BUITENLAND.
BINNENLAND.
SPORT.
Rechtzaken.
Uit de Omgeving.
19e Jaargang.
DONDERDAG 29 MAART 1928
No. 5835
Do ABONNEMENTSPRIJS bedraag: bij vooruitbetaling
Hoor Leiden 19 cent pei week 19.50 pel kwartaal,
bij onze Agenten 20 cent per week 12.60 pei kwartaal,
franco per post 12.95 per kwartaal.
Bet Geïllustreerd Zordagsblad ls tooi de Abonné's ver-
krijgbaar tegen betaling van 5C cL per kwartaal, bij voor-
tutbetaling. Afzonderlijks nummert 5 ct,, met Ge'flluatreerd
Zondagsblad 9 ct.
Oit blad verschijnt eiken dag uitgezonderd Zon- en Feestdagen. II
Bureaux: RAPENBURG No. 10 - LEIDEN
TEL. INT. ADMINISTRATIE 935 REDACTIE 15
GIRONUMMER 103003 POSTBUS No. 11
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGTt
Gewone odvertentlén 3P cent per regel
Voor Ingezonden Mededeelingen wordt hot
s dubbele van het tarief berekend. 3
Kleine advertenBèn, ran ten hoogste 80 woorden, wtarto
betrekkingen worden aangeboden ot gevraagd, hoor en
huur, koop en verkoop f 0.50-
Dit nummer bestaat uit
drie bladen.
V De Vrijheidsbeperking.
De katholieke kerk stelt regels ter be
perking van het gebruik, dat wij van onze
vrijheid kunnen maken, legt banden om ons
yrijheidsgebruik.
Gij moogt die boeken niet lezen.
Gij moogt u bij die vereeniging niet aan
sluiten.
Gij moogt die bijeenkomsten niet bijwo
nen. Gij moogt bijv. niet deelnemen aan de
z.g. spiritistische seances.
Voor dit laatste verbod wordt npg wel
rns door waanwijzen de schouders opge
haald. Wat kan het voor kwaad om naar
die z.g. séances heen te gaan, voorzoover
deze op goochelarij of illusionisme berus
ten 1
Laten dezen nu 'ns kennis nemen van wat
Fr. v. R.(aalte) schrijft in het „Hbld.":
Hij schrijft naar de „Limburger Koe
rier" samenvat in bovengenoemd blad
zijn bevindingen neer van een kwartjes-
séance te Amsterdam, waar hij in een drie
kwart donkere zaal droeve, van ernstige
zenuwstoringen getuigende tooneelen mee
maakte; menschen, die absoluut te goeder-
trouw, zich in de hoogste opwinding, zelf
zaten beet te nemen; een dame, die in
ernstig ziekelijke stuiptrekkingen verviel
en meer den indruk maakte van iemand,
die in een toestand van ongewone zenuw
overspanning .is, dan van een normaal we-
De schrijver noemt de vertooning aller-
pnstichtelijkst, onsmakelijk en komt dan
tot de conclusie, dat deze voorstellingen
de geestelijke volksgezondheid ernstiger
benadeelen moeten dan niet geheel decen
te filmvoorstellingen, die voor de jeugd
worden verboden. Dit is, zegt hij, volksver
giftiging van de ergste soort, die de kwart
of minder dan kwart ontwikkelde massa
terugdrijft naar de duistere tijden uit het
grijze verleden.
Tenslotte vraagt hijeen officieel ver
bod van dergelijke vertooningen uit te
vaardigen.
Ziehier, een vrijheidsbeperking, zooals
de Katholieke Kerk voorschrijft!
Meermalen is ook van niet-Katholieke
zijde erkend en geprezen de wijsheid, die
aan de Index, het boekenverbod ten grond
slag ligt. Hier wordt, zij 't dan niet expres-
sëlijk, de erkenning gegeven, dat het ver
bod van de Kerk om z.g. spiritistische
séances bij te wonen menschkundig is en
zegenrijk
DUITSCHLAND.
Dr. Wirth toch Centrumscandidaat.
Op een gisteravond te Berlijn gehouden
bijeenkomst van leidende personen der
Centrumspartij, waaraan o.a. rijkskanse
lier dr. Marx, de plaatsvervangende voor
zitter der Centrum-fractie in den Rijksdag
Stegerwald en dr. Wirth deelnamen, kwam
men overeen, aan het partijbestuur van
het Centrum voor te stellen, het plaatsen
van dr. Wirth op de rijkslijst der Centrum-
candidaten aan te bevelen.
ITALIË.
Mussolini steunt Hongarije.
Een interview.
Lord Rothermere, de eigenaar van het
bekende Londensche blad „Daily Mail" en
voorstander van een revisie van het vre
desverdrag van Trianon, heeft een onder
hóud met Mussolini gehad.
In den loop van het gesprek bepleitte
de Italiaansche premier een herziening
van Hongarije's grenzen door wijziging
van het vredesverdrag. Het zou, zoo be
toogde hij, niet in het belang van den
Europeeschen vrede zijn, een volk als het
Hongaarsche te laten leven onder den
aanhoudenden druk van een duidelijk ge
bleken onrechtvaardigheid.
Omtrent de Italiaansche politiek ver
klaarde Mussolini verder, dat voor Italië,
dat nog een zwaren strijd voor zijn eco
nomische ontwikkeling voor den boeg
heeft, verwikkelingen met het buitenland
zeer ongewenscht zijn.
SPANJE.
Een taaiconflict.
Primo tegen kardinaal V d a 1.
Generaal Primo de Rivera heeft, zoo
verneemt de „Manchester Guardian",
onlangs een bezoek aan Barcelona ge
bracht om te trachten een einde te ma
ken aan het geschil met kardinaal Vidal y
Barraguer, de ernstigste moeilijkheid waar
op hij, sedert hij naar de macht greep, is
gestuit. Kardinaal Vidal y Barraguer
handhaaft het recht der Katholieke gees
telijkheid, een recht waaraan zij steeds
heeft vastgehouden hetgeen o.a. nog
pas bleek uit de opmerkingen van den
Paus over Zuid-Tirol om te prediken en
godsdienstonderwijs te geven in de taal, en
zelfs iri het dialect der streek in dit geval
liet Catalaansch.
Naar men weet streeft Primo de Rivera
er naar, het Catalaansch regionalisme te
onderdrukken, en de leiding van Spanje
in Castilhaansche hand te houden. De
houding van kardinaal Vidal bleef in zijn
oog niet beperkt tot het godsdienstige;
hij zag er politieke Catalaansche actie in.
Hierin werd hij gestijfd doordat de kar
dinaal blijk gaf, de vervolging der Cata
laansche propagandisten af te keuren, o.a.
door niet thuis te geven toen de minister
van Binnenlandsehe Zaken generaal
Anido, en zelfs toen de koning hem in
zijn residentie te Tarragona wilden bezoe
ken.
Om zijn premier een genoegen te doen,
heeft koning Alfonso het vorig jaar bij
zijn bezoek aan het Vaticaan getracht den
Paus tot terugroeping van kardinaal Vi
dal te bewegen. De Paus, die niet verno
men had, dat hiermee een represaille be
doeld was, stemde aanvankelijk toe, maar
de kardinaal reisde naar Rome, zette de
situatie uiteen, en werd gehandhaafd.
Ook de bisschop van Barcelona hoeft
geweigerd in te gaan op het verzoek uit
Madrid om in het Casti'iaansch te laten
onderwijzen. Hij antwoordde, dat hij de
instructies van het Vaticaan moest op
volgen, welke op godsdiens tonder richt in
de volkstaal aandringen.
Uiteraard heeft de heele katholieke Ca
talaansche pers de zijde gekozen van de
geestelijkheid, die geweigerd heeft te buk
ken Toor de dictatuur.
Ex-keizerin Zita geopereerd.
Ex-keizerin Zita heeft te San-Sebas-
tiaan een nier-operatie ondergaan.
RUSLAND.
HERLEVING VAN DEN STRIJD TEGEN
DEN GODSDIENST.
Hoe het Paaschfeest ontwijd zal worden.
De correspondent van de „Chicago-Tri
bune'' meldt:
Na twee jaren van lijdzaamheid heeft de
communistische partij opnieuw haar leden
opgedragen tijdens de Paaschdagen, welke
altijd Ruslands meest geliefde en alom ge
vierde feestdagen zijn, atheïstische betoo
gingen te organiseeren. Daar Paschen het
eind van den langen Noordelijken winter
beteekent, wordt het ook als lentefeest be
schouwd, dat met een halven vrijen dag op
Goeden Vrijdag begint en den volgenden
Dinsdag eindigt.
's Nachts voor den eersten Paaschdag
zijn de orthodoxe kerken van tien tot één
uur gevuld met geloovigen. Het glanspunt
van den dienst valt te middernacht wan
neer, nadat de bisschop heeft aangekon
digd „Christus is verrezen", de geloovigen
elkaar den vredeskus geven. Na het einde
van den dienst gaan de menschen naar
huis om zich aan ham, in zwart brood ge
bakken, te goed te doen.
Maar al deze genoegens zijn. „taboe"
voor den communisten, daar een decreet
van het volkscommissariaat van onderwijs
bepaalt, dat de communisten op Paasch-
Zaterdag geen ham mogen eten en niet
mogen slachten. In de plaats daarvan is
allen bioscopen opgedragen, speciale pro
gramma's voor te bereiden welke afge
draaid zullen worden, totdat de kerkelijke
plechtigheden zijn geëindigd, en de socia-
listisch-communistische clubs hebben last
gekregen atheïstische lezingen en schouw
spelen en optochten, welke de geboorte en
het leven van Christus belachelijk maken
en aanvallen, te organiseeren.
Alle Russische draadlooze omroepsta-
tions met inbegrip van het grootste com
munistische internationale station te Mos
kou zetten anti-godsdienstige programma's
in elkaar en luidsprekers zullen op de hoe
ken der straten in de nabiiheid der kerken
zijn opgesteld teneinde te trachten te voor
komen, dat de menschen de diensten bij
wonen. Drie jaar geleden liepen gelijk
soortige communistische bewegingen in
verschillende Russische steden op bloedige
relletjes uit.
Over Pasehen sorekend geeft de Mns-
kovsche ,-Prawda" toe, dat tot dusverre de
bolsiewiki volkomen gefaald hebben in hun
pogingen om den invloed van de kerk op
de massa te vernietigen. Voor 'den oorlog
werkte de orthodoxe kerk met regeerings-
su.bsidie; persoonlijke büdragen soeelden
slechts een kleine rol in het onderhoud van
de kerk.
Maar tegenwoordig bloeien, volgens de
..Prawda", de berken zonder steun van den
staat, daar de Russen ongeveer 400.000.000
roebel per jaar tot steun van den gods
dienst bijdragen en men heeft zelfs com
munisten betrapt, -tie hielpen bij het inza
melen van gplden voor den bouw van
nieuwe kerken.
De naderende nti-Paschen-betoogingen
beteekenen het begin van een nieuwe on
derdrukking van de-kerk. ^rbeiders die op
Goeden Vrijdag, Paasch-Zaterdag en
^Paasch-Maandag op hun fabrieken op het
appèl ontbreken, ziillen zwaar gestraft
worden.
Weer arrestaties te Moskou.
De Gepeoe heeft een aantal personen,
verbonden aan de machinetrust te Moskou,
gearresteerd, onde bèschuldiging, voor een
millioen roebel constructiestaai, waaraan
groot gebrek bestaat, aan particulieren te
hebben verkocht, terwijl de staatsonderne
mingen geen con si ructiestaal konden krij
gen.
CHINA.
Roode terreur in China.
Swa'tau ernstig bedreigd.
Swatau wordt ernstig bedreigd door de
roode troepen uit het gebied van Hai-
foeng. De Kantonneesche troepen hebben
onlangs Swaboe en Haifoeng veroverd en
daar de Foekier.-generaal Tsjeng Ming-
tsjoe, feitelijk ook van Kanton zijn in
structies ontvangt, is Swatau zoo goed als
zonder verdediging. Gemeld wordt, dat de
dorpen nabij Swatau het reeds hard te
verantwoorden hebben. Vele menschen wor
den er gemarteld en gedood; ontevreden
troepen begeven zich thans naar Swatau.
AMERIKA.
Een ministerie voor den vrede?
Canada geeft het voorbeeld.
Naar uit Ottawa gemeld wordt, heeft
het Canadeesche ment zich gisteren
bezig gehouden met een motie tot instel
ling van een ministerie, dat tot taak zou
hebben den vrede en de internationale
verzoening te bevorderen.
De afgevaardigde Macphail betoogde,
dat Canada de wereld een voorbeeld moet
geven door het geld, dat gewoonlijk voor
bewapening wordt uitgegeven, te besteden
ter bevordering van den vrede.
De minister-president verklaarde, dat de
regeering het plan sympathiek gezind is,
doch dat naar zijn meening de aan het
ministerie toegedachte taak moet worden
opgedragen aan het ministerie van buiten-
landsche zaken.
TWEEDE KAMER.
De Kweekscholen. De Ongeval
lenwetten. De inenting.
Nadat de Kamer aan de heeren Korten-
horst en Ketelaar had toegestaan, om op
een later te bepalen datum, dus na het
Paaschreces, een interpellatie te houden,
zou er gestemd moeten worden over de
motie-Albarda. Na de ontrading daarvan
door den minister van Onderwijs, op grond
van het feit, dat de Kamer hierdoor pre
ventief in plaats van repressief toezicht
zou willen uitoefenen, stond het lot wel
vast. In deze omstandigheden koos de heer
Albarda de wijste partij. Aanneming, waar
op geen kans bestond, zou door den minis
ter kunnen worden uitgelegd als een blijk
van wantrouwen en dat lag niet in de be
doeling, terwijl verwerping van de motie
zou kunnen worden opgevat, alsof de meer
derheid van de Kamer het inzake het re-
geeringsbe^id ten opzichte van de kweek
scholen niet met den heer Albarda eens
was, hetgeen toch niet gezegd kon worden.
Tn deze omstandigheden volgde hij dus het
reeds door den heer Tilanus gegeven goe
de voorbeeld en trok zijn motie in.
Hierna kon worden voortgegaan met de
wijziging der Ongevallenwetten, welke
ten slotte is aangenomen.
Nu kwam wèèr aan de orde het Vaccï-
natie-ontwerpje.
't Is een oud ontwerp, reeds in 1923 door
minister Aalberse ingediend, en sedert 10
October 1921 gereed voor openbare behan
deling. Yoor het. echter zoover was, dat dit
op 31 Maart 1927 kon geschieden, was het
alweer driemaal gewijzigd. Op 1 Aoril 1927
vroeg de minister schorsing, nadat een
amendement van de commissie van rappor
teurs was aangenomen. Op 10 Juni werd.
nadat de minister weder een wijziging had
aangebracht, waardoor men ten opzichte
van de financieele verplichtingen aan ge
meenten in deze wet weer opgelegd vol
daan was, de behandeling weer voortgezet.
Edoch weer struikelde de minister door
een amendement van mevrouw de Vries
Bruins op een van de laatste artikelen. Dit
amendement, waarvan de bedoeling was,
-'ft l-eatcande artikelen over de inenting
de lokken geheel in stand houden
maar een beteren waarborg te geven aan
de vrijstelling van inenting wegens gezond-
heidsbezwaren, werd, niettegenstaande de
minister het onaannemelijk verklaard had,
aangenomen met 39 tegen 33 stemmen. Met
de linkerzijde stemden de katholieken Boo-
mans, Kortenhorst, v. Sasse van Ysselt en
Bulten voor dit amendement. Principieel
hadden de Katholieken niets tegen het
amendement, maar de meerderheid van de
fractie stemde slechts tegen om de onaan-
nemelijkverklaring van den minister waar
door de wet in gevaar werd gebracht.
Gisteren rees er krachtig verzet van de
zijde der Antirev., omdat de Minister het
amendement-de Vries Bruins nu in de wet
had verwerkt. Gestemd is er nog niet.
Vragen van Kamerleden.
De zomert ij d.
Door den heer Polak zijn tot den Mi
nister van Binnenlandsehe Zaken cn Land
bouw de volgende schriftelijke vragen ge
richt:
I. Kan Zijn Excellentie medecleelen,
waarom ook dit jaar hier te lande de zo
mertijd niet ingevoerd wordt op denzelf
den dag als zulks in België, Frankrijk en
Engeland geschiedt
II. Is Zijn Excellentie bereid te bevor
deren, dat voortaan de zomertijd hier ter
zelfder tijd als in de genoemde landen be
ginnen zal?
III. Zoo neen, wil Zijn Excellentie
dan mededeelen, waarom niet?
Uit de steen-industrie.
Geen overeenstemming bereikt.
In de gisteren gehouden conferentie,
onder presidium van den Commissaris der
Koninging in Gelderland, tusschcn de ver
tegenwoordigers van de Stecnfabrikanten-
vereeniging en de Contact-commissie der
Vereenigde Steenfabrieksarbeiders, is men
tot geen overeenstemming kunnen ko
men.
De afceenf abrikanten zulle.n nu Vrijdag
a.s. apart bijeenkomen en dan uitmaken
of de uitsluiting Maandag a.s. zal aanvan
gen.
Het conflict zal dan 5000 arbeiders om
vatten.
BILJARTEN.
Prof. tegen amateur.
Dinsdagavond speelde in café „De óou-
den Kroon" te Leiden onder zeer veel be
langstelling de biljartspeler prof. Toklrie,
kampioen van België 500 caramboles met
voorgift 350, klein cadre, tegen den ama
teur biljarter J. v. d. Hulst van Oud-Ade.
Prof Tokkie behaalde in 13 beurten 460
caramboles waarin een zeer mooie serie
van 161.
Amateur J. v. d. Hulst maakte in zijn
13de beurt de partij van 150 caramboles
die hij voor zijn rekening had uit, waar
mede hij dus winnaar werd.
Daarna kregen wij van prof. Tokkie nog
verschillende mooie kunst- en fantasiestoo-
ten te zien.
Prof. Tokkie zou gaarne een revanche
wedstrijd spelen waartoe J. v. d. Hulst di
rect bereid was, doch dan 600 caramboles
met voorgift van 300 wat ten slotte uitge
steld is tot Donderdag 12 April Prof. Tok
kie zal dan de onbegrijpelijke seriestoot
(Coup fucoraprehensible) demonstreeren, die
uitsluitend voor deze gelegenheid is be
waard.
DE OLYMPISCHE SPELEN 1928.
De opvoering van Ichnaton.
Het Utrechtsche Studentenkorps heeft
in een gisterenavond gehouden, drukbe
zochte vergadering bij acclamatie besloten,
de uitnoodiging van het Nederl. Olympisch
Comité om het openluchtspel Ichnaton van
C. J. Graadt van Roggen te vertoonen als
officieele openingsvoorstelling voor de
Olympische Spelen, aan te nemen, onder
voorbehoud, dat de voor de vertooning
noodige spelers zullen worden gevonden.
Poging tot moord er medeplichtigheid.
Gisteren stond onder veel belangstelling
van de zijde van het publiek voor de recht
bank te Leeuwarden terecht de 38-jarige
huisvrouw van B. H., wonende te Nieuwe
Brug, thans gedetineerd, verdacht van po
ging tot moord. Zij zou de vrouw van haar
minnaar een postpakket hebben gezonden
inhoudende, naast allerlei versnaperingen
voor de kinderen enz. een broodje be
smeerd met een letale dosis rattenkruid.
De substituut-officier van justitie achtte
het ten laste gelegde wettig en overtui
gend bewezen en eischte een gevangenis
straf van 6 jaar. De verdediger mr. Veld
man pleitte clementie.
Vervolgens stond terecht de 76-jarigo
winkelier J. M. te Tijchaske, voru-.L.u
van het uitlokken subs, medeplichtigheid
Het voornaamste nieuws.
BUITENLAND.
Een taaiconflict in Spanj'e tusschert
Primo de Rivera en kardinaal Vidal. i
Herleving van den godsdienststrijd in
Rusland in verband met het naderende
Paaschfeest.
BINNENLAND.
De Tweede Kamer heeft weer in behan
deling genorr.en het wetsontwerp inzake
voorzieningen tegen besmettelijke ziekten.
(lste blad).
Gisterenavond heeft op den Mathenes-
serdijk te Rotterdam een 67-jarige haven
arbeider een vrouw op straat doodgesto
ken. Daarna heeft hij zich ze!f ernstig ver
wond. (Gem. Berichten, 3de blad).
Bij een brand in Den Haag is iemand
zwaar gewond. (Gem. Berichten, 3de blad).
aan het misdrijf bovengenoemd. Verdach
te, clic van onbesproken levensgedrag is,
ontkenclé ten stelligste iets met het mis
drijf uitstaande te hebben. De substituut
officier van justitie eischte tegen hem een
gevangenisstraf van 8 jaar. Do verdediger
mr. Tijsma achtte het requisitoir van den
subst.-officier zeer zwak en pleitte vrij
spraak.
TRAM OF BUS H AA RLE LEIDEN v.v.
(Ingezonden).
Men had verleden week de gelegenheid
ter Seccetarie van den ltaad Van State de
stukken in te zien, inzake de beroepen op
de Kroon door den Raad van Lisse, de
Haarlemsclie Brockway-Bus Maatschappij
en de N.Z. Hollandsche Tram Maatschappij
op do besluiten van Ged. Staten van N. en
Z.-Holland, waarbij aan de Brockway Maat
schappij een concessie word verleend voor
3 jaar, na uitspraak der Kroon in geval
van beroep, teneinde de Train Maatschap
pij in de gelegenheid te stellen tot electri-
ficatie over te gaan, met do bedoeling van
Ged. Staten van Noord-Holland, dat de
tramlijn daarna op behoor*
lijke, aan de eischen van het
verkeer beantwoordende w ij-
ze wordt geëxploiteerd en
van Ged. Staten van Zuid-Holland: dat
de geheele tra ml ij n Haarlem
L eiden geëlectrificeerd zal
zijn en een frequente dienst
tusschen beide steden en de
tli ssc hengelegen gemeenten
in de bollenstreek zal moge*
lijk zijn, opdat deze ten vol
le in de verkeersbehoeften
kan voorzien.
De N. Z. Hollandsche Tram Maatschap
pij vraagt in haar beroepschrift geen lan
gere concessie aan de bus maatsschappij te
geven dan een jaar of zoolang als zij voor
elcctrificatie noodig heeft, de Brockway
Maatschappij vraagt voor onbcpaalden tijd
concessie, of althans voor minimum 5 jaar
met dien verstande dat verlenging gege
ven wordt ook wanneer do tram aan de
eischen van Ged. Staten heeft voldaan en
de Raad van Lisse plaatst zich op liet
standpunt dat: de welvaart van de Gcm.
Lisse het meest gebaat is bij een vrije
concurrentie tusschen openbare middelen
van vervoer.
Hieronder volgen eenige regelen uit di
verse stukken bij den Raad van State:
Directie N. Z. Holl. Tram Maatschappij
aan Ged. Staten van Noord-Holland dd. 22
Nov. 1926, o. a.:
„Eene in allen deele de moderne ver-
keerseisclien bevredigende electrische tram
lijn moet dubbclsporig zijn. Do kosten van
een dergelijke aanleg zijn echter van dien
aard, dat zelfs bij de hoogst gestelde ver
wachtingen ten aanzien der vervoerstoe-
name het alsnog in de onderneming te sto
ken kapitaal niet rendabel zal zijn. Het
verleenen van een of moor autobusconces
sies aan derden ontneemt do" zekerheid,
dat de bestaande stoomtramlijn zal worden
geëlectrificeerd..."
Dir. N. Z. Holl. Tram Mij. aan H. M. de
Koningin, d.d. 9 Mei 1927 o.a.:
„dat de verbouwing dor stoomtramlijn
in een electrische dubbelsporige lijn door
de hooge kosten daaraan verbonden voor-
loopig niet denkbaar is, dat toch een een
voudige electrificalie van de bestaande
stoomtramlijn zooals deze, slechts finan-
tieel verantwoord is en den korten tijd van
voorbereiding en uitvoering vorderen zal
en deze door adressant op ongeveer een
jaar wordt geschat
In een schrijven d.d. 28 Sept. 1927 aan 't
Prov. Bestuur van Noord-Holland aan den
Minister van Waterstaat staat o.a.:
„dat indien deze tramlijn is geelëctrifi-
cucrd en op behoorlijke aan de eischen
van het verkeer beantwoordende wijze
