een vertrek voor de Bibliotheek. (De Staatspartij heeft nog niet één boek of boekenkast 7e. een localiteit voor het archief. (De Staatspartij heeft niets Zou voor de Staatspartij een Bureau ook noodig zijn, waar onze tegenstanders zoo ingericht zijn? En zij hebben maar 50.000 leden, wij 335.000 Dat nu overal de bestuursleden en de propagandisten der R. K. Kiesvereenigin- gen aan het werk gaan; dat er moge ont staan een onderlinge wedijver tusschen de verschillende gemeenten en parochies om in de geldelijke bedragen voor het Schaepman-fonds vooraan te staan Waarachtig, alle geapplaudiseer voor het werk van den grooten emancipator mgr. dr. Schaepman is looze ijdelheid, als wij nu niet stellen de daad, noodzak e- 1 ijk om zijn werk in stand te houdeneen partijbureau En daaraan moeten ailen medewerken, die het Katholicisme in het openbare le ven in Nederland, welks vrijheid Schaep- man heeft bevochten, vrij willen houden L Allen moeten medewerken. In iedere parochie zijn er, die een groote, een aan zienlijke gift kunnen gevenen alle ande ren geven naar vermogen. Katholiek Nederland werke in deze eendrachtig samen. HONGARIJE. Onderzoek to Szent Gotthard beëindigd. De deskundigen van den Volkenbond hebben het onderzoek naar den inhoud der wagons te Szent Gotthard beëindigd. Zij zullen hun rapport opstellen en naar Ge neve terugkeeren. RUSLAND. Millioenen-vondst te Moskou. Brandkast met juweelen ontdekt. Naar gemeld wordt, zijn te Tsarslcojs Selo, het voormalige tsarenverblijf, in het kasteel van grootvorstin Maria Pawlowna in een ingemetselde brandkast juweele:: ter waarde van 3.500.000 mark ontdekt. Executies in Sovjet-Rusland. Volgens berichten in de Letlandsclic bladen heeft de Gepeoe gedurende de maand Maart 52 z.g. tegen-revolutionnai- ren teerchtgesteld, namelijk 23 te Se- bastopel, 10 te Samarkand en 19 in ver schillende andere plaatsen. Russische mijnwerkersellende. Lange reeks klachten. Herhaaldelijk leest men, dat Moskou fi- nancieelen steun verstrekt aan stakende mijnwerkers in andere Europeesche lan den, en de Sovjet-pers staat dan vol bral lende artikelen waarin tot hulpverleening aan de stakende kameraden „die onder on- menschelijke arbeidsvoorwaarden moeten werken", wordt aangespoord. Nu moge het waar zijn, dat de positie der mijnwerkers in enkele West-Europeesche landen zooals algemeen wordt erkend, wel iets te wen schen overlaat, doch het zijn toch aller minst de Sovjets, die in dezen eenig recht van spreken hebben, daar de term „on- menschelijke arbeidsvoorwaarden", door hen zoo gaarne voor propagandadoelein den gebruikt, juist voor de Russische mijn industrie, meer dan voor eenige andere, van toepassing is. Dit blijkt overduidelijk uit het verslag van het te Sharkoff gehou den congres der Oekrainsche mijnwerkers, dat door het officieele Sovjet-orgaan „Iz- westija" wordt gepubliceerd, en waaraan wij o.m.'het volgende ontleenen: De woontoestanden onder de mijnwerr kersbevolking laten nog alles te wenschen over. Terwijl het aantal arbeiders met 40 pet is toegenomen, is de woonruimte slechts met 15 pet. gestegen. Van «Ie nieuwe woningen, die in de nabijheid der mijnen zijn gebouwd, is er geen enkel, die niet reeds na verloop van één jaar gron dig hersteld en gekallefaterd moet worden De oorzaak hiervan is gelegen in bet slechte bouwmateriaal en de slordige af werking. Bij een onderzoek op 26 mijnon dernemingen is gebleken, dat 27 procent van de mijnw erker stehuizen cementen vloeren hebben, hetgeen moeilijk verwar mend kan werken, bij ruim 50 procent ont breekt elke ventilatie, slechts in S procent der woonkazernes bestaat gelegenheid zich te wasschen en ajleen 7 procent van de tehuizen hebben een ruimte, waar het ondergoed kan worden gereinigd. In de laatste twee jaar zijn in het Do- netz-gebied 5 badkamertjes gebouwd, doch alvorens aan de beurt te komen moeten de arbeiders 2 a 3 uur in de file staan. Bij de Kadijefsky-mijnen wordt het mijnschacht water als badwater gebruikt en de gele genheid om zich te wasschen is daar zoo beperkt, dat elke arbeiders slechts één keer in de vier maanden een bad kan nemen. Bij de Tsjtsjerbinofsky-mijnen vond ter- gelegenheid van de herdenking der Octo- ber-revolutie op feestelijke wijze de ope ning van een badhuis plaats. De arbeiders verheugden zich reeds, doch och arme? Toen 'n aantal mannen zich door 'n heerlijk frisch bad wilde reinigen en verkwikken, bleek namelijk, dat de installatie verkeerd functioneerde. Tal van arbeiders krijgen voorts geen behoorlijke rust en zwaar vermoeiend langdurig overwerk is er aan de orde van den dag. De veiligheidsmaatregelen en do hulpdienst bij ongelukken zijn ten slotte absoluut onvoldoende. Tot zoover het verslag van de „ïzwestija Veilig kan worden aangenomen, dat wan neer de Sovjet-censor een beschrijving van dergelijke wantoestanden voor publicatie vrijgeeft, de werkelijke situatie nog erger en schandelijker is. Zoodat ook hier, zou men zoo zeggen, meer aandacht voor den eigen balk en minder lawaai over den bui- tenlandschen splinter, vanzelfsprekend zou zijn. Dit te verwachten, zou echter betee- kenen, rlat men de Sovjet-heeren ten eenenmale niet kent. CHINA. GROOTE ZEGE VAN FENG. Leger van Soen in de pan gehakt. Zware verliezender Zuidelijken. Telegrammen uit Peking melden, dat de z.g. Christen-generaal I-eng Joe-sjiang een van de legers van Soen Tsjoen-fang volkomen in de pan heeft heeft gehakt en maarschalk Tsjang Tsoeng-tsjang gedwon gen heeft zich terug te trekken naar Jentsjau-foe. Vermoedelijk zal Tsjang trachten stand te houden te Taian-foe. Gemeld wordt, dat de Zuidelijken £0.000 man verloren, waarbij een generaal en dri<> kolonels in een strijd van 36 uur, die ein digde met de inneming van Lintsjeng. Üit Sjanghai wordt nog gemeld, dat Po king geen bijzonderheden geeft over den militairen toestand. De Noordelijke tegen slagen in Sjantoeng moeten echter aan zienlijk zijn. Er wordt gevochten in het ge- heele hongersnoodgebied. JAPAN Het anti-corlogs verdrag. Japan gaat in beginsel met Kellogg mee. Het agentschap „Indopacific" meldt ui'. Tokio, dat de Japansche premier Tanaka zonder voorbehoud zijn instemming heeft gegeven met het veelzijdig anti-oorlogsver- drag, dat door Staatssecretaris Kellogg is voorgesteld. Ook de Japansche minister van Marine Okada heeft zich voor het ver drag uitgesproken. Hij onderstreepte nog eens de onmogelijkheid van een totale ont wapening, daar er op de aarde nog te veel oorlogszaken bestaan. De politieke onrust in Japan. M oorden. Naar uit Tokio gemeld wordt, zijn to Wakajama in de nabijheid van Osaka door leden van de vaderlandsche vereeniging Kokusuikai drie plaatselijke politici ver moord en vijf andere personen gewond.En der vermoorden had bij de jongste verkie zingen de zaak van de liberale oppositie krachtig voorgestaan en was daarom ge arresteerd. Uit de hechtenis ontslagen beschuldigde hij de politie hem in de gevangenis te heb ben mishandeld. Dit feit heeft uller belangstelling ge trokken en zal zeer zeker in het parlement ter sprake gebracht worden. De plaatselijke leider van de Kokusui kai verscheen daarop Maandagavond met vijf gewapende aanhangers bij den thans vermoorden politicus, die juist een bespre king met partijgenooten hield en bood bij die gelegenheid een arbitrale beslechting van het conflict aan. Toen dit aanbod een-» ter werd afgeslagen beval de leider van do Kokusuikai zijn ni'aSïïeri zyrf politieleen te genstanders te lijf te gaan. Na het volvoeren van hun misdaad meldden de daders zich onmiddellijk bij dc politie aan. Japansche troepen naar Sjantoeng. Wegens de dreigende situatie, die doe het nieuwe offensief der nationalistische Chineesche legers in de provincie Sjan toeng is geschapen, heeft het Japansche kabinet thans definitief besloten verster kingen te zenden. Uit Tientsin zullen drie compagnieën naar Tsinan vertrekken, ter wijl uit Koemanoto in Japan een brigac.3 van 5000 man met afdeelingen telegrafis ten en geniesoldaten naar Tsingtau zullen worden ingescheept. Inmiddels zijn te Tsingtau reeds twee Japansche kruisers en vier torpedojagers gearriveerd; een slagschip en nog eenige kruisers volgen dezer dagen. EERSTE KAMER. De begrooting van Justitie. Twee zaken uit de beschouwingen over Justitie verdienen te wordeji vermeld: dc vervolging van de Indische studenten en de vervolging di<>niet tegen de Roba- ver werd ingesteld. Beide zaken werden door den heer Mend.els ter sprake ge bracht. Wij geven hier wat minister Don ne r omtrent deze beide aangelegenheden heeft medegedeeld. Wat de kwestie van de Robaver betreft, de Robaver zegt dat geoordeeld werd, dat bij behoud van de positie van de Bank ge leidelijke liquidatie van de vorderingen tot 'n bedrag van 30.000.000 mogelijk zou zijn. Die verwachting is niet verwezenlijkt, het vertrouwen werd geschokt en toen was de Bank genoodzaakt hulp te vragen. Is hier nu een strafbaar feit gepleegd? Men kan meenen dat die vorderingen ^lleen tot de geschatte waarde op de balans mochten voorkomen en niet tot de formcele waar de. Dit dubium wordt in het nieuwe ont werp op de Naaml. Venootschappen weg genomen door de verplichting om de maatstaf der waardeering te vermelden. Thans echter bestaat het dubium nog en bij verschillende ondernemingen was het gewoonte de nominale waarde te vermel den. Waar het op aan. komt, is of het juist is, dat de 30 millioen vorderingen in 1923 nog te liquideeren waren en of de earning power van de Robaver zoodanig was, dat zij kon verwachten de verliezen te 'iquideeren. Sprekers indruk is, dat het bestuur de kracht der Robaver in hooge mate heeft overschat, maar dat men niet geweten heeft, dat men over 6 weken niet meer in staat zcu zijn voort te gaan. Het is zeer gemakkelijk achteraf te zeg gen dat spr. robuster had moeten optre den, doch met moet toegeven, dat het een zeer moeilijke beslissing was, waarbij een groot economisch nadeel op het spel stond. Als men alle factoren in aanmerking neemt, kan men niet zeggen, dat het op treden der justitie is af te keuren. Wat de zaak tegen de Indische studen ten betreft merkt spr. op, dat men een proces nooit kan beoordeelen naar zijn af loop. Er is geen sprake van dat spr. aan het parket concrete orders heeft gegeven. Spr. wist wel, dat er sprake was van een vervolging, maar hij wist niet dat de ar restatie zou gebeuren. Zij is gebeurd op bevel van den rechter-commissaris. Iedere maand word er verlenging gevraagd, die verleend is. De verdedigers hadden daar tegen telkens hun bezwaren kunnen in brengen, maar zij hebben dat niet gedaan, zij hebben alles opgespaard tot de open bare rechtzitting. Wat betreft sprekers onderhoud met den rechter-commissaris, deelt spr mee, dat er een interpellatie-de Visser in de Tweede Kamer was aangevraagd. Met het oog daarop heeft de rechter-commissaris aan spreker zuiver informatorische mede deelingen gedaan. Spr. kan niet inzien dat daarop de kwalificaties van toepassing zijn, die de heeren Duys en Mendels daar over hebben gebezigd. Spr. heeft zich ab soluut onthouden van inmenging. Hij kan niet aanvaarden, dat uit den afloop kan blijken dat de opzet van het proces on juist is geweest. Met sympathie zal menigeen gadegesla gen hebben wat de laatste jaren geschiedt in het belang van hen, die met den straf rechter in aanraking zijn geweest. Over de behandeling van gevangenen (welke zoo humaan behoort te zijn als met het karkter van straf vereenigbaar is) heeft de Katholieke afgevaardigde Heerkcns T h ij s s e n een sympathiek speeehje met diverse desiderata gehouden. TE VEEL BEGAAFDEN? De gemeente Eindhoven bezit een deur waarder, die doctor in de psychologie en de philosophie is. Hij heeft zich in zijn vrijen tijd door eigen studie de kennis ver worven, die hem tot deze promoties in staat heeft gesield. Thans wil dr. Van Horik ook in de rechtswetenschappen promovee- ren. Toestemming tot deze promotie, krach tens art. 133 der H. O.-wet heeft hij van den minister van Onderwijs reeds verkregen. Dr. v. Horrik wenscht te promoveeren op een proefschrift, waarvoor hij een stu diereis naar Poitiers, Oxford en Hamburg moet maken. Hij heeft daarom aan het ge meente-bestuur van Eindhoven een studie verlof gevraagd van 1 Februari tot 31 De cember van dit jaar, onder aanbieding dat hij een goed en vakkundig plaatsvervanger zal stellen voor eigen risico en op eigen kosten. Het gemeentebestuur heeft echter het vraagde verlof geweigerd „om der gevol gen wille" d.w.zom geen precedent te stellen Vragen van Kamerleden. Inenting tegen roodvonk en diphterie. Door mevrouw de VriesBruins zijn aan den Minister van Arbeid, Handel en Nij verheid de volgende schriftelijke vragen gesteld le. Is het den Minister bekend, dat de inspectie van het Staatstoezicht op do Volksgezondheid op verschillende scholen in ons land een circulaire doet verspreiden, met de bedoeling propaganda te maken voor de inenting tegen roodvonk en diphte rie, waarin o.m. deze zinsneden voorkomen: „Geen onkel kind mag meer aan rooavonk of diphteritus sterven, en dit kan, wanneer de ouders hen maar tijdig tegen deze ziex- te laten inenten" en „Een goed ingeënt kind krijgt geen roodvonk of diphteritis"? 2e. Acht de Minister de opvatting, in deze zinsneden neergelegd, in overeenstem ming met de ervaring, tot nu toe in ons land met de actieve immunisatie tegon roodvonk en diphterie opgedaan? 3e. Zoo ja, is de Minister dan bereid, do nauwkeurige gegevens mee te deelen, waar uit blijkt, in hoeveel gevallen deze actieve immunisatie is toegepast, benevens uie, waaruit blijkt, dat kinderen na immunisa tie inderdaad vrij gebleven zijn van rood vonk en diphterie? 4e. Indien de uitspraken, in vraag 1 ge noemd, niet in overeenstemming zijn met de opgedane ervaring, acht de Minister deze onjuist gebleken voorstelling dan niet nadeelig voor het groote belang, dat hier voor de bestrijding van 2 veel voorkómende besmettelijke ziekten op het spel staat? 5e. Zoo ja, is de Minister dan bereid, het verspreiden van circulaires met dergelijke tendentieuze uitspraken tegen te gaan? De malversaties te Meppel. Door den heer Schaper zijn aan den Mi nister van Binnenlandsche Zaken en Land bouw de volgende schriftelijke vragen ge steld 1. Is de Minister bereid, een beknopt overzicht te geven van de malversaties en ongeoorloofde handelingen en nalatigheden gepleegd door het dagelijksch bestuur der gemeente Meppel, zooals dezo de laatste maanden zijn geconstateerd of wellicht nog te constatoeren vallen? Het voornaamste nieuws. BUITENLAND. Een millioenen-vondst in Rusland. Ellendige toestanden onder de Russi sche mijnwerkers. Feng, de z.g. Christen-generaal, heeft een groote overwinning behaald. Nadere bijzonderheden van de aardbe ving in Bulgarije (Buitenl. Berichten, 2de blad). BINNENLAND. De H.H. Wijdingen ip het Bisdom Haar lem zullen op 2 Juni worden toegediend door Z. D H. den Aartsbisschop van Utrecht (Kerkn., 1ste blad). De Begrooting van Justitie in behande ling bij de Eerste Kamer (1ste blad). Mededeeling over plaatsbewijzen voor goedkoope treinen en slecht weer (2e blad) Onze geïllustreerde pagina. De photopagina geeft o.m. photo's van: de Aalsmeersche bloemententoonstelling; veiligsheidrr.aatregelen bij Vogelenzang; het tramongeluk te Berlijn. 2. Wil de Minister hierbij mededeelen, in hoeverre in het bijzonder de burgemees ter van al deze handelingen de verantwoor delijkheid of de medeverantwoordelijkheid draagt en of overwogen wordt of artikel 60 der Gemeentewet op hem van toepassing is? Onderzoek naar spoorwegongevallen. De vertegenwoordiging van het personeel in de commissie. Voor de derde maal heeft de Personeel- raad aan de Directie der Nederlandscha Spoorwegen verzocht hem (den Personeel- raad) de bevoegdheid te verleenen om aan enquetes in min of meer belangrijke s;: oor wegongevallen deel te kunnen nemen. Huldigt de Minister het standpunt dat bij dergelijke onderzoeken de medewerking van een of meer vertegenwoordigers van het personeel nuttig kan zijn, de Directie heeit andermaal geweigerd en hare ziens wijze aldus geformuleerd: „Wij kunnen nog steeds niet inzien, uat van deelneming van den Personeelsraad aan enq-êtes een beter resultaat te ver wachten is dan thans zonder die deelne ming verkregen wordt. Integendeel, achten wij de mogelijkheid geenszins uitgesloten, dat de gevraagde bemoeienis, welke in hoofdzaak beoogt voor een speciaal onder deel van de bedrijfstaak, te weten het per- soneelbelang, op te komen, het onderzoek ongunstig zal beinvloeden. Zoolang voor ons deze overwegingen gelden, kunnen wij aan den wensch van den Personeelraad geen gevolg geven." OostenrijkNederland. Trein voor pleegkinderen. Evenals verleden jaar zal ook dit jaar weer een vacantietrein van Oostenrijk naar Nederland en terug loopen. De pleeg ouders hebben daardoor de gelegenheid hun pleegkinderen in de vacantie weer eens bij zich te hebben. De trein zal aan komen 3 Juli en eind Augustus vertrek ken. Aanvraagformulieren en nadere ia- lichtingen verstrekt de heer O. Plantenga, St. Josef straat 112 te Tilburg. Coöperatieve Inkoopvereen. St. Horr.obonus. In het Vereenigingsgebouw aan don Goudscheweg te Rotterdam is de jaarlijk- sche Algemeene Ledenvergadering gehou den, die zich kenmerkte door groote be langstelling van de zijde der leden, die bij na allen aanwezig waren. Om circa half elf oponde de voorzitter de vergadering met den Christelijken greet. Nadat een aantal nieuwe leden door den voorzitter zijn geïnstalleerd, do inge komen stukken en de mededeelingen zijn behandeld, wordt het jaarverslag van den secretaris betreffende interne aangelegen heden der vereeniging voorgelezen, dat met algemeen applaus wordt begroet. Daarna volgt het jaarverslag van den Di recteur, dat een overzicht geeft der voor naamste werkzaamheden, de financieel© positie, welke niets te wenschen overlaat en de exploitatie-kosten. De Balans en Exploitatierekening werden met alge meene stemmen goedgekeurd. De periodiek aftredende heeren Ferd. Meyer, J. van der Hart en C. A. Krim- pcr.fort, worden met algemeene stemmen weder herkozen. Een verzoekschrift van 5 leden tot af scheiding van St. Homobonus van den K. K. Middenstand wordt behandeld en met meerderheid van stemmen verworpen. Hierna volgden nog eenige zakelijk*

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsche Courant | 1928 | | pagina 1