Bureaux: RAPENBURG No. 10 - LEIDEN
BUITENLAND.
BINNENLAND.
KERKNIEUWS.
STADSNIEUWS.
'Ar! 1928
No. 5795
Do ABONNEMENTSPRIJS bedraag! bij vooruitbetaling
Voor Uiden 19 cent pei week 12.50 pei kwartaal
£ij onze Agenten 20 cent pei week 12.60 pei kwartaal
Franco per post f2.95 per kwartaal
Bet Geïllustreerd Zordagsblad Is tooi de Abonné's ver
krijgbaar tegen betaling vaD 5C cl per kwartaal, bij voor
uitbetaling. Afzonderlijke nummere 5 et., met Geïllustreerd
Zondagsblad 9 ct
Dit blad verschijnt eiken dag uitgezonderd Zon- en Feestdagen. II
TEL. INT. ADMINISTRATIE 935 REDACTIE 15
GIRONUMMER 103003 s POSTBUS No. 11
DE ADVERTENTIEPRIJS BEDRAAGT!
Otwon* adn.'i.nlièn 3D e n 1 p i r g 1
Voor Ingezonden Mededeelingen wordt bef
s dubbele var het tarief berekend. a
Kleins edvertenHèn, van ten hoogste 30 woorden, waarin
betrekkingen worden aangeboden of gevraagd, huur en ven
huur. koop en verkoop f 0.50.
Dit nummer bestaat uit VIER
bladen waaronder een
Geïllustreerd Zondagsblad.
V Bij den dood van Lorentz.
Treffend, in vele opzichten, is geweest
de uitvaart van den grooten geleerde
Frof. Lorentz.
Treffend om de deelname uit een groot
deel van de wereld.
Treffend om het mee-beseffen door zoo
velen van de groote waarde, die do weten
schap heeft voor de menschheid.
Treffend om de waardeering uit alle
kringen voor een toegewijd werker, een
zich voor anderen gevenden mensch.
En sympathiek is het streven van de
leiders en opvoeders van van ons volk, die
hun invloed hebben aangewend, om de
menschen te doordringen van de groote
beteekenis van Lorentz voor onzen tijd en
ons volk.
Men instemming nemen wij hier over
wat naar aanleiding van dit streven „Het
Huisgezin" schreef.
Welk een spoorslag zou onze jeugd er
in vinden tot plichtsbesef en dadendrang,
werklust en toewijding.
Ook het leven van den grooten Paus
PiuB IX, wiens verscheiden voor vijftig
jaar we pas herdachten, had stof kunnen
leveren voor een les als men niet alle da
gen geven kan.
Mocht, wat ieder oogenblik te duchten
staat, Toorop ons komen te ontvallen, dan
zou ook zijn leven en werk voor de oudere
leerlingen een uur van leering kunnen be
zorgen van meer beteekenis dan de
schoolsche les, die op den rooster staat.
En als wij terug mogen denken aan den
/«ympathiekea doode, leermeester van
meer dan één geslacht, dien wij giste
ren mee ter aarde bestelden, aan J. R. van
der Lans, dan zou een uur ook aan hèm
gewijd kunnen strekken tot verruiming
van den blik, tot vorming van het ge
moed, een bijdrage zijn tot de cultureeïe
opvoeding, die bij ons onderwijs niet altijd
tot haar recht komt.
Is er niets aan van de klacht, dat onze
jeugd van alles weet, althans leert, maar
zoo weinig op de hoogte is van het leven
en streven van onzen eigen tijd?
Dat haar de helden en kampioenen
niet vreemd zijn, die op sport- en ander
gebied uitmunten, maar dat ze vreemd
blijft aan degenen, die op het terrein van
wetenschap en kunst, van cultuur en ont
wikkeling uitblinken, die aan den Ne-
derlandschen, den katholieken naam luis
ter bijzetten?
In 't algemeen lacht het denkbeeld om
de groote mannen, die van ons zijn heen
gegaan, op deze wijze te doen gedenken
niet alleen, maar hun beteekenis voor de
wetenschap of de cultuur voor de daar
voor vatbare jeugd te ontvouwen, ons toe..
Welk een pracht-les kunnen zulke her
denkingen, door bevoegden gegeven, wor
den.
Hoe mooi ware het geweest, indien de
25ste sterfdag van dr. Schaepman ware
aangegrepen, om in onze katholieke scho
len een beeld te geven van dezen eman
cipator, staatsman en letterkundige, re
denaar en schrijver.
De uitvaart van Lorentz is treffend ge
weest.
Treffend.... helaas, ook om hetgeen
wij daarbij hebben gemist....
Daarbij werd namelijk aan het graf met
geen enkel duidelijk woord gesproken
over den Heer der wetenschappen, over
God en de eeuwigheid, tenzij in deze
woorden van prof. Ehrenfest, woorden
van zoekenden twijfel en tastend vragen:
Hendrik Antoon Lorentz is dood. Dat
de dood de oogen van Lorentz vermocht
te sluiten, doet de oude twijfel in ons
rijzen over wat de zin kan zijn van het
leven en we peinzen over het leven van
Lorentz en ons hart wordt bewogen. We
vcelen in ons hart een warm gevoel van
zekerheid en we durven ons niet beken
nen van waar dit verheffende gevoel van
zekerheid in ons komt.
Meer troost en meer bevrediging voor
hart en verstand dan in dit vaag ge
voelen, ligt er in de woorden waarmede
de priester-leeraar Jos. ter Heerdt als
wij ons niet vergissen, een oud-leerling
van den overledene een artikel in „De
Tijd" besloot.
Moeder aarde sluit zich over haar groo
ten zoon, die haar geheimen doorvorschte.
De physicus vroeg haar naar den bouw
der stof, het grootste probleem der stoffe
lijke natuur. Hij ontwake in het licht der
bovennatuur.
Vredige ziel, rust in vrede.
Wie zich bij de overdenking van een
doode niet plaatst in 't licht der eeuwig
heid kan mooi spreken, maarlaat het
hart koud en het verstand onbevredigd,
's Menschen natuur scherit dan om licht
uit den hemel, ookal druft men 't
zich niet bekennen 1
VOLKERENBOND.
De Veiligheidskwestie.
Het memorandum der
vóór-conferentie.
Het secretariaat-generaal van den Vol-
.kenbond heeft gisteravond het memoran
dum gepubliceerd, dat met betrekking tot
de Veiligheidskwestie door de voor-confe
rentie te Praag is opgesteld. Het memo
randum is zeer uitvoerig en beslaat 25
bladzijden druks. Een voorwoord gaat voor
af ean een samenvatting van de algemeene
gzeichtspunten, terwijl de rapporten van
de drie rapporteurs, den Nederlandschen
gedelegeerde Eutgers over de arbitrage,
den Griekschen gedelegeerde Politis over
de veiligheidskwestie en den Finschen ge
delegeerde ifolsti over de interpretatie
van de-bepalingen van het Volkenbonds
pact, aan het memorandum zijn toegevoegd
Verder zijn bij het memorandum gevoegd
de reeds gepubliceerde nota's van de Duit-
sche, Engelsche, Zweedsche en Noorsche
regeeringen inzake de veiligheidskwestie.
Het memorandum met bijlagen zal be
spreken worden in de conferentie, die op
20 Februari te Genève aanvangt. Men ver
wacht, dat de veiligheidscommissie tot 4
Mu8il bijeen zal blijven.
DUITSCHLAND.
De dreigende coalitie-crisis.
De vergadering vande
Centrumsfractie.
De rijksdagfractie van de Centrumspartij
heeft gisteren den politieken toestand be
sproken, ontstaan door de houding der
Duitsche volkspartij inzake het ontwerp
schoolwet
De fractie blijkt van oordeel, dat thans
eerst de nieuwe voorstellen van den rijks
minister van binnenlandsche zaken, von
Keudell, dienen te worden onderzocht. Alle
mogelijkheden, om tot overeenstemming te
komen, moeten worden te baat genomen.
Anderzijds is de centrumsfractie echter
eenstemmig van meening, dat de bes'issing
uiterlijk de volgende week moet vallen.
De centrumsfractie-weigert haar mede
werking tot een behandeling in tweede le
zing van het ontwerp, tenzij tevoren over
eenstemming is bereikt.
Rijkspresident von Hindenburg heeft
aan den rijkskanselier dr. Marx een schrij
ven gezonden, waarin hij erop aandringt
de tegenwoordige coalitie niet te verbre
ken.
ITALIË.
De strijd tegen de maffia op Sicilië.
Na een jaar van wijdloopig onderzoek is
dezer dagen te Palermo de instructie ge
sloten tegen een aantal leden van misdadi-
gersvereenigingen in de streek van Termi
ni Imerese. In totaal zijn er bijna 300 ver
dachten, de processen verbaal van de in
structie beslaan 150 deelen. Van de ver
dachten zijn er 241, beklaagd van lidmaat
schap van misdadigersvereenigingen, ver
wezen naar de rechtbank te Termini en 56,
beklaagd van verschillende delicten, naar
het hof van gezworenen te Palermo.
BRITSCH-INDIE.
De commissie-Sirr.on.
Bestrijding van alle kanten.
De commissie Simon heeft de niet-offi-
cieele mohammedaansche leden van de wet
gevende vergadering uitgenoodigd tot een
informeele bespreking op Maandag a.s. te
Delhi. Ondanks de pogingen van enkele
vooraanstaande mohammedanen zal aan 't
verzoek gehoor worden gegeven.
De commissie houdt voortdurend parti
culiere besprekingen met invloedrijke inge
zetenen en er is dus geen reden tot pessi
misme, vooral omdat het speciale doel van
het bezoek aan Delhi is ter plaatse bekend
13 gpjeken met het werk der wetgevende
c c'e. ivg en der regeering.
Uit Bombay wordt gemeld, dat de critiek
op het aanbod van Simon vrijwel zonder
uitzondering vijandig is. De „Times of In
dia" juicht het voorstel toe, in aanmerking
nemende, dat het aan de Indische commis
sies gelijkheid waarborgt met de commis-
sie-Simon. Het blad zegt echter, dat de
commissie ook de concessies zal moeten
doen, die door de Indiërs worden gevraagd,
omdat slechts daardoor overeenstemming
kan worden bereikt.
De „Bombay Chronicle" verklaart daar
entegen, dat het voorstel van Simon slechts
een schijn van gelijkheid aanbiedt en dring!
aan op voortzetting van den boycot.
Gandhi wenscht den organisatoren van
harte geluk met hun zeer groot succes. Hij
wijst er evenwel op, dat als de boycot der
commissie volledig wil zijn al'e partijen
moeten samenwerken en misschien ook pos
ters moeten worden uitgezet in alle plaat
sen, waar de commissie zal vertoeven. Er
moet evenwel een grootere demonstratie
van de kracht van het Indische volk komen
en hij stelt daarom een bycot van alle bui-
tenlandsche textielgoederen voor.
MEXICO.
De troebelen.
30 rebellen terechtgesteld.
Uit Mexico wordt d.d. gisteren gemeld,
dat blijkens daar ontvangen telegrammen
aan de dagbladen de regeeringstroepen
dertig opstandelingen hebben terechtge
steld, die deel uitmaakten van een bende
van 200 opstandelingen, die Zondag een
aanval hadden gedaan op Salamanca. De
rebellen werden afgeslagen met een vor-
lies van 22 man aan dooden.
De regeeringstroepen, die versterking
kregen, zett ende aanvallers achterna.
Het heet dat de aanval een daad van
weerwraak was voor de vernieling van een
Christusbeeld in El Sublete.
JUSTITIE EN GASC0RRUPTIE.
Instructie geopend tegen dertien
personen.
Naar de „Tel." verneemt, heeft de jus
titie thans haar vooronderzoek in zake de
gascorrupti beëindigd. Bij verschillende
rechtbanken wordt d,c «tantie geopend
tegen een dertiental vtenrer. en amb
tenaren van gasfabrieken, wegens het aan
nemen van retour-commissies van de fir
ma's Wilson en Gautsch.
Uit het kleedingbedrijf.
dreigende staking.
De vakb. in de kleedingindustrie hebben
aan de handelsvennootschap en confectie
fabrieken J. Gazan en aan de firma De
Vries en Susan te Amsterdam de volgen
de eischen gesteld: 15 pet loonsverhoo-
ging, hoogere uitkeeringen van loon op
en verbetering van de vacantiere-
geling. Daar beide firma's geweigerd
hebben deze eischen in te willigen, heb
de vakbonden thans aan genoemde firma's
een ultimatum gesteld, dat Maandag
avond afloopt. Bij niet inwilliging der
eischen zullen Dinsdagavond 200 arbei
ders het werk neerleggen.
Overleg en samenwerking tusschen
werkgevers en werknemers.
De eerste conferentie tus
schen het Verbond van Ned.
Werkgevers en vertegen
woordigers der arbeider8-
vakcentralen.
Vrijdag bad op uitnoodiging van het
Verbond van Nederlandscbe werkgevers
een vergadering plaats met voorzitters en
secretarissen van het Ned. Verbond van
Vakvereenigingen, het Roomsch-Katho-
liek Werkliedenverbond in Nederland, het
Christelijk Nationaal Vakverbond in Ne
derland en het Alg. Ned. Vakverbond, ter
bespreking van de mogelijkheid van over
leg en samenwerking op verschillende ter
reinen, waarbij de belangen van onder
nemers en arbeiders beiden zijn betrok
ken.
De vertegenwoordigers der vakcentra-
len verklaarden zich in principe bereid
aan een zoodanig overleg en samenwer
king deel te nemen.
Door de vertegenwoordigers der arbei-
dersvakcentralen werden in deze eerste
bespreking o.a. naar voren gebracht de
erkenning der vakorganisaties als de aan
gewezen vertegenwoordigsters der geor
ganiseerde arbeiders en de regeling der
arbeidsvoorwaarden tusschen do organi
saties van werkgevers en arbeiders in de
betrokken bedrijven.
Van de zijde van het Verbond van Ne
derlandscbe Werkgevers werd er op ge
wezen, dat het feit der uitnoodiging van
de vakcentralen tot deze bespreking reeds
insloot, dat het Verbond van Nederland-
sche Werkgevers de vakorganisaties als
zoodanig volledig erkent.
Wat de regeling van de arbeidsvoor
waarden betreft, wezen de vertegenwoor
digers van het verbond van Nederland-
sche Werkgevers er op, dat dit onder
werp betreft, dat buiten de bemoeiing van
dit verbond valt.
De vergadering bleek echter eenstem
mig van oordeel, dat er daarnaast vele an
dere onderwerpen waren, die met vrucht
tot voorwerp van bovenbedoeld overleg
en samenwerking zouden kunnen worden
gemaakt. Verschillende onderwerpen wer
den als zoodanig genoemd.
Voorts verklaarden de vertegenwoordi
gers van het Verbond van Nederlandsche
Werkgevers zich bereid in eigen kring er
zich over te beraden in hoeverre het mo
gelijk zal zijn het overleg in de toekomst
op een breeder basis te vestigen.
Besloten werd de goedkeuring der ver
schillende besturen te vragen om binnen
kort opnieuw een gemeenschappelijke ver
gadering te houden en aan een kleine
commissie op te dragen eenige concrete
punten op te stellen, welke als grondslag
voor een volgende bespreking zullen
dienen.
NIEUWE NEDERLANDSCHE MISSIE-
BISSCH0P.
Pater C. Jurgens benoemd tot bisschop
van Tuguegarao.
Naar de „Msbd." verneemt, is de Zeer
Eerw. Pater C. Jurgens van de Congre
gatie van de Missionarissen van het On
bevlekt Hart van Maria, thans rector van
het Mgr. Hamer Missiehuis te Nijmegen,
benoemd tot bisschop van Tuguegarao, op
de Philippijnen.
De nieuwbenoemde bisschop werd den
12den December 1879 te Oss geboren. Na
de lagere school te hebben doorloopen,
studeerde hij de humaniora aan 't Kleine
Seminarie te St. Michielgestel en deed
vervolgens zijn theologische studiën aan
het Groot-Seminarie te Haaren.
Den zeventienden Juni 1905 werd hij in
de Bossche Kathedraal door Mgr. W. van
de Ven tot priester gewijd.
Daar hij zich echter voor missoinaris
voelde geroepen, meldde hij zich aan bij
de Missionarissen van het Onbevlekt Hart
van Maria en trad op 8 September van
hetzelfde jaar in het noviciaat der congre
gatie te Scheut. Een jaar later, oveneens
op den Ssten September, legde hij hier do
plechtige geloften af.
Daarna kwam hij gedurende een jaar
bij het onderwijs en wel als leeraar in het
Engelsch aan het Studiehuis der Paters
van Scheut te Leuven. In September 1907
eindelijk zag hij zijn verlangen vervuld en
mocht hij naar de Philippijnen vertrek
ken.
Met een korte onderbreking (slechts
eenmaal keerde hij met verlof naar ons
land terug) was hij hier twintig jaar vol
ijver werkzaam. Zijn speciale arbeidsveld
bevond zich te midden van de Igorotten,
een onbeschaafd bergvolk. Onder hen
heeft hij buitengewoon schitterend missie
werk verricht, al de jaren, dat hij onder
hen vertoefde. De laatste jaren was hij
werkzaam in de provincie Nueva Viscaya.
Eenige maanden geleden keerde hij van
hier wederom naar Nederland terug,
waar hem toen het rectoraat werd opge
dragen van het mgr. Hamer Missiehuis,
dat zijn Congregatie te Nijmegen heeft
gevestigd.
Omtrent de bisschopswijding staat
uiteraard op het oogenblik nog niets vast,
doch waarschijnlijk zal zij hier te lande
plaats hebben.
Een bekeering.
Kort geleden vermeldde de pers de be
keering van prof. Tanaka van de Keizer
lijke Universiteit te Tokio. Op Kerstdag
van het afgeloopen jaar ging een andere
aanzienlijke Japanner, Kanji Stephanus
Fukai, tot de Katholieke Kerk over. Hij
was Anglikaansch priester en werd door
Pater Weiszenfels S.J. te Heroshina in de
Kerk opgenomen. Op 19-jarigen leeftijd
liet hij zich doopen en werd lid der Angli-
caansche Kerk. Later werd hij leeraar aan
de Theologische school der Amerikaanschc
Episcopale Kerk en de Anglicaansche
Kerk te Tokio en werkte daar zes jaar als
professor in de theologie en van de H.
Schrift. Kahji-Fukai is de eerste Japan-
sche priester der Anglicaansche Kerk, die
tot het Katholicisme is overgegaan.
VEERTIG JAAR VINCENTIAAN.
P. J. Dingjan.
Heden herdenkt de heer P. J. Dingjan
het heugelijke feit, dat hij veertig jare"n
geleden lid werd van de Maria-Confe-
rentie, afdeeling der St. Vincentius Ver-
eeniging alhier.
Het is onder Vincentianen, wij weten 't,
niet do gewoonte, eikaars deugden cn
goede eigenschappen naar voren te bren
gen. Hun arbeid heeft alleen ten doel: le
niging van de noodon der armen en
daardoor eigen heiliging.
Zij wenschen den dank van anderen en
vooral van de armen niet, maar danken
zelf voor: „Een glimlach van Godes genfi/'
Toch- mag op dezen feestdag wel eens
gememoreerd worden 't vele goede, dat de
lieer Dingjan in dat groote tijdsverloop
Het voornaamste nieuws.
BUITENLAND.
De dreigende coalitie-crisis In Duitsch-
land. Volgende week valt uiterlijk de be
slissing.
Dertig opstandelingen In Mexico te
rechtgesteld.
BINNENLAND.
De ZeerEerw. Pater C. Jurgens van de
Congregatie van de Missionarissen van
het Onbevlekt Hart van Maria, thans
rector van het Mgr. Hamer-Missiehuis te
Nijmegen, is benoemd tot Bisschop van
Tuguegarao op de Philippijnen. (Kerk
nieuws, 1ste blad).
Gisteren heeft de eerste conferentie
plaats gehad tusschen het Verbond van
Ned. Werkgevers en de vertegenwoordi
gers der vakcentralen ter bespreking van
de mogelijkheid van overleg en samen
werking op verschillend terrein, waarbij
de belangen van ondernemers en arbei
ders beiden zijn betrokken. (1ste blad).
Verscheidene corruptie-gevallen komen
voor de rechtbank. (1ste blad).
in dienst der R. K. cliaritas en ter eere
Gods heeft gedaan.
't Arbeidsveld der Maria-Conferentie
was een tiental jaren geleden nog aan
merkelijk grooter dan tegenwoordig. Im
mers, vóór de oprichting der H. Hart»
conferentie, was 't stadsgedeelte, dat nu
ressorteert onder de St. Josephskerk voor
een groot deel toegewezen aan de Maria-
conferentie. In de oude lanen, o.a. Gast
huis- en Prinsenlaan, met haar sloppen,
nu vervangen door flinke, breede straten,
vond de Vine. Vereeniging handen yol
werk. En daar ieder jaar aan elk tweetal
confrères andere armen worden toegewe
zen, moet de jubilaris de parochie van
den Hoogeerw. Deken, wel zeer dikwijls
in alle richtingen doorkruist hebben.
Hoeveel keer heeft hij de armelijke
straten, stegen en sloppen bij dag en bij
avond opgezocht 1 Hoeveel donkere gan
gen en uitgesleten trappen betreden, hoe
veel honger gestild, dorst gelaafd, naakt>-
heid gekleed; hoeveel troost en opbeuring
gebracht. Niemand, die 't weet dan God
alleen I En dit is voor onzen om
z'n eenvoud en groote werkzaamheid zeer
beminden jubilaris voldoende.
Z'n nederigheid zocht geen rang en
toch viel 't den leden der Conferentie niet
vreemd, dat de jubilaris voor eenige jaren
benoemd werd tot hun vice-president.
Moge hij nog tal «van jaren werkzaam
zijn ter meerdere eer en glorie van God,
tot heil der armen en tot stichting der
Conferentie!
Morgen, Zondag, zal ter zijner inten
tie te 7.30 uur in de Mon Père een H.
Mis worden gelezeri, waarna de jubilaris
met zijne familie en zijne medebroeders
zal aanzitten aan 't feestelijk ontbijt, hem
door cTe Conferentie aangeboden in het
Vincentius-gebouw aan de Hoogl. Kcrk-
gracht.
Daarna zal er van 2 tot 4 uur gelegen
heid zijn den jubilaris ten zijnen huize,
Lage Rijndijk 17 te komen complimentee
ren.
HULDIGING NAGEDACHTENIS
PROF. DR. H. A. LORENTZ.
De rede van Prof. Einstein.
Prof. Einstein ving zijn herdenkings
rede aan met er op te wijzen, dat ieder
hier onder den indruk zal zijn van het
groote verlies, dat de wetenschap en de
maatschappij hebben geleden door het
heengaan van den grooten Lorentz.
Lang heeft spreker geaarzeld alvorens
hij kon besluiten op deze bijeenkomst het
