BUITENLAND.
Uit de Omgeving.
19e Jaargang.
MAANDAG 2 APRIL 1928
No. 5838
Da ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bl| vooruitbetaling
Voor Leiden 19 cent pei week 12.50 pei kwartaaL
feij onze Agenten 20 cent pei week f2.60 pei kwartaaL
l'ranco per post f2.95 per kwartaaL
Bet Geïllustreerd Zordagablad la rooi de Abonné's ver
krijgbaar tegen betaling vaD 5G ct. per kwartaal, bij voor
uitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 ct., met Geïllustreerd
Bondagsblad 9 ct
Dit blad verschijnt eiken dag uitgezonderd Zon- en Feestdagen. tl
Bureaux: RAPENBURG No. 10 - LEIDEN
TEL. INT. ADMINISTRATIE 935 REDACTIE 15
GIRONUMMER 103003 POSTBUS No. 11
OE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT!
Gewone odvertentlên 3P een* per r fl e J
Voor Ingezonden Mededeelingen wordt het
s dubbele vac het tarief berekend. s
Kleine odvertentlên, van ten hoogste 80 woorden, waarb>
betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en top
huur, koop en verkoop f 0.50.
Dit nummer bestaat uit
twee bladen.
Over de coalitie.
Op de algemoene jaarlijksche vergade
ring van den Vrijheidsbond heeft de voor
zitter mr. D. Fock een rede gehouden,
waarin hij o.m. aan de coalitie enkele
woorden heeft gewijd:
„Men tracht nu de oude rechtsche
coalitie te herstellen, maar een werke
lijk blijvend herstel schijnt onmogelijk.
Het klonk heel mooi, zooals dr. Kuyper
kon spreken en uitweiden over de
Christelijke partijen, over het stoelen op
denzelfden wortel, maar een duurzamen
band op staatkundig gebied kan dat
niet geven. Er is dan ook bij de recht
sche partijen een zekere matheid, die
toont, dat men gevoelt, dat het met de
rechtsche coalitie niet meer kan. Er zijn j
verschillende uitlatingen van mannen
uit de vooraanstaande kringen der
rechtsche partijen, waarbij erkend
wordt, dat men met de Christelijke mi
nisteries weinig heeft bereikt, dat zoo
véle mooie voorspiegelingen cn toezeg
gingen niet zijn verwezenlijkt, ea dat
men eigenlijk niet veel anders dan nega
tieve politiek heeft gedreven. Het ging
tegen de liberalen, zonder dat men iets
positefs daartegenover heeft kunnen
stellen."
Aldus de heer Fock. 't Zou wel interes
sant zijn geweest, als de namen van die
„mannen uit de vooraanstanade kriDgen
iit.Tr roCtrtscJrcr paxCljtrr/',- zou ovcr-'-icr
coalitie oordeelden, genoemd zouden zijn.
Zéker, daar zijn er, die pessimistisch ge
stemd zijn over de wording van een her
nieuwd leven in de coalitie en die zich in
dit opzicht stellen tegenover de meer op-
timistisch-gezinden.
Daar zijn er, die de coalitie niet als de
e e n g e meerderheids-mogelijk beschou
wen, en die in geen geval weer een nieuwe
samenwerking tusschen de drie rechtsche
partijen op een losse basis willen
aanvaarden. Zoo denkt cr over het mee-
rendeel der „mannen uit de vooraanstaan
de kringen der rechtsche partijen".
Maar, dat men van meening zou zijn,
dat de coalitie niet „iets positiefs" tegen
over de liberale leer en practijk heeft
kunnen stellen; dat „men met de Christe-
lijko ministeries weinig heeft bereikt";
dat „men eigenlijk niet veel anders dan
negatieve politiek heeft gedreven" dat
zijn beweringen, waarin de overdreven
heid en onwaarheid voor het vatten lig
gen.
En, trouwens, als men onder negatie-
v e politiek verstaat b.v. het verhinde
ren van de totstandkoming van wetten
tegen den Godsdienst, dan is ook deze po
litiek ook al van groote, ja, van onschat
bare waarde. Alléén reeds uit deze over
weging zou een hernieuwing van de coa
litie zoo redelijk mogelijk .zeer ge-
wenscht zijn.
Maar óók om het positieve, dat door de
coalitie in de toekomst kan worden be
reikt, gelijk het bereikt is geworden in het
verledene 1
DUITSCHLAND.
Duitsche communisten zoek.
Zij moeten terecht staan.
Sinds Zaterdag zoekt de recherche de
communistische Rijksdagafgevaardigden
Stöcker, Konen, Hórnle, Heckert. Rem-
mel en Pfeiffer, die op bevel van den pro
cureur-generaal gearresteerd en naar
Leipzig overgebracht moeten worden. Ge
noemde afgevaardigden, die na de ontbin
ding van den Rijksdag hun parlementaire
immuniteit hebben verloreD. worden be
schuldigd van hoogverraad, zulks in ver
band met het proces tegen de communis
tische centrale wegens de pogingen tot
het verwekken van een opstand in 1923.
Zij zouden zich thans op 9 Mei hebben
moeten verantwoorden.
Daar echter de procureur-generaal had
vernomen, dat de verdachten aan de dag
vaarding geen gevolg zouden geven, heeft
liij hun arrestatie gelast. De recherche is
er evenwel nog niet in geslaagd de ver
dachten op te sporen. Aan de slotzitting
van den Rijksdag namen zij niet deel, ter
wijl zij ook niet in hun woningen vertoef
den, evenmin als in de bureaux der partij.
Zooals reeds gemeld, vermoedt men, dat
zij allen in het buitenland vertoeven, om
daar den parlemcntsloozen tijd door te
brengen. Verondersteld wordt, dat zij op 9
Mei door een hunner verdedigers een ver
klaring zullen doen afleggen, ten einde
hun niet verschijning te motiveeren.
ZWITSERLAND.
Gustave Ador overleden.
Het lid van den Zwitserschen bonds
raad Gustave Ador, ex-bondspresident cn
nadien president van het Int. Róode
Kruis-Comité, is Zaterdagnacht om half
twee op S3-jarigen leeftijd overleden.
ITALIË.
COMPROMIS TUSSCHEN DEN PAUS
EN MUSSOLINI?
let geschil weldra opgelost?
Nieuwe regeling van het
godsdienstonderwijs.
Een B. T. A.-bericht uit Rome meldt:
Het geschil, dat tusschen het Vaticaan
en den italiaanschen staat is gerezen, zal,
zoo wordt gemeld, weldra zijn oplossing
tegemoet gaan. Onder meer wordt de mo
gelijkheid eener vrijwillige ontbinding van
het „katholieke centrum" overwogen. Het
godsdienstonderwijs zal verzekerd worden
door aalmoezeniers, die door de kerkelijke
autoriteiten in de fascistische organisaties
speciaal voor dat doel zullen worden aan
gewezen.
Te Rome is voorts een officieele verkla
ring van het Vaticaan gepubliceerd, waar
in het volgende wordt gezegd
lo. Het is niet juist, in de jongste rede
voeringen van den Paus een inmenging in
hinneiilandseht» pnlitek ran dpn Jfa-
liaanschen staat to zien. De Paus heeft
niet het oog op eenige politieke partij als
zoodanig, doch slechts op de verklaringen
en aanvallen van personen, die zich katho
lieken en zelfs vertegenwoordigers der ka
tholieken noemen, en derhalve de verant
woordelijkheden aanvaarden, welke deze
kwalificatie medebrengt.
2o. Met betrekking tot de onafhanke
lijkheid van den H. Stoel in zake het on
derwijs, wenscht de Paus, wel verre van
het geschil tusschen staat en kerk onher-
stelbaa. te marren, een beroep to doen op
den vrede door een herstel van het recht.
3o. De staat moet dc kerk niet hinde
ren in haar taak uiet betrekking tot de
christelijke opvoeding. Het is duidelijk,
dat de kerk het rocht heeft te beslissen
over de middelen tot uitoefening dezer
missie en de staat moest deze bevorderen.
RUSLAND.
Communistische ambtenaren in 't Donetz-
gebied ontslagen.
Naar uit Moskou gemeld wordt zijn als
uitvloeisel van het in verband met de ar
restatie der Duitsche ingenieurs in het
Donetz-gebied ingestelde onderzoek tien
hoogc communistische ambtenaren ontsla
gen. Over het verdere lot van deze ontsla
genen zal de districts-exocutieve te be
slissen hebben.
GRIEKENLAND.
Stelt Athene de communisten buiten de
wet?
In verband met do brandstichting in
het groote tabaksdepot der Gcbr. Papa-
stratou te Athene verluidt, dat de Griek-
sche regeering zou overwogen, de commu
nisten buiten de wet te verklaren.
CHINA.
Ontploffing in een opslagplaats van kruit.
Een communistische aanslag?
Uit Kalgan wordt gemeld, dat daar ter
stede Vrijdag j.l. een ernstige ontploffing
heeft plaats gehad in een opslagplaats
van kruit. 15 soldaten werden gedood.
De Chineesche autoriteiten beweren,
dat men hier te doen heeft met een com-
munistischen aanslag. In verband hierme
de zijn te Kalgan reeds vele personen ge
arresteerd.
MEXICO.
Nieuwe botsingen in Mexico.
Bij een gevecht tusschen federale troe
pen en een aantal opstandelingen zijn na
bij Cerro Viego in den staat Jalisco acht
rebellen gedood en vijf gewond. De strijd
duurde vijf uren. Later had in hetzelfdo
district opnieuw een ontmoeting plaats,
waarbij drie opstandelingen werden ge
dood. terwijl twy\ ted«r:.fr soldaten wer
den gewond.
GEDENKBOEK TER EERE VAN
KONINGEN EMMA.
Een commisJc gevormd.
Er heeft zich een commissie gevormd,
bestaande uit de h',/rn dr. J. Th. Visser,
oud-minister van uierwijs, Kunsten cn
Wetenschappen, voorzitter; prof. dr. P. J.
Blok, bud-boogiecm i- aan de Rijksuniver
siteit te Leiden; H.'Colijn, lid van de Eer
ste Kamer en voorz er van het A. R. Par
tijbestuur; mr. D. Koek, oud-gouverneur-
generaal van Neder..-Indië en voorzitter
van den Vrijheidsbond; dr. O. Lely, oud-
minister van Wat"-staat; mr. F. A. C.
Graaf van Lynden an Sandenbcrg, opper
kamerheer van H. ói. dc Koningin en be
noemd vice-president van den Raad van
State; mr. H. P. M chant, voorzitter van
de Vrij. Dem. Fracti in de Tweede Kamer;
Mgr. H. van de Wetering, aartsbisschop
van Utrecht en H. Ch. G. J. van der Man-
dere. algemeen-socr--'aris van de Vereeni-
ging voor Volkenbond en Vrede", dc laatste
optredend als secretaris. Deze commissie
heeft, het voornemen om ter gelegenheid
van het feit, dat op a.s. 2 Augustus II. M.
de Koningin-Moeder den zeventig-jarigen
leeftijd bereikt, een gedenkboek uit te ge-
De mededeeling, aan H.M. de Koningin-
Moeder van het voorn emon om dit bock te
doen verschijnen, gedaai), werd van Hare
zijde met groote ingenomenheid ontvan
gen.
ONDERZOEK VAN HET CADEAU
STELSEL.
Installatie vn de commissie.
Geen wet,# ij k e maat-
Op het. Departement van Arbeid is Za
terdag do door den minister van Arbeid
ingestelde Commis-ie tot Onderzoek van
het Cadeaustelsel g. installeerd.
Dc minister van Arbeid, de heer Slotc-
maker de Bruine, zeide in zijn rede o.m. er
zich van te moeten onthouden, om anders,
dan in zeer algemcenen zin over dc voor-
en nadeelen van het z.g. cadeaustelsel een
oordeel te geven. Wel wilde spr. verklaren,
dat naar zijn indruk het systeem van hot
geven van cadeaux vooral in de laatste ja
ren zoodanig is gegroeid, dat bestudeering
noodzakelijk moet worden geacht. Het
koopen van het meest nlledaagschc ge
bruiksartikel, zonder de kans daarbij een
heerenrijwiel, gramofoon of naaimachine te
verkrijgen, wordt steeds moeilijker. Het
cadeau wordt voor den argeloozen consu
ment de allesbeheerschendo factor. Deze
voelt zich welhaast beetgenomen, indien
hem bij zijn aankoop een milde gave ont
houden wordt. Wel is het opmerkelijk, al
dus spr., dat met de uitbreiding van het
cadeau-systeem het verzet er tegen toene-,
mende is. De pogingen van het comité van
actie tot bestrijding van den verkoop met
cadeaux liggen ongetwijfeld nog versch in
het geheugen. Het verlangen om van het
stelsel afgeholpen te worden, lieerscht nog
even krachtig als voorheen. Reeds ziet men
'n wet in 't verschiet, welke het geven van
cadeaux bij den verkoop met zware straf
fen zal bedreigen.
De opdracht dor commissie is niet be
perkt tot een onderzoek naar het cadeau
stelsel zelf, doch ook een bestudccring van
de 'maatregelen, welke eventueel daartegen
vallen te nemen, ligt in haar taak opgeslo
ten. Onwillekeurig zal hierbij gedacht wor
den aan een wcttelijken maatregel. Aan
een dergelijk overheidsingrijpen, aldus
spr., dient inderdaad eerst in dc laatsto
plaats gedacht, te worden en wel omdat
spr. er zelf de voorkeur aan geeft, dat. mis
standen op dit gebied langs den weg van
particulier initiatief uit. den weg geruimd
worden.
De voorzitter der commissie, mr. A. T.
M. J. Baron van Wijnbergen, zeidc in zijn
antwoord, dat het meer en meer blijkt, dat
het geven van geschenken door bepaalde
personen met bepaalde doeleinden een
maatschappelijk gevaar opleveren kan.
De taak der commissie zou heel wat een
voudiger zijn, indien zij zich aanstonds kon
zetten tot het ontwerpen van een of meer
aanvullingen van het Wetboek van Straf
recht. Waar wel eens wordt geklaagd, dat
de overheid te ver ingrijpt in het maat
schappelijk leven, vertrouwde spr., dat al
len op wie een beroep zal worden gedaan
nu ook gaarne zullen medewerken.
R. K. NEDERL. BOEREN- EN
TUINDERSBOND.
In de jongste bestuursvergadering van
den R. K. Nederl. Boeren- en Tuinders-
bond is. blijkens De R. K. Boerenstand, op
verzoek van het bestuur van den L. T. B.
besloten, adhaesie te betuigen aan een
adres van de R. K. Vereeniging tot ver
heffing en bevordering van opvoeding
en onderwijs ten behoeve van den land- cn
tuinbouwenden stand in het., bisdom Haar
lem, gericht tot den minister van onder
wijs, kunsten en wetenschappen, waarin
subsidie wordt gevraagd voor eon tiental
ambulante cursussen in de landbouwhuis-
houdkunde.
In verband met het omtrent de tubercu
losebestrijding onder het rundvee gepleegd
overleg tusschen de drie centrale landbouw
organisaties stelde het bestuur zijn eigen
standpunt in deze vast. Getracht zal wor
den ook de andere centrale landbouworga
nisaties tot aanvaarding van dit standpunt
te bewegen.
Met den voorzitter van den Nederl.
Landbouw-Handclskamer, mr. A. G. A.
Ridder van Rappard, werd van gedachten
gewisseld over de beteekenis en het nut de
zer instelling.
Het bestuur besloot, zich bereid te ver
klaren tot deelneming aan een gemeen
schappelijke actie, waartoe van den F.N.Z.
het voorstel is uitgegaan, om wijziging te
verkrijgen in de Zegelwet 1927, met name
beroepsregeling.
In aansluiting aan twee andore, reeds
vroeger door het bestuur gezonden adressen
aan den minister van financiën besloot het
bestuur opnieuw een adres te zenden aan
dezen minister met het verzoek, dc in 1928
verrichte of nog te verrichten herschatting
van de huurwaarde der perceelcn voor de
pcrsoneele belasting eerst in aanmerking to
doen nemen bij dc vaststelling der aansla
gen over 1929.
In verband met hot feit, dat de Interna
tionale Arbeidsconferentie, die dit. jaar te
Genève gehouden wordt, zich o.m. zal bezig
houden met het vraagstuk der minimum-
loonen. besloot het bestuur deze zaak in
studie te nemen cn hieromtrent het oordcol
in te winnen van de bij den 11. K. Neder-
landsclien Boeren- en Tuir.dersbond aange
sloten gewestelijke bonden.
De'actie van het JL R. Comité tot her
denking van het halve-ecuwfcoRt van het
Rijkslandbouwonderwijs heeft tot resultaat
gehad, dat een kapitaal bij elkaar is ge
bracht, bestemd om voor de R. K. Studen
ten vereeniging te Wageningen een eigen
huis te stichten. Hiertoe is bereids eene
Stichting in het loven geroepen. De statu
ten dezer stichting werden in deze verga
dering vastgesteld.
Koninklijke Besluiten.
Notarissen.
Bij K. B. zijn benoemd tot notaris bin
nen het arrondissement Groningen ter
standplaats Grijpskerk, D. Sierama, ean-
didaat-notaris te Dwingelo; in het arron
dissement Zutphen, ter standplaats Olst
J. II. Engelbregt, candidaat-notaris te Tiel.
Uit het Wcstland.
Geen staking te Loosduinen.
Van de ongeorganiseerde tuinderspat-
troons aldaar heeft het overgroote deel
namelijk 87 met tezamen bijna 400
wcrkkachten alsnog het collectief contract
aanvaard, dat ié afgesloten tusschen de ar
beidersorganisaties en de afd. Loosduinen
van den R. K. Tuindersbond. Bovendien
zijn nog een 8-tal protestantsche patroons
als z.g. hospitanten tot laatstgenoemde
organisatie toegetreden. In verband hier
mede hebben op een Vrijdagavond gehou
den, druk bezochte vergadering do perso-
neelen van al die patroons besloten, a.s.
Maandag (heden) niet in staking te gaan,
daar het gestelde doel: erkenning der or
ganisatie cn de afsluiting der collectieve
arbeidsovereenkomst is bereikt.
Uit de meubelindustrie.
Overeenstemming.
Verleden weck is, zoo meldt de „Volkskr"
de overeenkomst voor de meubelindustrie,
het behangers-, stoffeerders- cn becldonbe-
drijf, benevens het kerkwerkbedrijf, door
drie van de vier werkgeversbonden en de
drie werknemersbonden onderteekond.
In de loonen is geen wijziging gekomen.
De voorstellen tot verhooging eenerzijds
en anderzijds tot verlaging zijn in de vier
gehouden conferenties van beide zijden te
ruggenomen. Wel is een loonklasse voor do
18- en 19-jarige gezellen opgenomen, wat
een flinke verbetering genoemd kan wor-,
den.
De procenten voor overwerk voor dc be
hangers zijn vervallen, uitgezonderd voor
nacht-. Zaterdagmiddag- cn Zondagarbeid.
De volle week vacant ie is in het contract
opgenomen. Een begin is gemaakt met
doorbetaling bij verzuim, zooals aangege
ven in art. 163-S c van hot B. W., zoodat bij
gezinsvermeerdering een halve en bij sterf
geval der echtgenoot© een dag zal worden
vergoed. Dertien weken 70 procent bij ziek
te was reeds ingevoerd.
De overeenkomst is aangegaan voor twee
j3rcn.
De massafabrikantenbond heeft dit jaar
aan de onderhandelingen, deelgenomen.
Het voornaamste nieuws.
BUITENLAND.
Eenige Duitsche communistische afge
vaardigden houden zich schuil en onttrek
ken zich aldus aan een arrestatie.
Een compromis tusschen den Paus en
en Mussolini.
Een aardbeving in Klein-Azië teistert
Smyrna. (Buitenl. Berichten 2c blad).
BINNENLAND.
De samenstelling van een commissie
voor de aanbieding van een geschenk aan
de Koningin-Moeder. (1ste blad).
De commissie tot onderzoek van het
cadeau-stelsel is aan den arbeid getogen.
(lste blad).
Directeurs van gasfabrieken voor de
rechtbank. (Rechtzaken, 2de blad).
Te Tilburg is een smokkelaar doodge
schoten. (Gcm. Berichten, 2de blad).
Twee gevangenen zijn ontvlucht uit de
gevangenis te Scheveningen. (Gein. Be
richten, 2de blad).
Een groote brand te Venlo. (Gcm. Be
richten, 2de blad).
De uitvoer van boter en kaas over 1927.
(Ij. en T., 5de blad).
België wint den voetbalwedstrijd van
Holland met 1—0. (Sport 2^' blad).
Cambridge wint den jaarlijkschen roei-
wedstrijd van Oxford. (Sport 2de blad).
Daarmee is nu contact gezocht, zoowel als
met eenige plaatselijke patroi
tics cu imiividuccle patroons.
Te Amsterdam is overleden, 05 jaar
oud, do heer"P. Sluis, oud-dirocteur der N.V
1'. Sluis' Pluimvee- en Vogelvoedorfabric-
Lcn te Weespcrkarspcl, lid van dc Kamer
van Koophandel te Hilversum.
Dc heer Sluis was ridder in de Orde van
Oranje Nassau.
- Op do mijn „Laura" te Eygclshoven
is wegens gebrek aan afzet, Zaterdag niet
gewerkt.
STOMPWIJK.
GEMEENTERAAD.
Waar komt de openbare school?
Aanschaffing van een zo nis-
wagen. Belasting besprekin
gen.
Donderdagavond werd de Zaterdag 21
Maart verdaagde vergadering der ge
meente Stompwijlc voortgezet.
Voorzitter burgemeester W. Keyzer,
aanwezig alle leden. Do voorz." opent dc
vergadering met gebed.
Dc ingekomen stukken worden van ken
nisgeving aangenomen.
Goedkeuring reglement, van orde ver
gaderingen van B. en W.. Na opmerkin
gen van dc leden Verheijen cn Willemse
wordt dit z. h. st. goedgekeurd.
Voorstel tot wijziging van de vorordo-
ning van het burgel. Armbestuur. De
voorz. licht een en ander nader too en
zegt, dat het Burg. Armbestuur een apart©
secr.-penningm. wenscht, omdat do werk
zaamheden thans te groot zijn.
De heer Small vraagt, of hot de bedoe
ling is een ambtenaar ter socretarie te
benoemen, waarop de voorz. bevestigen'',
antwoordt, waarmede de heer Smull nc-
coord gaat, mits deze hiervoor bekwaam
is. De hoor Verheijen meent or zijn af
keuring over te moeten spreken, dat do
bijbaantjes voor het secretarie-personeel
weder worden uitgebreid en hij wil liet
Armbestuur in overweging geven een sccr.
ponngm. uit hun midden tc benoemen of
iemand niet uit de ambtenaren. De lieer
Small merkt op, dat dit toch gaat buiten
B. en W. omeen en ander ligt op don
weg van het burgerlijk armbestuur Dc hoe
ren Willemse, de Groot en Verheijen voe
ren hierover nog het woord, waarna Tiet
voorstel z. h. st. wordt aangenomen!
De voorz. zegt, dat volgens het rapport
van den geneesheer de gem. Opzichter
zijn werkzaamheden ten volle kan verrich
ten. Daarom achten B .en W. geen termen
aanwezig in tc gaan op het voorstel der
R. K. raadsfractie om dezen functionaris
op wachtgeld te stellen.
Na een kleine opmerking van liet lid
Willemse, die o.m. zegt, dat zij zich thans
hierbij zullen neerleggen, doch dat zij zoo
noodig later hierop zal worden terugge
komen, wordt een en ander z. 'h. st. góed-
gekeurd.
Bij het voorstel tot afkoop van liet recht