BUITENLAND.
BINNENLAND.
KERKNIEUWS.
SPORT.
w.<
teur
e.Jr.
chip
Gr«
:n.
oon(
E
Z
nnd.
id
i vr,
0 m
R
19e Jaargang
VRIJDAG 9 MAART 1928
De ABONNEMENTSPRIJS bedraag' bij vooruitbetaling
Voor Leiden 19 cent pei weel» fP.50 pei kwartaal
Bij onze Agenten 20 cent pei week 12.60 pei kwartaal
Franco per post f2.95 per kwartaal
Bet Geïllustreerd Zordagsblad Is vooi de Abonné's ver
krijgbaar tegen betaling van 5C ct per kwartaal, bij voor
uitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 ct., met Geïllustreerd
Zondagsblad 9 ct.
Dit blad verschijnt eiken dag uitgezonderd Zon- en Feestdagen. II
Bureaux: RAPENBURG No. 10 - LEIDEN
TEL. INT. ADMINISTRATIE 935 REDACTIE 15
GIRONUMMER 103003 ^OSTBUS No. tl
OE-ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT»
Gewone odvertenllên 3D cent per regej
Voor Ingezonden Mededeelingen wordt het
s dubbele var het tarief berekend. 5
Kleine edverteniiën, van ten hoogste 30 woorden, Traaria
betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur eD rtp
huur. koop en verkoop f 0.50
Dit nummer bestaat uit
drie bladen.
De R. K. Vredesbond.
Er wordt gewerkt, om ook te Leiden
te vormen een plaatselijk comité van den
R. K Vredesbond welk plaatselijk comi
té het bestuur van den R. Iv. Vredesbond
zal moeten vertegenwoordigen en zooveel
mogelijk leden voor den Bond aanwerven.
't Is verklaarbaar, wanneer er zijn, die
deze mededccling niet dadelijk met
enthousiasme ontvangen. Niet omdat zij
niet een vredesactie op Katholieken
grondslag zouden toejuichen, maar omdat
zij meenen, dat daarvoor niet een nieuwe
massa-organisatie nocdig is. Wij kunnen
ons voorstellen, dat er onder or.s worden
aangetroffen, die van oordeel zijn, dat het
voldoende is, als een kern van vooraan
staande mannen studie maken van het
vraagstuk en paraat staan, om waar hel
te pas komt, invloed uit te oefenen voor de
verwezenlijking van de Katholieke vredes-
gedachte, direct op de regeering of indi
rect n.l. door middel van de R. K. Staats
partij, in den Partijraad. Het Katholieke
volk, aldus zullen dezulken verklaren, be
hoeft in het algemeen niet tot vredelie
vendheid te worden opgevoed, of, inzoover
dit noodig is, zijn daarvoor tocli wel an
dere middelen, dan een nieuwe organisa
tie: de predi'-ing in de kerk, zuiver-reli-
gieuse vereenigingen, cle pers.
Wij hebben hier de eventueel bestaan
de opposanten van een massale Katho
lieke vredes-organisatie aan het woord ge
latenMaar van „opposanten" mag hier
feitelijk niet worden gesproken, want de
hier bedoelde critici die evenzeer het
goede willen, maar vreezen, dat hier het
overbodige het goed wellicht zal schaden
zullen zich, dunkt ons, ongetwijfeld g e-
wo.nnen geven, als wij hen twee voor-
doelen van een volksbeweging voor den
vrede voorhouden.
Eerstens, dat daardoor zal blijken,
ook naar buiten, dat wij Katholieken
warm gevoelen voor en krachtig wenschen
le-streven naar een internationalen vrede.
V ervolgens, dat door zulk een
massa-organisatie velen Katholieken hel
derder voor den geest zal komen te staan
hun individueele plicht, om door zelf in
zich de vredelievendheid aan te kweeken
daardoor èn door gebed mede te werken
aan de wereld-vrede.
Ziehier, in het kort twee redenen aan
gegeven er zouden er meer te noemen
zijn welke ons met sympathie doen be
groeten het streven om ook voor Leiden
het werk van den R. K. Vredesbond in
gang te doen vinden.
VOLKENBOND.
DE VOLKENBONDSRAAD BIJEEN.
Het HongaarschRoemeensch verschil.
Apponyi tegen Titulescoe.
De volkenbondsraad heeft gisteren bij
na de geheele voormiddag-zitting en de ge-
heeïe namiddag-zitting weer gewijd aan de
behandeling van het Hongaarsch-Roe-
meensch geschil over de agrarische wetge
ving en haar toepasing op de Hongaarsche
optanten, wier landgoederen tengevolge
van het verdrag van Trianon op Roe
meensch grondgebied kwamen te liggen.
Thans gaat het niet om de rechtmatig
heid der Roemeensehe agrarische wetge
ving en de aan Hongaarsche optanten toe
gekende onteigeningssom.
De raad heeft ditmaal de beslissing te
nemen, of op verzoek van Hongarije tot de
benoeming van een neutralen rechter in
plaats van den Roemeenschen rechter in
het gemengd Roemeensch-Hongaarsch ar
bitrage-hof te Parijs zal worden overge
gaan.
Volgens het vredesverdrag van Trianon
moet de raad thans een nieuwen en wel
neutralen rechter benoemen, nu één der
door partijen benoemde rechters niet langer
aan de werkzaamheden van het arbitrage
College deelneemt.
Titulescoe trachtte dezen concreten eiscli
van Hongarije op den achtergrond te doen
geraken.
Apponyi liet zich wat al te zeer verlok
ken, om Titulescoe op allerlei mogelijke zij
wegen te volgen. Doch aan het einde van
2'jn rede deed de grijze Hongaarsche
staatsman toch weer een zeer indrukwek
kend beroep op den volkenbondsraad, om
duidelijk te begrijpen, waarover 'het thans
gaat en zich niet aan rechtsweigering en
stopzetting van de arbitragemachine
schuldig te. maken.
Subsidiair verzocht Apponyi, als de raad
niet tot de benoeming van een rechter over
zou gaan, het advies van het Iiaagsche ge
rechtshof in te roepen.
Ook dit verzoek wees Titulesco van de
hand, die weder in even sterke mate als
reeds in 1923 verzekerde, in deze zaak niet
naar Den Haag te willen gaan.
De volkenbondsraad bevindt zich thans
in groote moeilijkheden. Er zal waarschijn
lijk eenstemmigheid te verkrijgen zijn voor
het a-ragen van een advies aa'n het inter
nationaal gerechtshof, noch voor de be
noeming van een rechter, noch voor de op-»
vatting van het rapport van Chamberlain,
om den partijen de opvatting vap den raad
over de beA-oegdheden van het gemengd
arbitragehof te Parijs oj) te dringen.
Spanje en Brazilië.
Overeenkomstig het vermoeden, dat ter
stond te Genève geuit werd, toen Zaterdag
bekend werd, dat Briand nog juist a-oor
zijn vertrek naar Genève do Franseh-
Spaansche Tanger-oa'ereenkomst ondertee
kend had, heeft de volkenbondsraad gister
morgen een laatste poging gedaan, om
Spanje en ook Brazilië nog in den volken
bond te houden.
Op a'oorstel van den voorzitter werd n.l.
besloten aan beide landen een uitnoodi-
ging te richten om te onderzoeken of re-
j denen, welke hen destijds noopten tot het
opzeggen van het lidmaatschap van den
Volkenbond, thans nog gelden.
In 1926 hadden Bi-azilië en .Spanje het
lidmaatschap van den volkenbond opge
zegd, zooals men weet.
Deze opzeggingen zouden van kracht
worden twee jaren na dato. De fatale da
tum is dus Juni 1928 A-oor Brazilië en Sep
tember 1928 voor Spanje,
Bestaande toen aangevoerde gronden van
de uittreding tliahs nog in even sterke
matei zoo mag men vragen.
In volkenbondskringen verluidt dat
Spanje reeds voor de a.s. raadszitting in
Juni een gunstig antwoord op het verzoek
\ran den raad om terugname van het op-
zeggingsbesluit zal geven.
Omtrent Brazilië is men minder opti
mistisch. J
De Veiligheidscommissie.
De beraadslagingen A-an de Veiligheids-
commissie, welke tengevolge van de aan
wezigheid van den Volkenbondsraad te
Genève wat op den achtergrond zijn ge
raakt, zijn thans geëindigd. Het resultaat
is: ontwerpen voor zes soorten verdragen:
nl. een wereldA'erdrag voor arbitrage en
alle geschillen;
een wereldverdrag voor arbitrage in
rechtsgeschillen en A-erzoening in niet-ju-
ridische geschillen
een wereldverdrag A'oor de verzoenings
procedure;
een regionaal verdrag betreffende non-
I agressie, vtéedzame beslechting a-an ge-
i schillen en wederkeerigen bijstand tegen
een aanvaller;
een regionaal verdrag betreffende non
agressie en vreedzame beslechting van
geschillen
een bilateraal verdrag betrefende non
agressie.
Ook is er een resolutie aangenomen over
het rapport van rar. Rutgers.
DENEMARKEN.
Een leger van werkloozen rukt op tegen
Kopenhagen.
Uit Kopenhagen schrijft men
In wiens brein het plan geboren is om
de werkloozen van het geheele land te mo-
bilisèeren tegen Kopenhagen om werk en
huisvesting te eischen van de daar aan
wezige regeering en rijksdag, is niet be
kend, maar een feit is het, dat sinds een
paar dagen een leger van land- en leeg-
loopers zich gevormd heeft in Jutland en
zich in beweging heeft gezet in de rich
ting van Kopenhagen, zich aanvullend met
lotgenooten uit de doortrokken provincies
en zich voedend met het eten dat hetzij
uit vrees a-oor overlast, hetzij uit politieke
of menschlievende redeneo in de doorge
wandelde steden verstrekt wordt.
RUSLAND.
Nieuwe doodvonnissen.
Het Opperste Gerechtshof der Sovjet
unie \-erocrdeelde vier personen ter dood.
De veroordeelden hadden ten behoeve van
contra revolutionnaire doeleinden in een
papierfabriek in het district Leningrad
brand gesticht, waardoor een materiee'e
schade van anderhalf millioen roebel was
aangericht.
Arabië.
Ibn Saoed.
Het regeeringssecretariaat in Palestina
meldt, dat geen der geruchten uit Basra
en Jeruzalem, volge:is welke Ibn Saced
clen heiligen oorlog zou hebben afgekon
digd, bevestigd is.
EGYPTE.
Studenteftrcicijes.
Verscheiden geAvonden.
Bij rumvi..{,e dev1 ns.raties van stu
denten te Cairo, Assioet en Tantah wer
den eenige personen, o.w. politiebeambten,
licht gewond. Aan ueze opstootjes deden
alleen ue stakenne stuuenten mee.
De eenige buitenlander, die naar wordt
bericht gewond werd, was ur. Bussed, lec
tor van het AmerikaanscLe college te As-
sicel, ..ci_s s.uuenlen geweigerd hadden,
zich bij de staking aan te sluiten, waartoe
de studenten Aan de Bejikh-school hen
wilden overhalen.
Laatsgenoemden bestormden het ge
bouw met steenen en sloegn de ruiten in,
doch werden toch buiten gehouden.
Te Cairo ondernamen cie studenten erfn
aanval op het hoofdkwartier der nationa
listen, zij werdén echter uiteengejaagd
door de politie, die werd bijgestaan docr
den staf \-an het hoofdkwartier, welke de
brandspuit in werking stelde.
Te Tantah staken de studenten drie
auto s in brand, o.a. dien van clen Egypti-
schen bevelhebber.
In totaal werden 23 studenten en acht
politie-agentcn gewond.
CHINA.
De massamoorden in Kwantoeng.
Uit Chineescho bron komen thans na
dere bijzonderheden over de massamoor
den en plundertochten van communistische
boeien en ontslagen soldaten in de stad
Leiyang in de provincie Kwantoer.g. De
bandieten drongen de stad binnen en sta
ken de huizen van aiie welgestelde burgers
in brand. De bewoners, zoowel mannen,
vrouwen als kinderen, werden in hun hui
zen opges!9'on, zocciat zij een gruwelijken
dood in de vlammen vonden. Alle men
sehen, \-an wie de schurken geloofden, dat
zij rijk waren, werden vermoord, nadat ze
eerst aan allerlei kwellingen hadden bloot -
gestaan. Zoo werd." .Vu slachtoffers de
I oógën uifgestbfcen c-' Oor on Tifgesne-
den. Gehee.o gezinnen werden op deze
wijze mishandeld, waarbij do ouders en cle
kinderen gedwongen werden de moorde
naars te helpen bij het kwellen A'ail de
hunnen.
Anti-communistische troepen uit Han-
kau hebben thans Leiyang bezet. Do com
munisten zijn teruggetrokken naar cle
grenzen van Kwantoeng, waar zij hun be
drijf van moorden en plunderen voortzet
ten.
TWEEDE KAMER.
Trampersoneel.
De heer a\ Braambeek (S.D.) heeft
gisteren clen minister van der Vegto ge
ïnterpelleerd over do omstandigheden,
waarender het personeel der intercommu
nale trarmvegen zijn arbeid verricht.
De afgev. had hieromtrent vele inder
daad gegronde klachten.
Nadat ook do heer S m ee n k (A.-R.) met
een enkel woorcl in het algemeen had aan
gedrongen op verbetering van het tramweg
personeel voorzoover de financieele toe
standen zulks maar eengiermate toelaten,
kwam de heer Kuiper (R.-K.) er op aan
dringen, dat de Minister althans krachtig
zal optreden om do maatschappijen tc
noodzaken ten minste haar minimunlxer-
plichtingen na te komen. Want zelfs daar
aan mankeert heel voel. De heer Kuiper
weet dat voor machinisten diensttijden
voorkomen van 138 uur en 'voor conduc
teurs van 140 per veertien dagen, wat voor
de machinisten beteckent een overschrij
ding van het wettelijke maximum met 24,
voor de conducteurs met 20 uur per veer
tien dagen. En hij deelde het gc\-al mede
van een trammartschnpij. de Zuider-Tram-
weg-maatschappij van Roosendaal naar
Geertruidenberg, waar het minimumloon
ƒ16 bedraagt en het maximumloon 20,
doch waar het. maximum nooit wordt
bereikt, ook niet bij het hoogste aantal
dienstjaren. Verder ontbreken soms ziekte
en ondersteuningsfondsen, ook waar ze be
paald zijn A'oorgcschreven.
Tot een«motie is het niet gekomen. Minis
ter v. d. Veste zeide toe, ernstig het bespro
kene te zullen overwegen en onderzoeken.
Aan de agenda is de behandeling van de
motie-Kleerkoper rn-er de afschaffing van
de doodstraf in Indië toegevoegd, zoodat
die binnenkort aan de orde komt. Heden
wordt onder deze regeering voor de vierde
maal het debat in do Kamer geopend over
het verplichte zevende leerjaar.
Nieuwe leersto:! in de physiologische
cherr.ie te Amsterdam.
Prof. d r. B. C. P. Jansen
benoemd.
De gemeenteraad van Amsterdam heeft
gisteren de voordracht tot instelling van
een afzonderlijken leerstoel in de physio
logische chemie aangenomen en tot gewoon
hoogleeraar hierin benoemd prof. dr. B. C.
P. Jansen.
Prof. Jansen is geboren te Zwolle in
18S7.
In 1913 werd hij privaat-docent aan de
Universiteit te Amsterdam.
In 1914 werd hij chemicus van den bio
logisch geneeskundigen dienst te Wolte
vreden.
In het begin van 1927 is dri Jansen be
noemd tot buitengewoon hoogleoraar der
nieuwe medische hoogcschool van Neder-
landscli-Indië te Se.lemba, om onderwijs tc
geven in de chemie.
Slagerspatroons contra werknemers.
Een procedure in kort geding
te Utrecht.
De actie der slagersgezellen voor liet
bekomen van een collectieve arbeidsover
eenkomst heelt te Utrecht een zonderlinge
wending genomen. De gezellen hadden n.l.
een manifest laten verspreiden met de na
men van die patroons, die niet bereid ble
ken een C. A. O. te sluiten. In totaal be-
a-inden zich in Utrecht 60 „onwillige' sla-
gerspatroöne. Aan eenigen hunner schon
ken de gezellen bijondere aandacht door
voor hun zaken posten uit te ze'.ten, die
dan te\'ens pamfletten uitdeelden.
De patroons stelden zich daarom in ver
binding met den president der Rechtbank
aldaar, met het verzoek de verdere ver
spreiding der manifesten te willen verbie
den. De gedagvaarde slagersgezellen had
den zich gistermiddag in kort geding voor
den rechter te verantwoorden. Hun raads
man, mr. Dambrink voerde o.m. aan, dat,
naar zijn meening, de president der recht
bank ter zake niet bevoegd was in krot
geding vonnis te Avijzen. Deze opvatting
werd echter bestreden door zijn tegenplei-
ter mr. Frima. Op zich zelf, zoo zeide mr.
Frima, hebben de patroons geen bezwaar
tegen verspreiding van een manifest, mits
de geze'len dit elders dan voor cle betrok
ken winkels doen.
Mr. Tirerrrherg b,r;-;iuMo na het eindi
gen dezer pleidooien de uitspraak op Vrij
dagmiddag.
Geen uitsluiting in het confectiebedrijf?
Overeenstemming niet
uitgesloten.
Gisteren is in „Krasnapolsky" dc confe
rentie gehouden, welke we'licht beslissend
zal blijken in het dreigend conflict in de
maat-confectie-kleedingsindustrie. De be
sprekingen hebben, met een onderbreking
van tien uur to ha'fzes geduurd. Aangezien
het niet onmogelijk is, dat partijen vóór
Zaterdag a.s. togen wanneer de uitslui
ting is aangekondigd tot overeenstem
ming komen is besloten, voorshands geen
medcdcclingen te doen over den stand der
bemidde'ingspogirgen, welke fee's eenig
succes moeten hebben gehad en met
kracht worden voortgezet.
Het Fröbelonderwijs te Utrecht.
Woensdagmiddag heeft een groot aan
tal Utreclitsche mceders voor het stadhuis
te Utrecht gedemonstreerd als protest te
gen cle afschaffing van liet openbaar frö
belonderwijs.
Een deputatie werd door den Avethou-
der van onderwijs, den heer M. H. de Boer
ontvangen. De woordA-cerster waarschuw
de den wethouder tegen het geven van 'n
andere bestemming aan de scholen, daar
men steeds zou terugkomen om dit onder
wijs voor cle kinderen terug te vorderen.
Het kan misschien lang duren, maar als
dan do gebouwen a-oor andere doeleinden
zijn gebruikt, moet dc gemeente weer
nieuwe stichten.
Mr. de Boer heeft hierop geantwoord,
dat wanneer men toch fröbelonderwijs
wenschte men zelf de handen ineen diende
te slaan. Op een vraag of hij dan in deze
richting zou Avillen medewerken werd de
toezegging verkregen dat een vergadering
van belanghebbenden uit alle partijen bij
een zal worden geroepen om 1e overleggen
Avat nader voor het fröbelonderwijs gedaan
kan worden.
-IET APOSTOLAAT DER
HEREENIGING.
Congres en tentoonstelling.
Op den derden dag van 't congres voor
de Hereeniging hield prof. W. Nelet, hoog
leeraar aan het Groot-Seminarie te War
mond, cles middags een voordracht over het
Anglicaansche schisma en do Heieeniging.
Er was veel belangstelling voor deze
voordracht.
Het congres is gisteravond gesloten met
een Oostcrschen liturgischen kunstavond.
Het voornaamste nieuws.
BUITENLAND.
Hst I 'or.gaarsch-Roemeensch geschil
voor den Volkenbondsraad. Spanje en
Brazilië uitgenoociigd om lid van den Vol
kenbond le worden.
Ce geruchten, volgens welke Ibn Saoed
den kci.igcn ccrlog zou hebben geprocla
meerd, woreen niet bevestigd.
Te Ste. Marie de Beauce (Quebec) is
een gezin van tien perconcn bij ccn brand
omgekomen. (BuitenL Berichten 3e blad).
BINNENLAND.
Een groote brand te Amsterdam (Gem.
Berichten, 3de blad).
Een zwendolzaal je rr.et verva'schte dol
larbiljetten te Rotterdam (Gem. Berichten,
3de blad).
Onze Geïllustreerde pagina
De photo-pagina van heden bevat o.m.;
een photo van Jan Toorop op 16-jarigen
leef Lijd en zijn begrafenis; de mijnramp in
de Ewaldmijnde moordaanslag op Ge-
heirr.rat Bach (Berlijn).
DE OLYMPISCHE SPELEN 1928.
De roeiwedstrijden.
Dewedstrijden in ge va a r.
Destijds is uitvoerig melding gemaakt
van het plan, hetwelk de Neuerlandsche
Roeibond ontworpen had om dc voor de
Olympische roeiwedstrijden gekozen baan
op de Sloter Ringvaart voor een dergelijk
evenement bruikbaar te maken. Over het
ten uitvcor brengen van dit plan dreigt op
t'ocgenblik een conflict te ontstaan tus-
schon het Comité 1928 en den 1/dc.-iond-
sch.cn lit eibond, hetwelk ten gevolge zon
kunnen hebben, dat do Olympische roei-
Avcdstrijden niet zullen plaats vinden.
Het „Yad." releveert hieromtrent do vol
gende leiten. De baan voor de ülympisclye
roeiwedstrijden is trouwens van meet af
aan een smartenskind geweest! In den
Roeibond zelf was er al in den aanvang
kwestie over ontstaan en toen eindelijk het
bestuur van den bond dc Amstclbaan geko
zen had heeft een lid van dat bestuur in
het geheim tegen die keuze gergeerd. Dit
ageeren is later aangetoond met het gevolg
dat het betreffende bestuurslid zich terug
trok. Inmiddels was de actie tegen do Am
stclbaan in zooverre met succes bekroond,
dat do leiders van do internationale roei-
organisatie de Amstelbaan afkeurden. Zij
verk'aardcn de baan op de Sloter Ring-
vaart echter voor geschikt op voorwaarde
dat dc baan en omgeving voor de Olympi
sche wedstrijden in orde gemaakt zouden
worden.
Daar dc technische organisatie bij de in
ternationale federatie thuis hoort en deze
den Ned. Roeibond opdracht verleende,
heeft het bestuur van den Nederlandschen
Roeibond, na overleg mot autoriteiten van
stad en land een plan opgemaakt en dit
plan ter goedkeuring voorgelegd aan het
Comité 1928. Nadat geruimen tijd verloo-
pen was ontving het bestuur van den Ned.
Roeibond kennis van het Comité 1928, dat
t plan van den Ned. Roeibond slechts ten
deelc uitgevoerd zou worden en wel door
het Comité 1928 zelf.
Het bestuur van den Ned. Roeibond
beeft daarop dezer dagen een brief van het
Comité 1928 gericht, dat het zich met deze
gedragslijn niet vereenigen kan. Het be
stuur was eenstemmig van oordeel op deze
wijze onvoldoende waarborgen te hebben,
dat de Olympische roeiwedstrijden be
hoorlijk georganiseerd worden. Het
wensc-ht daarvoor in elk geval op; --we wij
ze geen verantwoordelijkheid to aanvaar
den en mocht het Comité 1928 niet van
houding verander en, dan zal de Ned Rcei-
bond de F. I. S. A. adviseeren van de Olym
pische roeiwedstrijden af te zien en zelf
zal de Ned. Roeibond dan zeker niet in
schrijven.
Ziehier de minder prettige situatie voor
de Olympische roeierij. Moge spoedig'een
oplossing gevonden worden.
KORFBAL.
Districtwedstrijd.
Zondag 25 Maart wordt te 's Graven-
hagc, op Hou trust, een wedstrijd gespeeld
tuschen do vertegenwoordigend© twaalftal
len Leidon Den Haag ten t-enre, Rotter
dam—Dordrecht ter andere zijde.
SCHERMEN.
De Itaüanerj in Den Haag.
Gistermiddag was er in de schermzaal
Bouillet Den Haag een zeer geanimeerd
Assaut d'entraincment. Fraulein Helcne
Mayer en de Italianen trokken op drie wa
pens tegen de Nederlandsche schermers.