1 Gem. Berichten.
Buitenl. Berichten.
Rechtzaken.
Faillissementen.
ONGELUKKEN.
ERNSTIGE ONTPLOFFING.
Een benzinevat uiteengesprongen.
Geen persoonlijke ongelukken.
Gistermorgen ongeveer halfelf werd de
omgeving van den Schiedamschendijk te
Rotterdam door een hevigen knal opge
schrikt. Een groote menigte van den Cool-
siogel, de Leuvekaven en Schiedamsche-
singel liep den Schiedamschedijk op. Het
bleek, dat in een zijstraat van den Schie
damschedijk, do Zwanensteeg, een vrij
ernstige ontploffing had plaats gehad. In
de electrische smederij van J. H. Bos, wel
ke in pand 4a van die steeg gelegen is,
was een drietal werklieden bezig met het
autogenisch lasschen van ledige benzine-
vaten. Vermoedelijk hebben zich in een
der vaten, welke in de nabijheid lag,, ben
zinedampen ontwikkeld en toen een arbei
der met een steekvlam dicht bij het vat
kwam, is dit met een ontzettenden knal
uit elkaar gevlogen. In de smederij bleet
vrijwel niets heel. Alle ruiten braken, ter
wijl uit een der deuren een paneel gerukt
werd. Van de huizen in de omgeving is een
vijf en twintigtal ruiten vernield. Het
eigenardige feit heeft zich voorgedaan, dat
het deksel van het uit elkaar gesprongen
vat niet is teruggevonden. Wr nder boven
wonder hadden geen persoonlijke ongeluk
ken plaats,
Het ongeluk te Horn.
De dader is aangehouden.
Donderdagmidag is het den marechaus
sees iut Roermond gelukt, P. uit Neder-
weet aan te houden, daar vermoed wordt
het ongeluk op den weg te Horn is te wij
ten, meldt het „Hbld.". Zooals men weet
is Zondagavond in genoemde gemeente een
18-jarige jongen door een auto aangereden
en aan de gevolgen overleden, zonder dat
er eenige aanduiding was over de juiste
toedracht van het gebeurde.
Verdronken.
De 55-jarige J. Pasveer te Valtkermond
is in eene sloot verdronken.
Aan de gevolgen overleden
De 13-jarige A. R., die in den stal van de
ouderlijke woning te Nijswiller Dinsdag j.l.
in brand geraakte, is in het ziekenhuis te
Herlen aan de gevolgen overleden.
De 20-jajrige E., werkzaam op de Phi
lips' fabrieken te Eindhoven, die verleden
week een boor van een e1""trisch gedre
ven boormachine tegen de borst kreeg is
aan de gevolgen overleden.
Nekkramp.
In het gezin van J. K. te Woensdreclit
is een geval van nekkramp geconstateerd.
Noodlottige val.
Donderdagvond negen uur is de 61-ja-
xige havenarbeider P. A. O. te Rotterdam
in zijn woning aan de De la Reystraat,
terwijl hij alleen thuis was, voorover op
een stoel gevallen. De man kwam met het
hoofd op een anderen stoel en k^eeg een
schedelbreuk. Per auto van den G. G. D.
werd hij naar het ziekenhuis aan den Cooï-
singel vervoerd, waar hij bij aankomst
reeds overleden was.
Goed afgeloopen.
Schipper J. Erasmus, van Breskons, be
vond zich onlangs geleden met de „Br. 30"
ter hoogte van Ostende, om een lading van
ongeveer 3000 K.G. haring ter marktte
brengen, toen hij door vliegend stormweer
overvallen werd. Aan boord bevonden zich
de schipper met zijn beide zoontjes en een
jongen, te Ostende thuisbehoorende. We
gens de beweeglijkheid der lading, welke
begon te schuiven, gaf Erasmus last zoo
veel mogelijk van de lading over boord te
werpen. Het vaartuig nam echter zooveel
bruischwater over, dat de toestand beden
kelijk werd, temeer nog daar de lenspomp
door het schuiven der lading verstopt ge
raakte. Op lijfsbehoud bedacht, m'eende
Erasmus niet beter te kunnen doen dan het
vaartuig recht op het strand af te sturen.
Gelukk'g beantwoordde de 15 P.K. Krom
hout motor volkomen aan hetgeon er van
werd verwacht en ofschoon er niets dan
witte damp uit het pijpje van den uitlaat
kwam. bleef de motor toch draaien.
Meer en meer naderde het vaartuig het
land, tot ten slotte twee achter elkaar rol
lende golven het scheepje op het strand
wierpen en de ronddraaiende schroef zich
in het zand woe'de, waardoor de motor
stopte. Schipper Erasmus kon met de zij
nen, tot aan het middel door het water
gaande, het hooger gelegen strand bereiken
en was bphouden.
Den volgenden dag, nadat het'sveer kal
mer was geworden en het water gevallen,
kon een en ander grosdig worden schoonge
maakt. Het vaartuig kon spoedig van het
strand worden afgebracht en de motor
draaide weer alsof er niets was gebeurd.
DE CULEMBORGSCHE MOORDZAAK.
Vervolging wegens meineed tegen
4 getuigen.
Ter zake van meineed, gepleegd bij de
behandeling van den tweovoudigen moord
te Culemborg, heeft de rechtbank te Tiel
een onderzoek bevolen tegen de wed. H.,
de S. en de Gebrs. C.
De verc' -istering van ruim twee ton.
Uit het onderzoek van de malversaties,
Bep eegd ten nadeele van een groothandel
m comestibles waarvoor de directeur en
een ^rorurrtiebouder werden gearresteerd
is ook gebleken, dat de boekhouder ver
moe 'e'rk medeplichtig is rn de verduis
teringen, die, zooals wij reeds meldden,
ongeveer 190.000 bedroegen.
In verband daarmede verzoekt de poli
tie van bet bureau Leidsche Plein opspo
ring, aanhouding en voorgeleiding van
dozen boekhouder, Johan Karei Anton
Btutterheim, geboren te Amsterdam, II
DE 0CEAANT0CHT VAN DE
„SCHUTTEVAER'.
Een week oponthoud te Londen.
De kapitein van de „Schutevaer" deelt
mede, dat hij een week denkt noodig te
hebben voor verschillende werkzaamhe
den aan het schip, waaronder het ver
anderen van de radio-inrichting, waardoqr
deze een grooter gebied zal kunnen be
strijken.
Hierna zal de „Schuttevaer" Londen ver
laten met bestemming Plymouth, vanwaar
men vertekt naar New-York, Kapitein
Smit hoopt deze laatste haven in 40 a 50
dagen te bereiken.
Febr. 1896, laatst wonende Admiraal de
Ruyterweg 190, één hoog, aldaar.
Het signalement luidt: lang pijn. 1.65
M., gezet postuur, dik rond gezicht, bleek
uiterlijk, licht blond haar, gaaf gebit,
draagt een Lril zonder montuur, is veelal
gekleed met een lichte overjas en een
fantasiehued.
Het verzoek om opsporing, aanhouding
en voorgeleiding wordt gedaan omdat
Stutterheim in verband met het hierbo
ven vermelde, verdacht wordt van ver
duistering, bedrog en valschheid in ge
schrifte.
Toen hij van de arrestatie van den di
recteur en van den procuratiehouder
hoorde, heeft hij waarschijnlijk de vlucht
genomen.
Boefje».
Te Kampen kregen twee 10-jarige jon
gens twist, waarbij de een den ander zooda
nig met een mes in de zijde stak, dat de ge
troffene in het ziekenhuis moest worden op
genomen.
Inbraak.
Te Hunsel (L.) is gisternacH ingebro
ken in de stoomzuivelfabriek. Door de
degelijke afsluiting konden de dieven niets
machtig worden, weshalve zij hun bedrijf
voortzetten in een winkel der arbeiders
coöperatie, waar zij met een valschen
sleutel wisten binnen te komen. Hier wer
den in het in de toonbanklade aanwezige
geld, het missiebusjc met inhoud en een
gesleten ijzeren geldkistje met eenige
francB en papieren ontvreemd.
Aangehouden.
Vrijdagmorgen werd voor den Officier
van Justitie te 'b-Hertogenbosch geleid P.
T. B., 21 jaar, wonende te Veldhoven, als
verdacht van diefstal met braak en in
klimming gepleegd te Veldhoven in de
bóterfabriek St. Jan op 6 Januari j.l. en
als verdacht van diefstal van 3700 even
eens gepleegd te Veldhoven. Verdachte
was naar België gevlucht en werd op ver
zoek van de Nederl. regeering uitgele
verd.
Thans is hij ingesloten in het Huis van
Bewaring te 's-Hertogenbosch.
Ameland uit zijn isolement verlost.
Gistermiddag ank$£de het reservevaar
tuig „Pietemella Snooy" van Harlingen op
het Zuid-Westerstrand van Ameland om
passagiers van het eiland naar Holwerd
te brengen. Langs de gewone route was
hiervoor sinds Maandag geen gelegenheid
geweest. De post van vier dagen werd per
roeiboot van Nes naar Holwerd gebracht.
Daar de reserveboot „Ameland" toeva'lig
niet op diep water was gehouden kon
deze* geen dienst doen. De passagiers die
te Holwerd op een gelegenheid wachtten
om naar Ameland te komen, behoefden
van het reservevaartuig geen gebruik te
maken, wijl „De Waddenzeedie sedert
Maandag door den lagen waterstand te
Holwerd werd opgehouden, gisteren vlot
is gekomen en met post en passagiers on
derweg is.
Wat de |.ost voor 1 1/2 cent doet.
Een abonné, zoo schrijft, de A. Crt., kwam
ons gistermorgen een stuk drukwerk ver-
toonen, zijnde een reclame voor G. F. A.
Driessens gaas, puntdraad en verschillende
boerderij-artikelen. Het was van Arnhem uit
gezonden naar de kweekerij Horticultura te
Beek. Het kwam in Beek bij Nijmegen. On
bekend. „Zie Beek bij Didam". Ook daar
hoorde het niet thuis en Tante Post bracht
het nrar Beek in Lin burg. Ook hier was
het niet aan het goede adres. Toen dacht
#de Post: „Er bestaat nog een gemeente
Beek en Dongen in Noord-Brabant". De re
clamebriefkaart werd derwaarts geëxpe
dieerd. Maar ook daar kon men haar niet
thuisbrengen.
Toen moest de volijverige Post het ein
delijk opgeven. Zij was „au bout de son
latin"; er waren geen Beeken meer te vin
den.
En zoo kwam de zwerfzieke reclame-brief
kaart terug bij G. F. A. Driessen.
IJmuider stoomtrawler opgebracht.
Reeds eenige dagen deden in IJmuiden
geruchten de ronde, dat de stoomtrawler
„Petten" in Engeland opgebracht zou zijn.
Gisterenmorgen zijn, naar de „N. Haarl.
Crt." meldt, deze geruchten bevestigd.
Vermoedelijk heeft de „Petten" de vis-
scherij in verboden wateren uitgeoefend,
n.l. binnen de vastgestelde 3-mijls-zonc.
Rattenplaag.
Bij den landbouwer W. W. op den Vin-
kenberg to Moergestel werden op één dag
30 ratten doodgeslagen en don volgenden
dag niet minder dan 70
ONGELUKKEN.
De hongersnood in Shantoeng.
De hulp aan de nood-
1 ij d e n d e n.
Tot nu toe hebben slechts dc leden der
internationale commissie tot leniging van
den hongersnood in China zich met do da-
gelijksche verdeeling van geld en levens
middelen beziggehouden.
Do commissie zendt een aantal bijzonder
gedelegeerden naar de meest geteisterde
gebieden, voor wie noodlijdenden de Paus,
na eerst 100.000 lire geschonken te hebben,
nog eens een gift van 330.000 lire schonk.
De Paus behoort tot de eer6te souverei-
nen, die zich beijveren, de groote ellende
in Shantoeng en Chihli te helpen lenigen.
Er zijn oproepen gericht aan het Ameri-
kaasche Roode Kruis en de commissies voor
hulpactie in Japan. Voorts wil de Chinee-
sche regeering door een bijzondere belasting
op zekere import-goederen gelden tot be
strijding van den hongersnood bijeen bren
gen.
Ongeluk in een mijnbedrijf.
Een Wolff-telegram uit Dortmund meldt:
Tengevolge van een zwavelgasontp* >ffing
in een der bedrijven van de mijn Winen-
dah'.sbank bij Anr>cn, is Donderdagavond
esn transport-machine ingestort, waarbij
vier arbeiders onder puinmassa's bed.lveu
werden. Drie zijn zwaar gewond te voor
schijn gebracht. De vierde kan waarschijn
lijk niet greed worden, daar dc massa's in
brand geraakten.
Groote brand te Antwerpen.
5 millionn francs schade bij
De Beukelaer.
Gisteravond omstreeks zes uur is brand
uitgebroken in de bekende cichorei-fabric-
ken der gebroeders Do Beukelaer te Ant
werpen.
De brandweer was spoedig ter plaatse,
doch talmde met krachtdadig ingrijpen. Zij
beschikte over te weinig materiaal.
Zoo kon het vuur een'geweldigen omvang
krijgen. Het midden-gedeelte der fabriek,
waar Ie goederen lagen opgeslagen, brand
de uit.
Eerst na uren werkens werd men het
vuur meester. Twee brandweerlieden wer
den ernstig gewond.
Alleeen de schade aan de goederen
wordt op vijf millioen francs geschat. Het
bedrijf zal kunnen worden voortgezet*
Twintig huizen in de asch gelegd.
P1 a a t s j e b ij I n n s b r u c k door
brand geteisterd.
Het plaatsje Naszereith bij Innsbruck
is door een hevigen brand geteisterd,
waarbij twintig huizen in de asch werden
gelegd. Het blusschen werd zeer bemoei
lijkt door den Föhnwind en het gebrek aan
water. De brand ontstond, door onbekende
oorzaak, in het huis van den burgemeester.
Relletjss te Greytown.
Gebouwen in brand
gestoken.
Reuter seint uit Picter Maritzburg (Zuid-
Afrika):
Tengevolge van het vernielen van talrijke
grafsteenen op het kerkhof te Greytown
zijn drie inlanders gearresteerd.
De heele bevolking was ten zeerste ver
ontwaardigd. Zij verzamelde zich in groote
groepen voor het stadhuis en maakte aan
stalten om de gevangenis binnen te dringen
en de gevangenen te lynchen.
De politie slaagde erin, de gevangenen in
veiligheid te brengen.
De bevolking posteerde zich nu voor den
zetel der organisatie van inlandscht werk
lieden, stak het gebouw in brand, alsook
andere syndicaat-bureaux, gelegen op 5 mij
len afstand vandaar.
Politie-versterkingen zijn afgezonden.
Bandiet als kloosterzuster verkleed.
Een voerman ranselt
hem af.
Een petroleumhandelaar van Saint-Hu-
bert was met zijn wa' en op weg naar Cham
pion. Op den weg liep een kloosterzustor
die hem vroeg op zij mocht plaats nemen
op den wagen, daar zij zeer vermoeid was
De medelijdende handelaar stond zulks
onmiddellijk tce en reikte de zuster de
hand om haar te helpen opstappen. Doch
hij bemerkte in de mouw van de gewaande
zuster een revolver en zag dat de arm ge-
tatoueerd was.
De koopman begreep dat hij te doen had
met een bandiet, die zich in nonnenkleede
ren had gestoken en het op zijn portefeuille
gemunt had. Hij gaf hem een zoo geweldi
gen trap, dat de rekel in de sloot naast deu
wc~ tuimelde.
De voerman zotte de paarden aan, reed
terug naar Saint-Hubc t en verwittigde dc
gendarmen. Dezen begaven zich ter plaatse
en kondon er den bandiet aanhouden. De
kerel lag nog in de sloot, geheel bewusteloos
door de kracht, waarmede de schop toege
bracht was.
Verduistering aan den po:t- en telegraaf
dienst.
Voor de Bredasche arrondissements
rechtbank stond terecht een 53-jarige kan
toorhouder der posterijen te Wagenbc-
(N.-B.), die ervan was beschuldigd, Af.
duistering te hebben gepleegd. Hij zou
van de door hem in zijn functie beheerde
gelden een bedrag van 1060.33 althans
van 360.33 hebben verduisterd en een
voldane kwitantie van 321.15 als onvol
daan hebben geboekt.
Verschillende getuigen verklaarden, dat
bekl. een slordig beheer voerde. Deze gaf
daarvan de schuld aan zijn zenuwachtig
heid. Hij vulde in het begin 't tekort aan.
doch toen een bankbi'.'ct van 1000 mis
schien per ongeluk in dc kachel was te
recht gekomen, werd de achterstand hem
te machtig en begon hij te knoeien.
Het O.M. eisehte tegen hem zes maan
den gevangenisstraf.
Opgeheven:
J. Rietveld, metselaar tc R e e u w ij k.
Joh. van der Hoeven, Leidsche n-
d a nu
PROF. MR. AALBERSE.
Dezer dagen was het vijf-en-twintig jaar
geleden, dat prof. mr. P. J. M. Aalbc.se in
het toenmalige district Almelo, in de vaca
ture, ontstaan door het overlijden van dr.
Schaepman, tot lid van do Tweede Kamef
gekozen werd. Dit was voor ons aldus
een redacteur van „Do Tijd" een aanlei
ding om den oud-minister van Arbeid, Han
del en Nijverheid te verzoeken ons in een
vraaggesprek een en ander te willen mede-
dcelen omtrent zijn ervaring in de practi-
sche politiek. Heel welwillend werd dit on
derhoud toegestaan.
"Waar en wanneer aldus onze eerste
vraag kwam U voor 't eerst met de poli
tiek in aanraking 1
Te Leiden, als student. Ik schreef in
de „Zuid-IIollandcr en heb de katholieke
kiesverecniging, die door groote ruzie uit
elkaar was gegaan, opnieuw opgericht. Ze
bestaat nu neg.
Hoe .was in dien tijd de stemming on-
der de jongeren ten opzichte van de poli
tiek
Er was belangstelling en medewerking
In mijn Katwijksc'nen tijd al, volgden wij,
als leerlingen van het R. K. gymnasium,
den strijd vóór en tegen Schaepman. We
stonden natuurlijk aan de zijde van den
man, die de klappen kreeg.
Had U toen reeds politieke aspiraties?
Neen. Ik wilde historicus worden, ging
daarom, na mijn candidaats in de letteren,
rechten studeeren. Werd advocaat te Lei
den, do eerste katholiek in die kwaliteit al
daar. Buiten Leiden woonden veel katholie
ken; in de stad in verhoudng minder. Ik
moest het dan ook van niet-katholioken
hebben; vooral Anti-Revolutionairen uit de
Rijnstreek behoorden tot mijn eerste cliën
ten.
Ik kwam spoedig in den gemeenteraad.
Er waren toen drie wethouders, allemaal
liberaal. Rechts kreeg echter de kans om
bij een volgende verkiezing meerderheid te
worden. Namens de rechtsche groepen heb
ik toen met de liberalen onderhandeld. Ik
zeide hun, het als een misstand te beschou
wen, dat de sterke minderheid niet in 't
college van B. en W. was vertegenwoordigd.
Geef ons een wethouderszetel en als rechts
de meerderheid haalt, kan er één liberaal
in 1" et college blijven. In beginsel werden
wij het eens. Er zou een vierde wethouder
bijkomen. De candidaat van de rechterzijde
was een Anti-Revolutionair, maar alle libe
ralen de meerderheid stemden op mij.
Dat was een delilcaat geval. Ik had de on
derhandelingen gevoerd. Binnen 24 uur
moest ik een besluit nemen. Ik liet de be
slissing aan de rechterzijde. Met algcmeene
stemmen werd besloten, dat ik moest aan
vaarden.
Als wethouder kreeg ik al dadelijk te ma
ken met de dingen, waar ik het tv st voor
voelde: sociale aangelegenheden, openbare
hygiëne. Zóó kroeg Lelden een keurings
dienst, de eerste, naar ik meeen, in het
land, en schoolartsen.
Hoe kwam U in de Kamer?
Reeds in 1901 schreef Schaepman me,
dat ik candidaat moest worden voor En
schedé. Ik maakte bezwaar, voelde me te
jong. was pas dertig. De doctor antwoord
de, dat het jong-zijn met den dag beter
wordt. Hij ging zelf naar Oldcnzaal spre
ken om mijn candidatuur aan te bevelen.
Ik kreeg veel stemmen, meer dan dc mees
ten, die verkozen werden verklaard, maar
de libera'e fabrikanten steunden bij de her
stemming liever den sociaal-democraat van
Kol dan een katholiek en ik werd njet ge>-
kozen.
Vóór zijn vertrek naar Rome had Schaep
man aan enkele zijner vrienden mij als zijn
opvolger voor Almelo aangewezen. De can
didaat van den voorzitter der Kiesvereeni-
ging was de heer F. "Wierdels; die van de
geestelijken: mr. A. baron van Wijnber
gen. Het advies van Schaepman gaf, toen
het bekend werd, den doorslag en ik werd
candidaat gesteld en in 1903, tusschen de
twee beruchte stakingen in, tot Kamerlid
verkozen.
Dat is vijf cn twintig jaar geleden; is
het peil van ons Parlement sedert dien ge
daald, wat wel eens wordt beweerd?
Weineen! De beste vergelijking is die
met een kostschool. De nieuwe leerlingen
kijken geweldig op tegen de jongens van de
hoogste klasse; als ze zelf in de hoogste
klr .se zitten lijkt er veel veranderd; cn
toch is dat niet zóó; de groote jongens van
vroeger zijn alleen door andere groote jon
gens vervangen. In do Tweede Kamer wa
ren groote mannen: Lohman, Kuyper Goe
man BorgesiuB, later Troelstra, maar ook
anderen, die, ondanks hun titels, in de poli
tiek groote nuUiteiten bleken te zijn. Hot,
debat stond zeker niet hooger, dikwijls la
ger dan thans. De huidige besprekingen
hebben meer het kenmerk van zakelijkheid.
Niet alleen Kamerleden zijn geleerden met
titels. Dat hoeft ook niet. Maar onze man
nen uit de vakbeweging bijvoorbeeld, staan
èn wat hun zakelijke kennis èn wat hun
vermogen om zich een zelfstandig oordeel
te vormen betreft, boven velen uit den tijd,
toen het heette, dat alleen het intellect tot
de wetgevende taak werd geroepen.
Dr. Schaepman was een tegenstander
van de evenredige vertegenwoordiging. U
kent de E. V. in de practijk. Wat is uw
raeening?
Ik begrijp hoe langer hoe beter, waar
om Schaepman er tegen was. De doctor
heeft de gevolgen voorzien. Toch is dit he*
meest rechtvaardige stelsel. Wij kregen niet
waarop we recht hadden. De anderen had
den onze stemmen noodig, mcesten ons
daarom naar de oogen Nu is dat niet
moer het gevr.l. Het v oei is, dat elke
partij zich zelf kan zijn; et nadeel, dat do
anderen ons minder noodig hebben, en de
band dus lesser is geworden. Schaeoman
vreesde bovendien versnippering van de po
litieke partijen. Alleen bij de katholieke
partij bleek die vrees tot dusverre ge
lukkig niet gegrond. Schaepman achtte
de E. V. theoretisch het ideale stelsel; prac-
tisch moest hij er niets van hebbew.
Wat heeft U tijdens Uw ministerschap
het meest getroffen?
Wat op mij den meesten indruk heeft
gemaakt, wil ik onder ons, journalisten, wel
vertellen, maar niet voor do krant....
zijn echter andero dingen. Bijvoorbeeld: hr!
verschil tusschen de Tweede cn de Eerste
Kamer. Hier het onderhoud had in een
der ruime spreekkamers,, van de Tweede
Kamer plaats wist je van to voren wat
je doen mocht, hoe vèr je kunt gaan. Je
voelt direct wat kan en wat niet kan. In I
die jaren is hier dan ook geen enkel we
ontwerp van me verworpen. Ik wist pree s
hoever ik gaan kon. Aan de overzijde is ecu
andere sfeer. Het is er stil; de heereu r.iiu
waardig, kalm, vriendelijk; ze luiste.cn al
tijd met aandacht; maar hoe het star',
komt men niet gaaw te weten. Slechts wt 1-
nig Eersto Kamerleden sprekenwat de a»i -
deren doen zullen blijft een raadseL Dc M -
nister wordt er alleraardigst behandel
maar hij heeft er zóó ging het mij altham s
een gevoel van onveiligheid, omdat tev >-
ren van den afloop niets met zeerheid is
te voorsnellen; men voelt er niet de sfeer
aan, gelijk in de Tweede Kamor.... Da;,
trof me.
En in is er nog iets, wat ik heb geleerd.
Kamerleden en ook het publiek staan veel
al wantrouwend tegenover de ambtenaren.
Hen denkt, dat rij aan het departement
prebeeren de plak te zwaaien; dat de Mi
nister altijd vechten moet om niet ondo
zijn ambtenaren tö komen; lat er geluier l'
wordt. Dat is niet zóó Mijn ervaring isdo
menschen werken gaarne en ze werken
hard. Eens hebben de ambtenaren van miju
departement, buiten mijn weten, de Pink
sterdagen doorgewerkt om klaar te komert
(het ging om de Arbeidswet). Onder dte
ambtenaren zijn buitengewoon kundige
menschen. Zij hebben een eigen meening;
liet zou onverstandig zijn niet naar hurt
argumenten te htisteren. Doch de Minister
moet ook de zijne doen gelden, natuurlijk,
en de beslissing zelfstandig nemen. Er ir
een wisselwerking van gedachten. Mij leek
de verhouding bijna ideaal. Mijn ambten»
ren kon ik steeds volkomen vertrouwen
Nu een bijzonder actueele vraag: da
rechtcche samenwerking is verbroken; de
aanleiding ertoe was de stemming over he<»
gezantschap; nu stelt men het van zekere
katholieke zijde voor a.sof de moeilijkheid,
welke herstel van de samenwerking met de
Christ.-Historisrthen verhindert, niet zit in
religieuze desiderata: gezantschap, proces
sieverbod, missi'TJ-vrijheid, doch wél in ver
schil van opvatting omtrent de sociale*
quaestie, in verschillende beginselen om
trent staat en maatschappij, gemeenschap
en individu, overheid en volk, rechten cni
plichten van het bezit, enz. Is dat juist? -
Ik begrijp hoe men tot deze veronder
stelling komt. In de Unie zijn er, die nei
gen naar het economisch liberalisme. Maav
is dat ook bij sommigen onder de onzen'
niet het geval? Met de ChrisL-Historische
fractie heb ik, op het st-uk van sccialo
maatregelen, geen moeilijkheden gehad. Bij
de Arbeidswet was het Lohman, die mij heb
meest heeft gesteund. Alleen bij de ziekte
verzekering bleek er meeningsverscliil. Dc
Christ.-Historischen willen, blijkbaar uit
een gevoel van piëteit ten opzichte van het
door Lr. De Visser gestichte christelijk
werkmansverbond, de ziekenkassen behou
den. Ik voel meer voor bedrijfsvereenigin-
gen, cn meen, dat men één van beide stol
sels moet kiezen. Vandaar het meenings-
verschil. De huidige Minister tracht zieken
kassen naast bedrijfsverenigingen te hand
haven. Of difc wenschelijk en mogelijk is,
moet nog blijken. Maar met minder of meer
vooruitstrevendheid op sociaal gebied hecffc
dit verschil v,an inzicht over de pra-ctische
uitwerking van een gemeenschappelijk be
ginsel niets te maken. Over de practische
sociale politiek der Christ-Historiachcn
kunnso wij niet klagen. Hun program na
dert heel dicht het onze. DHr zit de moei
lijkheid heusch nietZij is meer van psy
chologiseren aard. Eerst en vooral is her
stel van vertrouwen noodig.
Een laotste vraag: Sommigen in ka
tholieken kriftg schijnen op het stuk van.
sociale maatregelen in de naaste toekomst,
heel wat van de Overheid te verwacütenS
wettelijke regeling van de bedrijfsorganiaa.
tie wordt als een eisch van actuoolo poli
tiek gesteld; is de tijd hiervoor reeds ge
komen?
Reeds in 1921 heb ik, als Minister vari
Arbeid, in de Eerste Kamer gewaarschuwd
tegen do noodlottige dwaling, als z ju do
wetgever levende maatschappelijke organen
door simpele maatregelen van wetgeving te
voorschijn kunnen roepen. Wie dit verwach
ten, miskennen de levende werkelijkheid.
Ik zeide toen: „Wie niet ziende blind is,
ziet in de werkelijkheid de nieuwe maat
schappelijke organen waarin de werkgevers
en arbeiders zullen samenwerken op har-
monischen grondslag, groeien. Het eerste
groen waren: de wederzgdsche vakvereni
gingen; het ee.ste vruchtje: de collectieve
arbeidsovereenkomst.
„Het is mijn zeer stellige en vaste over
tuiging: dat rijsje wordt een boom. Het
wordt een boom. Ik zeg niet: ik kan er een
boom van maken. Physiologisch en staat
kundig is dat onzin.
„Wanneer men dus de leuze aanheft: „pu
bliekrechtelijke bedrijflsorganisatic" dan
heb ik daartegen geen bezwaar, op deze
uitdrukkelijke voorwaarde, dat men zich ton
volle bewust is, dat men hiermede niet aan
duidt een bepaalde wat, maar een com
plex van zeer moeilijke maatschappelijke
en staatkundige vraagstaikkcn, die in elkaar
grijpen, dat men daarmee aanduidt niet
enkel een stuk wetgeving, maar vóór alles
een stuk maatschappelijken groei, hot feit
dor snelopluikendo wederorganisatio dei-
maatschappij, waarbij ongetwijfeld óók dc
wetgever een taak hecflfc te vervullen, maar
oen taak van leiding, van aanvulling, van
toezicht".
„Dat is nu nog mijn meening", constateer
de mr. Aalberee met de rustige zekerheid
van den staatsman, die weet wat hij wil.
Het onderhoud was hiermede ten einde-
Met een woord van dank namen wij af
scheid van den oud-min'ster, terwijl hij mot
de bijzondere hartelijkheid, die hom ken
merkt, ons uitgeleide deed.
Jam
3-3 j
