I
BUITENLAND.
BINNENLAND.
ONDERWIJS.
19e Jaargang.
ZATERDAG 3 MAART 1923
No. 5813
ba ABONNEMENTSPRIJS bedraagt bl) vooruitbetaling
Voor Leiden 19 cent pet week f2.50 pei kwartaal,
tëij onze Agenten 20 cent pei week 12.80 pet kwartaaL
franco per post *2.95 per kwartaaL
Bet Geïllustreerd Zordagsblad l» vooi de Abonné'e ven
prijgbaar tegen betaling van 5G cl per kwartaal, bij voor
in ii betaling. Afzonderlijke nummers 5 ct., met Geïllustreerd
(Zondagsblad 9 ct.
Dit blad verschijnt eiken dag uitgezonderd Zon- en Feestdagen. II
Bureaux: RAPENBURG No. 10 - LEIDEN
TEL. INT. ADMINISTRATIE 935 REDACTIE 15
GIRONUMMER 103003 c POSTBUS No. 11
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT!
Gbwone advertentie!» 30 cent pei r o g O i
Voor lnuezonden Mede.leelingen wordt het
n dubbele var het tarief berekend. s
Kleine edvertenflèn, van ten hoogste 80 woorden, vrairin
betrekkingen «urdeo aatigebodeli of K-vraagd. huur eb ver
huur. koop en verkoop I 0.50
Dit nummer bestaat uit VIER
bladen waaronder een
Geïllustreerd Zondagsblad.
iï
Socialisme en Godsdienst.
Voor ons staat onomstootelijk vast, dat
tusschen het socialisme, zooals dat is ge
leerd door de grondleggers, met name dooi
Marx, en den Godsdienst een tegenstel
ling bestaat.
Deze stelling wordt al lang door commu
nisten toegegeven. In den Leidschen ge
meenteraad b.v. erkende dr. Knuttel de
juistheid er van, zooal niet uitdrukkelijk
(zulks herinneren wij ons niet) dan toch
door haar niet te weerspreken.
Sociaal-democraten echter ontkenden de
Jwaarheid er van, althans bij hun propa
ganda. Als wij ook hiervoor den Leid
schen gemeenteraad tot voorbeeld mogen
nemen: de S.D.A.P. hield daar tegenover
de christel. partijen vol, dat tusschen haar
beginselen en het Christendom geen tegen
spraak is, terwijl zij, van den anderen kant.
van den heer Knuttel zich niet liet wel
gevallen de beschuldiging, dat zij niet
Teeht in de Marxistische leer zou staan.
Maar de sociaal-democraten kunnen dit
niet blijven volhouden; de onwaarheid
van hun ontkenning is toch feitelijk t' e
evident.
En in „Het Volk" van gisteravond schrijft
dan ook de heer W. Banning in een artikel
over „Religieus Socialisme":
De schrijver (bedoeld wordt de schrij
ver van een artikel in „de Tijd", Red. L.
Crfc.) noemt het religieus-socialisme wei-
i fel'achtig en inkonsebwent, omdat er een
tegenstelling is tussen histories-materia-
lisme en religieus-socialisme. Voor het
konstateren van deze tegenstelling haalt
dj roomse schrijver Hendrik de Man, mr.
Moltzer en ds. W. Banning aan. Welnu,
ik denk er niet aan, deze tegenstelling te'
ontkennen. Integendeel, ik heb meer
dan eens op het onverzoen
lijke van de tegenstelling tus
sen konsekwent Marxisme en
religie gewezen.
Juist! Wij hebben de laatste zinsnede
gespatieerd. Tusschen Marxisme en Chris
tendom is een „onverzoenlijke" tegenstel
ling!
Het 'Cohstatée-eri daarvan door een so
ciaal-democraat in „Het Volk", zoo rond
uit, wilden wij hier even vastleggen.
De schrijver gaat dan verder, om te be-
toogen, dat men socialist kan zijn zonder de
Marxistische leer aan te hangen en dan ook
ïeligieus, Christen, kan wezen..
Dat is weer een andere bewering waar
mede wij het niet eens zijn maar die
staat naast de, door hem geloo-
cchen strafte, bewering, dat men Mar
xist, volgeling van den vader van het socia
lisme, en Christen zou kunnen zijn.
Als men het Marxisme uit het socialisme
verwijdert dan zaJ de rasechte socialist
er geen bevrediging meer in vinden, en....
de waarachtig religie-zoekende en religie-
minnende mensch zal ook in dit laten we
zeggen: verwaterd-socialisme zeker
niet vinden wat zijn verstand verlangt en
waaraan zijn hart behoefte heeft 1
Dit laatste is ontegenzeggelijk waar/
En God geve, dat de f e i t e n deze waar
heid mogen bevestigen dat velen zich tot
Godsdienst getrokken voelende socialisten
de dorst hunner zielen mogen gaan laven
aan de bron der Waarheid, hunne geesten
zullen gaan keeren naar de Openbaring
Gods in het Christendom.
V Straf.
Uit een artikeltje in „Het Volk":
Eerst gedurende het ondergaan van
een straf, met zorgvuldigheid gekozen
en toegepast, en in haar uitwerking
nauwkeurig gevolgd, valt uit te maken,
hoe lang of hoe kort zij duren moet.
Ziehier, een moderne en niet: dusl
verkeerde opvatting van de straf.
Straf moet strekken tot verbetering
van den misdadiger.
Maar straf heeft allereerst ten doel, om
voor de misdaad af te schrikken. De mis
dadiger moet worden gestraft, opdat in
de toekomst hij en anderen voor het
bedrijven van de misdaad worden afge
schrikt.
En dit doel van de straf negeert de
schrijver in „Het Volk" blijkbaar volko
men. Zulk 'n opvatting zou in practijk ge
bracht ongetwijfeld heillooze gevolgen
hebben.
Dit doel van de straf houdt, helder be
grepen en menschkundig èn menschelijk
toegepast, volstrekt niet wreedheid in.
VOLKENBOND.
DE VEILIGHEIDSCOMiVilSSIE.
Het wercldverdrag voor arbitrage en
verzoening.
De tekst vastgesteld.
De redactie-commissie van de volken-
bondscommisie voor arbitrage en veilig
heid, heeft gisteien den te^st vastgesteld
van het wereld vrdrag voor arbitrage
en verzoening.
Intusschen is dit nog volstrekt geen re
den tot juichen. Wel is waar is de tekst
thans gereed, doch er is geen sprake van,
noch dat reeds thans de meesje mogend
heden tot onderteekening bereid zijn, noch
zelfs dat de arbitrage- en veiligheidscom-
missig de onderteekening van het verdrag
van de volkenbondsstaten zal aanbeve
len.
Zelfs is de vrees geboren, dat de En- l
gelsche delegatie er bezwaar tegen zal
maken, dat de volkenbondsvcrgadering in
September den tekst van dit verdrag zal
bekrachtigen en het verdrag voor de on
derteekening van allé staten zal openstel
len, ook al zou daarbij een aanbeveling
tot onderteekening ontbreken.
De Engelsche delegatie heeft te kennen
gegeven, dat het ontwerpen 'wercldverdrag
voor arbitrage en verzoening niets anders
behoort te blijven dan een eenvoudig mo
delverdrag dat staten, die tot het slui
ten van een zoodanig verdrag zouden wil
len overgaan, dan maar onder elkander
moeten aangaan, tengevolge van recht-
streeksche onderhandelingen onder elkan
der, buiten de volkenbondsorganen om.
Het wereld verdrag voor arbitrage en
veiligheid zal volgens Engeland dus niet
niet een Genéefsch verdrag kunnen hee-
ten, doch moet eenvoudig het gevolg zijn,
van een particulier initatief tusschen eeni-
ge staten.
Het is duidelijk, dat het opstellen van
den tekst van een weieldverdrag voor ar
bitrage en verzoening veel van zijn heil
zame beleekenis verliest, indien bet ver
drag slechts r^>n modelverdrag, volgens de
Enge.'sche opvatting blijft zonder een col
lectief verdrag te worden, zooals mr. Rut
gers gehoopt had en dat stellig de bedoe
ling van het door Zweden ingediende ont-
werp-wereldverdrag geweest was.
De redactiecommissie heeft gistermid
dag voorts den tekst vastgesteld van de
resoluties omtrent het initiatief van den
volkenbondsraad, inzake het aanmoedigen
van het sluiten van regionale veiligheids-
verdragen in den zin van Locarno.
DUITSCHLAND.
Een aanslag.
Gistermorgen heeft te Berlijn in het
rijksbureau voor schadeloosstelling een
aanslag plaats gehad, welke gelukkig geen
ernstige gevolgen heeft medegebracht.
Omstreeks 10 uur verscheen een zekere
Langkoop in het vertrek van den onder
voorzitter, dr. Bach.
Hij eischte zonder moer onmiddellijke
uitbetaling van een schadeloostelling ten
bedrage van 120.000 markwanneer hij
deze som niet kreeg zou hij een koffer met
dynamiet, welke hij meegebracht had, la
ten ontploffen. Vervolgens zette hij een
aluminium tropen koffer waaruit twee lon
ten hingen, welke Langkoop om de vin
gers van zijn linkerhand gewikkeld had,
op de schrijftafel.
Dr. Bach trachtte op vriendschappe-
lijken weg te onderhandelen, daar hij
hoopte, dat intusschen een van zijn amb
tenaren zijn kamer zou binnenkomen.
Daar er echter toevallig niemand ver
scheen zaten dr. Bach en Langkoop lan
ger dan drie uur tegenover elkaar. Dr.
Bach zag zich ten slotte genoodzaakt
Langkoop een wissel van 12.000 mark en
een cheque van 90.000 mark uit te schrij
ven.
Langkoop riep toen telefonisch een
kennis, die eveneens ongemerkt binnen
kwam en de cheque in ontvangst nam.
Uren lang trachtte deze de cheque aan
een bank gehonoreerd te krijgen, doch hij
had geen succes, daar de cheque.niet juist
uitgeschreven was.
Toen dr. Bach nu zei, dat hij bij de kas
van het bui eau geld wilde hal on, loste
Langkoop vijf schoten uit een browning,
welke echter allen misten. Tegelijk had hij
den koffer laten vallen.Deze gaf een
lichten knal.
Door een toeval was de dynamiet niet
tot ontploffing gekomen.
Op het schieten snelden ambtenaren
uit andere vertrekken toe, die Langkoop
overmeesterden en hem aan de gealar
meerde politie overleverden.
Langkoop was 22 jaar in Duitsch-Oost-.
Afrika, had het laatst onder von Lettow^
Vorbeck gevochten en had met het verlies
van de kolonie zijn geheele vermogen ver
loren.
CHINA.
STAD GEPLUNDERD.
Een ontzettend bloedbad aangericht.
Baddhistische monniken
levend verbrand.
Een groot aantal ontslagen soldaten heb
ben te zamen met leden van den commu-
nistischen boerenbond de stad Leijang ge
plunderd en gedeeltelijk verweest, terwijl
onder de bewoners een waar bloedbad
werd aangericht. De burgers werden, al
vorens vermoord te worden, op 'berbaar-
sche wijze mishandeld en gepijnigd. De
hebben bijvoorbeeld di-iehcn-
derd boeddhistische monniken In een
klooster opgesloten en het gebouw ver
volgens in brand gestoken, waarbij alle
monniken zijn omgekomen.
De communisten hebben zich uit de pro
vincie Hoenan teruggetrokken naar Kwang-
si, waar zij Kweilin veroverd moeten heb
ben.
EGYPTE.
De verhouding met Engeland.
O n t w e r p-v erdrag verworpen.
Reeds maanden zijn er onderhandelingen
gaande tusschen Engeland en Egypte over
een verdrag tusschen beide landen, waarbij
de wederzijdsc-he rechtstoestand zal wor
den geregeld. Deze onderhandelingen heb
ben tenslotte geleuVuif e.r,> ontwerp-vcr-
drag, dat evenwel niet geheel tegemcet
komt aan den. eisch van onafhankelijk
heid, welke de nationalisten stellen. Do
Egyptische premier Sarwat ""Pasja heert
dan ook gisteren den Britschen Hoogen
Commissaris in Egypte medegedeeld, dat
bij eenparig besluit van den ministerraad
het ontwerp-tractaat onaannemelijk is
verklaard.
Verwerping van het verdrag beteekent
eenvoudig voortduur van den bestaanden
toestand.
Die men dan waarschijnlijk door een
nieuwe campagne van geweld zal trachten
omver te werpen.
Zoo dreigt door de zelfoverschatting en
onverzoenlijkheid van de Egyptische na
tionalisten, die de beteekenis van het Brit-
sche werk in hun land volkomen misken
nen, in Egypte een nieuwe periode van
onrust te zullen worden geopend.
PALESTINA
Nieuwe strijd met de Wahabieten.
Naar uit Basra wordt gemeld bereidt
men zich voor op nieuwe ernstige conflicten
met den Akhwamstam, die, zooals men
weet, herhaaldelijk plundertochten op
Iraksch gebied heeft ondernomen. Gemeld
wor't, dat sjeik Ibn Hrmid 20.000 stamle
den voor nieuwe aanva'Ien in het noorden
van Irak heeft samen trokken. Een pant-
sertrein onderhoudt thans de verbinding
tusschen de basis der luchtstrijdkrachten
bij Basra en de operatie-basis te Ur. Ook
in Koweit is een vliegtuigbasis gevestigd.
Ibn Saoed heeft bij de regeering van
Irak geprotesteerd tegen de actie der
luchtstrijdkrachten, die hij een inbreuk
noemt op de internationale overéénkom
sten.
TWEEDE KAMER.
Invoerrecht op aardewerk, e
De behandeling van het noodwetje lot
tijdelijke verhooging van het invoerrecat
op huishoudelijk aardewe.k. porselein en
glaswerk en op enkele soorten tegels heeft
een aanvang benomen. Zij ,die zich blind
staren op het dogma van den vrijhandel,
hebben tegen dit eenvoudige wetje hemel
en aarde bewogen en de Kamer over
stroomd met adressen terwijl er in de pers
een campagne tegen is gevoerd, een betere
zaak waardig.
De drie eerste sprekers de heeren
dr. De Visser (f'br. H.), '^-oogleever For-
tuyn (V. B.) en Vliegen (S. D.) bestre
den he tontwerp.
Daarna is een verdediger aan het woord
gekomen.
Op waarlijk schitterende wijze, zoo
lezen we in het Kameroverzicht van de
„Msbd.", heeft de heer Henri He: nans het
ontwerp niet alleen verdedigd, maar in zijn
klare en duidelijke rede van twee uur heeft
hij al de argumenten van de tegenstanders
weerlegd. Zelden hebben we iemand met
zooveel gloed en ovei tuiging een eerlijke
zaak hooren verdedigen als nu door dezen
katholieken afgevaardigde geschiedde. Het
was zeer te betreuren ,dat er zoo weinig
leden aanwezig waren, want al maakt het
gesproken woord in de Kamer in den regel
weinig indruk, thans deed het dit ontegen
zeggelijk.
Volgende week voortzetting der discus
sies. Aan het wetsontwerp durven wij
nog geen goede kans voorspellen.
BELASTING VAN NEDERLANDERS IN
DEN VREEMDE.
Het ontwerp gehandhaafd voor wat
betreft de belasting van de nalaten
schappen en schenkingen van
Netlerlarders, die niet zijn
ingezetenen des Rijks.
Op het wetsontwerp, houdende bepa
lingen betreffende de belasting van niet
binnen het Rijk wonende Nederlanders en
van de nalatenschappen en schenkingen
van Nederlanders, die niet zijn ingezete
nen des Rijks, heeft de minister van fi
nanciën een nota van wijziging ingediend,
0.m. strekkende, in de considerans te doen
vervallen do woorden „van niet binnen het
Rijk wonende Nederlanders en."
De minister handhaaft dus het ont
werp waarvan art. 1 verworpen is
voor wat betreft de belasting van de na
latenschappen en schenkingen van Ne
derlanders, die niet zijn ingezetenen des
Rijks.
Vragen van Kamerleden.
De keuring van vee en vleesch.
Dóór den heer Wintermans is aan den
Minister van Binnsnlandsche Zaken en
Landbouw de volgende vraag gesteld:
Is de minister bereid een specificatie te
geven van de kosten over de dienstjaren
1923, 1924, 1925 en 1923 geraamd en ge
maakt ter uitvoering der keuringen van
vee en vleesch, waarover 'reep, krachtens
do artikelen 68 en 75 der Veewet, vergoe
ding van kosten geheven wordt, en van de
kosten, geraamd en gemaakt ten behoeve
der overige werkzaamheden van den """ee-
artsenijkundigen Lienst volgens de onder
deden in de begrootingen en rekeningen
der opgemelde dienstjaren 1
Uit de Kleodingindustrie.
Tot uitsluiting is besloten.
De we 'ïgevers in het maatconfectiebe-
drijf heb en gistermiddag te Amsterdam
vergaderd ter bespreking van het schrij
ven der samenwerkende vakbonden, waar
in deze mededelen, de voorstellen der pa
troons ontoereikend te vinden, met name
wat betreft het uurloon en het weigeren
van vaeantiegeld, doch bereid te zijn tot
Nnader onderhandelingen.
Naar wordt vernemen, is over den thans
ontstanen toestand ampel geconfereerd,
doch ten slotte is men tot de conclusie ge
komen, dat den patroons niets anders
overblijft dan tot uitsluiting van alle geor
ganiseerde arbeiders over te gaan. Gister
avond laat zijn aan alle patroons in den
lande ontslagbriefjes verzonden, welke
morgen aan dew erknemers zullen worden
uitgereikt. Hierin wordt ontslag aange
zegd tegen Zaterdag 10 dezer, tenzij vóór
dien tijd nog overeenstemming wordt be
reikt. Tevens is aan de vakbonden be-
ricH, dat de patroonsbond bereid is, Dins
dag a.s. nog eens met de vertegenwoordi
gers der werknemers te confereeren. Bij
het conflict zijn ongeveer 2300 arbeidrs be
trokken.
De drukwerktarieven.
Verdere verlaging voor de
bestelling huis aan huis.
Het Hoofdbestuur der Posterijen en Te
legrafie deelt mede:
Op het algemeen drukwerktarief wordt,
zooals bekend, een belangrijke korting
verleend voor de bestelling van onge-
adresseerd drukwerk, hetzij huis aan huis
of alleen aan de adressen, waar tevens
andere posttukken moeten worden be
zorgd.
Bij de tariefsverlaging, met ingang van
1 Februaa'i j.l., is de vraag onder het oog
gezien, of de bedoelde korting in vollen
omvang gehandhaafd zou kunnen blijven,
nu het gewone drukwerktarief reeds met
25 pet. verlaagd werd.
Besloten is de tegenwoordige korting
van 50 pet. voer do stukken beneden een
gewicht van 25 gram te handhaven. De
korting van 35 pet. voor stukken boven 25
gram en beneden 50 gram, wordt voorts
uitgebreid en zal nu ook van toepassing
zijn op stukken boven 1 gram.
Het vraagstuk der encephalitis
postvaccinalis.
Duitse h-N e de r 1 a nd sc h e
b e 8 p r e ki n g e n.
ilet „Reichsgezundheitsamt" heeft de
1. eer en prof. Gins, voorzitter van de Rijks-
koepokinrichting, en prof. Gildemeister uit
Berlijn, alsook prof. Pette, hoogleeraar in
de neurologie te Hamburg, naar Neder
land afgevaardigd om te beraadslagen
Het voornaamste nieuws.
BUITENLAND.
De .redactiecommissie van de Vei.'hheids-
corr.rr.issie heeft het ontwerp wereldvordrag
voor verzoening en arbitrage opgesteld.
Een Chineesche stad geplunderd en ge-
geeitelijk verwoest.
BINNENLAND.
Vragen aan den Minister inzake het
adrr.issie-examen H. B. S. (Onderwijs, 1ste
blad).
Hot Collectief contract in het Bloem-
bollcnbedrijf. (L. en T., 1ste blad).
Het wetsontwerp tot tijdelijke verhoo
ging van hot invoerrecht op aartLwerk
enz. in de Tweede Kamer. (1ste blad).
Het wetsontwerp inzake belasting vön
Nederlanders in den vr'err de gehandhaafd
voor wat betreft de belasting van de nala
tenschappen en schenkingen van Neder
landers, die niet zijn ingezetenen des
Rijks, (lsle blad).
met de commissie uit den Gezondheids
raad, die ingesteld is voor het bestudee-
ren van het vraagstuk der encephalitis
postvaccinalis.
De eerste bespreking zal a.s. Maandag
in het gebouw van den Gezondheidsraad
worden gehoudendan zullen de klinische
verschijnselen met de waargenomen af
wijkingen en verder de epidemiologie der
ziekte besproken worden. Dinsdag 6 Maart
zal men te Utrecht vergaderen om histo-
patholigische demonstraties te houden en
mededeeling te doen van den stand van
het laboratoriumwerk.
De gas-Iucht.
De Doetinchemsche raads
besluiten geschorst.
Bij K. B. zijn tot 1 Juli a.s. geschorst de
besluiten van den raad der gemeente Doe-
tinchem reap, strekkende tot het verlee-
nen, met ingang van 9 Februari j.l., van
niet-eervol ontslag aan den heer G. Pie-
terson als directeur van het gem. gasbe
drijf en to ontzegging aan den ontslagen
gasdirecteur van den toegang tot de ter
reinen en gebouwen van de gasfabriek ge
durende den termijn, verloopende tusschen
het ontslag en de beslissing van de Kroon
ter zake van de gevraagde vernietiging.
Deze Kon. beslissing is genomen uit
overweging, dat het wenschelijk is om,
hangende het onderzoek naar de vraag of
bedeelde raadsbesluiten in strijd zijn met
de wet of met het algemeen belang, het
inwerking-treden daarvan te voorkomen.
F. W. Braat Jr. t
Te 's-Gravenhage is 69 jaar oud over
leden de heer F. W. Braat Jr., bekend in
dustrieel, president-directeur der N.V. F.
W. Braat's Kon. Fabriek van metaalwer
ken te Delft. De overledene was officier
in de orde van Oranje Nassau en ruim
vijftig jaren directur der venno< .schap.
Hij was ook vele jaren voorzitter der Ned.
Ver. voor Centrale Verwarmings-Tndnstrie.
HERSTEL VAN HET H.B.S. ADMISSIE-
EXAMEN.
Advies vr.n den Onderwijsraad
ingewonnen?
Het Kamerlid Albarda heeft aan den
minister van Onderwijs de volgende vra
gen gesteld: Heeft de minister, alvorens
de totstandkoming te bevorderen van het
Kon. Besluit van 7 Febr. 1928, waarbij voor
alle kinderen, die een hoogore burger
school wenschen te bezoeken, bet afleg
gen van een tcelati cage men onnieuw ver
plicht wordt gesteld een advies van den
Onderwijsraad ingewonnen
Heeft de minister, alvorens het hierbo
ven bedoelde besluit te bevorderen, ook in
lichtingen ingewonnen bij de besturen
der groote gemeenten, ten einde van deze
te vernemen, welke moeihjkheden de
nieuwe regeling voor de groote steden met
haar talrijke middelbare scholen en haar
zeer groote aantallen candidaten voor de
H.B.S. opleveren kan?
16 de minister niet van oordeel, dat
moeilijkbeden bijzonder groot zullen zijn,
nu het eerst op 25 Febr. j.l. uitgegeven be
sluit van 7 Februari 1928 reeds binnen en
kele maanden moet worden uitgevoerd?
Js de minister bereid, de uitvoering
van het besluit nog tot het jaar 1929 op te
schorten, mede ten ende nog te kunnen
overwegp in hoever de nieuwe denk
beelden, die in den laatsten tijd aangaan
de regeling van den overgang van lagere
naar middelbare school geopperd zijn, een
wijziging van de in Staatsblad 18 vervatte
regeling wenschelijk maken?
