S. G. J. DE GROOT
De lederhoutei/ Korfers en Lederwi
Uit de Rijnstreek.
Uit de Omgeving.
Letteren en Kunst
^mbtenaren van 18 karaats gehalte, maar
groot is het getal der Nedcrlandsche amb
tenaren, die met hart en ziel arbeiden,
met volle ijver voor de gemeenschap, met
onverkreukbare trouw en eerlijkheid.
Moet men nu door die enkelingen trach
ten het geheele korps naar boneden te
halen, het publiek te winnen om den amb
tenaar als vijand van het vrije bedrijf
voor te stellen.
Het „Vaderland" diende den heer Zim
merman terecht van antwoord, hoe voor
100 jaar, in den regentijd, den tijd der
Zimmerianen, werd geleefd met de ad
missie- en recognitie-gelden, wat een
schandelijke onrechtmatige afpersing er
heerschte; toen de deftige baljuw's de Ka
tholieken in hun godsdienstige vryheiti
knevelden. Werd een nieuwe pastoor be
noemd, de baljuw's eischten 'n flinke som
gelds voor admissie; vele arme parochies
konden het niet betalen en bleven dan
zonder pastoor. Men denke aan de ver
plichte gelukwensch der baljuw's met gou
den handschoenen, die in de duizenden
beliep; dat was de reinste corruptie. Do
heer Zimmerman ziet over het hoofd dat
de corruptie juist in den tijd, toen het li
beralisme de baas was, zegevierde. Wij
komen op tegen die oude toestanden, maar
juist de democratie, die voor een heel
groot déél een einde heeft gemaakt aan
die ergerlijke toestanden, is den heer Zim
merman een doorn in het oog.
Wij katholieke ambtenaren zijn tegen
corruptie. Wij zijn een product van den
nieuwen tijd. Het liberale stelsel bracht
een politiestaat die een onverdragelijk
juk lag op den werkmansstand; we wil
len een staat, waarin landbouw, handel en
nijverheid zich kunnen ontwikkelen met
sociale verzekeringswetten als ouderdoms-
en invaliditeitswetten. Wij willen, als die
naren van de gemeenschap, van de hoogste
tot de laagste rang, medewerken aan de
pplos8ing der sociale vraagstukken.
Is het niet de ambtenaar die onont
beerlijk is voor een goede functioneering
pp bevolkings- en gemeente.mizen, voor
woningbouw, gezondheid, openbare veilig
heid, keuring van waren. Is het niet de
ambtenaar, die zorgt voor een uitstekende
distributie van electriciteit en gas. voor
reiniging der gemeente, voor landbouw,
visscherij, water-werken, wegen, enz. Al
weer de ambtenaar is het, die post en te
legraaf ten genoege van het publiek vlug
doet werken en orde brengt in de om
vangrijke administratie van gelden welte
worden verstrekt aan de maatschappelijke
behoefte. Is het niet de onderwijzer die de
jeugd vormt naar z'n be-tc krachten enz.
Zoowel de professor als de bewaarschool
juffrouw, de kantonrechter als de dorps
veldwachter, de burgemeester als de ge
meentebode, van hoog tot laag, geven hun
diensten voor het maatschappelijk alge
meen belang.
Denk eens dat er geen ambtenaren wa
ren, de maatschappij zou niet functionee-
ren. Ook wanneer de ambtenaren niet ge
heel hun plichten deden, zou het een chaos
zijn.
Onwrikbaar moet bij ons vast staan,
dat we onze taak met plicht en ijver ver
vullen zoodat wij met eero de plaats inne
men in de maatschappij. Alzoo kunnen wij
met een gerust geweten 6trijden voor ons
goed recht en fel vechten tegen de aan
vallen van het liberalisme.
Over salarieering zou spreker het niet
hebben, 't is beter af te wachten de on
derhandelingen van het georg. overleg en
de regeering. Waar wij onafhankelijk moe
ten zijn, zullen we onverbiddelijk blijven
eischen, dat de staat of gemeente ons niet
zullen brengen op den rand der armoe.
Het is voor het vrije bedrijf van belang,
dat de ambtenaar een behoorlijk bestaan
heeft. Vraag aan den kruidenier, de kleer
maker, meubelmaker enz., of hij geen
terugslag heeft ondervonden in z'n omzet
tengevolge de korting der loonen van de
ambtenaren.
De ambtenaren hebben verplichtingen,
die het vrije bedrijf niet kent. Terecht
missen we het stakingsrecht, dat is door
de Katholieke Sociologie erkend als juist;
elke staking van ambtenaren brengt een
ehaos.
We sluiten corruptie uit; we moeten
werken met volle toewijding in het alge
meen belang. De overheid moet de zwak
keren behoeden voor den val en zorgen,
dat de ambtenaar in het algemeen met z'n
vaste betrekking geen vaste armoe hoeft
te lijden. Dat is in het belang en van groo-
te beteekenis èn voor de maatschappij èn
voor de ambtenaren. Op deze rede volgde
een hartelijk applaus.
Daarna werd gelegenheid gegeven den
spreker vragen te stellen omtrent het ge
sprokene of ander onderwerp, waarvan
door verschillenden gebruik werd ge
maakt, o.a. inzake overleg in semi-ge-
meente-bedrijven met personeel, over liet
willekeurig adviseeren van bod rijf shoof-
den waaruit wel eens al te duidelijk blijkt
de achterstelling der Katholieken bij be
noeming of bevordering.
De heer Bullen gaf een lange breedvoe
rige uiteenzetting op de gestolde vragen
ten .genoege van allen; spr. legde speciaal
den nadruk er op, dat de Katholieken'bij
eventueel© vacature zouden soliciteeren
als men zich geschikt achtte voor die
functie, men moest 6teeds toonen dat men
op z'n post was.
De voorzitter dankte den geacht--n Bpr.
hartelijk voor de schitterende en leerzame
rede.
BOSKOOP.
GEMEENTERAAD.
De belangrijke besluiten van het
afgeloopen jaar. Verlagin
electriciteitstaricven. He
.Raadhuisplan. De verbetering
en verbreeding van Zuidwijk.
De Raad dezer gemeente vergaderde
Maandagavond om 7 uur
Tegenwoordig alle leden.
Voorzitter de heer B. A. Colijn, burge-
fneester.
De voorzitter opnt de vergadering. De
notulen der vergadering van 20 December
worden onveranderd vastgesteld.
De voorzitter houdt dé gebruikelijke
nieuwjaarsrede. Allereerst herdenkt hij
het overlijden van den vorigen Commissa
ris der Koningin.
De algemeene plaatselijke toestand was
over 1927 niet onbevredigend. De snij
bloemencultuur nam in belangrijke mate
toe. Het bevolkingscijfer overschreed de
7000. De gezondheidstoestand was iets
minder gunstig dan in J926, hoofdzakelijk
een gevolg van het groöte aantal geval
len roodvonk, t.w. G4.Het sterftecijfer be
droeg 0.4 per 1000. Het geboortecijfer be
woog zich in dalenden lijn. Dit cijfer is
zelfs beneden het landsgemiddelde
In de bouwnijverheid viel een groote
bedrijvigheid waar te nemen. Het aantal
aansluitingen aan het electrisch net klom
in 1927 tot 601. De gasproductie bleef op
een gelijk niveau, eveneens het waterver
bruik. De gas- en watertarieven konden in
1927 worden verlaagd. Belangrijke beslui
ten, welke in 1927 door den Raad werden
genomen waren o.m. dat voor den aan
koop van terrein voor den bouw van een
nieuw Raadhuis, dat voor den bouw van
15 eenvoudige woningen, het besluit tot
oanschaning van een autobrandspuit, dat
voor de verbreeding van de Biezen en
Zuidwijk, de medewerking voor den bouw
van 37 arbeiderswoningen, en het besluit
tot uitbreiding van bet electrisch net.
Thans wordt onderhandeld over den aan
koop van het Goudsche Rijpad, en de
openstelling van den Bloemendaalschen
Weg voor autoverkeer.
Spreker kan zich voorstellen, dat menig
een de verzuchting slaakt, wanneer het
nu maar eens uit is. En dat is nu juist
niet het geval. De noodzaak dwingt tot
pfdoening van nog zooveel, dat geld kost.
In de eerste plaats is er het Raadhuis
plan, hetwelk een monument van blijvende
beteekenis moet worden.
Toch behoeft men zich niet zoo onge
rust to maken, als men soms wil voorge
ven. Bedroeg de schuld voor improduc
tieve doeleinden in 1922 gemiddeld per
hoofd 70.50, in 1927 was deze gedaald
tot 44.50 per hoofd. Deze groote vermin
dering is een gevolg van het systeem, het
welk men gevolgd heeft, om voor kleinere
uitgaven niet te leenen. Bedroeg de
schuld in 1922 voor het gas- en waterbe
drijf 466000, in 1927 was dit met inbe
grip van die voor het electriciteitsbedrijf
444000.
Een en ander zal mede oorzaak zijn, dat
belastingverhooging w.s. achterwege kan
blijven, doch ook belastingverlaging.
Naast een voorzichtig beleid, en ver
trouwen in de toekomst is noodig een rui
me blik. Deze eigenschappen ziin noodig
bij de uitvoering van groote werken. (Tee
kenen van instemming).
De ingekomen stukken worden aangeno
men voor kennisgeving.
B. en W. d.eelen me-le, dat blijkens ont
vangen schrijven, de spoorweg Gouda
Alphen aan den Rijn zal worden afge
bouwd.
Voorts wordt besloten tot verkoop van
bouwgrond vrn het gemeentelijk bouwter
rein aan de Zuidkade aan do heeren H.
Laros en J. P. van Heijningen, en tot ver
koop van bouwgrond aan het Torenpad
aan den heer G. Koetsier.
B. en W. bieden aan het verslag en de
balans-, en de winst- en verliesrekening
over 1927, van het gemeentelijk bouwter
rein aan de Zuidkade.
De heer Ncest vraagt om een afschrift
hiervan aan de leden van den Raad te
zenden. De voorz. zegt zulks toe.
Voorstel van B. en W. om te besluiten
tot aanvulling van het Ambtenaren- en
Werkliedenreglement. De heer van Kleef
is bang, dat men van de eene narigheid
in de andere valt. Wanneer B. en W.
royaal voorschotten gaan verleenen, is de
kans groot, dat er van terugbetalen wei
nig komt.
De heer Boekraad sympathiseert niet
niet dit voorstel. Spr. wil enkel een
voorschot zien uitgekeerd in geval van
•riekte van een ambtenaar of werkman.
Voorts acht hij een rentevergoeding noo
dig, terwijl als maximum slechts 150 aan
voorschot dient te worden gegeven. En in
voorkomende gevallen acht hij mededee-
'ing van verleende voorschotten aan den
Raad juist.
De heer Noest vraagt of dit voorstel,
strekkende om te verbieden aan ambtena-
en en werklieden om hun inkomen te ce-
deeren en tot het vei leenen van voor
schotten aan hen in bijzondere gevallen
niet het gevolg is van de 5 pet. pensioen-
korting, die voor eenigo jaren heeft plaats
gevonden.
De voorzitter antwoordt, dat dit voor
stel is ingediend in het belang van de be
trokkenen. Het is voorgekomen, dat werk
lieden in handen van woekeraars zijn ge
vallen, vaak voor een betrekkelijk klein
bedrag. Er is een geval bekend, dat voor
f 34 gemaakte schuld 37 aan onkosten
moest worden betaald. B. en W. zijn van
plan om enkel in gevallen van ziekte e.d.
voorschotten te verleenen. Dus in beslis
ten noodzaak, dus helpend en daarom
renteloos. Het kwam reeds voor, dat
schuld gemaakt werd, voordat de bewuste
5 pet. pensioenskorting is ingegaan. Dus
daartusschen behoeft geen verband ge
legd te worden.
Na nog eenige discussie wordt op voor
stel van den heer van Kleef besloten om
ambtenaren met een inkomen van meer
dan 2500 uit te sluiten van de personen,
die voor het verstrekken van een voor
schot in aanmerking komen, terwijl het
voorschot hoogstens mag bedragen 10 pet.
van het jaarloon.
De overige voorstellen dienaangaande
worden vervolgens z.h.s. aangenomen.
Advies van B. en W. op verzoeken om
.erminr'ering resp. ontheffing van aan-
'agen in de Hondenbelasting over het
.ienstjaar 1927. Zonder discussie of h. s.
wordt dit aangenomen.
De mededeeling van B. en W betref
fende de plannen tot verbetering van den
toegang tot de Burgemeester Colijnstraat
wordt eveneens stilzwijgend voor ken
nisgeving aangenomen.
INGEZONDEN MEDEDEEHNQ.
NOORD£I^Q& li - LEIDEN
worden teged verminderde
prijzen opgeruimd. 210s
Thans komt aan de orde het voorstel
van B. en W. om te besluiten tot herzie
ning der electriciteitstarieven voor licht
en kracht.
In verband hiermede deelt de voorzit
ter mede dat een adres van de Boskoop-
sche Middenstandsvereeniging en de R.K.
Middenstandsvereeniging is ingekomen,
verzoekende om voor winkels en etalages
speciale tarieven vast te 6tellen na des
avonds 7 uur.
De heer Brand houdt een pleidooi voor
dit adres, en verzoekt om het adres te
stellen in handen van B. en W. om nader
praeadvies uit te brengen.
De heer Mesman vindt dat dit stuk
ter ouzaliger ure is binnengekomen. Ook
hij acht het daarom beter, dat een onder
zoek naar de gevolgen bij aanneming van
dit adres wordt ingesteld en stelt daar
om voor, dat dit punt van de agenda
wordt afgevoerd.
De heer Nijhof bepleit een grootere
verlaging van den prijs van kraclitsroom.
De voorz. zegt, dat B. en W. principieel
staan tegenover het maken van uitzonde-
ringstarieven.
Na nog eenige discusie wordt het voor
stel van den heer Brand om B. en W. te
verzoeken om over dit adres een piacad-
vies in een volgende vergadering to wil
len uitbrengen in stemming gebracht en
verworpen met 8 tegen 5 stemmen.
Thans komt aan de orde het voorstel
om de electriciteitstarieven te verlagen.
De heer Mesman zegt, dat de tot stand-
koming van het electriciteitsbedrijf groo-
tendeels een gevolg is geweest van den
drang, die uitging van de beter gesitueer
den. Nu zullen.de tarieven teruggebracht
worden tot ongeveer den kostenden prijs
van de stroom. En als gevolg daarvan
wordt de deur opengesteld voor verlaging
van gas en water. Door deze vei laging
wordt er weer een bron van inkomsten
drooggelegd.
De voorz. antwoordt, dat dit voorstel
gedaan kon worden, zonder het uitgetrok
ken winstcijier op de begrooting in 6evaaJ
te brengen. Dit voorstel meet beschouwd
worden als het einde van een aangevan
gen verlaging van de tarieven' van gas en
water, welke reeds hebben plaats gevon
den, en electriciteit.
De heer Houdijk is teleurgesteld door
het betoog van den heer Mesman. Het
electriciteitsbedrijf is er niet voor den
gegoeden stand. Indrvtijd is er gezegd:
Wij zijn voor het oprichten van het elec
triciteitsbedrijf", doch onder voorwaarde,
dat electriciteit bereikbaar wordt ge
maakt voor iedere ingezetene.
De heer Noest onderschrijft het gespro
kene van den heer Houdijk. Volgens hem
trekt de heer Mesman nu een democra
tisch jasje aan en zegt: „Pas op, nu pro-
fiteéren enkele de gegoeden van de ver
laging'. Spr. juicht de voorgestelde verla
ging van harte toe.
Het voorstel van den heer Mesman om
niet tot verlaging over te gaan, wordt ver
worpen. Het voorstel van B. en tt. wordt
vervolgens aangenomen.
Thans kemt aan de orde het voorstel
van B. en W. om te besluiten tot goedkeu
ring dev plannen voor den bouw van een
nieuw Gemeentehuis.
De plannen zijn ontworpen door deu
heer D. L. Landman, gemeente-opzichter.
De commissie ad hoe, welke is ingesteld
om advies over deze plannen uit te bren
gen adviseert om ze aan te nemen. Er ont
staat een langdurige discussie.
De heer Brand had gerekend op een
massaal gebouw. Het ontworpen plan
geeft te zien een hoofdgebouw met vieu-
gel. De heer de Ruytcr had gehoopt op
een flink, vierkant monumentaal gebouw.
De heer Grootendorst vraagt naar de
totaal-kosten. De beer Noom zal zich voer
het plan verklaren. De heer van Kleef had
ook op een gebouw gerekend zonder zij
vleugel.
De voorzitter beantwoordt de sprekers
uitvoerig. Hij wijst er op, dat men geen
architectuur op bestelling kan krijgen.
Het gebouw zal 10.000 meer kosten, dan
aanvankelijk de opzet was. »^'e Z'jvleugel
kan noode gemist worden als afsluiting
van het terrein. Bovendien houdt de zij
vleugel wel degelijk verband met het ge
heel daar ter plaatse. Er is nu eenmaal
geen beginnen aan om een plan o ver ie
leggen, dat aan alle verlangens voldoet.
Zijn oordeel persoonlijk is, dat er ge- n
buitengewoon gebouw gezet zal worden,
doch zoo practisch mogelijk is ingedeeld.
De heer Brand bestrijdt de indertijd
door den voorzitter gegven cijfers om
trent een'e.v. prijsvraag voor het ontwer
pen van een. Raadhuis. De voorzitter zegt,
dat de vraag of een prijsvraag moet wor
den uitgeschreven een afgedane zaak is,
doch dat zijn cijfers juist zijn.
De heer Brand bepleit een raadhuis
uit eon stuk, zonder zijvleugel. De heer
de Ruyter zal zich bij het ontwerp neer
leggen.
De heer Grootendorst gaat de kosten
na. Het blijkt, dat de kosten pl.m.
100.000 zullen bedragen. De heer Hou
dijk kan zich met het ontwerp niet ver
eenigen, omdat de zijvleugel voor hem een
onoverkomenlijk bezwaar is. De voorzitter
•/.egt nog, dat de jaarlijksche uitgaven bij
een annuïteitsleening van 50 jaar 6000
zullen bedragen.
De heer Brand dient een voorstel in
om een prijsvraag uit te schrijven.
De jrzitter acht dit een terugkomen
op een eenmaal genomen beslissing.
Daarom lijkt het hem een kwestie van or
de toe om eerst een besluit te nemen
over de vraag of het voorstel van B. en
W. moet worden ingenomen. De heer
Brand noemt dit een handigheidje.
Het voorstel van B. en W. wordt aange
nomen met 11 tegen 2 6temmen, die van
de heeren Houdijk en Brand.
Het voorstel van B. en W. te besluiten
tot verruiming van gastoevoerleiding van
de gasfabriek naar de gemeente, wordt
na ampele die c.ssie aangenomen.
Thans komt aan de orde hot voorstel
van B. en W. betreffende verbetering en
veybreeding van Zuidwijk. Hierover ont
staat een debat van ruim 11/2 uur.
De heer Houdijk meent, aat er geen
noodzaak aanwezig is om hiertoe te be
sluiten, en dat, macht het voorstel worden
aangenomen, vooral met het «^og op do
vele bruggen, de gemeente j jks wel
een ƒ1400 a ƒ1500 aan onde...^ud kan
betalen.
De heer de Ruyter wijst op de belang
rijke bijdrage ad 7100, die de belenden
de eigenaren hebben bijeengebracht. Deze
subsidie is wel degelijk een krachtig argu
ment voor de tot stand brenging van de
verbreeding. Tevens wordt een nieuwe
bouwgelegenheid geschapen En dit is zeer
zeker van beteekenis, wanneer men re
kent, dat er thans weinig bouwgelegen
heid is.
De heer Van Kleef wijdt uitvoerige be
schouwingen aan dit vraagstuk en be
spreekt het voor en tegen. Ten slotte
vraagt hij of het niet gewenscht is om
het voors':-1 in nadere studie te nemen.
De heer Brand vraagt of de verbree
ding van Zuidwijk in de naaste toekomst
urgent genoemd mag worden. Het is vol
gens hem beter nog een paar maanden te
wachten met het nemen eener beslissing.
De heer Loef wijst nog op andere wegen,
die ook nauw en slecht zijn. Tegenover
het bedrag ad. 7100 hetwelk de belen
dende eigenaren willen Bchenken, staat,
dat zij ontheven worden van het onder
houd der bruggen. De heer van Gelderen
was buitenlands toen dit voorstel gedaan
is. Het liefst zou spr. zich aansluiten bij
het gesprokene door den heer van Kleef.
Wil men echter dezen avond een beslis
sing, dan zal hij voor stemmen, onder
voorwaarde, dat de eigenaars hun bijdra
ge met 1000 verhooge.n, waardoor de
kosten voor de gemeente op 10.000 ko
men.
Na nog lange discussies, waarbij de
vraag naar voren treedt of de schoeiing
berekend is voor autotractie, welke vraag
door niemand beantwoord wordt, wordt 't
voorstel van den heer Van Gelderen om
bij een bijdrage van particulieren ad
8000 Zuidwijk te verbreeden aangeno
men met 11 tegen 2 stemmen.
Thans komt ten slotte nog aan de orde
het voorstel van B. en W. om te beslui
ten tot wijziging der voorwaarden, waar
onder aan de Vereeniging „Het Plaatse
lijk Nut" een renteloos voorschot is ver
leend voor uitbreiding van de bad- en
zweminrichting. De heer Nijhof vraagt
waarom de bijdrage ad 1500 door parti
culieren als rentegevend voorschot ver
leend preferent moet zijn. Hierdoor staat
het renteloos voorschot van de gemeente
achter, ingeval van aflossing.
Ook de heer Boekraad is van meening,
dat dit niet in den haak is.
Het voorstel in stemming gebracht
wordt verworpen met 7 tegen 6 stemmen.
Dit schijnt een verrassing te zijn, want er
ontstaat beweging.
De heer Guldemond stelt voor om 50
pet. der jaarlijksche aflossing gedurende
5 jaren preferent te stellen ten bate van
degenen, welke het voorschot ad 1500
hebben verleend.
Het voorstel wordt aangenomen met 7
tegen 6 stemmen.
De voorzitter deelt nog mede, dat de
heer Teun Ottolander een bedrag beschik
baar heeft gesteld voor een gedenkraam
in het nieuwe Raadhuis. Besloten wordt
onder dankzegging dit raam to aanvaar
den.
Na nog enkele vragen wordt diep na
middernacht de vergadering gesloten.
„St. Caecilia". Maandag 6 en Dins
dag 7 Februari gaf de R. K. Harmonie
„St. Caecilia" een uitvoering in het R. K.
Vereenigingsgebouw. Gespeeld werden de
volgende nummers: St. Caecilia-Marsch
Bellatrix (Ouverture); Caprice sur 1-Ope-
ra Norma; La Reine Mab (Fantasie);
Souvenir de Nymeopre (Pas redoublé); Le
Renaissant (Pas redoublé); Donna Flora
(fantasie dramatique); Sous les Lilas (val
se de concert); Potpourri (Populaire no.
1); In Zeeland (populaire Marsch). Alle
nummers werden uitstekend gespeeld, er
was goed gestudeerd. Ook werden nog
twee tooneelstukjes opgevoerd, en wel:
„Twee zielen, één gedachte" (voordracht),
en Moppie, de ongeluksvogel (klucht in 1
bedrijf), welke beide goed werden ver
tolkt.
De zaal was beide avonden heel matig
bezet, hetgeen voor de medewerkenden
niet bemoedigend is. Het kost veel moeite
om dergelijke avonden tot stand te bren
gen.
ZOETERMEER—ZEGWAART.
Trekhondenkeuring. Gister had alhier
de keuring van trekhonden plaats. Voor
Zoetermeer werden er 7 honden gepresen
teerd, voor Zegwaart 12. De keuring werd
gehouden, in verband nrnt de, met ingang
van 1 Januari 1928 in we..ing getreden ver
scherpte bepalingen van de Trekhondenwet
Als keurmeester fungeerde de heer J. En-
nik, van Voorburg, algemeen inspecteur van
de Ned. Ver. tot bescherming var dieren.
Van de „Zoetermeersche" honden werd er
1 guedgekeurd, van de „Zegwaartsche" 4.
Van de gelukkigen, wier honden werden
goedgekeurd, moesten de karren nog wor
den verbeterd.
Voor de eigenaren van trekhonden alhier
was het gisteren een kwaden, voor de trek
honden een goeden dag.
ZOETERMEER.
Geboren: Cornelis, z. van Ziere en J.
M. Melai.
VOORHOUT.
Tooneel. Woensdag- en Donderdag,
avond heeft de Tooneelvereeniging „Va
der Kolping" alhier, onderafdceling van
de St. Jozef gezellen, hare jaarlijksche voor
jaarsuitvoering gegeven. Beide avonden
werden geopend door den Weleerw. heer
Kapelaan, geestelijk leider der Vereeni
ging, die de aanwezigen een woord van
welkom toesprak en hun voorts een plczie-
rigen avond toewenschte. Spr. moest tot
zijn leedwezen echter mededeelen, dat de
grimeur niet was verschenen en dat men
dus genoodzaakt was om zonder grime
ten tooneele te verschijnen.
Opgevoerd werd het blijspel „Naar Chi
na" door W. Aewerdonk S J. Het eerste
bedrijf speelde zich af op de villa van
Pompéry te Bellevue bij Parijs en het
tweede in het Hotel van Cherbourg. Deze
bedrijven werden zeer vlot en goed afge
werkt. Het derde bedrijf, hetwelk zich af-
speeld aan boord van de Parelhoen, werd
op zeer keurige en verdienstelijke wijzo
vertolkt en viel zeer in den smaak. De
tooneelspelers oogstten dan ook een wel
verdiend applaus. De kapelaan sloot bei
de avonden met een woord van dank voor
de opkomst.
PIETER V. D. MEER DE WALCHEREN
OVER NIEUWE KATHOLIEKE
LETTEREN.
Woensdagavond heeft de katholieke lit
terator Pieter v. d. Meer de Walcheren
een der Bijenkorflezingen vervuld met
een interessante rede over de „Nieuwe
Katholieke letteren".
Er was wel belangstelling voor deze
lezing.
Herman de Man, die ook deze bijeen
komst leidde, deelde mede, dat naar aan
leiding van de lezing van mr. Pauwels
niet minder dan 80 brieven bij de Bijen
korf-directie waren ingekomen als pro
test tegen de anti-godsdienstige stellingen
door mr. Pauwels verkondigd, ('n goed
optreden!), o.a. loochening van den vrijen
wil.
Hierna kreeg Pieter v. d. Meer de Wal
cheren het woord voor zijn litteraire be
schouwing over het werk der jongeren.
Hij deed geen poging het probleem „kunst
en godsdienst" .op te lossen, slechts nu
en dan zou hij zich even op dit veelom
streden gebied begeven, doch belangstel
lenden verwees hij naar het eminente
werk van den Franschen bekeerling Jac
ques Maritain.
De Katholieke jongeren hebben de deur
van het stoffige binnenkamertje onzer
Katholieke letteren wijd opengezet, op
dat er frisscho lucht zou binnenkomen, en
hun tijdschrift „Van onzen Tijd' en later
„De Beiaard" hebben met recht een nieuw
tijdperk ingeluid.
Aan de jongeren, die daarna gekomen
zijn, was de avond gewijd.
Het maandschrift „Roeping", waar tot
voor eenige jaren de jongeren gastvrij
heid genoten, kon hen ten slotte niet be
vredigen en omstreeks 1924 stichtte de
„Nijmeegsche groep", bestaande uit Ge
rard en Henri Bruning, Schaepman, de
Wilt, Gerard Wijdeveld e.a., grootendeels
uit studenten der R.-K. Universiteit sa
mengesteld, hun strijdorgaan „De Val
bijl'.
Hierin konden zij vrij him gedachten
uiten, scherpe aanvallen werden gericht
naar alle kanten, maar nadat drie num
mers verschenen waren ging de Valbijl
stuk en liet niets dan verbittering aan
beide kanten. Toch is het verschijnsel „De
Valbijl" goed geweest, het heeft velen
wakker gemaakt, het is een wegwijzer
geweest. Het kort daarop door de
„Utrcchtscke groep" van jongeren gesticht
orgaan „De Gemeenschap" heeft werkend
volgens een soortgelijk program, dan ook
wel degelijk levensvatbaarheid getoond:
het bestaat thans reeds drie jaar en heeft
dus wel bewezen, in een behoefte te voor
zien. Medewerkers van groote verschei
denheid en talent werken eraan mee.
Willem Maas en Jan Engelman behoor
den van 't begin of aan tot de medewer
kers, weldra werden de gebroeders Bru
ning ook in de redactie opgenomen. Ge
rard Bruning was ook hier de voornaam
ste figuur, de jonge, zoekende kunstenaar,
de sympathieke, intelligente jongeman,
die spr. zelf zoo van nabij gekend heeft.
Onvergc.Li.jK schoon werk heeft hij in
zijn kort leven geschapen.
In zijn nagelaten werken, welker uit
gave door zijn broer Henri Bruning ver
zorgd is, treft men pracht-ops.tellen aan,
als: Rembrandt, de realist; een essay over
Gide, dat binnenkort in Fransche verta
ling verschijnen zal. Spr. heeft eenige
boeiende fragmenten uit Bruning's werken
voorgelezen en daarna verschillende voor
aanstaande figuren onder de jongeren be
sproken. Allereerst de litterator en musi
cus Lou Ligtveld (pseudoniem Albert Hel
man), een West-Indiër van geboorte; wel
dra zal van hem een avonturenroman „De
stille plantage' in „De Gemeenschap" ge
publiceerd worden. Spr. las een fragment
voor uit zijn werk „Zuid-Zuidwest".
Een andere figuur is zijn vriend Albert
Kuijle; is Ligtveld een denker en zwoe
ger, Kuijle daarentegen is doodsbang om
ernstig te zijn. Zijn werk is vol blijde iro
nie, zijn proza is luchtig, geraffineerd,
soms een tikje romantisch.
Bij Henri Bruning is alles weer ernst,
maar deze heeft al zijn krachten nog niet
ontplooid, zijn werk toont nog vele tee
kenen van onrijpheid, ofschoon men veel
van hem verwachten mag. Hij werkt thans
aan een Gencsius-drama, natuurlijk geheel
anders dan dat van Ghéon.
Van de overige jongeren noemde spr.
nog Jan Engelman, Gerard Wijdeveld,
Frans Klomp en de Brabander Anton van
Duinkerken.
8-2
