BUITENLAND.
BINNENLAND.
19e Jaargang.'
DONDERDAG 5 APRIL 1928
No. 5841
«t
ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bl] vooruitbetaling
Voor Leiden 18 cent pei week f2.50 pei kwartaaL
Bij onze Agenten 20 cent per week f2.60 per kwartaal,
^ranoo per post f2.95 per kwartaaL
Bet Geïllustreerd Zordagsblad la tooi de Abonné'a ver-
fcrijgbaar tegen betaling van 5C ct. per kwartaal, by voor-
pit betaling. Afzonderlijke nmnmerc 5 ct., met Geïllustreerd
(Zondagsblad 9 ct
Dit blad verschijnt eiken dag uitgezonderd Zon- en Feestdagen. II
Bureaux: RAPENBURG No. 10 - LEIDEN
TEL. INT. ADMINISTRATIE 935 REDACTIE 15
GIRONUMMER 103003 - POSTBUS No. tl
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT:
Gewone odvertentlên 3P eenf per regel
Voor Ingezonden Mededeelingen wordt hel
r. dubbele vod het tarief berekend. s
Kleine advertentlén, van ten hoogste 80 woorden, wewLi
betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en thé
huur, koop eu verkoop f 0.50.
Dit nummer bestaat uit
drie bladen.
V Verkeerde toestanden.
Naar aanleiding van een bericht, dat er
te New York 300 nieuwe milbonairs zijn
bijgekomen zegt de „N. R. Crt."t
„Men doet maar het beste, niet al to
diep te speuren, hoevelen er geruïneerd
üijn, om het ontstaan van de driehonderd
dillionairs mogelijk te maken."
Waarom nu niet al te diep gaan
speuren
Men behoeft toch niet te vreezen de
conclusie, waartoe men dan zal moeten
komen, n.L dat velerlei vorm van beurs
speculatie een wrange vrucht is van het
kapitalistische stelsel, dat de beursspecu
latie herhaaldelijk blijkt een rotte plek te
gijn in den huidigen oeconomischen toe
stand. Zéker, men overdrijve niet: bij
elk oeconomisch systeem en in eiken
©economische situatie zullen uitwassen
van min en meer verderfelijken aard ont
kiemen en tieien. Maar: die mogen
nooit worden goedgepraat en die moe
ten steeds worden afgekeurd en bestre
den. En: hoevele liberale oeconomen z'ijn
er niet vanuit den Vrijheidsbond klinkt,
hun geluid telkens op die met o, zoo veel
nadruk kunnen aanwijzen d e bronnen van
malaise in den oeconomischen toestand,
d e oorzaken van ontwrichting in het oeco
nomisch leven, n.1. de te hooge loonen en
de te korte arbeidsduur, maar die nooit 'ns
trachten naar andere richting hun scherp
zinnigheid in vruchtbare activiteit te
zetten? Zouden zij het licht van hun intel
lect ook niet 'ns kunnen doen schijnen b.v.
over de wantoestanden in de hooge geld-
jvereld, in het beurs-leven?
Ongetwijfeld, de hier bedoelde toestan
den kunnen niet morgen in-eens worden
uitgeroeid. En: wij vormen in Nederland
niet d e wereldwij hebben 't hier niet
voor het zeggen!
Maar wij mogen en moeten toch ver
keerd noemen wat verkeerd is en wij mo
gen toch niet zonder critek en alsof 't
zóó goed is meezeulen op den stroom van
afkeurenswaardige en immoreele gebrui
ken!
Niet de beurs-handel is verkeerd; zeker
niet allen, die daaraan deelnemen, han
delen afkeurenswaardig natuurlijk niet;
onder hen zijn zeer achtenswaardige
personen maar in de beurs-wereld
is er veel gegroeid, internationaal, wat
oeconomisch niet is te verdedigen en
maatschappelijk verderfelijk is. En maar
al te weinig wordt daarop het volle licht
geworpen.
BELGIË.
De incidenten te Leuven.
Geen staat van beleg.
Een B.T.A.-telegram uit Brussel meldt,
dat, in verband met de incidenten te Leu
ven, door den burgemeester aldaar een ver
ordening is uitgevaardigd, waarbij betoo
gingen en samenscholingen verboden zijn.
Van een proclamatie van den staat van
beleg is echter geen sprake.
Omtrent de incidenten meldt de Brussel-
sche correspondent van de „Msbd." nog het
volgende
Dinsdagavond na afloop van het te Leu
ven gehouden groot-Nederlandsch studen-
tencongi es, is het daar opnieuw tot inciden
ten gekomen.
Teen de congressisten zich in stoet van
de „soos" naar den schouwburg begaven
voor het bijwonen van een muziekavond,
werden zij uitgedaagd door enkele tiental
len, fascistische Waalsche en Brusselsche
en enkele Fransche studenten. Een der
provocateurs droeg de pet van een Ne-
derlandsch student, welke hij, men weet niet
op ^elke wijze, had gestolen. Een Vlaamsch
student stapte naar hem toe, om hem de
pet afhandig te maken, hetgeen natuur
lijk een botsing tengevolge had, tot de
politie opdaagde en den pettendief inre
kende.
Ernstiger waren de incidenten, die zich
laaf in den avond voordeden. Na den mu-
üiek-avond, werd door de Dietsche studen
ten besloten, een sympathiemanifestatie
te houden voor Dr. Borms, die, zooals men
weet, in de Leuvensche gevangenis is opge
sloten.
De overheid had dit voorzien en een flink
detachement gendarmen in de omgeving
der gevangenis opgesteld.
Talrijke processen-verbaal werden opge
maakt. Indien men „De Standaard" mag
gelooven, zou een Nederlandsch student tot
laat in den nacht in de gevangenis zijn op
gesloten geweest en.... met een ketting
aan den muur zijn vastgeklonken gewor
den!
De voorzitter van-de afdeeling Amster
dam van het Dietsch Studentenverbond, de
heer van der Lij, werd, toen hij rustig naar
zijn hotel terugkeerde, door Leuvensche po
litiemannen gearresteerd. Zij vroegen hem
zijn identiteitsbewijs en toen hij dit niet
dadelijk liet zien omdat hij hun bar-
baarsch Leuvensch dialect niet verstond
voerden ze hem geboeid naar het politie
bureau.
De hetze-bladen, die reeds vóór den aan
vang van het congres de gemoederen tegen
de congressisten ophitsten, mogen jubelen,
want zij hebben hun doel bereikt.
Eén ding moeten we intusschen opmer
ken: Het ware tactisch beter geweest, dat
de Nederlandsche congressisten niet aan
de Borms-manifestatie hadden deelgenomen
Dit ware geenszins een tekort aan sym
pathie geweest voor dezen Vlaamsclicn
idealist, en het had anderzijds het voordeel
gehad, dat de hetzebladen niet konden ra
zen over „vreemde inmenging", iets waar
tegen de Vlamingen zelf bijna dag aan dag
moeten opkomen.
ITALIË.
FASCISME EN KERK.
Katholieke verenigingsgebouwen
De steungelden voor
weduwen en weezen
eenvoudig mengenom en.
De „Reichspost" van 31 Maart vertelt:
De aankondiging van de fascistische or
ganen, dat thans de Italiaansche regeeering
tot de opheffing van alle Katholieke sport
organisaties en padvindersvereenigingen zal
overgaan, is, tenminste in enkele deelen
van Italië, door daden reeds voorafgegaan.
Uit Triest ontvingen wij het volgende
bericht over de gebeurtenissen, welke zich
de laatste dagen te Capodristria hebben
afgespeeld.
De wereld weet niet, wat hier met ons
Katholieken eigenlijk gebeurt. Men heeft
dezer dagen al onze Katholieke verenigin
gen te Capodistria opgeheven, de vertrek
ken van onze Katholieke avondscholen, bi
bliotheken enz. versperd, de geheele inven
taris eerst uit het raam de straat op ge
gooid en daarna alles door elkaar vracht
auto's geworpen en naar Triest gebracht.
Alle protesten van de voorzitters der Ka
tholieke vereenigingn bij de bevoegde auto
riteiten hebben niets uitgehaald. De bij het
ingrijpen van de autoriteiten toevallig in
de vereenigings- en schoolvertrekken aan
wezige dames werden mede door de cara
binieri grof uitgescholden en enkele werden
zelfs mishandeld.
Een der aanwezige Katholieke mannen
werd met een stuk ijzer de mond geopend
en er werd hem een halve liter wonderolie
ingegoten, omdat hij op de beleefdste wijze
tegen de ontvreemding van het eigendom
der Katholieke vereenigingen protest aan-
teekende.
Zwarthemden namen alle vereenigings-
gelden (weduwen- en weezensteunfonds en
allerhande armengelden) mede, zonder
daarvoor een kwitantie te schrijven of
eenig bedrag te verifieeren. De meegeno
men fondsgelden bedragen ongeveer 234.000
lire. De vruchten van jarenlangen Katho
lieken arbeid zijn vernietigd.
De fascistische „Popoio di Trieste" voegt
aan het gebeurde nog openlijken hoon toe.
Het blad spreekt van „zoogenaamde Ka
tholieke vereenigingen van bekende en
stellig Pauselijke kleur", welke gevormd en
geleid worden door een canaille", dat reeds
eenige jaren de stad „infecteert", en juicht
de maatregelen der autoriteiten, welke vol
gens het ministerieele besluit door de
kwestuur van Pola zijn doorgevoerd, toe".
De moeilijkheden in Zuid-Tirol.
Naar de „Lokal Anzeiger" meldt, is het
in het Tiroolsche stadje Luttach tot storm
achtige tooneelen gekomen in een school
klasse, waar de kinderen verklaarden,
niet Italiaansch te willen leeren doch hun
moedertaal. Het kwam zoover, dat de des
betreffende leerares de vlucht moest ne
men.
In den nacht van dienzelfden dag wer
den op beide kazernes van het stadje Ti
roolsche vlaggen gehesehen. Een wilde
achtervolging der vermoedelijke daders
was het resultaat30 personen werden
gearresteerd.
Amnestie.
Naar gemeld wordt, heeft Mussolini in
verband met het Paaschfeest een am
nestie voor anti-fascisten laten afkondi
gen, die op grond van het wetsartikel be
treffende de bescherming van den staat
door politieke gerechtshoven waren gevon
nist. Hierbij zijn ruim 1500 personen be
trokken.
RUSLAND.
De gearresteerde Duitsche ingenieurs.
Het rapport van den
Duitschen ambtenaar.
Naar de ,Lok. Am." meldt, heeft de le
gatie-secretaris Sculiep telegrafisch rap
port uitgebracht over zijn bezoek aan do
Duitsche gearresteerden uit het Donetz-
bekken, waarin h'j mededeeling deed, dat
het onderhoud rlaats had in tegenwoor
digheid van drie ambtenaren vau den ge-
poe en slechts tien minuten duurde.
De gearresteerden verklaarden, dat zij
sedert den 15 Maart in afzonderlijke cel
len waren opgeslotenoverigens konden
zij tegen de behandeling geen bezwaren
inbrengen. De legatie-secretaris had zelf
de cellen geïnspecteerd en deelde mede,
dat alle benoodigdheden in voldoende
mate aanwezig waren.
CHINA.
Engeland en Nanking.
Geen overeenstemming.
Gisteren heeft Sir Austen Chamberlain
in het Britsche Lagerhuis meegedeeld, dat
geen bevredigende overeenkomst is ver
kregen bij de onlangs gevoerde onderhan
delingen met de nationalistische regee
ring van China om een regeling te treffen
voor uit te keeren schadevergoedingen in
verband met de ongeregeldheden, welke
op den 24 Maart 1927 te Nanking hebben
plaats gehad.
Dc onderhandelingen zullen door den
consul-generaal te .Shanghai en den consul-
generaal voor Nanking worden voortgezet,
zoodra zich daartoe een gelegenheid voor-
doet.
Onderwijl worui vut Hongkong gemeld,
dat een nieuwe boycott der Britsche wa
ren te Itsjang is aangekondigd.
Borodin in Mongolië.
De Chineesche politieke politie heeft
getracht Borodin, den berucht en Sovjet-
adviseur in China, te arresteeren; hij is
echter op het allerlaatste oogenblik ont
snapt. Twee zijner geleiders werden in ar
rest gesteld, terwijl hijzelf naar Mongolië
wist te ontkomen.
MEXICO.
DE KERKVERVOLGING.
Wederom twee priesters vermoord.
Naar „El debate" d.d. 23 Maart uit
New-York verneemt, zijn wederom twee
priesters door de Mexicaansche kerkver-
volgers vermoord. Het ziju pater Mendez,
pastoor van Armadillo in het diocees San
Luis de Potosi, en pater Menes, van de
Augustijnen, die in den staat Guanajota
als zielzorger werkzaam was.
Naar de „Times"' nog meldt, heeft de
politie in de stad Mexico in verband met
de plechtigheden der Goede Week haar
waakzaamheid verdubbeld, om mogelijke
overtredingen van de anti-godsdienstige
wetten te ontdekken.
1
CHRIS JANSEN, f
De Amsterdamsche redacteur van de
„Msbd." schrijft:
Het bericht van het overlijden op nog
zoo jeugdigen leeftijd, van den heer Chris
Jansen, zal niet nalaten in breeden kring
diepen indruk te maken en groot leedwe
zen te wekken.
Chris Jansen toch was populair onder
ons, niet alleen te Amsterdam, waar hij
zoo ruimschoot deelnam aan het Katholie
ke openbare leven, doch in heel het land.
Want er zullen weinig pletsen op de Ne
derlandsche landkaart zijn aan te wijzen,
waar Chris Jansen niet eens is opgetreden
om met zijn bezielend woord, waarachter
steeds de drang eener groote overtuiging
stuwde, het Katholieke leven in den meest
uitgestrekten zin te bevorderen. Man van
velerlei en veelzijdige belangstelling, was
hij op geen enkel terrein van Katholiek
leven eon vreemdeling. En zij, die hem
eens hoorden, zullen hem niet licht verge
ten. De pittige spreker mot het geestige
gelaat., beweeglijk, gevat, wist altoos zijn
gehoor te boeien, mee te voeren naar den
stroom van geestige of treffende opmer
kingen, waarmede hij te spelen wist. Chris
Jansen had een voor een Hollander onge
wone „flux de bouche", omdat hij nooit
naar een woord behoefde te zoeken, om
dat de volzinnen en de perioden hem als
vanzelf voor den geest kwamen, doch
ook het karakter zijner welsprekenheid
had iets ongewoons voor Holland: wij
kennen niet dit lichfc-bewogene, schuimen
de, met toch zoo diepen onderstroom.
Maar zeker is het wel, dat die eigenaar
dige welsprekendheid, die wij steeds te
rugvonden bij hem, ook in eene improvisa
tie van enkele zinnen, zijn gehoor meeïr-
sleepte, en dat Chris Jansen een der
meest gezochte volksredenaars was onder
ons.
Doch dit korte herdenkingswoord mag
niet den schijn wekken, alsof de betreurde
doode vooral een „spreker" is geweest, en
niet zoozeer een „doener". Dit zou 'n ver
keerden indruk doen vestigen omtrent dit
korte leven, waarin in een korte spanne
tijds vele levens zijn voleind. De vele en
groote verdiensten van Chris Jansen liggen
op tal van terreinen van Katholieke werk
zaamheid, doch de laatste tien jaren heeft
hij zich vooral gewijd aan de organisatie
van den Middenstand. Tien jaren heeft hij
daar gewerkt en gezwoegd, in een tijd, die
voor iederen maatschappelijken stand,
maar niet het minst voor den Midden
stand, stormjaren zijn geweest. De econo
mische omstandigheden brachten den
Middenstand in het gedrang, een gemak
kelijk zoeken van een zondenbok deed al
lerlei ongemakken wijten aan den Mid
denstand, terwijl de Middenstand zelf, juist
door zijn karakter van middenstand, moei
lijk zich aanpassen kan aan veranderde
economische omstandigheden. Chris Jan
sen heeft toen een ontzaglijk moeilijk werk
verricht. Steeds bleef hij met opgewekt
heid staan op de brug, waar de leiders van
den Middenstand met zooveel inspanning
het schip koers deden houden: uiterlijk
bleef Chris Jansen de minzame, vriende
lijke, steeds glundere Roomsche kerel, al
moeten de zorgen hem ook wel eens het
hart hebben toegenepen.
Hij is van ons heengegaan. Naar men-
schelijke berekening te vroeg weggenomen
Wij zullen hem missen op bijeenkomsten
en vergaderingen van politieleen en maat
schappelijken aard, waar hij bewees naast
een vlot redenaar, ook een rustig toehoor
der te kunnen zijn. Wij hadden nog zoo
veel van hem verwacht. Voor een Kamer
zetel scheen deze rustige figuur en dit
vlotte intellect aangewezen. En ook op an
der gebied, vooral wat de cultureele ver
heffing van den Middenstand betreft
waarvan hij de noodzakelijkheid zoo
scherp en juist inzag hadden wij veel
van hem verwacht. Hij is van ons heenge
gaan, en wij buigen ons, met groot leedwe
zen maar niet ongetroost, voor den Godde-
lijken Wil. Want wij weten, hoe alle da
gen van dit zoo dadenrijke leven werden
bestierd door een onwrikbaar geloof. Chris
Jansen was een Katholiek man van den
echten stempel, die iedereen levendig te
adelen wist, omdat de omgang van zijn
ziel en hart steeds was in den hemel, in 't
land der zaligen. Daar zal hij, naar wij
vertrouwen, zijn overgroot loon reeds heb
ben gevonden. Dit moge allen, die hem
hebben gekend en liefgehad, troosten.
t
WIJZIGING VAN DE STUWADOORS
WET.
Wetsontwerp ingediend.
De min. van Arbeid, H. en N. heeft bij
den Hoogen Raad van Arbeid een voor
ontwerp eener wet tot wijziging van de
Stuwadoorswet aanhangig gemaakt.
Een commissie uit den Raad zal daar
omtrent praeadvies uitbrengen.
We ontleenen aan het voorontwerp het
volgende
Het ontwerp wijkt in verschillende op
zichten af van het bij Kon. boodschap van
20 Oct. 1921 bij de Tweede Kamer aanhan
gig gemaakte ontwerp tot wijziging van
die wot. Het voornaamste punt in laatst
bedoeld wetsvoorstel betrof het vaststel
len van den arbeidstijd van Maandag 6
uur v.m. tot middernacht tusschen Zater
dag en Zondag. Daarnaast werd voorge
steld afschaffing van de arbeidskaarten
en van de verkiezing van de leden der
Commissiën voor den havenarbeid.
Ook het voorontwerp behelst een rege
ling van den arbeidstijd. Deze wordt voor
gesteld op 81/» uur per etmaal en 48 uren
per week. Hiermede worden dus de nor
men gevolgd, welke in de Arbeidswet 1919
zijn neergplegd voor arbeid in fabrieken
of werkplaatseneen dergelijke regeling
sluit zich bovendien aan bij hetgeen in
een groot deel van het havenbedrijf inge
volge collectieve contracten reeds geldt
en economisch dus mogelijk is gebleken.
Een tweede hoofdpunt van dit ontwerp
is de uitbreiding van de werkingssfeer der
wet, ten gevolge waarvan tal van in het
havenbedrijf werkzame arbeiders, op wie
tot nu toe de Stuwadoorswet niet van toe
passing is, onder de bescherming dier wet
zullen vallen.
Rekening wordt gehouden met de moge
lijkheid van afschaffing der arbeidskaar
ten en van de verkiezing der leden van de
commissie voor den havenarbeid.
Het ontwerp r.oemt als norm den 81/!-
urigen werkdag en de 48-urige werkweek.
Evenals in het bestaande artikel wordt de
verdere regeling van arbeids- en rusttij
den overgelaten aan een algemcenen
maatregel van bestuur.
Afwijkings-vergunningen hieromtrent
zullen b.v. in geval zulks in verband met
de werktijdregelingen in concurreerende
buitenlandsche havens voor het behoud
Het voornaamste nieuws.
BUITENLAND.
De Incidenten te Leuven bij gelegenheid
van het groot-Nederlandsch studentencon-
gres.
Geweldmaatregelen van het fascisme.
Wederom twee priesters In Mexico ver
moord. -j
BINNENLAND.
Een voorontwerp tot wijziging der Stu
wadoorswet is bij den Hoogen Raad van
Arbeid aanhangig gemaakt (1st© blad). 1
Te 's-Gravenhage is de Toorop-tentoon-
stelling officieel geopend. Wij geven er
een overzicht van (L. en K., 2de blad).
Reisverhaal van den heer Schuttevaer.
(2de blad).
Er bestaat kans op afschaffing van d«
tollen, (lste blad).
Een ernstige fabrieksbrand te Amster
dam. (Laatste Berichten).
van het havenverkeer te onzent noodzake
lijk blijkt, mogelijk zijn.
De begrenzing van 'e wettelijke ar
beidsweek wordt niet me. r beperkt tot het
tijdvak tusschen Maandagmorgen 6 uur en
Zaterdagavond 12 uur, doch omvat de ge
heele kalenderweek.
Het verbod van Zondagsarbeid blijft
volgens de nieuwe redactie beperkt tot
deu Zondag zelf, terwijl het thans geldt
voor het tijdvak van Zaterdagnacht 12 uur
tot Maandagochtend G uur.
Geen rijkssubsidie voor Werkspoor
te Amsterdam.
Thans nog slechts geringe kans
dat de 10 locomotieven te
Amsterdam worden
gebouwd.
Naar de „Tel." verneemt, heeft de re
geering besloten geen subsidie t© verstrek
ken voor den bouw van de tien locomotie
ven door „Werkspoor".
Men herinnert zich, dat de bedoelden
door „Werkspoor" to bouwen tien locomo
tieven bestemd zouden zijn voor de Neder
landsche Spoorwegen. Oorspronkelijk be
stond bij dit semi-overbeidsbedrijf het plan
de opdracht te geven aan een Duitsche
fabriek, die voor een lageren prijs had
aangeboden te leveren.
De commissie voor werkverruiming hield
zich toen met het geval bezig en bespre
kingen leidden er toe, dat een oplosssing
zou worden gevonden, bestaande in het
verleenen van een subsidie door rijk en
gemeente, terwijl verder financieele tege
moetkoming zou worden betoond zoowel
van dc zijde van „Werkspoor" als van die
der Nederlandsche Spoorwegen. Tot het
verleenen van gemeente-subsidie, groot
30.000, was in geheime raadszitting ree*£s
besloten. Daar aan dit subsidie de voor
waarde was verbonden, dat ook het rijk
steunde, wordt het door de beslissing der
regeering thans zeer onwaarschijnlijk, dat
een regeling tot stand komt., zoodat de lo
comotieven wel niet door „Werkspoor" zul
len worden gebouwd.
De Robaver-affaire.
Geen voldoende aanwijzingen
voor een strafbaar feit.
In de Memorie van Antwoord betreffen
de de bcgrooting, deelt do Minister van
Justitie aan de Eerste Kamer, wat de Ro-
baver-affairc betreft, het volgende mede:l
Dc zaak staat niet zóó dat op grond
van te duchten nadeeligo economischo
gevolgen een strafvervolging is achterwege
gelaten ter zake van een in redelijkheid
te veronderstellen strafbaar feit. Of dit
laatste aanwezig was, zou eerst hebben
kunnen blijken uit een gerechtelijk voor
onderzoek, maar juist dat gerechtelijk voor
onderzoek zou op zichzelf de nadeeligc
economische gevolgen in het leven hebben
geroepen. Waren er wel voldoende aanwij
zingen voor een strafbaar feit geweest, dan
zou strafvervolging hebben plaats gehad
ook ondanks mogelijke economisch minder
wenschelijke gevolgen. Dat aldus de ge
dragslijn is, bewijst de gestie tegenover de
Veendammer Hypotheekbank. In dat
laatste geval waren er dadelijk voldoende
aanwijzingen voor een strafbaar feit en
het veel gehoorde betoog dat het voor do
schuldeischers beter zou zijn, wanneer de
Justitie buiten de zaak bleef het al of
niet juiste van dat betoog daargelaten
heeft dan ook van een strafvervolging niet
doen afzien.
Het flatteeren van balansen neemt de
Minister geenszins in bescherming.
Een strafbaar feit is er echter slechts In
dien opzettelijk een onware balans
openbaar wordt gemaakt.
Het is mogelijk, dat men de waarde
van bestaande doch dubieuse vorderingen
cloor een zekeren optimistischen kijk, aan
vankelijk hooger schat dan later wanneer
