BUITENLAND.
BINNENLAND.
19e Jaargang.
ZATERDAG 31 MAART 1928
No. 5837
Do ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bij vooruitbetaling
Voor Leiden 18 cent pel week f 2.S0 pel kwartaal.
Bij onto Agenten 20 cent per week (2.60 per kwartaal.
Franco per post 12.95 pc, kwartaal.
Bet Geïllustreerd Zordagsblad ta tooi de Abonné's ver
krijgbaar tegen betaling van 5C ck per kwartaal, bij voor-
uitbetaling. Alionderlijke nummert 5 et., met Geïllustreerd
^ondagBblad 9 et
Oit blad verschijnt eiken dag uitgezonderd Zon- en Feestdagen. II
Bureaux: RAPENBURG No. 10 - LEIDEN
TEL. INT. ADMINISTRATIE 935 REDACTIE 15
GIRONUMMER 103003 s POSTBUS No. II
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGTJ
Gewone od vertentlên 3P cent per r Q O
Voor ingezonden Mededeoiingen wordt het
n dubbele van het tarief berekend. 3
Kleine edvertenUën, van ten hoogste 80 woorden, wieria
betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en 7W
hnur, koop en verkoop f 0.50
Dit nummer bestaat uit vijf
bladen waaronder het
Geïllustreerd Zondagsblad.
ZONDAGSBLAD
Weekabonné's worden er aan herinnerd,
dat het abonnement op het Zondagsblad
voor het 2e kwartaal in den loop der vol
gende week moet worden betaald.
DE ADMINISTRATIE.
V Schoonheids-eischen,
Wij gaan er niet overal op vooruit wat
betreft de schoonheid van onze steden
onze dorpen.
Zeker, wij hebben hier en daar schoone
parken, frissche wijken in onze landelijke
dorpen, en wij mogen in onze steden be
wonderen fraai en breed aangelegde kwar
tieren; we denken aan de Kooi vooral en
ook wel aan Tuinstadwijk in Leiden.
Maar wat wordt er ook in de laatste ja
ren veel leelijlcs gebouwdOnlangs is nog
gewezen in „Bouwkunst" op enkele groote
nieuwe gebouwen in Leiden, die waarlijk
niet getuigen van een bewondenswaardige
opvatting van de sghoonheids-eischen
door de daarbij betrokken bouwmeesters,
En staat daar b.v. niet de z.g. buiten-
societeit in het centrum van Leiden, op
den Stationsweg, als een openlijke aan
klacht tegen vele leden dier socië
teit, die voor Leiden en voor zichzelf zoo
weinig respect hebben gehad, dat zij daar
«n „bit ter-s chuu hebben laten neer
zetten. Meer dergelijke voorbeelden zou
den wij kunnen noemen.
Had het nieuwe straten-complex op den
Rijnsburgerweg onder Leiden niet een be
ter èn fraaier aspect kunnen gegeven zijn?
En schijnt men in een onzer naburige ge
meenten bij den park-aanleg hier en daar
niet het wan-ordelijke als het wezens
element van een park te hebben opgevat?
Wij hebben bewondering en waardee
ring voor de bouwmeesters van het nieu
we groote Academisch Ziekenhuis maar
wij veroorloven ons daarbij uit te sluiten
de manier van rangschikking der vele ge
bouwen: Wie van uit den trein daarop
kijkt moet denken aan blokkendoos-speel
werk in het groot!
Als wij zooveel aanslagen op of tekort
komingen in de schoonheids-eischen wat
betreft openbare gebouwen en stratenaan
leg gadeslaan, dan steekt daar wel erg te
gen af de strengheid, waarmede soms die
zelfde overheid particulieren het bouwen,
dat voor hun broodwinning noodig of ge-
wenscht wordt geacht, bemoeilijkt, om niet
in strijd te komen met wat haar inziens
door de aesthethica wordt verlangd, 't Is
dan geen wonder, dat dezulken dan mop
peren en ontevrden zijn.
Conclusie: de overheid lette op de
eischen, die bij bouwen en stratenaanleg
de schoonheid eischt, maar zij daarbij
het strengst voor zichzelfZooals trou
wens elk wijs mensch de eischen, die hij
aan het leven stelt, het strengst op zich
zelf toepast.
DUITSCHLAND.
Zoebkoff te Aken.
Het uitzettingsbevel is hem
overhandigd.
Nadat de politie te Aken inlichtingen
had ontvangen, dat Alexander Zoebkoff,
de zwager van den ex-keizer, zich te Aken
ophield, is Zoebkoff op het hoofdbureau
van politie ontboden, waar hem het bevel
van den regeeringspresident van Keulen,
dat hij over de grens moet worden gezet,
overhandigd werd.
Tot nu toe had men die aan Zoebkoff
niet kunnen overhandigen, daar men niet
jvist, waar hij zich ophield.
Zoebkoff is aangezegd, dat hij het Duit-
sche rijksgebied binnen 24 uur moet ver
laten.
H;j :s naar België teruggekeerd. Men
acht het niet onmogelijk, dat, indien ook
iBelgië hem niet wenscht toe te laten, hij
*ich naar Nederland zal tvachten te be
geven.
POLEN.
Poolsch-Litausche conferentie.
Te Koningsbergen geopend.
Gistermiddag is de Poolsch-Litausche
conferentie te Koningsbergen geopend. De
Litausehe premier en minister van Buiten-
landsche Zaken Woldemaras hield een
openingsred, waarna zijn Poolsche collega
Zaleski er den nadruk op legde, dat de
openingsrede, waarna zijn Poolsche collega
betrokken landen, maar in de geheele we
reld met opmerkzaamheid de onderhande
lingen en besprekingen te Koningsbergen
zal volgen. Hij zeide er vast van overtuigd
te zijn, dat de verwachtingen der open
bare mecning niijt beschaamd zullen wor
den.
Na de openingstoespraken las de Pool
sche gezant te Berlijn de agenda der con
ferentie voor, waarna deze eerste zitting
werd gesloten.
ITALIË.
MUSSOLINI
MUSSOLINI TEGEN DEN PAUS.
Alleen fascistische jeugdorganisaties.
Ontbinding van alle andere.
Mussolini heeft thans (zooals in zijn
jongste rede was aangekondigd) een de
creet uitgevaardigd, waarin een monopolie
wordt toegekend aan de nationale fascis
tische jeugdorganisatie (de Balillas) op het
gebied van vak-, lichamelijk, moreel en
geestelijk onderwijs. Slechts het vormen
van organisaties, welke bèhooren tot de
Balillas, is toegestaan. Alle andere organi
saties zullen ontbonden moeten worden.
RUSLAND.
Echec van den zevenurendag.
Productievermindering in de
textielfabrieken.
De invoering van den zevenurendag in
verschillende sovjet-industrieën, welke met
veel geschetter in de bolsjewistische pers
werd bekend gemaakt en die als een nieu
we verovering van het Russiche proleta
riaat werd gekwalificeerd, blijkt grooten-
deels een volkomen mislukking te zijn. Er
moge dan al een enkele fabriek bestaan,
waar het nieuwe systeem zonder ernstige
storing van het bedrijf kon worden door
gevoerd, in hot algemeen is juist hei. te
genovergestelde het geval, zooals ook nu
«'eer is gebleken bij hel onderzoek naar
de resultaten van den zevenurendag in Ie
Russische textielfabrieken. Het o'fieiéele
Sovjet-orgaan, de „Izwestija", deelt hier
omtrent o.m. het volgende mede:
De verkorte arbeidsdag en het drie-
ploegenstelsel zijn ingevoerd in een groot
aantal textielfabrieken, waar in totaal
87.000 arbeiders en employe's werkzaam
zijn. Gebleken is echter, dat de proef tot
dusver geenszins aan de verwachtingen
heeft beantwoord. Zoo is de dagelijksebe
productie gedaald en op sommige fabrie
ken zelfs de productie per uur. Voorts is
nog een toeneming van do hoeveelheid
slecht afgewerkte goederen geconstateerd!
Een der hoofdoorzaken van de misluk
king is, volgens genoemd Sovjet-o ad, het
feit, dat verscheidene nieuwe arbeiders,
die in verband met de invoering van het
drie-ploegenstelsel te werk werdsti gesteld
niets of heel weinig van net vck versron
den. Deze omstandigheid reeds werpt een
schril licht op de methoden der bolsjewiki,
die tot een industrieele hervorming over
gaan, alleen om de arbeiders weder voor
eenigen tijd te paaien, zonder het succes
Van het nieuwe syteem te verzekeren.
Verder krijgen de arbeidsbeurzen van de
„Izwestija" een veeg uit de pan, omdat zij
niet voor betere werkkrachten hebben ge
zorgd, hoewel toch niet kan worden ge
wacht, dat alle werkioozen R.isen geboren
textielarbeiders zijn.
Een en ander heeft dan ook slechts ten
doel de verantwoordelijkheid voor de mis
lukking van den zevenurendag van de c»uv- j
De groote Beurszaal in het hedenmiddag geopend KRELAGEHUIS te Haarlem.
Inzet: de Heeren E. H. KRELAGE (midden) en J. VOORS (rechts), Voorzitter en Secretaris
der Alg. Vereen, van Bloembollencultuur en Architect de Heer KRAAN uit Oegstgeest
jet-autoriteiten af te wentelen, die uit
prestige overwegingen en zonder cenig
nauwkeurig uitgewerkt plan, deze nieu
wigheid wilden lanceercn.
Gelukkig voor de heeren bolsjewiki, dat
er altijd nog wel ingenieurs en technici
I zijn te vindon, (wj 4U:j sabotage durven
te verwijten, zoodak etn herhaling van dc
„Donetzj-incidenten", dan pasklaar ge
maakt voor de textielindustrie, een schoo
ne uitvlucht zou zijn.
De levensmiddelencrisis te Moskou is weer
verscherpt.
Naar de „Roel" verneemt is de levens
middelencrisis te Moskou, die de laatste
weken, dank zij de door de regeering ge
nomen maatregelen, belangrijk was ver
minderd, thans weder versjherpr.boter,
meel en verschillende andere levensbehoef
ten van zeer verschillenden aard, zijn se
dert eenige Jigen neder slecht en slechts
in geringe hoeveelheden te verkrijgen.
TWEEDE KAMER.
Salarissen van Religieuzen.
Ds. Lingbeeks motie verworpen
in de Kamer.
Gisteren heeft de Tweede Kamer de
discussie beëindigd over de gisteren reeds
vermelde motie-Lingbeek, waarin o.a. ge
zegd wordt, dat dc salarissen der onder
wijzeressen, die werkzaam zijn aan uit
's Rijks kas ondersteunde kloosterscholen,
aan hen zelve niet ten goede komen, maar
grootendeels ten bate vallen aan de
kloosters.
Do voorsteller der motie wenschte, dat
de Kamer de regeering zou uitnoodigen
om in de Wet op het Lager Onderwijs
zoodanige wijziging te ontwerpen, waar
door de landsbijdrage voor het salaris
der genoemde kloosterlingen-onderwijzers
in overeenstemming wordt gebracht met
hetgeen door de kloosterbesturen voor hun
onderhoud wordt betaald.
De heer A 1 b a r d a (S.D.) nam den
heer Lingbeek in bescherming tegen de
verwijten van den heer Van Wijnbkrgen,
dat hij blijk zou hebben gegeven vajBanti-
pathie jegens de religieuzen. Daarvlf had
spreker niets bemerkt, integendeel, hij
bracht den heer Lingbeek hulde voor de
gematigde en bezadigde wijze, waarop hij
gesproken had. Al voelde de S.-D.-leider
veel voor de redelijkheid der motie, toch
kon hij niet het standpunt des heeren
Lingbeek, om de salarissen naar de be
hoefte te bepalen, aanvaarden.
Gaarne zou de heer Albarda nadore in
lichtingen wenschen hoe deze materie in
het buitenland is geregeld. Doch voor de
motie-Lingbeek konden de S. D. thans niet
stemmen, omdat zij zich niet kunnen ver
eenigen met den grondslag dat niets meer
aan salaris zou mogen worden betaald dan
strikt noodig is voor het levensonder
houd.
De heer Mo 11 er (R.-K.) bestreed
krachtig de motie, die hij onduidelijk,
vaag en onjuist' achtfn. en bovendien te'
het verkeerde adres is gericht; zij moest
zijn gericht tof den Minister van Finan-
ciën. Spr. stelde in het licht, dat de reli
gieuze onderw-.skrochten hei, volle recht i
hebben me& alle wettige middelen do be
ginselen der R.-K. te verbreiden. Of wil
misschien de heer Lingbeek aan de gods
dienstvrijheid tornen, die in de Grondwet
is gewaarborgd, vroeg do heer Moller.
Do heei Z ij Is t r a (A.-R.) zeide dat de
motie niet los te maken is van de alge-
meene actie vaji de-n heer Lingbeek, welke
niet. zijn iAstêmnljng hbeft.
De heer Kersten (8. G.) hield vervol
gens een uitvoerige speech, waarin hij
wees op het z.i. bestaande gevaar van
overheersching door Rome. Op grond daar
van bestreed hij de coalitie. Spr. had ern
stig bezwaar tegen de huidige ondcrwijs-
wetgeving, waardoor aanzienlijke geld
sommen ten goede komen aan de klooster
scholen. Tegen de motie, zooals zij daar
ligt, had de heer Kersten ernstige bezwa
ren, doch met dc gedachte er van kon li ij
medgaan, zoodat hij voor de motie zou
stemmen.
Tegenstander van do motie was de heet
Oud (V. D.), omdat het standpunt salaris
naar behoefte, niet alleen principieel doch
ook practisch, verwerpelijk is. Aan het
recht, om het salaris naar eigen goeddun
ken te besteden mag z.i. niet worden ge
tornd.
Nadere bespreking van het vraagstuk
vond ook de heer Oud gewenscht.
De heer Heemskerk (A.-R.) zeide,
dat de heer Kersten van de behandeling
der motie misbruik heeft gemaakt om de
A.-R. te bestrijden. Daarop wenschte de
A.-R. fractieleider niet in te gaan.
Minister Waszink zeide, dat het na
al de geuite bedenkingen moeilijk is,
nieuwe argumenten tegen de motie aun
te voeren. Evenwel wees de minister er
op dat al mocht de motie worden aange
nomen, het practisch onmogelijk is haar
uit te voeren, want de salarissen der on
derwijzers worden niet geregeld bij de L.
O.-wet, doch bij alg. maatregel van be
stuur krachtens deze wet.
Bovendien zijn er geen kloosterscholen.
Al gaf de minister toe, dat dc individuee-
le behoeften der kloosterlingen geringer
zijn, dan die der leeken-onderwijskrachtcn,
zij hebben naast hun individueele behoef
ten toch ook gemeenschapsbehoeften uit
den aard van hun religieus zijn.
De minister zeide bereid te zijne mede
te werken aan een oplossing, waardoor het
verschil tusschen gehuwden en ongehuw-
deu verder wordt doorgevoerd, zonder dat
zij de relieuzen in het bijzonder treft. Hij
zegde den heer Albarda toe, inlichtingen
hoe het vraagstuk in het buitenland is ge
regeld, te zullen inwinnen en aan de Ka
mer te zullen overleggen.
Op het verzoek van mej. Westerman om
ngehuwden-kostwinners(sters) gelijk te
tellen met gehuwden, kon de minister
niet ingaan, omdat de commissie voor G.
O. thans, bezig is met een technische her
ziening" van de salarisregeling.
Bij de repliek van ds. Lingbeek
ging' het af en toe rumoerig toe. Tal van
afgevaardigden stonden in een kring
rond het spreekgestoelte, waarvan ver
schillenden den voorsteller der motie her
haaldelijk interrumpeerden. Ook steeg er
af en toe gejoel op, zoodat de voorzitter
nog al eens den hamer moest hanteeren.
De heer Yisscher (A.R.) zcid«» L i
huidice oogenhlik gc.-hilct ie ach
ten, liet onderwerp der motie te bespre
ken, doch hij hoopte dat de regeering er
toe zou medewerken dat er licht over zou
opgaan opdat een klaar inzicht verkre
gen wordt. Hij zou tegen de luotie steni-
Het voornaamste nieuws.
BUITENLAND.
Mussolini heeft een decreet uitgevaar
digd, waarbij alle niet-fascistische jeugd
organisaties worden ontbonden.
De Poolsch-Litausche conferentie te Ko-;
nigsbergen geopend.
Twee records op luchtvaartgebied.
(Luchtv., 2de blad).
BINNENLAND.
De Tweede Kamer heeft de motle-Ling-
beek i.z. subsidie voor het salaris van re
ligieuze leerkrachten verworpen met 72
tegen 3 stemmen. (1st© blad).
Geen conflict in de steer.industrie. (1ste
blad).
men, doch dit wilde niet zeggen, dat hij
geen afdoende oplossing van dit vraag
stuk zou wenschen.
De motie werd daarop verworpen met
72 tegen 3 stommen.
Voor stemden de heeren Lingbeek (H.
G.), Zandt (8. G.) en Kersten (S.G.).
De Kamer heeft nog bij den aanvang
der zitting de ontwerpen goedgekeurd tot
naturalisatie van.. 126 vreemdelingen.
Tot 8 Mei a.s. is de Kamer uiteenge
gaan. De voorzitter zeide te hopen dat
dan de behandeling van verschillende on
derwerpen aan de orde gesteld zal kunnen
worden, o.a. het Wegenfonds, het Zuidcr-
zeefonds en het voorstel in zake het Kort
Verslag.
De Arbeidswet.
O v e r w er lev erg unningen in
Wasscherijon en Strijk-
inrichtingen.
De Minister van Arbeid, Handel en Nij-
verhoid heeft aan ii-joid m of bestuurders
van wasscherijen en strijkinrichtingcn ia
alle gemeenten des Rijks vergund, dat ge
durende do tijdvakken van IJ tot en met
14 April 1928, van 14 tot en niet '9 Mei
1928 en van 29 Mei 'ot en niei 2 Juni 192#
in hunne onderneming loor ue aldaar
werkzame arbeiders in afwijking van
het bepaalde in de artikelen 23 en 24 der
Arbeidswet 1919 arbeid wordt verricht
als volgt:
Op 10, 11, 12 en 13 April, op 14, 15, 16 en
18 Mei en op 29, 30, en 31 Mei en 1 Juni
1928 gedurende ton hoogste 9 1/2 uur per
dag en op Zaterdag 14 April, 19 Mei en 2
Juni 1928 gedurende ten hoogste 6 uur
per dag, een en ander onder voorwaarde
dat: a. in die tijdvakken de arbeidstijd
van de betrokken arbeiders op de eerste
vijf werkdagen der week in zijn geheel is
gelegen tusschen 7 uur des voormiddags
en 7 uur des namiddags en op Zaterdag
tusschen 7 uur des voormiddags en 2 uur
des namiddagsb. in do onderneming,
waar van deze vergunning gebruik wordt
gemaakt, geen arbeid wordt verricht op
Maandag 9 pril, Donderdag 17A Mei en
Maandag 28 Mei 1928.
Uit de Steenindustrie.
Het conflict uit de wereld.
Te Arnhem is gisteren een vergadering
gehouden van den Bond van stcenfabri-
kiLLUju, ter uoopiej^u^ uui het LwvUC'l-