20% ZWAARDE» «WICHT HOLLAND SCH- 2 10ets REEPEN - BEEKMAN Het adres der Fransche bisschoppen aan het Mexicaansche episcopaat Letteren en Kunst EISCHTdus QNZEIOcts reepen, ze zyn 2cts per stuk meer waard. DAjfüES-KL^DING MET DUUR! STADSNIEUWS. „WIJ LIJDEN MET U, WIJ BIDDEN VOOR U ONZE HARTEN KLOPPEN EENSGEZIND MET DE UWE" DE ZAAK DER MEXICAANSCHE KATHOLIEKEN IS DE ZAAK VAN ALLE KATHOLIEKE NATIES Een telegram maakte ïn het kort reeds melding van het adres van sympathie, door het geheelo Fransche episcopaat aan de Mexicaansche bisschoppen gezonden. De tekst van dit document luidt als ivolgt: Eerbiedwaardige en dierbare broeders ïn het priesterschap van onzen Heer Jezus Christus „De Kardinalen, de aartsbisschoppen, de bisschoppen en de priesters van Frank rijk brengen u de bewogen hulde van hun broederlijke en godsdienstige sympathie. Zij volgen met angst de tragische gebeur tenissen, die zich afspelen in uw ongeluk kig land. De bloedige beproevingen, die gij door maakt, heeft Frankrijk op het einde der 18de eeuw gekend. De martelaren van den Carmel, die de Kerk op de altaren verhe ven heeft, zijn ter dood gebracht, omdat Jjij geweigerd hadden, een schismatieke constitutie van de geestelijkheid te aan vaarden. Liever dan zich van den Stoel van Petrus los te maken, die het centrum der waarheid en van de Katholieke eenheid is, hebben zij den dood verkozen. Thans is het bij u en tegen u, dat de ver- Volging is ontketend en woedt. En alle dagen brengen de bladen, die over de grens tot ons kunnen doordringen, ons het verhaal van nieuwe kwellingen, nieuwe wreedhe den, nieuwe slachtingen. De^ slachtoffers, onder de kogels der vij anden in die streek gevallen, pf gefolterd door de wreedste strafplegingen zijn niet meer te tellen. Ontelbaar zijn de menigten ongelukkigen, die om aan de vervolging te ontkomen, genoodzaakt zijn geworden, hun vaderland to verlaten. Wij hebben de kloeke en edele betuiging van trouw aan den Apostolischen Stoel, toe gejuicht, die van het eerste oogenblik af, de eerbiedwaardige aartsbisschop van Me xico voor heel het land en voor heel de wereld heeft doen hooren en die hij, in zijn eigen naam en in die van al zijn collega's aan 't hoofd der regeering heeft gericht. Wij hebben toegejuicht den moed der bisschoppen, die de strengheden van een tyrannieko en wreede macht getrotseerd hebben, luide hun geloof belijdend en de .vrijheden der Kerk opeischend. Wij hebben bewonderd en bewonderen alle dagen de heldhaftigheid dezer geloo- vigen, die moedig hun geloof in practijk brengen, met gevaar voor hun leven en die de wreedste strafplegingen doorstaan, lie-' ver dan dat geloof te verzaken. Mexico zal voortaan in de annalen der Kerk roemrijke bladzijden tellen, waardig aan de acten der martelaren uit de eersto eeuwen van het christendom. Alle vervolgingen, die dan in het eene, dan in heb andere land en thans in het uwe, uitbreken, zijn de steeds onder ver schillende vormen wederkeerende episoden van den eeuwigen strijd tusschen de stad Gods en de stad van den duivel. Zij zijn nns voorspeld; én wij hebben ook de verze kering ontvangen, dat de poorten der hel niets tegen de stad Gods zullen vermogen. Voor het oogenblik is het in Mexico het nur van de macht der duisternis; maar zijn rijk zal slechts een tijdlang duren. Vidi impium superexalatum et elevatum sicut cedros Libani; transivi et ecce non crat.' Dit is thans de gelegenheid, Wrelbeminde Broeders, om ons de zoo verheven en zoo bemoedigende leerlingen onzer heilige boe ken te binnen te brengen, die de Kerk alle jaren onder de oogen brengt in het officie der martelaren in den Paaschtijd. Ut per consolationem scripturarum spem habe- amus Maar eens, den dag van het Godsoor deel, zullen de vervolgers en hun slachtof fers tegenover elkaar staan. Opstarend naar de rechtvaardigen, ter rechterzijde, zullen dan de goddeloozen, met schrik geslagen en weeklagend in bitteren ziele-angst uitroepen: „Daar staan zo dus die wij destijds aan de bespotting prijsga ven. Dwazen, die wij waren, wij noemden hun leven een dwaasheid, hun hoop h.er- schenschim. En ziet, nu behooren zij bij de kinderen Gods en hun plaats is onder de heiligen. Wij hebben ons dus vergist, en het was niet de glans der waarheid die in onze oogen schitterde. Wij hebben ons vermoeid op de paden der boosheid, wij zijn moeilijke wegen gegaan, en wij kenden de wegen des Heeren niet. Waartoe diende ons onze hoogmoed, wat blijft ons over van die rijkdommen, eens on ze trots. Het ging alles voorbij, als een schaduw zonder verder spoor achter te laten dan een schip, dat de zeeën klieft, een vogel in de lucht, een pijl in het luchtruim". (Sap. V). Maar ook de rechtvaardigen zullen dien dag daar staan, in groote zekerheid, tegen over hun vervolgers, die eens behagen von den in de vernieling van hun werken. Voor het weinige voorbijgaande lijden, zullen ze genieten een eeuwige glorie. „Zij zullen de naties oordeelen en over de volken regeeren. Zij zullen schittereD als de zon in het aanschijn Gods". (Sap. III).) Deze woorden Eerbiedwaardige Broeders heldhaftige belijders van het geloof, heb ben de kracht uitgemaakt van de marte laars van het Oude Testament, zij gaven ook sterkte aan de martelaars van de Nieuwe Wet en aan al degenen, die in den loop der Kerkgeschiedenis geleden hebben ter wille van de zaak van God en Zijn Christus; mogen ze ook U tot troost en op beuring zijn. Uw zaak is de onze. Het is de zaak van alle Katholieke naties. Alle Katholieke na ties zijn zusters in 't geloof, en wanneer er een in haar godsdienstvrijheid verdrukt wordt, worden alle andere getroffen. Gij lijdt voor de verdediging van ons geloof, voor onze rechten en onze vrijheden. Wat zeg ik? Uw zaak is die van de heele menschheid, want de heilige rechten van het geweten, die de mensch niet van den staat ontvangt, maar van God zelf en wier onschendbaarheid heel de menschheid ter harte gaat. Alle vrienden van den gods dienst. alle vrienden van de vrijheid, van de rechtvaardigheid en den vrede stemmen van harte met u in, steunen u met hun goedkeuring, hun sympathie in hun ge beden. Do eindoverwinning zal u toebehoc^n, omdat gij do Waarheid en het Recht ver tegenwoordigd, die onsterfelijk zijn, en door dat gij God met u hebt, Die nimmer sterft en Die altijd het laatste woord spreekt, wanneer Zijn uur is gekomen. Zelf zijn wij arm, daar wij slechts leven van de liefdadigheid van onze geloovigen. Maar wij hebben er toch op gestaan om n in uwen nood broederlijk ter hulp te komen en wij verzoeken u de bescheiden gave te willen aanvaarden, die wij zoo gelukkig zijn u te mogen zenden. Dat io de offergave van de bisschoppen en priesters van Frank rijk aan hun vervolgde broeders van Mexico. Aanvaardt, de verzekering van onze diepe vereering en onze meegevoelende toe genegenheid De Kardinalen, Aartsbisschoppen en bisschoppen van Frankrijk. RELIGIEUSE KUNST. De „Haagsche Kunstkring" die zijn ten ten heeft opgeslagen in het gebouw van de Ridderzaal, maar dan aan de achterzijde in de benedenverdieping, exposeert thans een aantal werken zijner lellen, welke ge heel op religieus terrein vallen. Laten we beginnen met het noemen van pen mooi beeldhouwwerk van Termote, een Madonna met Kindje, heel eenvoudig en stijlvol ge houden, waarbij echter de grootste liefde en zorg is besteed aan de aangezichten. Heel mooi van lijn, voornaam en zeer ge voelig zijn de gezichtsprofilcn. Bij een vroegere expositie hebben we reeds opge merkt, hoe zuiver en poëtisch cle visie van Termote is en wolk een verinnigde gelaats uitdrukking hij weet te scheppen. Dat treft ook in dit groote beeld weer heel bizon- der. Van Antoon Molkenboer noteeren we eenige fragmenten mozaiek, die we zeer kondeD waardeeren. Verder vindt men er schilderijen en teekeningen langs de wan den van H. F. Bieling, J. C. W. Cossaar, Antoon Molkenboer, D. Schafer, F. Smis- eaert, T. J. Tieleman en H. Verstijnen. We zullen niet allen uitvoerig bespreken maar trachten een totaalindruk van *'t werk van enkelen te geven. Zoo trof ons om te beginnen de tonali teit van Cossaar. Er han ;t een doek „En gelenzang" geheel in fijne grijze tinten, de figuren gezien in zilvernd t. Het is mis schien goed, dat de i'igm- 1 zelf daardoor eenigszins vaag blijven. Te veel als figuur geaccentueerd, zou Cos.e ar waarschijnlijk r.og te kort schieten. O; -'pn ander doek j v.ordt men weer getroffen door het warme van het licht. Tweo figuren, een donkere j INGEZONDEN MEDEDEELiNGEN. voor het. orgel een lichte iets op den ach tergrond. Beide omsponnen door een gou- dig halfduister, een doek vol trillende warme lichtreflexen, mooi van compositie, de hoofdlijnen der figuren in mooi rliythme, de kopjes heel fijn, zonder dat de schilder zich toegelegd heeft op details. Cossaar is een man van poëtische visie, van warme aanvoeling der dingen, wat ook blijkt uit een pendant van 't vorige: twee figuren, weer in dat bizonder warm-reine licht sa men lezend in een boek. Een heel groot doek hangt er nog van hem „Notie Dame" bij avond. Cossaar heeft van het machtige bouwwerk in den donkeren avond iets le vends gemaakt; alles gehouden in blauw grijze duisternis en desondanks met mooi*» coutouraangave waardoor de kathedraal van den donkeren hemel loskomt. Bij het helle licht dat uit de poorten straalt ziet men de kleine menschjes als schimmen zich naar het heiligdom bewegen. Mooi is ook het van binnen verlichte voorvenster. F.r is wijding, stemming in dit monument ls doek. Hoe geheel anders, maar ook hoe innig mooi van stemming is weer b-rijzige kerk-interieur er naast, waar alles weer siddert in warmen goudschijn en hoe tref fend zijn hier weer de vage figuur van de biddende gestalten. De „Kruisafnamen" bevielen ons weer niet zoo goed, omdat hier de figuren meer op den voorgrond treden; er is wel atmos- pheer, maar voor ons persoonlijk gevoel te veinig teekening. Evenwel de schilder heeft het zóó gezien en zal zich dus kun- len rechtvaardigen. Cossaar is een mees ter in het scheppen van sfeer. Een drietal teekeningen ïn houskool han gen cr van D. Schafer: een interieur van Lu Dom tc Milaan, een van de Kathedrafl' van Chartres en de voorgevel van aie te N.V.HOLLANDSCM 2WITSERSCHE CHQCQLADE-rASRI"' Rouen. Zeer verdienstelijk werk, vol leven en licht. Zijn serieuze techniek weet hij dienstbaar te maken aan een sterke in spiratie. Bieling beschikt over een weelderig pa let. Met frissche heldere kleuren, die hij sterk tegen elkaar plaatst en toch in mooie harmonie, schildert hij bij voorkeur een hoekje met een piëta of zoo, van heel ouden datum. Hij schildert het naïeve. Alleen hebben we ons afgevraagd, of het naïeve geheel uit zijn eigen innerlijk ge voel komt, of het niet een tikje gewild is. Van Bieling lijkt ons nog zoekende en zal in dit. genre werk door de uitnemende kwa liteiten van lcleur en compositie welke het nu reeds bezit, zeker zijn ideaal bereiken, voor zoover een kunstenaar, die eischen aan zich zelf stelt, ooit bereiken kan wat hij wenscht. Van Smïssaert. noteeren we een monumentalen Christuskop; zijn „Heilige Geboorte" heeft iets liefs, iets naïefs, maar schijnt ons uit technisch oogpunt niet geheel gaaf. Verder van Molkenboer nog de ontwerp- teekening voor de kerk St. Antonius-Abt te Scheveningen, een wat prentachtig aandoende teekening van Franciseus' Zon- negang en een zeer mooi portret. Eindelijk nog twee kleine teekeningen van Verstij nen, technisch zeer te waardeeren, zeer ernstig en nauwgezet maar nog niet van scherpe eigen visie. Verstijnen heeft ander werk gemaakt, dat zijn persoonlijkheid meer doet spreken. En ten slotte vermelden we nog de „Aanbidding der Herders" van W. van den Berg, het werk van iemand die uit zuiver technisch oognunt zijn „vak" door en door verstaat, die een mooie rhythmische groep «weet te form eeren en in de verbeelding van Jozef en de herders een devote innigheid van gelaatsuitdruk king wist te bereiken. De hoofdindruk van deze expositie is: een eerlijk, ernstig eh toegewijd streven van een aantal kunstenaars om in onder werpen van religieuzen aard hun ziel uit te spreken. Soms een niet geheel bevredi gend technisch kunnen, maar overal een levend sentiment dat soms diepe ontroe ring weet te wekken. N. J. SWIERSTRA'. INGEZONDEN MEDEOEELIFG. jA^ONN^N AARDIIE HODjELLÏN DIVERSE STOFF0N Hl A^ÜTT ELS GROOTE VERSCHEIDENHEID GEMEENTERAAD. De Raad der gemeente Leiden vergadert up Maandag 2 April des namiddags e twee uur. Te behandelen onderwerpen: lo. Benoeming van een Geneesheer-Ei- ecteur van de gestichten „Endegeest, 'oorgeest en Rhijngeest". (Reeds gepubliceerd). 2o. Benoeming van vier schoolarts en, oor het tijdvak 1 April 19281 April 1929. (Voorgesteld worden de aftredenden). 3o. Voorstel tot overplaatsing Daar de ipleidingsschool voor U. L, O. aan de ïriftstraat, van: a. Mej. J. F. L. Schnabel, onclei ijzeres aan de school Vrouwenkerksteeg B; b. Mej. J. J. Eggink, onderwijzeres aan e school Duivenbodestraat B; c. C. A. Allers, onderwijzer aan de school tedusastraat A. •lo. Voorstel tot verplaatsing naar dc s ihool Haverstraat A, van mej. A. van der aaken, onderwijzeres aan de schcöl Paul rugerstraat B. 5o. Praeadvies op het verzoek van D. G. .■lagé, orn eervol ontslag als onderwijzer au de Centrale School voor liet zevende leerjaar. 6o. Voorstel tot openbaren verkoop van up do Stads-timmerwerf aanwezige, buiteD ?bruik gestelde en onherstelbare vol l werpen en materialen* 7o. Voorstel tot verhuring van het per ceel Lammermarkt no. 36, aan N. Smit, voor 425 gld. per jaar. 8o. Voorstel tot overname in eigendom en onderhoud bij de gemeente van: a. een strookje grond aan de Middelste- gracht, Sectie 1 no. 2591 ged.; b. een strookje grond aan de Jan van Houtkade, Sectie E no. 1304; c. een strookje grond aan de Jan van Houtkade, Sectie E no. 1438 ged.; d. een strookje grond aan de Ma-riën- poelstraat, Sectie L no. 1116 ged. 9o. Voorstel: a. om een stukje grond aan de Zwijn- hoornsteeg, groot pion. 2 M2, niet meer voor den openbaren dienst bestemd te ver klaren; b. om het sub a bedoeld stukje grond te verkoopen aan H. Brandt, te Leiden, voor 20 gld. lOo. Voorstel tot wijziging van art. 3, 3e lid, van het Raadsbesluit van 5 Maart 1928 tot bet aangaan van eene Obligatieleening, groot 2.000.000. llo. Vaststelling van het aan Gedepu teerde Staten uit te brengen verslag aan gaande dc wijze, waarop het op de ge- meentebegrooting voor 1927 voor schoolkin dervoeding en -kleeding toegestaan bedrag, is besteed. 12o. Praeadvies op het verzoek van F. S. Noordhoff, om wijziging van art. 12 der verordening, regelende de heffing van schoolgeld voor het Lager Onderwijs. Adressant wil beroep bij den Raad in plaats van bij B. en W. B. en W. achten inwilliging van dit ver zoek in strijd met de wet. 13o. Voorstel tot toekenning van een jaarlijksche subsidie aan de Leïdsche Ver eeniging voor School- en Werktuinen en tot vaststelling van de desbetreffende be- grootingsstaten voor de diensten 1927 en 192S. Dit subsidie zal bedragen ten hoogste 400, de helft van het bedrag, dat aan contributies en giften wordt ontvangen. 14o. Voorstel tot vaststelling van: a. eene regeling tot toekenning van wachtgeld aan het onderwijzend personeel, verbonden aan het Gymnasium, de beide gemeentelijke Hoogere Burgerscholen, dc gemeentelijke Kweekschool voor Onderwij zers en Onderwijzeressen en de aan die kweekschool verbonden cursussen; b. eene verordening, houdende wijziginsf van de verordening van 20 Februari 1922 (Gem.blad no. 5) regelende het verleenen van wachtgeld aan gemeente-ambtenaren. 15o. Praeadvies op het verzoek van den Leidschen Bestuurdersbond, inzake de in stelling van een gemeentelijk bureau tot onderzoek enz. van onredelijke huuropdrij- ving. (Zie hieronder). 16o. Beantwoording van de interpellatie van den heer Baart, in zake de beslissing van B. en W. op het verzoek van den Ned. Bond van Personeel in Overheidsdienst, betreffende inkoop voor pensioen. Tegen onredelijke huurprijs-opdrijving. Het bestuur van den Leidschen Bestuur- dersbónd heeft verzocht, om een gemeente lijk bureau in te stellen, dat tot taak heeft hen, die met onredelijke verhooging van den huurprijs hunner woningen worden be dreigd, met raad en daad ter zijde te staan, en ora aan dat bureau op te dragen een onderzoek in te stellen naarde sinds 19 Juli 1927 op weikon datum de huurwet ten buiten werking werden gesteld - plaats gehad hebbende huurverhoogingen in deze gemeente. Naar aanleiding van dit verzoek merken B. en W. op, dat, zooals trouwens vanzelf spreekt, een dergelijk bureau geen maat regelen van dwingenden aard kan nemen, dcch ten hoogste bemiddelend tusschen huurder en verhuurder kan optreden. Een niet te onderschatten moeilijkheid is ver der, dat het antwoord op de vraag, of een auurveihooging al dan niet onredelijk is, voor een groot gedeelte afhankelijk is van subjectieve opvattingen. Iofusschen hebben B. en W. geen be zwaar tegen, dat voor hen, die meenen op onredelijke wijze in huur te zijn verhoogd of daarmede te worden bedreigd, dc gele genheid wordt geopend bij den dienst van het Bouw- en Woningtoezicht van hun he rwaren te doen blijken. Op deze wijze kan dan langs gemakke- lijken weg worden bereikt wat blijkbaar ook adressant's bedoeling is dat het ge meentebestuur zooveel mogelijk van den stand van zaken op de hoogte geraakt. Door immers genoemden dienst op te dragen, de verkregen inlichtingen nauwkeu rig te onderzooken, worden B. cn W. in staat gesteld, aan de hand van het aldus verzamelde materiaal, zich over den toe stand in het algemeen een oordeel te vor men, en na te gaan, of en zoo ja welke vppen in deze zouden kunnen worden ge- .1n. De meerderheid van de Commissie van Fabricage verklaart zich, blijkens het ter visie liggend rapport tegen het openen van de hierbedoelde gelegenheid, doch het komt B. en W. op de zooeven aangegeven gronden met de minderheid der Commissie voor, dat zulks wel nut kan opleveren en zij geven den Raad mitsdien in overwe- ging: a. aan huurders van woningen, die mee nen in verband met de plaats gehad heb bende buiten werking stelling van de huur wetten, op onredelijke wijze in huur te zijn verhoogd of daarmede te worden bedreigd, de gelegenheid te geven daarvan opgave te doen aan den dienst van het Bouw- en Woningtoezicht, zullende aan het oordeel van hun College worden overgelaten, of en zoo ja, welke stappen na onderzoek van die opgaven behooren te worden gedaan. b. het adres van het bestuur van den Leidschen Bestuurdersbond hiermede als afgedaan te beschouwen. HET 5e INTERNATIONAAL K0UDE- C0NGRES. Oe deelneming van Nederland. Van 9—22 April zal, zooals wij giste ren reeds berichten, te Rome gehouden worden het door het Instituut Internatio nal du Froid met medewerking van de Italiaansche Vereeniging voor Koeltech niek georganiseerde 5e Internationale Kou- decongres, met excursies ter bezichtiging van belangrijke werken op het gebied dei- koeltechniek naar Napels, Florence en Turijn, waar tevens de Nationale ten toonstelling der Chemische Industrieën, met eene internationale afdeeling voor kleine koelapparaten zal bezocht worden. Als afgevaardigden naar dat Congres zijn door de Regeering aangewezen Prof. Dr. W. H. Keesom te Leiden, Prof. Dr. M. de Haas te Delft, Ir. J. F. H. Koopman te Den Haag en Prof. Dr. W. J. de Haas te j Leiden. Aangdion Ir. Koopman verhin derd is, zal deze vervangen worden door Prof. C. F. van Oyen te xjfrecht. Ook zal Dr. Crommelin te Leiden het Congres bij wonen. Prof. Dr. M. de Haas zal aldaar te vens de Nederlandsche Vereeniging voui? Koeltechniek vertegenwoordigen. Tijdens de congresdagen zullen tevens te Rome vergaderingen worden gehouden van de Conférence Générale, waarin do heeren Keesom, M. de Haas en Van Oyen de Regeering zullen vertegenwoordigen, en van het Comité Exécutif van het Institut International du Froid, waarin de heer Keesom de Regeering vertegenwoordigt. Aangezien de voorzitter van het Insti tut International du Froid verhinderd is naar Rome te gaan, is Prof. Keesom, als j zijnde een der zes vice-president en van het Comité Directeur en Voorzitter van de 1ste Internationale Commissie van ge- noemd Institut, aangewezen hem te ver vangen, en de vergaderingen van Comité Exécutif en Conférence Générale van dit' Instituut te presideeren. Ter voorbereiding van dit Congres is o.a. door het Bureau van het Institut eene enquête ingesteld met het oog op de aan neming van een internationale methode voor de keuring van gekoeld vleesch. Hier bij is ook door de Nederlandsche delegatie een rapport, samengesteld door Prof. van Oyen, ingediend. Ter behandeling van de le Sectie van het congres (de wetenschappelijke) is van uit het Natuurkundig Laboratorium te Leicq?n aangeboden een verzameling van 2S nmdcdeelingen samen vormende een boekfcel van 238 bladzijden. Deze „Rap ports^ t Communications", aangeboden door den Voorzitter van de le Internationale Commissie (de „commission Kamerlingli Onnes"), bieden in hoofdzaak een over zicht van hetgeen in het Lcidsch Cryo- gene laboratorium tusschen het 4e en heb 5e Internationale Koudecongres (1924'28) is verricht, en zijn samengesteld onier lei ding van de Professoren Keesom en W. J. de Haas. De behandeling dier ranporteri en medcdeelingen zal ongolwqïtid het zwaartepunt vormen in dc zitting der we tenschappelijke sectie. Bovendien zal Prof. Keesom eene voor dracht met lichtbeelden houden voor bet congres over: de drie verschillende aggre gatie toestanden, twee vloeibare, een vas te, van het gecondenseerde helium". Financiën en Oeconomie. Kerkelijke leeningen. De Nederl. Landbouwbank te Amstef dam deelt mede, dat bij haar en bij enkeli andere banken de inschrijving is openg» steld op een 500.000 7 pet. le hypothf caire Obligatieleening i .*n laste van eb Orde der Barmhartige Zusters v. d. H. Vincentius a Paulo, tegen een koers van uitgifte van 99 pet; Het doel der leening is de kosten dekken van den bouw van een groot zie kenhuis te Mannheim. Voor dit doe) werd -°eds in Juli 1927 een 7 pet Obligafrielee* ng ad. 600.000 uitgegeven. I

Historische Kranten, Erfgoed Leiden en Omstreken

Leidsche Courant | 1928 | | pagina 6