BUITENLAND.
BINNENLAND.
19e Jaargang.
DINSDAG 28'FEBRUARI 1928
No. 58C9
Do ABONNEMENTSPRIJS bodraag! bl) voorultbeteling
Voor Leiden 19 cent pei week f ?,^0 pei kwartaal.
Bij onze Agenten 20 cent pet week f2.60 pei kwartaal.
Franco per post f2.95 per kwartaal.
Het Geïllustreerd Zordagsblad is vooi de Abonné's ver
krijgbaar tegfen betaling van 5C ct. per kwartaal, bij voor
uitbetaling. Afzonderlijke nummers 5 ct., met Geïllustreerd
Zondagsblad 9 ct.
Dit blad verschijnt eiken dag uitgezonderd Zon- en Feestdagen.
BureauxRAPENBURG No. 10 - LEIDEN
TEL. INT. ADMINISTRATIE 935 REDACTIE 15
GIRONUMMER 103003 POSTBUS No. 11
yUHIMBMÜ
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT:
Gewone edvertentlèr» 3P cent per regol
Voor Ingezonden Mededeelingen wordt het
n dubbele var hel tarief berekend. 2
Klolne edvertenüèn, van ten hoogste 30 woorden, r.aaria
betrekkingen worden aangeboden of gevraagd buur cd 7ei*
huur, koop en verkoop f0.50
s-sssasra
Dit nummer bestaat uit
twee bladen.
NIEUW FEUILLETON.
Ons nieuw feuilleton, waarmede wij een
begin maken en dat getiteld is: „Het huis
om den hoek" is een spannende, sensatio
neels geschiedenis, die zie hafspeelt in
Oud-Engeland.
l"Het behandelt op vlotte wijze, de his
torie van een spookhuis; vol amusante
verwikkelingen voortvloeiend uit een ge
heim verleden, aan dat huis verbonden.
Dat geheim en al die verwikkelingen wor
den op knappe wijze opgelost door den
hoofdpersoon van het verhaal, een sym
pathieke
Meer kunnen wij er al niet van vertel
len, daar alle verwikkelingen in elkaar
grijpen.
Wij kunnen den lezer daarvan slechts
raden dit interessante verhaal met aan
dacht te lezen.
V Tegen een leger,' maar.
Wij hebben gisteren gewezen op een ar
tikel in „Het Volk" van A. B. K. (Ivleere-
kooper), waarin den schrijver van een arti
kel in „De Tijd" en, en passant!, allen
priesters! een verwijt wordt gemaakt
van zijn opvattingen omtrent de beteeke-
nis en de taak van het leger, in casu een
vrijwilligersleger, dat deze schrijver be
pleit.
Men moet immers zijn voor algeheele af-
scbtotfmg—van het leger, natiofis&l in on
middellijk!
Ja, wij zijn ook tegen een leger, maar.
Maar., zoo velen en niet op de laatste
plaats de communisten en socialisten dwin
gen ons, helaas, tot de handhaving van een
weermacht.
De communisten en socialisten is dat
zoo?
Weet ge, dat de Sovjet thans beschikt
over een mobiliseerbare troepenmacht van
16.000.000 (zestien millioen) man?
Dit leger is op heel speciale manier be
wapend en ingericht. Er is zeer veel cava
lerie en de divisies eenheden zijn zeer mo
biel. Het is erop ingericht om plotseling
als een stortvloed over Europa uit te
stroomen. Rusland zal dan slechts te zor
gen hebben voor de noodige minutie en
materialen, terwijl de fourageering op
kosten komt van de landen, die door dit
leger „bevrijd" worden. In alle landen, in
alle steden, in alle centra van industrie,
in alle vereenigingen en associaties, on
der alle rangen, klassen en standen der
maatschappij wordt intusschen een ontel
baar leger van bondgenooten voorbereid
en slagvaardig gemaakt.
Weet ge, dat de sociaal-democraat Paul
- Kiès een der propagandisten van dit leger
is in Nederland en Europa?
Weet ge, dat deze Paul Kiès in Amster
dam een rede heeft gehouden, in het ver
slag waarvan wij o.m. lezen:
Spr. acht het Roode Leger een on
overwinnelijke macht, die ongetwijfeld
den oorlog buiten het land kan hou
den. Het is een groot geluk, zegt hij,
voor de gansche arbeidersklasse, dat
er een Rood 'Leger bestaat. (Applaus).
Daarom zegt spr. met volle overtuiging:
leve de roode garde. (Luid applaus).
De Volkenbond is een positief gevaar
voor de arbeidersklasse.
Spr. besluit met als zijn overtuiging
uit te spreken, dat we leven in een
periode van oorlogen en revoluties. Hij
gelooft, dat deze zullen samengaan.
Hij hoopt daarom, dat de eenheid in
de vakbeweging tot stand zal komen,
omdat deze de legers zal moeten le
veren, die ook in West-Europa de
macht veroveren.
En weet ge, dat „Het Volk" dit verslag
opnam zonder ook maar één woord van
protest; dus in zijn kolommen liet aan
sporen tot „de eenheid in vakbeweging,
omdat deze de legers moet leveren, die
ook in West-Europa de macht veroveren?"
En als ge wilt weten, hoe men in Rus
land zelf spreekt over dat roode leger,
leest dan 'ns met aandacht het volgende:
In een rede van Rykoff tot de verzamel
de hoogere militaire autoriteiten in Rus-
land op 4 Nov. 1926, zeide deze:,
„Vergeet niet, dat wij tot taak hebben,
het communisme te internationaliseeren.
Ons Roode* Leger is de voorhoede der Ko
mintern, en, wanneer het oogenblik daar
is, zal zij het teeken geven voor den aan
vang van den grooten overwinnigsmarsch,
die van overweldigende beteekenis zal
wezen in de wereldgeschiedenis. Verliest
dat doel nooit uit het oog, en denkt steeds
aan den raad van Danton: „de l'audace.
de l'audace, et encore de l'audace!". Leniu
heeft altijd verklaard, dat de wereldrevo
lutie een zaak van 2 of 3 dagen strijd zal
zijn, evenals de Russische. Met al onze
kracht moeten wij meewerken, om deze
roemrijke en definitieve overwinning van
het communisme in de wereld te bevech
ten. Wie zal van die overwinning de be
werker zijn! Het ontzaggelijke Roode Le
ger, dat zoo uitstekend gedisciplineerd en
geheel van Lenin's geest doordrongen is".
En in kringen der S. D. A. P. wordt
met dat roode leger min of meer gesympa
thiseerd of althans geen krachtig verzet
er tegen aangeteekend.
En dan is men verontwaardigd over Pas
toor Keulers die het door A. B. K. ge
wraakte „Tijd"-artikel schreef als hij
wenscht een leger een vrijwilligersleger
nl., zooveel mogelijk vrij van alles wat
naar „militairisme'" zweemt om „d e
openbare ord e" te handhaven, als
hij schrijft over „s old atenplicht"
enz.
Kan zulk 'n verontwaardiging echt en
oprecht zijn?
Wij denken aan een niet te verontschul
digen verblindheid, die den heer Kleere-
kooper weerhoudt, liever de roode
J e g e y ♦voorsta.:; :U in :'geu ett-ver
wante kringen éérst te bestrijden. Daar
bij zou hij zeker ook steun krijgen van ve
len van zijn eigen partijgenooten, onder
wie wij twijfelen er niet aan er héél
veel zullen zijn, cue van de Paul Kics-pro-
paganda afkeerig zijn.
De heer Kleerekooper zou inderdaad
goed werk doen, als hij in de S. D. A. P.
propaganda maakte om met ons, T~et tie
Katholieken, mede te strijden voor een in
ternationale een werkelijk: interna
tionale ontwapening of aanzienlijke
beperking van de weermacht.
Hij zou dan daarbij de priesters met
rust kunnen laten en: waardeering kunnen
uitspreken voor het Hoofd der Katholieke
Kerk, den Paus!
politieke waardeering van Frankrijk, Fin
land en Canada, di^. alle drie het belang
dezer zones voor de veiligheid verdedig
den.
De agenda van de a.s. raadszitting.
De Albanees.che hongersnood
geschrapt.
Op 20 Febru&ri- heeft de Albaneesche
regeering een ^grzoek om hulp tot den
Volkenbond "ge^ehL naar aanleiding van
den hongersnood .iq Noörd-Albanië, waar
tegen, volgens bet verzoekschrift, het Ita-
liaansche Roode Kruis machteloos stond.
Op 21 Februari is de ondersecietaris-
generaal van den Volkenbond, Paolucci,
naar Rome gereisd, met het resultaat, dat
gedateerd 24 Februari een telegram uit
Tirana te Genève is aangekomen, vaarin
de Albaneesche regeering onder mcJedee-
ling, dat zij geen vertegenwoordiger naar
de eerstkomende zitting van den Raad zal
kunnen zenden, het verzoek om hulp te
rugneemt.
Men heeft hier dus blijkbaar met een
sterke pressie van Italië op de Albanee-
sche regeering te doen. Ep ondertusschen
sterft een volk van honger.
DUITSCHLAND.
VOLKENBOND.
DE VEILIGHEIDSCOMMISSIE.
Oppositie van Engeland.
Vandaag komt Rutgers aan
de beurt.
De Veiligheidscommissie heeft gisteren
onder presidium van Benesj het memoran
dum van Politis over de veiligheid afge
handeld. Vandaag komt het momorandum
van Rutgers aan de orde. Benesj hoopt
daarmee vandaag klaar to komen, met in
begrip van de Duitsche voorsteilen. Indien
het werkplan van Benesj wordt uitgevoerd,
zal de commissie nog vóór de raadszitting
gereed komen. Dat beteekent dat het re
dactiecomité deze hoogst belangrijke ma
terie moet afjakkeren en er geen of heel
weinig tijd voor een algemecue vergade
ring over zal zijn, om de talrijke modeiver-
dragen enz. grondig te bespreken.
Ook de zitting van gisteren bevestigde
den indruk dat de commissie heel weinig
positiefs aan de ontwapeningscommissie
zal kunnen aanbieden. Lord Cuahendun
(Engeland) en de Marinis (Italië) trachtten
elk voorstel te torpedeeren. De i^nge-lsche
gedelegeerde maakte allereerst bezwaar
tegen het voorstel-Politis, dat de staten
ter voorkoming van het uitbreken van een
oorlog zich zouden verbinden het Raads-
rapport over het geschil te respecteeren
ook wanneer dit bij meerderheid van
stemmen was aangenomen. Evenmin kon
Cushendun het denkbeeld van Politis
goedkeuren, dat de Raad de bevoegdheid
krijgt bij meerderheid van stemmen een
wapenstilstand te gebieden wanneer er
oorlog uitbreekt tusschen staten, die een
regionaal verdrag hebben besloten. Het
eenige waarin Cushendun mee kon gaan
was het uitspreken van- den wensch. dat
de Raad waakt dat regionale verdragen
niet in strijd met het pakt worden geslo
ten.
De Marinis verzette zich tegen gedemi
litariseerde zones, waarbij zijn zuiver mili
taire zienswijze in botsing kwam met de
De Duitsche regeeringsverklaring.
Gistermiddag heeft de Duitsche vice-
kansclier in den Rijksdag de aangekondig
de regeeringsverklaring afgelegd.
Door het mislukken van de onderhan
delingen in de commisie voor do school
wet werd de regeering voor de, vraag ge
steld, hoe zij het 'complex van nog af te
handelen vraagstukken behandelen zou.
Er b'.even na de intrekking van de
schoolwet ander hoogst belangrijke pun
ten over en de bittere nood in verschil
lende groeien van de bevolking, vooral in
den landbouw, eischte onmiddellijke hulp-
veileening.
t' Verder begiooting voor 1928.
met de aanvullingsbegrooting voor 1927
i nog afgedaan worden.
Om deze noodzakelijke dingen af te
doen, stond er voor de regeering slechts
één weg open, alle. krachten in te span-
nen om voor de ontbinding van den Rijks
dag nog een metapolitiek, duidelijk be
grensd nood-programma bij den Rijksdag
ter afdoening in te dienen.
De gebeurtenissen in verband met de
intrekking van het schoolontwerp hebben
de grondwettige positie van de regeering
in geen enkel opzicht getroffen. Het kabi
net is geen zakenkabinet geworden, maar
is gebleven wat het was,, de op wettige
wijze tot stand gekomen regeering. (Lachen
links).
Recht en plicht zijn de beide grondbe
ginselen, waarop het besluit van de re
geering om haar werk onverwijld en met
kracht voort te zetten berust. Deze opvat
ting van haar taak wordt volmondig ge
deeld door den Rijkspresident die her
haaldelijk betoogd heeft, dat uit nationale
overwegingen alles op het spel moet wor
den gezet om naast het afdoen van de
begrooting, ook nog de noodzakelijkste
wetgevende maatregelen te treffen.
Het plan van de regeering is de begroo
ting vóór het begin iran het niéuwe be
lastingjaar (1 April) af te bandelen. De
andere ontwerpen zijn reeds bij den Rijks
dag ingediend en bestaan in hoofdzaak
i uit hulpverleéning aan den landbouw en
wijzigingen in de slot-redactie van de ont-
j worpen liquidatieweb en schadevergoeding
aan de Duitschers in het buitenland, be-
i nevens de regeling van de positie van den
i kleine spaarders en renteniers.
De nood van den middenstand.
Maandag is te Munster (Westfalen) de
grootste betooging van den middenstand
gehouden, die in Westfalen ooit heeft
plaats gehad. Meer dan 10X00 personen
uit het Westfaalsche industriegebied pro-
testeerden naar aanleiding van den eco-
nomischen nood van den Duitschen mid
denstand.
ITALIË.
ltaliaansche operaties in Tripolis.
Bloedigestrijd.
Door het ministerie van Koloniën is een
lang communiqué uitgegeven, betreffende
de bezetting door ltaliaansche troepen
van de belangrijke oase van Zella en
over eenige gevechten in de omgeving van
Teyrift en Gifa. Vooral wordt nadruk ge-
legd op de gevechten nabij Teyrift, omdat
cle ltaliaansche troepen daar op grooten
1 afstand van hun basis moesten opereeren
legen een tamelijk sterken vijand. Hel
gevecht dat op 25 Februari plaats had,
heeft verscheidene officieren gedood en
vijf gewond, terwijl 200 manschappen
gewond of gedood werdenallen behoor
den tot de itilandsche regimenten.
De vijand werd aangevoerd door Oeled
Sliman, die 400 man verloor. Ook werden
vele gevangenen gemaakt en eenig mate
riaal in beslag genomen.
Tegelijk met den opmarsch naar Zella
en Teyrift werd in Cyrenaika met succes
I opgerukt naar Ausila en de oase van Gia-
i lo, terwijl den volgenden dag, 26 Febr.,
o.a. de bezetting plaats had van de oase
j van Gicherra. In deze streek ontmoette
men echter zoo goed als geen tegenstand
en werd niemand gedood of gewond.
RUSLAND.
Meeningsverschillen te Moskou.
Rykof contra Stalin.
Sinds eenigen tijd deen geruchten de
ronde omtrent ernstige meeningsverschil
len tusschen de negeii leiders, die het Po
litbureau vormen, dat het voornaamste
regeeringsorgaan in Sovjet-Rusland is.
Het blijkt dat Stalin en Rykof volkomen
tegenovergestelde meeningen hebben om
treftt de houding, welke tegenover de boe
ren meet worden aangenomen.
Deze geruchten worden eenigermate be
vestigd door cle jongste rede van Rykof,
welke deze gehouden heeft op het Pan-
Sovjet metaalbewerkerscongres. Rykof
sprak hierbij over de huidige schaarschte
aan levensbehoeften en over de moeilijke
tijden, welke de arbeiders in de steden
doormaken. Hij legde er den nadruk op,
dat de arbeiders voor hun levensonder
houd afhankelijk zijn van de welvaart der
boeren, en dat verhooging der loonen van
cle arbeideis hun positie in geenen dcele
kan verbeteren, zoolang de voorraden
graan, boter en eieren niet eveneens toe
nemen. Daarom is een radicale -verbete
ring in de econmische positie van de ar-
oeiders slechts mogelijk door de 'geheele
economische situatie van de unie van Sov
jet republieken te wijzigen.
De boeren, zeide Rykof, moeten in
staat worden gesteld hun veestapel uit te
breiden anders kunnen zij cle arbeiders
in de steden niet voeden. De arbeiders
moeten er zich daarom niet over bekla
gen, wanneer er in de steden een tekort
zou zijn aan industrie-producten. Het is
noodzakelijk, deze aan de bóeren te leve
ren, omdat anders de productie van land-
bouwvoortbrengselen niet kan worden
opgevoerd.
Deze mcening van Rykof gaat volkomen
in tegen de houding, welke door de Stali
nisten wordt aangenomen. Dezen achten
het thans van het hoogste belang, alle
energie aan te wenden voor de invorde
ring van het graan, zonder op de conse
quenties daarvan te letten.
Spionnen ter dood veroordeeld.
Te Titaspol in Sovjet-Rusland werden
vijf van spionnage betichte Roemenen ter
dood veroordeeld. Een aantal andere be
klaagden kwamen er met gevangenisstraf
fen af.
DE TELEFOONVERBINDING MET
AMERIKA.
Verbinding van alle plaatsen in Nederland
met alle plaatsen in de Ver. Staten.
De telefoonverbinding met Amerika wel
ke thans ongeveer een maand oud is, heeft
in dien tijd bewezen, aan de gestelde
eischen te voldoen.
Het verkeer is, om technische redenen,
tot nog toe aan Nederlandsche zijde be
perkt tot de kantoren Amsterdam, Rotter
dam en 's-Gravenhage, die elk een recht
streeksere kabelverbinding met Engeland
bezitten. De resultaten doen evenwel ver
wachten dat ook bij gebruik van luchtlij
nen een goede geluiclsoverkomst gewaar
borgd is.
In verband hiermede zal worden ge- 1
tracht binnenkort alle plaateen in Neder
land toe te«l'aten tot het telefoonverkeer
met alle plaatsen in de V ereenigde Staten.
Met de Engelsche Administratie, wier
medewerking hier voor noodig is, wordt
hieromtrent overleg gepleegd.
NATUURSCHOONV/ET 1927.
In de Mem. van Antwoord betreffende
het wetsontwerp tot regeling van sommige, i
van landgoederen geheven belastingen tot
bevordering van behoud van natuurschoon
wordt medegedeeld, dat tusschen de dep.
van Financiën, Binnenl. Zaken en Land
bouw en Onderwijs, K. en W. overleg
wordt gepleegd over de samenstelling eoner
commissie, welke het vraagstuk eener al
gemeen© wettelijke regeling der natuurbe
scherming in studie zal nemen.
Aan cle Memorie is toegevoegd een lijst
van de terreinen, ressorteerende onder het
dep. van Binnenl. Zaken en Landbouw,
welke in hun tegenwobrcligen toestand als
natuurmonument bewaard zullen worden.
De Economie der Electrificatie
Een rede op-het Electro-
technisch Congres.
Op het te Utrecht tijdens de Jaarbeurs
gehouden Electrotechnisch Congres heeft
Prof. Ir. I. Franc een voordracht uitge-
sproken over bovengenoemd onderwerp.
Het voornaamste nieuws.
BUITENLAND.
Oppositie van Engeland in de Veilig*
heidscommissie.
De hongersnood in Albanië weder van
de agenda van den Volkenbondsraad ge
schrapt
Nieuwe meeningsverschillen in Rusland.
Noodlottige brand in een bioscoop bij
Trenso in Itaüë; meer dan dertig dooden
en vele gewonden. (Buitenl. Berichten, 2d
blad).
BINNENLAND.
Benoemingen in het Bisdom Haarlem
(Kerknieuws, 1ste blad).
Getracht zal v/orden binnenkort alle
plaatsen in Nederland toe te laten tot het
telefoonverkeer met aüe plaatsen in de
Vereenigde Staten, (ie blad).
Het wetsontwerp tot bevordering van
behoud van natuurschoon (le blad).
De filmkeuring in het Zuiden (le blad).
Onze Geïllustreerde pagina
De photopagina geeft o. a. photo's van:
Ministerieel bezoek aan de Jaarbeurs een
zwaje brand te Hoorn een brug rret bui
tengewone spanwijdte Op het vliegveld
Tempe!hoff.
Spr. ving aan met de opmerking dat
naast de groote voordee'en die de electri
ficatie van spoorwegen biedt, het nadeel
bestaat, dat het bedrijf afhankelijk wordt
van éen of meer centrales en dat. storing
in de bedrijven aanleiding tot stagnatie
kan geven.
Zoo is ock de bovenleiding gevoelig
voor bijzondere weersgesteldheden als on
weer, ijzel en storm, doch door de reeds
genomen maatregelen zullen de even-
tüeele bezwaren tot een minmum zijn te
ruggebracht.
Het begin der electrifcatie is ons land
van de lijn Amsterdams-Rotterdam da
teert van 1918 toen met de bestudeering
van liet vraagstuk werd begonnen.
In 1924 was een proefbaanvak Den Haag
—Leiden ge:eed om nog verschillende
constructies te toetsen en in 1927 op 2
Oct. waren de lijnen Haarlem—Rotterdam
met zijtak HaarlemIJmuiden volledig
in dienst, naclat reeds vanaf April 1926 de
lijnen der Z. H. E. S. die vanaf 1907 de
indienslstelling met eenphase-wisselstroom
waren gedreven, ook voor gelijkstroom
(het systeem der hoofdlijn), waren gewij
zigd.
Op de hoofdlijn wordt de dienst ver
richt in hoofdzaak met 5-wagentreinen,
welke echter tot 6-wagentreinen zullen
worden uitgebreid, waarvoor het mate
riaal reeds wordt gebouwd.
Overgaande tot een overzicht van de
electrificatie in andere landen van Euro
pa, toonde spr. een kaart waarop de ge-
electrificeerde lijnen zijn aangegeven.
In totaal is het ongeveer 2 1/9 van het
Europeesche net dat electrische tractie
heeft.
Het sterkst is de electrificatie doorge
voerd in Beieren, Silezië en Zwitserland.
Het volgend jaar zal daar 60 pet. van het
net der Bonclsspoorwegen gcëlectrificeerd
zijn. Het langste traject dat men electrisch
kan rijden is van Regensburg naar Ge
nève, een afstand van 1000 K.M Daarna
werden behandeld de stroomlevering en
systemen, welke zijn: gelijkstroom in
België, Engeland, frankrijk, Nederland,
Xed.-Indië, Japan en Spanje. Eenphase-
wisselstroom in Duilschland, Noorwegen,
Oostenrijk, Zweden en Zwitserland.
Over de economie der electrificatie
sprekende betoogde spr. dat de groote
kapitaailaslen die 't gevolg zijn van de
electrilicatie worden gecompenseerd, voor
een deel in de kolenbesparing maarvoor
een grooter deel in de besparingen op
de tractie-kosten.
Deze besparingen spruiten voort uit
vermindering van het aantal depots, het
vervallen van kolen- en waterstations,
verminderde onderhoudskosten van het
electrisch ten opzichte van het stoom-
materiaal. Een belangrijke factor, waar
van de economie afhankelijk is, is de
stroomprijs die aan de centrales betaald
moet worden. Maar ook dan alleen kan
electrificatie economisch zijn wanneer
een baanvak gcëlectrificeerd wordt waar
op een druk vervoer reeds bestaat of ko
men zal.
Intusschen neemt het verkeer als re
gel na electrificatie sterk toe tengevolge
van vergrooting der verkeersgelegenheid
en verhooging van de rijsnelheid.
Na toelichting met tal van cijfers ein
digde spr. met de volgende conclusies:
Electrificatie van den spoorweg is een
mateiieel belaug wijl zij handel en in
dustrie in sterke mate bevordert. Electri-
